Wytyczne dla Eksperta oceniającego wnioski w konkursach Narodowego Centrum Nauki (II etap oceny) Kraków, sierpień 2012 r. 1/6
Spis treści 1. Informacje ogólne... 2 1.1. Typy konkursów NCN... 2 1.2. Typy wnioskodawców... 3 2. Zasady etyczne obowiązujące Eksperta... 3 2.1. Najczęściej występujące przypadki konfliktu interesów... 4 3. Zasady oceny wniosków... 4 3.1. Ocena dorobku publikacyjnego... 4 3.2. Ocena wykonania przez kierownika innych projektów badawczych... 5 3.3. Ocena kosztorysu i harmonogramu... 5 4. Wytyczne specyficzne dla konkursu OPUS... 6 1. Informacje ogólne Za podstawę procesu kwalifikacji i oceny projektów badawczych przyjęto podział na 25 paneli dziedzinowych (dyscyplin lub grup dyscyplin), tematycznie pokrywających cały obszar badań naukowych, w trzech głównych działach: o HS Nauki Humanistyczne, Społeczne i o Sztuce (6 paneli, HS1 HS6); o ST Nauki Ścisłe i Techniczne (10 paneli, ST1 ST10); o NZ Nauki o Życiu (9 paneli, NZ1 NZ9). Ocena wniosków skierowanych do NCN przebiega dwuetapowo. W pierwszym etapie powołany przez Radę NCN Zespół Ekspertów wybrał najlepsze projekty, które zostały skierowane do drugiego etapu. W drugim etapie projekty poddawane są ocenie specjalistycznej dokonywanej przez Ekspertów Zewnętrznych. Tożsamość Eksperta nie jest ujawniana wnioskującemu. Opinia jest przekazywana wnioskującemu w takiej formie, w jakiej została sporządzona przez Eksperta, dlatego prosimy aby przywiązywać wagę do jej ostatecznej formy. Komentarze Eksperta powinny być zwięzłe, kompletne, klarownie i jednoznacznie wyrażone oraz istotne merytorycznie. 1.1.Typy konkursów NCN OPUS Konkurs na finansowanie projektów badawczych, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do realizacji tych projektów. PRELUDIUM Konkurs na finansowanie projektów badawczych, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową nieposiadające stopnia naukowego doktora. SONATA konkurs na finansowanie projektów badawczych, mających na celu stworzenie unikatowego warsztatu naukowego, realizowanych przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora. SONATA BIS konkurs na finansowanie projektów badawczych, mających na celu powołanie nowego zespołu naukowego, realizowanych przez osoby posiadające stopień naukowy lub 2/6
tytuł naukowy, które uzyskały stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 10 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem. Przez powołanie nowego zespołu naukowego należy rozumieć powołanie - przez kierownika projektu - zespołu, prowadzącego nowatorskie badania naukowe o charakterze podstawowym, złożonego z osób nieposiadających stopnia naukowego doktora habilitowanego lub tytułu naukowego, w tym nowo zatrudnionych, które dotychczas nie współpracowały ze sobą - jako odrębny zespół - przy realizacji projektów badawczych, finansowanych w drodze konkursu. Proszę zwrócić uwagę, że powyższe konkursy podlegają odrębnym kryteriom oceny. Każdy wniosek musi być oceniony według odpowiednich wytycznych. 1.2.Typy wnioskodawców Zgodnie z art. 10 ustawy z 30.04.2010 r. o zasadach finansowania nauki, z wnioskami o finansowanie w konkursach NCN mogą występować: 1. jednostki naukowe, 2. konsorcja naukowe, 3. sieci naukowe i jednostki organizacyjne uczelni niebędące podstawowymi jednostkami organizacyjnymi, 4. centra naukowo-przemysłowe, 5. centra naukowe Polskiej Akademii Nauk, 5a. centra naukowe uczelni, 6. biblioteki naukowe, 7. przedsiębiorcy mający status centrum badawczo-rozwojowego, 8. jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 9. osoby fizyczne (niezatrudnione w podmiotach, w których planują realizację projektów), 10. przedsiębiorcy prowadzący badania naukowe w innej formie organizacyjnej niż formy określone w pkt 1-8. W przypadku skierowania do finansowania projektu badawczego zgłoszonego przez osobę fizyczną Dyrektor NCN wydaje promesę finansowania, a warunkiem zawarcia umowy o realizację i finansowanie projektu badawczego jest zatrudnienie tej osoby przez podmiot, któremu następnie przekazywane są środki finansowe. 