LISTA TEMATÓW PREZENTACJI NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Znaczenie i funkcja tytułów. Przedstaw zagadnienie na wybranych utworach literackich różnych epok. 2. Motto i jego funkcje w utworze literackim. Przedstaw na wybranych przykładach. 3. Maska i przenośnia w literaturze jako sposób komunikacji pisarza z czytelnikiem. Omów na wybranych przykładach dzieł. 4. Człowiek wobec natury. Omów zagadnienie na przykładach wybranych utworów literackich. 5. Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Porównaj na przykładach wybranych utworów. 6. Konflikty pokoleń. Na wybranych przykładach zaprezentuj funkcjonowanie tego motywu w literaturze. 7. Swój i obcy w literaturze. Zaprezentuj temat, analizując przykłady wybranych tekstów. 8. Różne sposoby i funkcje ukazywania świata wewnętrznego bohatera w wybranych powieściach psychologicznych. 9. Sposób funkcjonowania historii w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. 10. Stereotypy narodowe w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 11. Różne sposoby mówienia o wadach Polaków w wybranych utworach literackich. 12. Fantastyka w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 13. Horror jako gatunek literacki. Omów na wybranych przykładach. 14. Motyw pożegnań i (lub) powrotów w literaturze. Omów, analizując wybrane przykłady dzieł. 15. Obraz emigranta w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 16. Koncepcja ludzkiego losu w świetle tekstów literackich i filozoficznych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dzieł. 17. Problemy współczesnego świata w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 18. Antynomie prawd serca i prawd rozumu. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 19. Motywy akwatyczne w literaturze. Omów zagadnienie na przykładach wybranych utworów. 20. Motyw gór w literaturze. Przeanalizuj sposoby jego funkcjonowania w wybranych tekstach. 21. Dobro i zło w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 22. Wojna jako temat literacki. Przedstaw różne jego ujęcia w literaturze XX wieku. 23. Holokaust w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 24. Motyw homo viator w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 25. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 26. Wędrówka, tułaczka i powrót jako źródła przemiany w życiu człowieka. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich. 27. Analizując i interpretując wybrane przykłady, omów przemiany w życiu bohaterów literackich. 28. Postawy życiowe bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 29. Pisarze emigracyjni ich dążenia i aspiracje. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich. 30. Wpływ biografii pisarza na jego twórczość. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł literackich i biograficznych. 31. Symbol jako środek wyrazu wykorzystywany w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 32. Motyw theatrum mundi w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 33. Człowiek w sytuacjach wyboru. Zaprezentuj problem na podstawie wybranych utworów literackich. 34. Samotność bohaterów. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury. 35. Obrazy przyjaźni w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 36. Miłość w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 37. Inspiracje antyczne w literaturze. Przeanalizuj wybrane przykłady. 38. Dzieło sztuki jako temat literatury. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 39. Poeta jako bohater literacki. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 40. Komizm jako kategoria estetyczna wykorzystywana w literaturze. Na wybranych przykładach omów 1
41. Tragizm jako kategoria estetyczna wykorzystywana w literaturze. Na wybranych przykładach omów 42. Groteska jako kategoria estetyczna wykorzystywana w literaturze. Na wybranych przykładach omów 43. Ironia jako kategoria estetyczna wykorzystywana w literaturze. Na wybranych przykładach omów 44. Motyw dziecka w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 45. Dzieciństwo, do którego wracamy. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty literackie. 46. Literacki portret mężczyzny. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 47. Literacki portret kobiety. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 48. Motyw pracy w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł. 49. Motyw szkoły w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 50. Dylematy etyczne bohaterów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 51. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie motywów muzycznych w literaturze. 52. Heroizm bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 53. Idealiści i marzyciele w zderzeniu z rzeczywistością. Omów zagadnienie na przykładach wybranych bohaterów literackich. 