Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-uŝytkowego. Okablowanie strukturalne Obiekt: Budynek Wydziału Prawa i Administracji Adres: Opole, Katowicka 87 Inwestor: Uniwersytet Opolski Stadium: Projekt techniczny BranŜa: Teleinformatyczna Projektant: Andrzej Tenczyński
2 Zakres robót. 1. Przedmiot opracowania. Przedmiotem opracowania jest podanie podstawowych norm i przepisów związanych z prowadzeniem robót teleinformatycznych i instalacyjnych w zakresie objętym projektem budowlanym : 1.1. Wykonanie instalacji okablowania strukturalnego w budynku Uniwersytetu Opolskiego dla Wydziału Prawa i Administracji kod CPV : 45314310-7 1.1. Zakres stosowania opracowania. Niniejsze opracowanie moŝna stosować wyłącznie przy wykonawstwie robót instalacyjnych dla obiektu wymienionego w pkt.1.1. Stosowanie podanych norm i przepisów nie moŝe być sprzeczne z innymi przepisami obowiązującymi w czasie prowadzenia robót. 1.2. Zakres robót. a) Budowa kanałów kablowych pionowych i poziomych patrz Projekt instalacji sieci komputerowej /wykorzystane będą do prowadzenia torów sygnałowych/ b) Układanie wewnętrznych linii sieci teleinformatycznej /sieć komputerowa/ c) Zainstalowanie i podłączenie gniazd końcowych d) Zainstalowanie i podłączenie projektowanych paneli krosowniczych do istniejących punktów dystrybucyjnych e) Wykonanie pomiarów powykonawczych wykonanej instalacji /pomiary statyczne i dynamiczne/. 1.3. Określenia podstawowe. Określenia podane w niniejszym rozdziale są zgodne z normami przywołanymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r. oraz innymi ogólnie stosowanymi przepisami i unormowaniami branŝowymi. 1.4. Ogólne wymagania dotyczące wykonawstwa robót. Wszystkie roboty budowlano montaŝowe naleŝy wykonywać zgodnie z projektami budowlanymi, sieci teleinformatycznej oraz w obowiązującym jeszcze zakresie zawartym w Warunkach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, część D: roboty instalacyjne, zeszyt 2 : Instalacje elektryczne i piorunochronne w budynkach uŝyteczności publicznej. W przypadkach wymagających wyjaśnień, uściśleń lub wprowadzenia zmian w zastosowanych rozwiązaniach projektowych wykonawca ma obowiązek powiadomienia projektanta i inspektora nadzoru w celu podjęcia w celu podjęcia decyzji technicznej w Ŝądanym lub proponowanym przez wykonawcę zakresie. Sposób powiadamiania stron powinien być ustalony przed rozpoczęciem robót. Projekty uzupełniające lub powykonawcze opracowane przez wykonawcę lub firmy współpracujące podlegają pisemnemu zatwierdzeniu przez projektanta instalacji teleinformatycznej i generalnego projektanta pod rygorem ich niewaŝności. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość wykonania robót i ich zgodność z dokumentacją projektową, specyfikacją techniczną i poleceniami inspektora nadzoru, za sposób
3 ich prowadzenia zgodny z obowiązującymi normami i przepisami oraz za przestrzeganie przepisów BHP oraz bezpieczeństwa ruchu. 2. Przedmiot opracowania. 2.1. Ogólne wymagania. Przy wykonywaniu robót budowlano montaŝowych naleŝy stosować materiały i wyroby elektroinstalacyjne dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie. Przydatność materiału lub wyrobu do stosowania musi być potwierdzona przynajmniej jednym z następujących dokumentów: Kryteria Techniczne w odniesieniu do wyrobów podlegających certyfikacji na znak bezpieczeństwa, zgodnie z przepisami o badaniach i certyfikacji; Właściwa przedmiotowo Polska Norma; Aprobata techniczna w odniesieniu do wyrobu dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy lub wyrobu, którego właściwości uŝytkowe róŝnią się od właściwości podanych w Polskiej Normie; Aparaty elektryczne, przewody i kable powinny posiadać atest fabryczny lub świadectwo jakości wydane przez producenta wyrobu. Instalacja okablowania strukturalnego powinna być wykonywana przez instalatora posiadającego waŝne uprawnienia i certyfikat wydany przez producenta przyjętego w tym projekcie. Wykonawca autoryzujący system okablowania strukturalnego musi posiadać uprawnienia do objęcia zainstalowanego systemu 25-letnią gwarancją reasekurowaną przez producenta okablowania obejmującą produkt, system oraz aplikację. Gwarancja na produkt Wszystkie komponenty certyfikowanej instalacji będą wolne od wad materiałowych i wykonania, pod warunkiem ich prawidłowego montaŝu i eksploatacji Gwarancja na system Kanał transmisyjny certyfikowanego systemu okablowania będzie spełniał parametry zgodne z kategorią, dla której został certyfikowany (np.: Kat.5e, Kat.6) Gwarancja na aplikacje Certyfikowany systemu okablowania będzie wolny od wad, które uniemoŝliwią transmisję sygnałów w oparciu o określone protokoły i aplikacje (np.:100 Base-TX, ATM 155Mb/s, 1000 Base-T) Wszystkie produkty okablowania strukturalnego powinny być dostarczone przez jednego producenta okablowania strukturalnego posiadającego wdroŝony system zapewnienia jakości ISO 9001:2000 od co najmniej 5 lat poświadczony odpowiednim Certyfikatem. Preferowany będzie producent systemu okablowania strukturalnego posiadający fabrykę oraz magazyn w Polsce, co zapewni szybkie terminy realizacji zamówień oraz moŝliwość wyprodukowania produktów specjalnych spełniających specyficzne wymagania zamawiającego, np. kable krosowe o niestandardowych długościach bądź zmieniających mapę połączeń, tzw. kable z przeplotem. Termin dostawy produktów niestandardowych nie powinien przekroczyć 2 tygodni.
