W numerze: Sprawozdanie Wydziału Sędziowskiego PZPS kadencji 2008-2012 Podsumowanie kończącej się kadencji przez Przewodniczącego WS PZPS Andrzeja Lemka Seminarium CEV dotyczące równości szans kobiet i mężczyzn w środowisku sędziowskim Sprawozdanie Wydziału Sędziowskiego PZPS kadencji 2008-2012 Wydział Sędziowski w kadencji 2008 2012 ukonstytuował się w wyniku wyborów wśród sędziów szczebla centralnego oraz decyzji Zarządu PZPS zatwierdzającej skład Wydziału w następującym składzie: Andrzej Lemek przewodniczący Wydziału Sędziowskiego, przewodniczący komisji obsad Cezary Matusiak wiceprzewodniczący, przewodniczący komisji kwalifikacji, członek komisji szkolenia Piotr Dudek przewodniczący komisji szkolenia, odpowiedzialny za sprawy sędziów siatkówki plażowej Wojciech Maroszek przewodniczący komisji organizacyjnej, odpowiedzialny za sprawy międzynarodowe Jan Baniak członek komisji kwalifikacji Jacek Broński członek komisji obsad Marek Lagierski członek komisji organizacyjnej Szymon Pindral członek komisji organizacyjnej Piotr Skowroński członek komisji obsad Katarzyna Sokół członek komisji obsad Zdzisław Śpiewla członek komisji kwalifikacji Maciej Twardowski członek komisji obsad, członek komisji szkolenia Zbigniew Wolski członek komisji obsad Wydział przez całą kadencję pracował w niezmienionym składzie. Wydział odbył 13 posiedzeń plenarnych. Prezydium Wydziału w składzie Andrzej Lemek, Cezary Matusiak, Piotr Dudek oraz Wojciech Maroszek spotykało się 9 razy. Czterokrotnie w kadencji spotkała się też Rada Wydziału (d. Rada Sędziów) ciało doradcze złożone z sędziów międzynarodowych i szefów wojewódzkich wydziałów sędziowskich. Wydział Sędziowski realizował swoje zadania w następujących zasadniczych grupach: - sprawy formalne; - oficjalne przepisy gry; - szkolenie sędziów; - dokonywanie nominacji; - ocena pracy sędziów; - sprawy międzynarodowe; - sprawy organizacyjne. Sprawy formalne Wydział Sędziowski przygotował i przedstawił do zatwierdzenia przez Zarząd PZPS nowy Regulamin Sędziego PZPS oraz Regulamin Wydziału Sędziowskiego PZPS. Dokumenty te weszły w życie w styczniu 2009 roku i obecnie są dostosowane do aktualnego stanu prawnego. Wydział przedkłada Zarządowi PZPS wnioski o nadanie klasy państwowej oraz klasy związkowej (w kadencji łącznie dotyczyły 74 sędziów). Oficjalne przepisy gry W 2009 roku Wydział Sędziowski przetłumaczył i ogłosił oficjalne tłumaczenie przepisów gry FIVB wraz z Wytycznymi i instrukcjami sędziowskimi oraz aktualną wersją Księgi Przypadków. Zgodnie z Regulaminem Wydziału Sędziowskiego PZPS to tłumaczenie stanowi oficjalne przepisy gry w piłkę siatkową w Polsce. strona 1
Wydział utworzył przy sobie stały zespół ds. przepisów gry i ich interpretacji, odpowiedzialny za przygotowywanie projektów oficjalnego tłumaczenia przepisów gry oraz projektów oficjalnej interpretacji przepisów gry i trudnych przypadków, w składzie: Piotr Dudek, przewodniczący; Paweł Burkiewicz; Ryszard Dietrich; Marcin Herbik; Grzegorz Jacyna; Piotr Król; Jacek Spisak. Zespół dokonywał publikacji tłumaczeń, wyjaśnień i aktualizacji oficjalnych przepisów gry (dział Przepisy Gry sędziowskiej strony internetowej). Ciekawą inicjatywą jest współpraca z Komisją Przepisów FIVB, w ramach której m.in. w Jastrzębiu Zdroju nakręcono film instruktażowy dotyczący przepisów o Libero. Szkolenie sędziów Ustawianie kamer przy kręceniu filmu o Libero dla FIVB Wydział Sędziowski jest organizatorem corocznych