54. Technika strumienia świadomości w literaturze. Na wybranych przykładach omów sposób jej funkcjonowania. 55. Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 56. Władza w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 57. Bunt w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 58. Motyw zbrodni w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 59. Motyw kariery w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 60. Afirmacja życia w utworach poetyckich różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 61. Filozoficzne konteksty literatury. Przedstaw na wybranych przykładach utworów z różnych epok. 62. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Omów, ujawniające się w dziełach, związki między ich twórczością. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Biblia w sztuce różnych epok. Zaprezentuj wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki oraz omów funkcję nawiązań. 2. Mitologia grecka i rzymska w sztuce różnych epok. Zaprezentuj wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki oraz omów funkcję nawiązań. 3. Sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie. Na wybranych przykładach omów i porównaj sposoby dynamizowania obrazu. 4. Człowiek i władza jako temat literatury i filmu. Omów problem na wybranych przykładach. 5. Przedstaw i porównaj wizje przyszłości w wybranych dziełach literackich oraz filmowych. 6. Porównaj na wybranych przykładach różne ujęcia toposu homo viator w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 7. Wędrówka jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 8. Dom jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 9. Miłość jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 10. Cierpienie jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 11. Śmierć jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 12. Bóg jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 2
13. Walka dobra ze złem jako temat literatury i innej dziedziny Przedstaw problem na wybranych przykładach. 14. Wolność jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 15. Zniewolenie jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 16. Kobieta jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 17. Mężczyzna jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 18. Dziecko jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 19. Motyw szatana w różnych tekstach kultury. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach z literatury i innych 20. Motyw końca świata w różnych tekstach kultury. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach literackich i innych 21. Taniec jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 22. Obłęd jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 23. Góry jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 24. Starość jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 25. Adaptacja dzieł literackich przez wybranego reżysera. Zanalizuj porównawczo dzieła literackie i filmowe. 26. Różne dziedziny sportu w sztuce. Omów na wybranych przykładach z literatury i innych 27. Obraz zaświatów w sztuce. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i innej wybranej dziedzinie. 28. Polskie powstania narodowe w sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła z literatury i innych 29. Natura jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 30. Wieś jako temat sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu w literaturze i wybranej innej dziedzinie 31. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 32. Tematyka żydowska w tekstach kultury (literackich i innych). Przedstaw wybrane przykłady 33. Bohater negatywny w tekstach kultury (literackich i innych). Przedstaw wybrane przykłady 34. Topos stworzenia świata w różnych tekstach kultury. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach literackich i innych 35. Pejzaż w sztuce. Przedstaw wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki oraz zinterpretuj je. 36. Młodzieżowe subkultury. Omów zagadnienie na podstawie wybranych dzieł literackich i filmowych. 37. Motywy animalistyczne w różnych tekstach kultury. Omów ich funkcjonowanie na wybranych przykładach z literatury i innych 38. Motyw wojny w tekstach kultury (literackich i innych). Przedstaw wybrane przykłady 39. Omów funkcjonowanie barw w literaturze i wybranej innej dziedzinie artystycznej (na wybranych przykładach). 40. Sposoby wyrażania uczuć w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach. 41. Symbolika nagości w literaturze i innych sztukach. Omów na wybranych przykładach. 42. Motyw przyjaźni w sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i innych 43. Motyw kolei w literaturze i sztuce. Porównaj różne jego ujęcia i funkcjonowanie. 44. Motyw zdrady w literaturze i innej wybranej dziedzinie Omów na przykładach. 3