4 System powinien spełniać wymagania kat 6 wg. normy TIA/EIA-568B oraz klasy E wg. ISO 11801:2002, EN 50173:2002 zarówno dla toru typu Permanent Link jak i Channel. Fakt ten powinien być potwierdzony prze certyfikat wydany przez NiezaleŜne Laboratorium np. Instytut Łączności w Warszawie. Certyfikat musi podawać wprost numery i nazwy produktów uŝytych do testów lub powoływać się na inne Certyfikaty bądź Potwierdzenia Zgodności podające owe dane. Panele Krosowe Panel powinien spełniać wymagania kat 6 wg. normy TIA/EIA-568B oraz klasy E wg. ISO 11801:2002, EN 50173:2002 i PN-EN 50173:2002. Spełnienie powyŝszych wymagań powinno być potwierdzone Certyfikatem lub Potwierdzeniem zgodności wydanym przez niezaleŝne laboratorium np. Instytut Łączności w Warszawie. Pod uwagę będą brane jedynie dokumenty zawierające konkretne numery produktów poddane procesowi weryfikacji i certyfikacji. Wymagane jest równieŝ, aby panele krosowe spełniały następujące normy: IEC 60603-7-4 IEC61156-5 NaleŜy przedłoŝyć odpowiedni certyfikat wydany przez NiezaleŜne Laboratorium potwierdzający spełnienie powyŝszych wymagań. Wymagane parametry mechaniczne: GNIAZDO: Materiał obudowy: Trwałość: Materiał styków: Powłoka styków: Siła docisku: Siła rozłączania: UL94V0 > 750 cykli Fosforobrąz 1.27 µm złota na 2.50 µm niklu > 100 g min 4,95 kg ZŁĄCZE IDC: Materiał obudowy: UL94V0 Trwałość: > 200 cykli Materiał styków: Fosforobrąz Powłoka styków: Stop Sn 60%/Pb 40% Przewody: 24-22 AWG Panel powinien posiadać: -solidną, metalową konstrukcję, wykonaną z blachy o grubości 1.5mm pokrytej lakierem proszkowym w ciemnym kolorze (preferowany grafit). -24 lub 48 wysokiej jakości gniazda RJ45 pogrupowane po 6 tworząc tzw. harmonijki. W przypadku uszkodzenia powinna być zapewniona moŝliwość wymiany harmonijki (grupy 6
5 portów) zawierającej wadliwy port bez ingerencji w pozostałe. W części tylnej powinny się znajdować złącza szczelinowe IDC słuŝące do przyłączenia okablowania poziomego. - półkę słuŝącą do przyłączania terminowanych kabli za pomocą krawatek dzięki czemu nie obciąŝają złącz szczelinowych oraz uniemoŝliwiają przypadkowe wyrwanie kabla. - system oznaczania portów składający się z systemu zaczepów oraz przezroczystej nakładki pozwalającej na wsunięcie pod nie papierowych oznaczników z nadrukowanymi numerami. Taki system zapewnia moŝliwość wielokrotnych zmian opisu portów w szybki i łatwy sposób. - moŝliwość zastosowania dla kaŝdego oddzielnego portu RJ45 dodatkowego oznaczenia sugerującego przeznaczenie portu, itp. poprzez wpięcie kolorowej ikony (min. 10 róŝnych kolorów) posiadającej piktogram komputera (usługa LAN), telefonu (usługa Voice), oraz bez rysunku. - moŝliwość zastosowania zaślepki blokującej wpięcie wtyku RJ45 (umoŝliwiającej wpięcie jedynie wtyku RJ11 i RJ12). Zaślepka blokująca powinna być dostępna w min 3 kolorach - złącze szczelinowe powinno być odpowiednio oznaczone, aby umoŝliwiało przyłączenie kabla w sekwencji 568B oraz 568A. - posiadać integralną przesłonę przeciwkurzową wbudowaną w moduł. Przesłona powinna się chować do środka naciskana pod naciskiem wtyku RJ45 wpinanego w gniazdo dzięki czemu one nie tylko chroni przed kurzem, ale równieŝ czyści styki oraz eliminuje tzw. złe wpięcia, tj. jeśli kabel krosowy jest niewłaściwie wpięty zostanie on wypchnięty z gniazda przez spręŝynę przesłony przeciwkurzowej. - połączenie pomiędzy złączem szczelinowym IDC a pinami w gnieździe RJ45 powinno być realizowane przy uŝyciu płytki drukowanej PCB w celu zapewnienia odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej złącza. - noŝe nacinające izolację w złączu szczelinowym IDC powinny być ustawione pod kątem 45 stopni do osi wzdłuŝnej przyłączanego przewodnika miedzianego. Tylko taka technologia gwarantuje odpowiednio duŝą powierzchnię styku noŝa z miedzią oraz zapewnia spełnianie załoŝonych parametrów transmisyjnych przez okres gwarancyjny. - złącze szczelinowe IDC powinno być tak zaprojektowane, aby się składało z co najmniej dwóch listew 2-parowych. Dzięki temu w naturalny sposób zostaną zminimalizowane długości rozplecionych przewodników zapewniając spełnienie z