kursokonferencji szkoleniowych przygotowujących sędziów szczebla centralnego do pracy w nowym sezonie. W kadencji takie szkolenia odbyły się w Katowicach (2008, 2009), w Miętnem (2010) oraz w Krynicy (2011). Ponadto Wydział współpracował przy organizacji spotkań szkoleniowych dla sędziów PlusLigi i PlusLigi Kobiet, jakie odbywały się w latach 2008-2010 przed fazą play-off tych rozgrywek. W program szkoleń na stałe wpisało się wykorzystanie materiałów multimedialnych oraz publikacja dokumentów ze szkolenia na stronie internetowej. Rozwinęła się również współpraca z wojewódzkimi Wydziałami Sędziowskimi, które otrzymały komplet materiałów ze szkolenia na szczeblu centralnym, aby ułatwić przeprowadzenie kursokonferencji w regionach. Ponadto Wydział Sędziowski przeprowadził kurs dla kandydatów na sędziów szczebla centralnego w Miliczu w 2009 roku, w wyniku którego Zarząd PZPS zatwierdził 20 nowych sędziów szczebla centralnego, oraz w Warszawie i Krakowie w 2011 roku, w efekcie którego zatwierdzono 26 nowych sędziów szczebla centralnego. Przedstawiciel Wydziału był też obecny każdorazowo na szkoleniu trenerów PZPS, gdzie przekazuje aktualne informacje o zmianach w przepisach gry i ich interpretacji. Dokonywanie nominacji Wydział obecnej kadencji zmienił system dokonywania obsad sędziowskich. Obecnie pracuje przy nim 6-osobowa komisja obsad (wcześniej robiła to jedna osoba) i wykorzystywany jest system internetowy (sedziowie.pzps.pl/system). Dzięki tej aplikacji możliwe jest elastyczne zarządzanie dyspozycyjnością sędziów, szybki strona 2
przepływ informacji (w tym o wynikach meczów, z czego korzysta serwis www.pzps.pl) i oszczędność wydatków na korespondencję oraz telefony. Jednocześnie zapewniono w ten sposób jawność i przejrzystość obsad sędziowskich. W każdym sezonie dokonywanych jest około 5500 nominacji na około 2500 meczów i turniejów, co w ciągu całej kadencji oznacza około 22000 nominacji na około 10000 zawodów. Ocena pracy sędziów Sędziowie turnieju finałowego Pucharu Polski Kielce 2009 Do obowiązków Wydziału należy składanie do Zarządu PZPS projektów list uprawnień sędziowskich sędziów szczebla centralnego na kolejny sezon. W tym celu Wydział korzysta z ocen sędziów głównych, nominowanych w możliwie równomierny sposób na zawody szczeblowe. Zmian na listach uprawnień Wydział dokonuje na koniec sezonu. Co roku sposób oceniania pracy sędziów jest analizowany i poprawiany (instrukcje oceniania, zasady weryfikacji uprawnień). Dokonywana jest także analiza liczby sędziów z poszczególnymi uprawnieniami oraz liczba koniecznych przesunięć między grupami. Wydział przed sezonem 2011/2012 opracował i wdrożył nowatorski system weryfikacji uprawnień, oparty na ocenach sędziów z dwóch kolejnych sezonów oraz uwzględnienie w grupach sędziów PlusLigi i PlusLigi Kobiet opinii istotnych współpracujących środowisk. Ponadto pojawiły się elektroniczne arkusze kwalifikacyjne, widoczne w systemie obsad. W sezonie 2011 / 2012 szczebel centralny liczył na początku 244 aktywnych sędziów w następujących grupach uprawnień: sędziowie główni 30(plus 10 czynnych sędziów międzynarodowych sędziów głównych) PlusLiga 20 PlusLiga Kobiet 20 I ligi 45 II ligi 129 strona 3
Liczba sędziów szczebla centralnego według województw i zmiana ich liczby w latach 2008-2012 Liczba podwyższeń (na zielono) i obniżeń uprawnień w latach 2009 2011 według województw strona 4