2. Zasady etyczne obowiązujące Eksperta Zgoda Eksperta na przyjęcie do recenzji wniosku złożonego do konkursu NCN oznacza, że zobowiązuje się on do traktowania jako poufne wszystkich przekazanych informacji, w tym nazwiska wnioskującego oraz danych zawartych we wniosku. Traktowanie danych jako poufne oznacza także, że treści zawarte we wnioskach nie mogą być użyte w żadnym innym celu niż ich ocena. Wycofanie się z oceny wniosku nie zwalnia Eksperta z obowiązku traktowania powierzonych informacji jako poufne. Wywiązanie się w terminie z realizacji powierzonej oceny stanowi podstawę właściwego przebiegu procesu selekcji wniosków i zachowania równych szans. Ekspert zobowiązuje się 3/6
do niezwłocznego poinformowania NCN w przypadku niemożności terminowej realizacji oceny. Ekspert nie może oceniać wniosku jeśli zachodzi konflikt interesów z wnioskującym. Jeżeli Ekspert jest kierownikiem, wykonawcą lub opiekunem naukowym we wniosku złożonym w tej samej edycji konkursów NCN co oceniany wniosek, to obowiązuje zasada, że oceniany wniosek nie może bezpośrednio konkurować z wnioskiem Eksperta czyli wnioski te nie mogą być oceniane w tym samym panelu i tym samym typie konkursu. Potencjalna sytuacja konfliktu interesów ujawniona przez Eksperta nie musi oznaczać, że NCN zrezygnuje z oceny, sytuacje takie rozpatrywane są indywidualnie. W razie wątpliwości Ekspert powinien skontaktować się z właściwym koordynatorem dyscyplin. Ekspert powinien bezwzględnie wycofać się z oceny wniosku, jeśli uważa, że nie może zachować obiektywności. 2.1.Najczęściej występujące przypadki konfliktu interesów Relacje osobiste: o bliskie relacje rodzinne z wnioskującym, o opieka prawna nad wnioskującym lub posiadanie jego pełnomocnictwa, o osobisty konflikt z wnioskującym. Stosunki zawodowe: o praca w tej samej jednostce co wnioskujący w okresie ostatnich trzech lat, o pełnienie funkcji przełożonego wnioskującego w okresie ostatnich trzech lat. Powiązania naukowe: o opieka naukowa nad wnioskującym, o wspólne publikowanie w ciągu ostatnich trzech lat, o bezpośrednie współzawodnictwo naukowe z wnioskującym. Powiązania ekonomiczne: o osobisty interes ekonomiczny związany z ocenianym wnioskiem (współzawodnictwo lub wspólny interes). Powyższe przykłady nie wyczerpują potencjalnych sytuacji konfliktu interesów. 3. Zasady oceny wniosków 3.1.Ocena dorobku publikacyjnego W sekcji, w której prezentowane są informacje o dorobku naukowym, wnioskujący zobowiązany był do przedstawienia 10 najważniejszych prac opublikowanych w ostatnich latach w ocenie należy zatem brać pod uwagę wyłącznie OPUBLIKOWANE PRACE (nie uwzględniamy np. ustnych prezentacji lub prac w recenzji); Prezentowane przez wnioskującego publikacje powinny zostać opublikowane w okresie: o ostatnich 5 lat dla paneli ST i NZ o ostatnich 10 lat dla paneli HS o Wcześniejszych publikacji nie należy brać pod uwagę w ocenie; Ostatnie 5 lat należy rozumieć jako rok bieżący oraz 5 pełnych lat kalendarzowych wstecz tj. dla wniosków złożonych w 2012 r. prezentowany jest dorobek z lat 2007 do 2012. Analogicznie, ostatnie 10 lat należy rozumieć jako rok bieżący oraz10 pełnych lat kalendarzowych wstecz (lata 2002-2012). 4/6
Wnioskujący powinien podać maksymalnie 10 reprezentatywnych publikacji; Brak podanych przez wnioskującego publikacji należy interpretować jako brak dorobku publikacyjnego. 3.2.Ocena wykonania przez kierownika innych projektów badawczych Ocenie podlega efekt realizacji wcześniejszych projektów kierowanych przez osobę występującą w roli kierownika obecnie ocenianego projektu. Nie należy brać pod uwagę projektów, w których osoba ta występowała w roli wykonawcy. Jeśli kierownik ocenianego projektu nie kierował uprzednio żadnymi projektami, należy do oceny w tym punkcie przenieść ocenę za dorobek naukowy. W ocenie wykonanych projektów należy brać pod uwagę tylko projekty uzyskane w drodze konkursów ogólnokrajowych i/lub międzynarodowych. Brak podanych przez wnioskującego projektów lub publikacji będących efektem realizowanych projektów należy interpretować jako brak projektów lub brak ich prawidłowego rozliczenia publikacją wyników. 