zapasem wymagań kategorii 6/klasy E Przyłączanie kabli okablowania poziomego do gniazd w panelu powinno następować przy uŝyciu narzędzia uderzeniowego. Technologia ta jest preferowana z uwagi na łatwość zapewnienia stabilnych parametrów transmisyjnych we wszystkich portach danej instalacji. Gniazda Abonenckie Gniazda abonenckie powinny spełniać wymagania kat 6 wg. normy TIA/EIA-568B oraz klasy E wg. ISO 11801:2002, EN 50173:2002 i PN-EN 50173:2002. Spełnienie powyŝszych wymagań powinno być potwierdzone Certyfikatem lub Potwierdzeniem zgodności wydanym przez niezaleŝne laboratorium np. Instytut Łączności w Warszawie. Pod uwagę będą brane jedynie dokumenty zawierające konkretne numery produktów poddane procesowi weryfikacji i certyfikacji. Wymagane jest równieŝ, aby gniazda spełniały następujące normy:
6 IEC 60603-7-4 IEC61156-5 NaleŜy przedłoŝyć odpowiedni certyfikat wydany przez NiezaleŜne Laboratorium potwierdzający spełnienie powyŝszych wymagań. Wymagane parametry mechaniczne: GNIAZDO: Materiał obudowy: Trwałość: Materiał styków: Powłoka styków: Siła docisku: Siła rozłączania: UL94V0 > 750 cykli Fosforobrąz 1.27 µm złota na 2.50 µm niklu > 100 g min 4,95 kg ZŁĄCZE IDC: Materiał obudowy: UL94V0 Trwałość: > 200 cykli Materiał styków: Fosforobrąz Powłoka styków: Stop Sn 60%/Pb 40% Przewody: 24-22 AWG Gniazda abonenckie powinny: - być wyposaŝone w złącze szczelinowe przeznaczone do przyłączania kabli UTP za pomocą narzędzia uderzeniowego. Technologia ta jest preferowana z uwagi na łatwość zapewnienia stabilnych parametrów transmisyjnych we wszystkich gniazdach danej instalacji. - posiadać odpowiednio wyprofilowane nakładki wpinane w złącze szczelinowe IDC po przyłączeniu przewodników zabezpieczające je dodatkowo przed wyrwaniem. - posiadać noŝe nacinające izolację w złączu szczelinowym IDC ustawione pod kątem 45 stopni do osi wzdłuŝnej przyłączanego przewodnika miedzianego. Tylko taka technologia gwarantuje odpowiednio duŝą powierzchnię styku noŝa z miedzią oraz zapewnia spełnianie załoŝonych parametrów transmisyjnych przez okres gwarancyjny. - złącze szczelinowe IDC powinno być tak zaprojektowane, aby się składało z co najmniej dwóch listew 2-parowych. Dzięki temu w naturalny sposób zostaną zminimalizowane długości rozplecionych przewodników zapewniając spełnienie z zapasem wymagań kategorii 6/klasy E. - system oznaczania portów składający się z systemu zaczepów oraz przezroczystej nakładki pozwalającej na wsunięcie pod nie papierowych oznaczników z nadrukowanymi numerami. Taki system zapewnia moŝliwość wielokrotnych zmian opisu portów w szybki i łatwy sposób. - moŝliwość zastosowania dla kaŝdego oddzielnego portu RJ45 dodatkowego oznaczenia sugerującego przeznaczenie portu, itp. poprzez wpięcie kolorowej ikony (min. 10 róŝnych kolorów) posiadającej piktogram komputera (usługa LAN), telefonu (usługa Voice), oraz bez rysunku. - moŝliwość zastosowania zaślepki blokującej wpięcie wtyku RJ45 (umoŝliwiającej wpięcie jedynie wtyku RJ11 i RJ12) zapobiegające w ten sposób przypadkowemu przyłączeniu komputera do gniazda abonenckiego telefonicznego (prąd dzwonienia linii telefonicznej
7 bezpowrotnie niszczy kartę sieciową). Zaślepka blokująca powinna być dostępna w min 3 kolorach - złącze szczelinowe powinno być odpowiednio oznaczone, aby umoŝliwiało przyłączenie kabla w sekwencji 568B oraz 568A. - posiadać integralną przesłonę przeciwkurzową wbudowaną w moduł. Przesłona powinna się chować do środka naciskana pod naciskiem wtyku RJ45 wpinanego w gniazdo dzięki czemu one nie tylko chroni przed kurzem, ale równieŝ czyści styki oraz eliminuje tzw. złe wpięcia, tj. jeśli kabel krosowy jest niewłaściwie wpięty zostanie on wypchnięty z gniazda przez spręŝynę przesłony przeciwkurzowej. - połączenie pomiędzy złączem szczelinowym IDC a pinami w gnieździe RJ45 powinno być realizowane przy uŝyciu płytki drukowanej PCB w celu zapewnienia odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej złącza. Kabel Kabel powinien spełniać wymagania kat 6 wg. normy TIA/EIA-568B lub klasy E wg. ISO 11801:2002, EN 50173:2002 i PN-EN 50173:2002. Spełnienie powyŝszych wymagań