Sprawy międzynarodowe Wydział Sędziowski aktywnie działa na rzecz wzrostu znaczenia polskich sędziów na arenie międzynarodowej, w tym współdziałając z Prezesem PZPS Mirosławem Przedpełskim i innymi członkami władz Związku. Efektem starań jest m.in. obecność polskich sędziów na Mistrzostwach Świata i Europy w kategoriach seniorskich i juniorskich oraz nominacje na zawody Ligi Mistrzów dla aż ośmiu polskich sędziów w sezonie 2011/2012. Impreza FIVB (rok) Liga Światowa 2009, 2010, 2011 Grand Prix 2009, 2010, 2011 Turniej kwalifikacyjny do Mistrzostw Świata Mężczyzn 2009 Mistrzostwa Świata Juniorek 2009 Mistrzostwa Świata Mężczyzn 2010 Kwalifikacje do Grand Prix 2010 Mistrzostwa Świata Juniorek 2011 Mistrzostwa Świata Kadetek 2011 Puchar Świata 2011 Sędzia Piotr Dudek, Grzegorz Jacyna, Dariusz Jasiński Jacek Hojka Grzegorz Jacyna Piotr Dudek Piotr Dudek Katarzyna Sokół Grzegorz Jacyna Wojciech Maroszek Piotr Dudek Jednym z pól działalności jest korzystanie z pomocy Komisji Sędziowskiej CEV przy szkoleniu polskich sędziów, w tym wykład dra Jana Reka (szefa KS CEV) na szkoleniu w Katowicach w 2009 roku. Jan Rek był również w 2010r na szkoleniu sędziów Plus Ligi i Plus Ligi Kobiet w Warszawie. Ponadto przedstawiciele polskich sędziów są obecni na corocznych seminariach sędziowskich CEV, w tym na seminariach poświęconych sprawom rozwoju sędzin przy czym w porównaniu do innych federacji PZPS jest daleko zaawansowany w zagwarantowaniu równego traktowania płci i wsparcia dla zwiększenia udziału kobiet w sędziowaniu piłki siatkowej. Jednocześnie Wydział złożył skutecznie wnioski do Prezesa PZPS o delegowanie na kurs dla kandydatów na sędziów międzynarodowych czwórki sędziów: Agnieszki Michlic, Piotra Króla, Jacka Sęka i Jarosława Makowskiego, którzy w komplecie uzyskali status sędziów międzynarodowych kandydatów (IRC). Obecnie PZPS dysponuje 16 sędziami międzynarodowymi (przy limicie 20), w tym 2 kandydatami. Wydział Sędziowski angażuje się w obsługę wszystkich większych wydarzeń międzynarodowych, jakie odbywają się w Polsce, zapewniając obecność Referee Manager a oraz jak w przypadku Mistrzostw Europy regionalnych opiekunów. strona 5
Sprawy organizacyjne W porównaniu do wcześniejszych kadencji Wydział dokonał między innymi następujących zmian organizacyjnych: - uruchomiony został odrębny portal internetowy polskich sędziów siatkarskich (sedziowie.pzps.pl), na którym umieszczane są informacje i materiały szkoleniowe, z dostępem do obsad i forum; - z każdego posiedzenia Wydziału tworzony jest komunikat, którego treść jest publikowana na stronie internetowej; - wydawany jest internetowy Biuletyn Sędziów PZPS zawierający m.in. relacje z zawodów, informacje o obsadach sędziów międzynarodowych i artykuły problemowe. Łącznie wydano 18 numerów Biuletynu; - opracowano i wykorzystuje się oficjalne logo polskich sędziów siatkarskich: - zorganizowano nieoficjalne mistrzostwa Polski sędziów (Żory 2009, Głuchołazy 2010, Ostrowiec Świętokrzyski 2011, w dniach 1-3 czerwca 2012 r. odbędzie się turniej w Wieliczce), co jest nową formą integracji sędziów; Uczestnicy I mistrzostw sędziów Żory 2009 - uregulowano kwestię oświadczeń sędziów o zgodzie na gromadzenie, przetwarzanie i publikację danych osobowych przez PZPS; - zdołano wynegocjować znacznie wyższe niż wcześniej stawki wynagrodzeń sędziowskich; - dokonywane są zakupy strojów dla sędziów szczebla centralnego, co zwiększa estetykę i uatrakcyjnia rozgrywki siatkarskie. strona 6