3.3.Ocena kosztorysu i harmonogramu Projekty finansowane są w całości, bez dokonywania korekt w kosztorysach: o w przypadku, gdy kosztorys jest istotnie przeszacowany/ niedoszacowany sugerujemy wystawienie oceny zero w punkcie Ocena kosztorysu ; o w przypadku, gdy kosztorys ma pewne niedociągnięcia, które można zaakceptować w kontekście wysokiej oceny jakości merytorycznej projektu, sugerujemy wystawienie oceny 1 w punkcie Ocena kosztorysu. Prosimy o wnikliwą analizę: o zasadności kosztów planowanej aparatury, wynagrodzeń i innych kosztów, w kontekście specyfiki danej dziedziny i rodzaju konkursu; o relacji pomiędzy poszczególnymi pozycjami kosztorysu np. proporcję pomiędzy kosztami wnioskowanej aparatury a kosztami właściwych badań. Dopuszczamy finansowanie następujących typów kosztów (o ile są one merytorycznie uzasadnione i pozostają w ścisłym związku lub są konsekwencją prowadzonych badań): o organizacja seminariów, warsztatów lub spotkań, upowszechniających wyniki badań; o uczestnictwo w szkoleniach, kursach lub warsztatach tematycznie powiązanych z problematyką badawczą wniosku lub niezbędnych do realizacji projektu; o publikacja wyników badań. Nie finansujemy projektów, których WYŁĄCZNYM celem jest: o organizacja konferencji; o uczestnictwo w szkoleniach, kursach, warsztatach itp.; o uzyskanie finansowania publikacji itp. Nie finansujemy kosztów związanych z procedurami administracyjnymi związanymi z uzyskaniem stopnia naukowego doktora (np. otwarcie przewodu doktorskiego, koszty obrony). Nie finansujemy kosztów związanych z remontem, serwisem i utrzymaniem infrastruktury badawczej (koszty te zawarte są w kosztach pośrednich). Należy zwracać uwagę na wnioski, gdzie: 5/6
o wynagrodzenia stanowią znaczącą część wnioskowanej kwoty. UWAGA! wynagrodzenie może być wyższe, jeśli wykonawca wybrał jako jedną z form zatrudnienia umowę o pracę; o wynagrodzenia nie są uzasadnione specyfiką projektu badawczego. Całkowite planowane wynagrodzenie w projekcie powinno zostać odniesione do zadeklarowanego w projekcie czasu pracy. Oszacowanie procentu czasu poświęconego przez daną osobę na realizację projektu w ramach prowadzonych badań lub obowiązków ma na celu określenie, jaki procent własnego czasu pracy dany wykonawca przeznaczy na rzecz zadań związanych z realizacją projektu. Suma czasu, który poświęca dana osoba na obecnie realizowane oraz zgłaszane do finansowania projekty oraz inne obowiązki zawodowe nie może przekraczać 100%. We wszystkich typach projektów zakładamy możliwość zakupu aparatury naukowobadawczej, przy czym jednostkowy koszt aparatu nie może przekraczać 500 tys. w panelach ST i NZ, 150 tys. w panelach HS. Należy ocenić, czy wnioskowana aparatura rzeczywiście będzie służyła realizacji wniosku. Zakup aparatury nie powinien być naczelnym celem przedkładanego wniosku. Prosimy zwrócić uwagę na prawidłowe formułowanie zadań badawczych (nie są nimi np. zakup sprzętu, wyjazd na konferencję, itp.) zadania badawcze w harmonogramie powinny mieć charakter badań podstawowych. 4. Wytyczne specyficzne dla konkursu OPUS Kierownikiem projektu może być osoba znajdująca się na dowolnym etapie kariery naukowej. Ocena wykonawców projektu obejmuje osiągnięcia naukowe kierownika lub zespołu wykonawców (1 lub 2 głównych wykonawców). Pozostali wykonawcy nie podlegają ocenie. Ankietę dorobku naukowego wnioskujący mógł załączyć tylko dla 1 do 3 osób kierownika oraz 1 lub 2 głównych wykonawców. Nie ma obowiązku podawania danych osobowych wszystkich wykonawców. Liczba wykonawców projektu nie jest ograniczona. Jeżeli kierownik projektu nie kierował w przeszłości projektami badawczymi, to w punkcie Ocena wykonania przez kierownika projektu innych projektów badawczych należy przyznać taką samą ocenę jak w punkcie osiągnięcia naukowe kierownika projektu/zespołu wykonawców. 6/6