powinno być potwierdzone Certyfikatem lub Potwierdzeniem zgodności wydanym przez niezaleŝne laboratorium np. Instytut Łączności w Warszawie. Pod uwagę będą brane jedynie dokumenty zawierające konkretne numery produktów poddane procesowi weryfikacji i certyfikacji. Wymagane jest równieŝ, aby kabel spełniał następujące normy: IEC 60603-7-4 IEC61156-5 NaleŜy przedłoŝyć odpowiedni certyfikat wydany przez NiezaleŜne Laboratorium potwierdzający spełnienie powyŝszych wymagań. Kabel powinien równieŝ posiadać Certyfikat wydany przez niezaleŝne, międzynarodowe laboratorium (np. Delta, 3P) potwierdzające zgodność parametrów kabla z następującymi międzynarodowymi standardami: ISO/IEC 11801 2 nd edition:2002 and IEC 61156-5:2002 EN50173-1:2002 ANSI/TIA/EIA-568-B.2-1 Pod uwagę będą brane jedynie dokumenty podające konkretny numer produktu poddany procesowi weryfikacji i certyfikacji. Kabel posiada 4 pary oznaczone kolorami: niebieskim, pomarańczowym, zielonym i brązowym. W obrębie pary pierwszy przewodnik jest w kolorze pary np. niebieskim, a drugi w kolorze pary i białym więc np. biało-niebieskim. Preferowane będą oferty w których zastosowano kable z tzw. separatorem czyli dielektrycznym elementem rozdzielającym pary w kablu, który poprawia parametry przesłuchowe (NEXT, ACR, FEXT) oraz wzmacnia kabel mechanicznie ułatwiając jego instalację oraz zmniejszając liczbę wadliwych torów w instalacji.
8 Kabel naleŝy dostarczać na szpulach w odcinkach 500m. Kabel konfekcjonowany na szpulach jest w duŝo mniejszym stopniu podatny na uszkodzenia podczas instalacji oraz pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie odcinka kabla przy krótkich odcinków roboczych. Ośrodek transmisyjny (cztery splecione pary) powinien być odizolowany od ekranu za pomocą przezroczystej folii PCV. Ekran kabla powinien być wykonany z folii aluminiowej jednostronnie powierzchniowo lakierowanej w celu poprawienia izolacyjności. WzdłuŜ folii, po przewodzącej stronie, musi być prowadzony drut uziemieniowy. Kable krosowe Kable krosowe powinny spełniać wymagania kat 6 wg. normy TIA/EIA-568B (ewentualnie wybranych części tej normy, tj. TIA/EIA-568-B.1, TIA/EIA-568-B.2) oraz klasy E wg. ISO 11801:2002 i EN 50173:2002. Spełnienie powyŝszych wymagań powinno być potwierdzone Certyfikatem lub Potwierdzeniem zgodności wydanym przez niezaleŝne laboratorium np. Instytut Łączności w Warszawie. Pod uwagę będą brane jedynie dokumenty zawierające konkretne numery produktów poddane procesowi weryfikacji i certyfikacji. Kable krosowe powinny być wykonane z kabla typu linka, wtyk wraz z systemem mocowania wtyku powinien być chroniony gumową osłoną w kolorze powłoki zewnętrznej kabla. Wymiary osłony wtyku powinny być na tyle małe, aby umoŝliwiały wpinanie kabli krosowych jeden obok drugiego w harmonijki urządzeń aktywnych (hubów, switchy, itp) tzw. konstrukcja slim boot. Na Ŝyczenie powinna istnieć moŝliwość wykonania przez producenta systemu niestandardowych kabli krosowych, tj. o róŝnych długościach lub niestandardowej sekwencji np. 568B na 568A. Okablowanie światłowodowe Wszystkie produkty okablowania strukturalnego powinny być dostarczone przez jednego producenta okablowania strukturalnego posiadającego wdroŝony system zapewnienia jakości ISO 9001:2000 od co najmniej 5 lat poświadczony odpowiednim Certyfikatem. Wymagania techniczne -panel powinien posiadać, trwałą, sztywną konstrukcję wykonaną z blachy stalowej pokrytej powłoką antykorozyjną (lakier proszkowy). Wysokość konstrukcji 1U. -panel powinien składać się korpusu panela tj. obudowy montowanej w ramie 19 oraz wymiennych paneli przednich wpinanych w korpus panela przeznaczonych do montaŝu adapterów światłowodowych ST, SC, MT-RJ i LC. Wybór takiej konstrukcji jest podyktowany moŝliwością wymiany panela przedniego na inny o większej pojemności bez konieczności de-instalacji zainstalowanych kabli i ponownego terminowania złącz światłowodowych. (W takiej sytuacji wystarczy wypiąć złącza z adapterów, wymienić panel przedni na odpowiedni oraz wpiąć złącza. Nowo dołoŝone kable oczywiście muszą zostać wprowadzone do panela i zarobione złączami.)