Powyższe nie wyczerpuje całego zakresu działalności Wydziału Sędziowskiego. Warto w szczególności wspomnieć o inicjatywie wprowadzenia wideoweryfikacji decyzji sędziowskich, co stanowi światowy precedens w historii naszej dyscypliny sportu. Polskimi doświadczeniami poważnie zainteresowały się władze FIVB. Wydział Sędziowski w swojej działalności współpracuje z Zarządem PZPS oraz innymi wydziałami, w tym Wydziałem Siatkówki Plażowej m.in. w zakresie unikania podwójnych nominacji dla sędziów obu dyscyplin oraz delegowania sędziów na kursy dla kandydatów na sędziów międzynarodowych. Z wielką radością Wydział przyjął fakt, iż na Igrzyskach Olimpijskich siatkówkę plażową sędziować będzie sędzina szczebla centralnego Agnieszka Myszkowska. Podsumowanie kończącej się kadencji przez Przewodniczącego WS PZPS Andrzeja Lemka Na początku chciałbym serdecznie podziękować całemu Wydziałowi Sędziowskiemu za pracę włożoną przez ostatnie cztery lata na rzecz środowiska sędziowskiego i całej siatkówki w Polsce. Duże podziękowania dla Katarzyny Sokół, Jacka Brońskiego, Piotra Skowrońskiego i Zbigniewa Wolskiego, czyli osób, które robiły nominacje na zawody II ligi, Puchar Polski na tym szczeblu, oraz wszystkie zawody młodzieżowe. Chciałbym podziękować Maćkowi Twardowskiemu za robienie nominacji na zawody I ligi. Duże podziękowania dla Zdzisława Śpiewli, za robienie nominacji Sędziów Głównych i Kwalifikatorów na wszystkie zawody szczebla centralnego. Szczególnie chcę podkreślić bardzo dobrą współpracę całej tej grupy osób. Chciałbym podziękować Cezaremu Matusiakowi za pomoc przy współpracy na linii Wydział Sędziowski - PLPS S.A. Cezary Matusiak odpowiadał również za pracę wszystkich Sędziów Głównych i Kwalifikatorów oraz za analizę wszystkich arkuszy ocen, a wiemy wszyscy jak jest to bardzo ważne dla Sędziów Szczebla Centralnego. Przewodniczył również Komisji Kwalifikacji, w skład której wchodzili również Zdzisław Śpiewla i Jan Baniak. Chciałbym podziękować Piotrowi Dudkowi, który odpowiadał za szkolenie i interpretację przepisów gry, jako Przewodniczący Komisji Szkolenia i Przepisów Gry, w skład której wchodzili również Cezary Matusiak i Maciej Twardowski. Przewodniczącym Komisji Organizacyjnej był Wojciech Maroszek, a do pomocy miał Szymona Pindrala i Marka Lagierskiego. To właśnie dzięki nim mamy możliwość korzystania z sędziowskiej strony internetowej, a w szczególności z zamieszczanych tam wiadomości i informacji dotyczących nas wszystkich. Wielkie podziękowania kieruję też dla Andżeliki Miś, która wykonuje wiele pracy dla obsługi sędziów i Wydziału Sędziowskiego, dzięki czemu współpraca Wydziału ze Związkiem układała się bardzo dobrze. Słowa podziękowania kieruję do Prezesa PZPS Mirosława Przedpełskiego za pomoc i poparcie wszystkich naszych sędziów na arenie międzynarodowej. Dziękuję bardzo Prezesowi PLPS S.A. Arturowi Popko za bardzo dobrą współpracę i pomoc przy organizacji szkoleń dla sędziów PL i PLK. Dziękuję wszystkim Przewodniczącym Wojewódzkich Wydziałów Sędziowskich za współpracę i udział w organizacji imprez krajowych i międzynarodowych, które odbywały się na terenie naszego kraju, bez Waszej pracy włożonej w organizację nie byłyby to tak udane imprezy sportowe. Na obecną chwilę Wydziałowi Sędziowskiemu bardzo dobrze układa się współpraca z Komisją Sędziowską CEV, której Prezydentem jest dr Jan Rek. Nominacje, jakie otrzymują nasi sędziowie międzynarodowi na najważniejsze zawody, są tego dowodem. Współpraca z Komisją Sędziowską FIVB jest dobra, co