45. Motyw zbrodni w sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i innych 46. Parodia w literaturze i innych tekstach kultury. Omów sposób jej funkcjonowania oraz celowość zastosowania w wybranych przykładach. 47. Oniryzm w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 48. Fantastyka w literaturze i różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów. 49. Wizje przyszłości w różnych tekstach kultury (literackich i innych). Przedstaw wybrane przykłady 50. Funkcjonowanie motywu uczty w sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury i innych 51. Motyw anioła w sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki. 52. Motyw piekła w tekstach kultury (literackich i innych). Przedstaw wybrane przykłady 53. Motyw snu w sztuce. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki. 54. Motywy lalkowe w tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów dzieł z literatury i innych 55. Inscenizacje dzieł literackich we wrocławskim teatrze. Omów i oceń wybrane spektakle, porównaj je z literackimi pierwowzorami. 56. Dialog literatury z fotografią. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów dzieł literatury i fotografii. 57. Realizm podstawowe cechy konwencji. Omów na przykładach z literatury i innej wybranej dziedziny 58. Naturalizm podstawowe cechy konwencji. Omów na przykładach z literatury i innej wybranej dziedziny 59. Impresjonizm podstawowe cechy konwencji. Omów na przykładach z literatury i innej wybranej dziedziny 60. Ekspresjonizm podstawowe cechy konwencji. Omów na przykładach z literatury i innej wybranej dziedziny 61. Symbolizm podstawowe cechy konwencji. Omów na przykładach z literatury i innej wybranej dziedziny JĘZYK 1. Na podstawie analizy wybranych przykładów dzieł literackich omów funkcjonowanie języka potocznego w literaturze współczesnej. 2. Omów funkcje różnych rodzajów stylizacji na dowolnych przykładach utworów literackich. 3. Omów język wybranych postaci literackich ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 4. Język Twoich rówieśników. Scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego przez siebie materiału. 5. Omów środki językowe i pozasłowne, którymi posługuje się w swoich wypowiedziach wybrana postać życia publicznego. Oceń celowość i poprawność ich użycia. 6. Omów i oceń najważniejsze tendencje w języku wybranego środowiska lub grupy społecznej na podstawie zebranego materiału. 7. Język zakochanych. Scharakteryzuj, analizując wybrane przykłady literackie. 8. Analizując nagłówki prasowe różnych czasopism, przedstaw sposoby oddziaływania nadawcy na odbiorcę. Oceń je. 9. Zanalizuj przykładowe teksty współczesnych piosenek wybranego nurtu. Omów i oceń wartość tych przekazów językowych oraz zasadność doboru środków wyrazu. 10. Komiks jako tekst kultury. Oceń jego wartość, analizując zastosowane środki językowe i stronę graficzną wybranych przykładów. 11. Dawna i współczesna sztuka epistolarna. Zanalizuj i porównaj listy z różnych epok. 12. Funkcje gry językowej w tekście kabaretowym. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 4
13. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Wyjaśnij na wybranych przykładach wierszy. 14. Parodia jako rodzaj stylizacji. Omów różne jej realizacje i funkcje na wybranych przykładach z literatury. 15. Na podstawie analizy nazw sklepów, kawiarni, instytucji omów tendencje przejawiające się w tej dziedzinie nazewnictwa. 16. Reklama jako przykład manipulacji językowej. Omów zagadnienie na podstawie zgromadzonego przez siebie materiału. 17. Język mówiony a pisany. Wykaż różnice na wybranych przykładach (sprawozdania sportowe lub inne gatunki dziennikarskie). 18. Reportaż radiowy, telewizyjny i prasowy analizując przykłady, omów swoistość środków wyrazu i oceń celowość ich zastosowania. 19. Omów i oceń dobór środków językowych w wybranych tekstach wykorzystywanych w kampanii wyborczej. 20. Język propagandy. Przeanalizuj środki językowe i pozawerbalne wykorzystane w wybranych tekstach. Oceń ich dobór. 21. Nowomowa, czyli język propagandy. Omów zjawisko na wybranych przykładach tekstów socrealizmu. 22. Język literatury science-fiction. Scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego przez siebie materiału. 23. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość. 24. Funkcje neologizmów w poezji. Omów na wybranych przykładach z twórczości polskich poetów różnych epok. 25. Omów funkcje neologizmów w wybranych tekstach literackich. 26. Nazwiska znaczące. Zanalizuj pochodzenie i znaczenie nazwisk wybranych bohaterów literackich oraz wskaż ich powiązanie z osobowością lub losami postaci. 27. Różnorodne funkcje tekstów kabaretowych XIX i XX wieku. Zanalizuj na wybranych przykładach. 5