9 -panel powinien posiadać konstrukcję wysuwaną, tj. pozwalająca na wysunięcie płyty roboczej oraz ustawienie pod kątem umoŝliwiające łatwy dostęp do zapasu włókna, złącz światłowodowych, itp. -producent (dostawca) powinien zapewnić dostępność paneli przednich przystosowanych do mocowania adapterów ST (12, 18 bądź 24 adaptery duplex ST), adapterów SC (12, 18 bądź 24 adaptery duplex SC), adapterów MT-RJ (24 szt), adapterów LC (24 szt). -adaptery światłowodowe powinny być mocowane za pomocą śrub, zapewni to trwałe połączenie oraz stabilność połączeń światłowodowych. -panel powinien posiadać w komplecie odpowiednie akcesoria umoŝliwiające organizowanie zapasu włókien światłowodowych, trwałe mocowanie kabli przychodzących (odpowiednio nacięta śruba z nakrętką słuŝąca do mocowania włókna szklanego bądź kevlaru wzmacniającego kabel), przepusty kablowe chroniące powłokę kabla przed uszkodzeniem. Powinien posiadać równieŝ odpowiednie zaczepy pozwalające na montaŝ kaset światłowodowych o pojemności 48 włókien. -panel musi być wyposaŝony w czytelny system oznaczania kanałów. 2.2. Wymagania dotyczące materiałów, przechowywania i składowania. Dla kaŝdego stosowanego materiału lub wyrobu naleŝy zachować wymagania dotyczące transportu, przechowywania i składowania zawarte w odpowiednich normach i przepisach związanych ( warunki techniczne, instrukcje producenta). W przypadkach wymagających dodatkowych wyjaśnień lub uściśleń wykonawca robót ma obowiązek uzyskać brakujące dane bezpośrednio od producenta danego wyrobu lub materiału oraz sprawdzić poprawność i zgodność otrzymanych danych z obowiązującymi normami. 2.3. Transport. Wykonawca jest zobowiązany do stosowania takich środków i metod transportu materiałów i sprzętu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót. 2.4. Wykonywanie robót. 2.4.1. Ogólne zasady wykonywania robót. Roboty budowlano montaŝowe naleŝy prowadzić zgodnie z n/w przepisami: normy podstawowe PN normy związane z normami podstawowymi Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót budowlanych część D: roboty instalacyjne, zeszyt 2: Instalacje elektryczne i piorunochronne. przepisy techniczne odpowiednie dla danego rodzaju robót przepisy bhp i ochrony p.poŝ w zakresie obowiązującym dla danego rodzaju i zakresu robót projekt techniczny ustalenia podjęte w czasie pełnienia nadzoru autorskiego
10 2.4.2. Opis wykonywanych robót. 2.4.2.1 Lokalizacja punktów dystrybucyjnych LPD-01 i LPD-02 Projektuje się umieszczenie punktów dystrybucyjnych w przebudowanym pomieszczeniu 2.13 na I piętrze (LPD-01) i 4.17 na III piętrze (LPD-02). Punkty dystrybucyjne mają być podłączone bezpośrednio do szafy CPD-00 za pomocą następujących mediów: - kabel światłowodowy 8J+8G62,5 - kabel telefoniczny 3 kat. 100x2x0,5-4x UTP kat 6 2.4.2.2 MontaŜ kanałów kablowych Projektuje się prowadzenie instalacji okablowania strukturalnego w kanałach kablowych BAKS KPR 100H50/2 w przestrzeni sufitu podwieszanego na korytarzach a w pokojach w rurkach RL 22 schowanych pod tynkiem (pod warunkiem przekazania Inwestorowi dokumentacji zdjęciowej z uwidocznioną trasą prowadzenia kabli). W części IV piętra w pomieszczeniach do których nie jest doprowadzony sufit podwieszany, instalcja będzie prowadzona w kanałach podparapetowych OBO RAPID 45 53x160. Razem z instalacją okablowania strukturalnego naleŝy poprowadzić wydzieloną dedykowaną sieć elektryczną /opis w osobnym opracowaniu/. Takie rozwiązanie jest moŝliwe dzięki zastosowaniu kanałów kablowych z przegrodami. W pierwszej kolejności naleŝy wyznaczyć trasy prowadzenia kanałów kablowych zgodnie z projektem technicznym sieci teleinformatycznej. Następnie naleŝy przygotować podłoŝe do zainstalowania kanałów kablowych poprzez wykonanie przewiertów przez ściany i stropy oraz osadzenie kołków rozporowych. Przed zamocowaniem kanałów kablowych naleŝy sprawdzić rozmiar, zgodność kolorów oraz stan techniczny /w celu wyeliminowania ewentualnych uszkodzeń/. Kanały kablowe naleŝy zamocować na ścianie poprzez przykręcenie do podłoŝa śrubami do wcześniej przygotowanych kołków rozporowych. Po zainstalowaniu kanałów kablowych naleŝy pomieszczenie przywrócić do stanu poprzedniego /usunięcie odpadów, posprzątanie oraz wykonanie ewentualnych drobnych napraw ubytków w ścianach i stropach poprzez zagipsowanie i pomalowanie/. 2.4.2.3 Układanie kabli trasowych Projektuje się wykonanie całej instalacji okablowania strukturalnego kablem nieekranowanym UTP kategorii 6. W pierwszej kolejności naleŝy przygotować trasy kablowe do ułoŝenia kabla sieci komputerowej /przygotowanie pomieszczeń, kanałów kablowych, etc./. Następnie naleŝy odmierzyć odpowiednią długość kabla odpowiadającą instalowanemu gniazdu końcowemu. Po odcięciu odpowiedniej długości kabla naleŝy ułoŝyć go w uprzednio przygotowanych kanałach kablowych zgodnie z obowiązującymi normami i przepia-