jest zasługą Prezesa PZPS Mirosława Przedpełskiego. Dzięki jego aktywności na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie będzie nas w siatkówce plażowej reprezentować Agnieszka Myszkowska. Pewnym niedosytem jest, że nie udało się wysłać tam żadnego z naszych sędziów na zawody siatkówki halowej. Według mnie jest to konsekwencja braku naszego przedstawiciela w Komisji Sędziowskiej FIVB. W tym roku są wybory do władz FIVB i poszczególnych komisji, a do Komisji Sędziowskiej został zgłoszony Grzegorz Jacyna i są realne szansy, by rzeczywiście stał się on jej członkiem. Sprawy szkoleniowe były moim zdaniem dobrze organizowane, chociaż oczywiście zawsze można pewne rzeczy poprawić. Na kursokonferencji w Krynicy osiągnęliśmy standard zakwaterowania i wyżywienia, jakiego powinniśmy oczekiwać. Mam nadzieję, że wszyscy byli zadowoleni, i według mnie taki poziom trzeba utrzymać w przyszłości. Sprawy związane z kwalifikacjami są dobrze ułożone, ale pracy nad równym poziomem oceniania przez Sędziów Głównych i Kwalifikatorów trzeba jeszcze bardzo wiele. Zwróćcie uwagę, że w żadnym kraju, ani w CEV czy FIVB, nie udało się wymyśleć idealnej metody oceniania sędziów. Współpraca z wszystkimi dziennikarzami jest bardzo dobra, ale głównie jest to zasługa nas wszystkich, ponieważ dobrym sędziowaniem nie dajemy wielu okazji do krytykowania nas w mediach. Poziom sędziowania oraz zdyscyplinowania sędziów oceniam jako bardzo dobry. strona 7
Ważny jest też nasz wygląd. Przypomnę, że w całej kadencji Wydział Sędziowski postarał się o nowe stroje i wyposażenie dla wszystkich Sędziów Szczebla Centralnego. W naszym gronie mamy 33 sędziny, w tym dwie kobiety z uprawnieniami sędziów międzynarodowych, a mam nadzieję grono to będzie się dalej powiększać. Przed nami wybory Przewodniczącego Wydziału Sędziowskiego PZPS. Przy jednogłośnym poparciu ustępującego Wydziału będę w nich kandydował. W przypadku sukcesu będę chciał kontynuować zmiany, jakie rozpoczęliśmy w kończącej się kadencji, coraz szerzej korzystając z pomysłów i zaangażowania całego środowiska. Wśród priorytetów na kolejną kadencję widzę następujące sprawy: 1. Skoro nasze wysiłki o unifikację oceniania przez sędziów głównych dotychczasowymi metodami nie są skuteczne, bo ciągle ktoś odbiera punkty za rzeczy, o których nie było mowy, a ktoś odbiera więcej niż inny, itd., to powinna powstać pisemna "instrukcja", która opisze za co i ile punktów jest zabieranych. Nie będzie można zabierać punktów, albo więcej niż należy, niż będzie to wynikało z instrukcji. 2. Sędziowie główni także powinni podlegać ocenie. Wcześniej, gdy było ich bardzo mało, nie zwracano na to uwagi. Jednak obecnie i w najbliższych latach chętnych do tej funkcji będzie więcej i istnieje możliwość zrezygnowania z usług sędziego głównego, którego praca nie znajduje akceptacji ze strony ocenianych. 3. W ciągu roku nastąpi ujednolicenie sposobu oceniania sędziów w FIVB i CEV. Zamiast wymyślać ciągle coś własnego, powinniśmy wykorzystać doświadczenia międzynarodowe i zbliżyć do nich nasze rozwiązania. 4. Trzeba rozwiązać problem kwalifikacji na zawodach niższego szczebla. Z jednej strony obecność doświadczonych sędziów z PlusLigi czy I ligi na najważniejszych zawodach II ligi jest przydatna i konieczna, ale z drugiej strony pojawia się zarzut, że ci sędziowie dostają tam wyższe oceny, niż zazwyczaj w swojej grupie uprawnień. Trzeba też rozważyć, czy jeżeli sędzia główny ocenia tego samego sędziego raz jako S I, raz jako S II, to czy te oceny nie powinny być traktowane jako dwie odrębne. W tych, jak i w innych trudnych kwestiach, chciałbym, by decyzję podejmowano w gronie Wydział Sędziowski plus wszyscy przewodniczący Wydziałów Sędziowskich w województwach. 