11 smi. Po ułoŝeniu wszystkich odcinków kabla naleŝy sprawdzić, czy zainstalowane kable nie zostały uszkodzone. W kanałach kablowych naleŝy zostawić zapas przewodu tak by istniała moŝliwość jego przesunięcia gniazdka na koniec trasy koryt. 2.4.2.4 MontaŜ i zarobienie gniazd końcowych Projektuje się wykonanie całej instalacji okablowania strukturalnego gniazdami typu ModMosaic lub POLO Molex nieekranowanym UTP kategorii 6. Gniazda te naleŝy zainstalować w kanałach kablowych. W pierwszej kolejności naleŝy przygotować istniejące trasy kablowe do zamocowania gniazd sieci komputerowej poprzez wyznaczenie miejsc zamocowania zgodnie z projektem technicznym. W pierwszej kolejności po rozpakowaniu gniazd naleŝy sprawdzić ich stan techniczny w celu wyeliminowania ewentualnych uszkodzeń mechanicznych. Następnie naleŝy zainstalować w kanałach kablowych uchwyty i ramki w które będą mocowane gniazda sieci komputerowej. Następnie naleŝy przygotować końcówkę kabla do zarobienia w gnieździe komputerowym poprzez ewentualne skrócenie, ściągnięcie końcówki izolacji i odkręcenie par. Następnie naleŝy zaterminować poszczególne przewody kabla komputerowego w gnieździe ModMosaic zgodnie z instrukcją oraz obowiązującymi normami i przepisami. Po zamocowaniu kabla w gnieździe ModMosaic, naleŝy to gniazdo zamocować bezpośrednio w korycie OBO RAPID 45. Po wykonaniu tych prac naleŝy opisać gniazdo i kabel zgodnie z symboliką przyjętą w projekcie technicznym. 2.4.2.5 MontaŜ końcowy kanałów kablowych Po zainstalowaniu w kanałach kablowych gniazd końcowych ModMosaic naleŝy zainstalować elementy wykończeniowe kanałów kablowych /pokrywy, naroŝniki, zakończenia/. Przed zamocowaniem elementów wykończeniowych naleŝy sprawdzić rozmiar, zgodność kolorów oraz stan techniczny /w celu wyeliminowania ewentualnych uszkodzeń/. Wszelkie elementy wykończeniowe naleŝy zainstalować zgodnie z instrukcją. Po wykonaniu wszelkich prac związanych z montaŝem w/w elementów, naleŝy pomieszczenie przywrócić do stanu poprzedniego /usunięcie odpadów, posprzątanie oraz wykonanie ewentualnych drobnych napraw ubytków w ścianach i stropach poprzez zagipsowanie i pomalowanie/. 2.4.2.6 MontaŜ i zarobienie paneli krosowniczych końcowych Projektuje się zakończenie całej instalacji okablowania strukturalnego panelami krosowniczymi nieekranowanym UTP kategorii 6. Panele te naleŝy zainstalować w projektowanej szafie dystrybucyjnej. W pierwszej kolejności naleŝy przygotować projektowaną szafę dystrybucyjną do zamocowania paneli krosowych. Nową szafę krosową naleŝy zainstalować w wydzielonej części portierni. Po rozpakowaniu i skompletowaniu szafy naleŝy ją umieścić w miejscu wskazanym przez inspektowa nadzoru /inwestora/. Po rozpakowaniu paneli naleŝy sprawdzić ich stan techniczny w celu wyeliminowania ewentualnych uszkodzeń mechanicznych. Następnie naleŝy zainstalować w odpowiednich miejscach poszczególne panele przedzielając je panelami z wieszakami. Panele naleŝy instalować zgodnie z dołączoną instrukcją. Następnie naleŝy przygotować końcówkę kabla do zarobienia w nowym panelu krosowym poprzez ewentual-
12 ne skrócenie, ściągnięcie końcówki izolacji i odkręcenie par. Następnie naleŝy zaterminować poszczególne przewody kabla komputerowego w gnieździe panela krosowego zgodnie z instrukcją oraz obowiązującymi normami i przepisami. Po zamocowaniu kabla w panelu krosowym, naleŝy luźną część kabla przymocować do uchwytów w panelu krosowym. Po wykonaniu tych prac naleŝy opisać gniazdo i kabel zgodnie z symboliką przyjętą w projekcie technicznym. 2.4.2.7 Pomiary końcowe Po wykonaniu wszystkich prac związanych z instalacją okablowania strukturalnego, naleŝy wykonać pomiary zainstalowanego systemu. Niezbędnymi pomiarami końcowymi w przypadku sieci logicznej są: - pomiar sekwencji pomiary statyczne proponuje się wykonać je miernikiem do statycznego pomiaru parametrów sieci /np. miernik SLT-3S/ - pomiary dynamiczne na zgodność z wymaganą kategorią okablowania w tym przypadku na zgodność z kategorią 6 /np. miernik FLUK DSP seria 4000/ Po wykonaniu pomiarów dynamicznych naleŝy wyniki dołączyć do dokumentacji powykonawczej oraz dostarczyć uŝytkownikowi końcowemu w postaci elektronicznej w formie pliku /format pliku: doc, PDF/ 2.4.2.8 Prace końcowe Po wykonaniu wszelkich prac związanych z wykonaniem sieci okablowania strukturalnego naleŝy sprawdzić ogólny wygląd pomieszczeń w których były wykonywane prace i doprowadzić je do stany sprzed instalacji. Wszelkie pozostałości /końcówki kabli, kanałów kablowych, śmieci, gruz, etc./ wykonawca musi wywieźć na swój koszt własnym transportem na ogólnodostępne wysypisko śmieci. 2.4.2.9 Projekt powykonawczy Ostatnim elementem sieci komputerowej jest wykonanie powykonawczego projektu technicznego. Projekt ten musi zawierać wszelkie informacje zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. 2.4.2.9 Uwagi końcowe Wszelkie prace związane z wykonywaniem instalacji okablowania strukturalnego naleŝy wykonywać zgodnie z obowiązującymi normami i przepisami. Wykonawca wykonujący w/w prace musi posiadać wszelkie uprawnienia do wykonywania tych prac. Nadzór nad wykonywanymi pracami powinien wykonywać inspektor nadzoru wyznaczony przez uŝytkownika końcowego oraz kierownik robót wyznaczony przez wykonawcę. Osoby sprawujące nadzór muszą posiadać wymagane uprawnienia do sprawowania w/w funkcji. Wszelkie zmiany dotyczące projektu technicznego wymagają pisemnego uzgodnienia z projektantem systemu okablowania strukturalnego pod rygorem niewaŝności.
13 3. Uwagi końcowe. 3.1. Kontrola jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości. Celem kontroli jest stwierdzenie osiągnięcia załoŝonej jakości wykonywanych robót. Jakość robót budowlano montaŝowych jest sprawdzana przez osoby upowaŝnione, wymienione w odpowiednich przepisach Prawa Budowlanego. Pomiary, badania i próby pomontaŝowe. Podstawowym celem badań jest stwierdzenie za pomocą pomiarów i prób czy zainstalowane urządzenia, aparaty, przewody i osprzęt oświetleniowy spełniają wymagania: - określone w odpowiednich normach - ochrony i zabezpieczenia osób i mienia przed negatywnym oddziaływaniem instalacji elektrycznych - w zakresie braku uszkodzeń, wad i zmniejszonej odporności na wpływy zewnętrzne - doboru, zainstalowania zgodnie z projektem Ocena wyników pomiarów i badań. Wyniki pomiarów i badań zawarte w protokółach powinny być zgodne z wymaganiami odpowiednich norm i przepisów dla danego elementu instalacji komputerowej. 3.2. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót. Odbiór robót w kaŝdym zakresie naleŝy przeprowadzić zgodnie z: - obowiązującymi normami i przepisami - Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano montaŝowych tom V- Instalacje elektryczne Dokumenty niezbędne do przeprowadzenia czynności odbiorowych: - protokóły odbioru robót zanikających i ulegających zakryciu - protokóły badań fabrycznych i karty gwarancyjne - wymagane certyfikaty techniczne aprobaty techniczne Odbiór ostateczny robót budowlanych. Odbioru ostatecznego robót dokonuje komisja. Dokumentem stwierdzającym przekazanie instalacji sieci komputerowej do eksploatacji jest protokół badań odbiorczych sieci komputerowej. Wykonawca robót zobowiązany jest dostarczyć następujące dokumenty: - dokumentację powykonawczą - protokóły pomiarów 3.3. Normy przywołane PN-IEC 60364-1:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Zakres,
14 przedmiot i wymagania podstawowe. PN-IEC 60364-3:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ustalanie ogólnych charakterystyk. PN-IEC 60364-4-41:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporaŝeniowa. PN-IEC 60364-4-42:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego. PN-IEC 60364-4-43:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed prądem przetęŝeniowym. PN-IEC 60364-4-442:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona instalacji niskiego napięcia przed przejściowymi przepięciami i uszkodzeniami przy doziemieniach w sieciach wysokiego napięcia PN-IEC 60364-4-443:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi. PN-IEC 60364-4-444:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed zakłóceniami elektromagnetycznymi (EMI) w instalacjach obiektów budowlanych. PN-IEC 60364-4-45:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed obniŝeniem napięcia. PN-IEC 60364-4-46:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Odłączanie izolacyjne i łączenie. PN-IEC 60364-4-47:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo. Postanowienia ogólne. Środki ochrony przed poraŝeniem prądem elektrycznym. PN-IEC 60364-4-473:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Stosowanie środków ochrony zapewniających bezpieczeństwo. Środki ochrony przed prądem przetęŝeniowym. PN-IEC 364-4-481:1994 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zaleŝności od wpływów zewnętrznych. Wybór środków ochrony przeciwporaŝeniowej w zaleŝności od wpływów zewnętrznych. PN-IEC 60364-4-482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zaleŝności od wpływów zewnętrznych. Ochrona przeciwpoŝarowa. PN-IEC 60364-5-51:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Postanowienia ogólne. PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Oprzewodowanie. PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