5. W sezonie zasadniczym wszyscy sędziowie z danymi uprawnieniami będą mieli tę samą liczbę nominacji. W play-off będziemy próbować także nominować na równą liczbę meczów, ale na najważniejsze zawody pojadą najlepsi. 6. Chciałbym, by Komisją Szkolenia pokierował Wojtek Maroszek. Komisja powinna działać jeszcze aktywniej niż dotychczas. Na przykład udzielać na forum internetowym szybko (nie dłużej niż tydzień) odpowiedzi na pytania dotyczące przepisów gry i ich interpretacji oraz do publikacji okresowo (raz na kwartał) dodatkowych wyjaśnień. 7. Uważam, że na kursokonferencjach powinniśmy odchodzić od długich sesji teoretycznych, na rzecz integracji i wzajemnej motywacji. Bez powtarzania całościowego przepisów, ze skupieniem się na unifikacji. Z kolei należy wykorzystywać w ciągu sezonu internet - do publikacji materiałów, odświeżania znajomości przepisów, itd. 8. Dalsze wzmacnianie współpracy z wojewódzkimi komisjami sędziowskimi. Rozrost ilościowy Wydziału ponad dotychczasowy regulamin uważam za niemożliwy. Natomiast województwa powinny mieć pewien wpływ na zmiany uprawnień i być na co dzień partnerami WS PZPS. Takie elementy już uwzględniliśmy w nowym sposobie weryfikacji uprawnień, ale będę chciał dalej wzmacniać rolę województw. 9. W nowym Wydziale musi się znaleźć miejsce dla co najmniej jednej sędziny, która będzie odpowiedzialna za działania gwarantujące równouprawnienie kobiet i mężczyzn. W żadnym wypadku nie powinno to jednak oznaczać preferowania sędzin kosztem kolegów. 10. Jednym z sukcesów ostatniej kadencji było wyposażenie sędziów i sędziów głównych w jednolity sprzęt. Wyzwaniem na lata kolejne jest zapewnienie regularnej wymiany strojów, najchętniej uzupełnianych o torby, teczki dla sędziów głównych i innego potrzebnego wyposażenia, przy możliwie niewielkim własnym udziale finansowym ze strony sędziów. aut. Andrzej Lemek strona 8
Seminarium CEV dotyczące równości szans kobiet i mężczyzn w środowisku sędziowskim W Sofii w dniach 11 13 maja odbyło się seminarium CEV poświęconego polityce równości szans kobiet i mężczyzn w środowisku sędziowskim. Było to już trzecie spotkanie poświęcone temu tematowi (we wcześniejszych uczestniczyły Barbara Kijowska, Agata Łaz, Magda Niewiarowska oraz Anna Szymańska). Tym razem poproszono o obecność z każdego kraju sędziny oraz przedstawiciela komisji sędziowskiej. Polskę reprezentowali Anna Banaś i Wojciech Maroszek. Generalnym wnioskiem płynącym ze spotkania jest determinacja władz CEV (reprezentowanych przez Prezydenta Andre Meyera oraz szefa Komisji Sędziowskiej dra Jana Reka) w zwiększaniu liczby sędzin międzynarodowych i wspieraniu rozwoju ich karier. Przedstawiono podsumowanie dotychczasowych analiz, bardzo obszerną prezentację wykonali przedstawiciele Serbii, która uznawana jest obecnie za wzór w polityce równości szans między płciami. Każda federacja została poproszona o przedstawienie własnego planu działań w tym zakresie. Wspólnie z już zgłaszającymi się koleżankami i kolegami chcemy przetłumaczyć materiały konferencyjne i je opublikować. Jeżeli ktoś ma ochotę w tym pomóc zapraszamy. Aut. Anna Banaś i Wojciech Maroszek Uczestniczki i uczestnicy seminarium strona 9