15 Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. ObciąŜalność prądowa długotrwała przewodów. PN-IEC 60364-5-53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. PN-IEC 60364-5-537:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza. Urządzenia do odłączania izolacyjnego i łączenia. PN-IEC 60364-5-54:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Uziemienia i przewody ochronne. PN-IEC 60364-5-548:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Układy uziemiające i połączenia wyrównawcze instalacji informatycznych. PN-IEC 60364-5-551:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Inne wyposaŝenie. Niskonapięciowe zespoły prądotwórcze. PN-IEC 60364-5-56:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaŝ wyposaŝenia elektrycznego. Instalacje bezpieczeństwa. PN-IEC 60364-6-61:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Sprawdzanie. Sprawdzanie odbiorcze. PN-IEC 60364-7-707:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Wymagania dotyczące uziemień instalacji urządzeń przetwarzania danych. Normy pozostałe PN-IEC 61312-1:2001 PN-IEC/TS 61312-2:2003 PN-E-04700:1998 Az1:2000 PN-EN 60439-1:2002 (U) N SEP-E-001 PN-IEC 60038:1999 Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym. Zasady ogólne. Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym (LEMP). Część 2: Ekranowanie obiektów, połączenia wewnątrz obiektów i uziemienia. Urządzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontaŝowych badań odbiorczych. Rozdzielnice i sterownice niskonapięciowe. Zestawy badane w pełnym i niepełnym zakresie badań typu. Norma SEP. Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciwporaŝeniowa. Napięcia znormalizowane IEC. PN-EN 50160:2002 Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach rozdzielczych PN-EN 50171:2002 (U) NiezaleŜne systemy zasilania. PN-91/E-05010 Zakresy napięciowe instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych.
16 PN-88/E-08501 PN-EN 50173:2002 BS EN 50173:2002 ISO/IEC 11801 Second edition IEC 61156-5 IEC 60603-7-4 IEC 60603-7-5 TIA/EIA-568-B Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa. Technika Informatyczna - Systemy okablowania strukturalnego Information technology - Generic cabling systems Information technology - Generic cabling for customer premises Symmetrical pair/quad cables with transmission characteristic up to 600 MHz - Horizontal floor wiring - Sectional specification Detail specification for 8-way, unshielded, free and fixed connectors, for data transmissions with frequencies up to 250 MHz Detail specification for 8-way, shielded, free and fixed connectors, for data transmissions with frequencies up to 250 MHz Commercial Building Telecommunication Cabling Standard Ustawy i rozporządzenia Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. nr 169 z 2002r., poz. 1386). Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. nr 166 z 2002r., poz. 1360; Dz. U. nr 80 z 2003r., poz. 718). Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. nr 63 z 2001r., poz. 636; Dz. U. nr 154 z 2001r., poz. 1800; Dz. U. nr 155 z 2002r., poz. 1286; Dz. U. nr 166 z 2002r., poz. 1360). Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity - Dz. U. nr 106 z 2000r., poz. 1126; Dz. U. nr 109 z 2000r., poz. 1157; Dz. U. nr 120 z 2000r., poz. 1268; Dz. U. nr 5 z 2001r., poz. 42; Dz. U. nr 100 z 2001r., poz. 1085; Dz. U. nr 110 z 2001r., poz. 1190; Dz. U. nr 115 z 2001r., poz. 1229; Dz. U. nr 129 z 2001r., poz. 1439; Dz. U. nr 154 z 2001r., poz. 1800; Dz. U. nr 74 z 2002r., poz. 676; Dz. U. nr 80 z 2003r., poz. 718). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 stycznia 2000r., zmieniające rozporządzenie z dnia 16 marca 1998r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji, rodzajów instalacji i urządzeń, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, jednostek organizacyjnych, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne oraz wysokości opłat pobieranych za sprawdzenie kwalifikacji (Dz. U. nr 59 z 1998r., poz. 377; Dz. U. nr 15 z 2000r., poz. 187). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. nr 80 z 1999r., poz. 912).
17 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992r. w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 92 z 1992 r., poz. 460; Dz. U. nr 102 z 1995r., poz. 507). Inne dokumenty. 1. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano montaŝowych, część D: Roboty instalacyjne, zeszyt 2: INSTALACJE ELEKTRYCZNE I PIORUNOCHRONIE W BUDYNKACH UśYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ. Wydawnictwo ITB 2004 r.