Agnieszka Chmielewska, Anna Dąbrowska Współpraca nauczyciela z rodzicami w edukacji elementarnej : zestawienie bibliograficzne Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli nr 2, 88-92 2006
Agnieszka Chmielewska Anna Dąbrowska Publiczna Biblioteka Pedagogiczna Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli WOM w Częstochowie WSPÓŁPRACA NAUCZYCIELA Z RODZICAMI W EDUKACJI ELEMENTARNEJ ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W ychowanie nie jest procesem samorzutnym, lecz świadomym, planowym i z góry określonym działaniem. Nauczyciele muszą pamiętać, że podstawą wychowania jest rodzina. Dlatego tylko przez związek z rodzicami i środowiskiem mogą zachować ciągłość i skuteczność oddziaływań wychowawczych. Współpraca nauczyciela z rodzicami jest niezwykle ważnym zagadnieniem w pracy każdej placówki oświatowej, począwszy od przedszkola. Zagadnienie to jest szczególnie bliskie nauczycielom edukacji elementarnej, gdzie kontakt z rodzicami wychowanków jest najbardziej intensywny i wydaje się najbardziej potrzebny. Wychowawca musi więc doskonalić i aktualizować swoją wiedzę. Aby pomóc nauczycielom w ich trudnym przedsięwzięciu przedstawiamy zestawienie bibliograficzne dotyczące współpracy nauczyciela z rodzicami, w którym ujęte są zarówno wydawnictwa zwarte jak i ciągłe, dostępne w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej RODN WOM w Częstochowie oraz ciekawsze dokumenty elektroniczne i przydatne strony internetowe. Wydawnictwa zwarte: 1. Babiuch Małgorzata : Jak współpracować z rodzicami trudnych uczniów?. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, [2002] 2. Boguszewska Edyta : Współpraca z rodzicami. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1998 3. Christopher Cindy J. : Nauczyciel rodzic : skuteczne porozumiewanie się. Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2004 4. Dzierzgowska Irena : Rodzice w szkole. Warszawa : Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 1999 5. Filipczuk Halina : Rodzice i dzieci najmłodsze. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Nasza Księgarnia, 1988 6. Filipczuk Halina : Rodzice i dzieci w młodszym wieku szkolnym. Warszawa : Wydaw. Nasza Księgarnia, 1989 7. Gałkowski Tadeusz : Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1995 8. Hornby Garry : Nauczyciel wychowawca. Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2005 9. Jagieła Jarosław : Trudny uczeń w szkole: krótki przewodnik psychologiczny. Kraków : Wydaw. Rubikon, 2005 10. Jankowski Dzierżymir : Szkoła środowisko współdziałanie. Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2001 11. Kosińska Ewa : Rodzice a szkoła: krótki poradnik psychologiczny. Kraków : Wydaw. Rubikon, 1999 88 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 2/2006
12. Kotłowski Karol : O pedagogicznym kształceniu rodziców. Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1968 13. Ku partnerstwu szkoła rodzice : praca zbiorowa / pod red. Jan Kropiwnickiego. Jelenia Góra : Wydaw. Nauczycielskie, 1999 14. Łobocki Mieczysław : Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1985 15. Mendel Maria : Rodzice i szkoła : jak współuczestniczyć w edukacji dzieci?. Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2000 16. Partnerstwo w szkole : praca zbiorowa / pod red. Bolesława Kuca, Stefana Wlazło. Wrocław : Oddział Centrum Doskonalenia Nauczycieli, 1990 17. Sawicka Anna : Współpraca przedszkola z rodzicami. Wyd. 3 zm. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1974 18. Segiet Waldemar : Rodzice nauczyciele. Poznań [Warszawa] : Wydaw. Książka i Wiedza, 1999 19. Szlufik Współczesne wyzwania wobec edukacji elementarnej / pod red. Władysława Szlufika, Teresy Banaszkiewicz, Anny Pękali. Częstochowa : Wydaw. Akademii Jana Długosza, 2004 20. W poszukiwaniu partnerstwa rodziny, szkoły i gminy / pod red. Marii Mendel. Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2002 21. Winiarski Mikołaj : Rodzina, szkoła, środowisko lokalne. Warszawa : Instytut Badań Edukacyjnych, 2000 22. Wołoszynowa Lidia : Dzieciom Rodzicom Nauczycielom: studia i szkice psychologiczne z lat 1937 1992 (wybór). Kielce : Dom Wydawniczy Strzelec, 2001 23. Żłobicki Wiktor : Rodzice i nauczyciele w edukacji wczesnoszkolnej. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2000 Wydawnictwa ciągłe: 1. Adamczyk Dariusz: Współpraca rodziców i nauczycieli na rzecz dzieci// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 17 25 2. Bąbel Przemysław, Trusz Sławomir: Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej//nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 7 16 3. Beta Barbara: Pracujemy dla rodziny// Wychowanie w Przedszkolu. 2003, nr 9, s. 549 551 4. Bielecka Halina: Rodzinne spotkania// Wychowanie w Przedszkolu. 2002, nr 5, s. 296 297 5. Bober Ewa: Jak nauczyciel powinien rozmawiać z rodzicami, żeby rodzice chcieli z nim rozmawiać// Nowa Szkoła. 2002, nr 10, s. 20 23 6. Bielatowicz Anna, Plesner Ewa: Edukacyjne aspekty współpracy i partnerstwa w środowiskach lokalnych [recenzja]// Kwartalnik Edukacyjny. 2005, nr 1, s. 72 73 ; Zawiera rec. książki: Edukacyjne aspekty współpracy i partnerstwa w środowiskach lokalnych. Rzeszów, 2004 7. Ciuba Ewa, Zawadzka Agata: Wielkanocny czas// Wychowanie w Przedszkolu. 2005, nr 3, s. 43 45 8. Chramęga Krystyna: Tworzenie klimatu sprzyjającego efektywnemu współdziałaniu rodziców i nauczycieli// Dyrektor Szkoły. 2001, nr 7/8, s. 50 52 9. Chrzanowska Emilia: W atmosferze zaufania i życzliwości// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 10, s. 607 609 10. Dąbrowska Danuta: Problemy młodzieży dorastającej: spotkanie z rodzicami// Wychowawca. 2005, nr 11, s. 25 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 2/2006 89
11. Detka Joanna, Wabia Beata: Współpraca nauczycieli z rodzicami w klasie integracyjnej// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 65 68 12. Dmowska-Kielar Jolanta: Spotkania to nasza specjalność// Wychowanie w Przedszkolu. 2002, nr 7, s. 424 425 13. Dolińska Małgorzata: Co rodzice wieźli na okręcie?// Wychowanie w Przedszkolu. 2003, nr 7, s. 422 424 14. Drwalewska-Biesiada Teresa: Metody aktywizujące na zebraniach z rodzicami// Wychowawca. 2005, nr 9, s. 18 19 15. Ferenz Krystyna: Nauczyciele i rodzice [recenzja]// Ruch Pedagogiczny. 2005, nr 3/4, s. 85 88; Zawiera rec. książki: Nauczyciele i rodzice. Cz. 3, W poszukiwaniu nowych znaczeń i interpretacji współpracy. Zielona Góra, 2004 16. Gawron Urszula: Nie wywiadówki, a spotkania [Spotkanie z rodzicami nt. Czy znasz własne dziecko? ]// Nowa Szkoła. 2003, nr 10, s. 18 21 17. Gorczowska Anna: Zebranie z rodzicami uczniów rozpoczynających naukę w klasie pierwszej// Wychowawca. 2005, nr 9, s. 20 21 18. Górecka Aldona: Polubić przedszkole// Wychowanie w Przedszkolu. 2003, nr 6, s. 341 342 19. Grabowska Hanna i in.: Pozwól dziecku poznać świat nie wyręczając się telewizją projekt zajęć warsztatowych dla rodziców// Wychowanie na co Dzień. 2001, nr 6 dod., s. III V 20. Grygier Urszula: Rodzice w szkole: sprzymierzeńcy czy intruzi// Nowa Szkoła. 2003, nr 2, s. 32 37 21. Grzyb Monika: Współpraca nauczycieli i rodziców w procesie wychowania// Pedagogika Pracy. 2004, t. 45, s. 139 144 22. Homplewicz Janusz: Szkoła wobec wychowania rodzinnego// Dyrektor Szkoły. 2002, nr 4, s. 28 29 23. Iwaniec Alicja: Scenariusze zajęć otwartych z rodzicami// Wychowawca. 2003, nr 11, 24 25 24. Jaczun Alicja: Wspólne działania// Wychowanie w Przedszkolu. 2004, nr 8, s. 45 46 25. Jeżowski Antoni: Po co komu rada rodziców?// Dyrektor Szkoły. 2002, nr 1, s. 24 25 26. Kilarska Wiesława: Przedszkolna biblioteczka dla rodziców// Wychowanie w Przedszkolu. 2003, nr 6, s. 362 363 27. Knapik Agnieszka: Jak pomóc dzieciom i rodzicom?// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 6, s. 338 339 28. Kołodziej Jakub: Spotkać rodziców ucznia i przeżyć// Psychologia w Szkole. 2005, nr 1, s. 137 140 29. Korus Beata: Rola nauczyciela w integracji środowiska domowego i szkolnego dziecka w młodszym wieku szkolnym// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 49 54 30. Kosztyła Bernadeta: Formy kontaktów nauczycieli z rodzicami// Wychowanie na co Dzień. 2002, nr 7/8, s. 11 13 31. Kowalska Aneta: Nauczyciel rodzic [recenzja]// Psychologia w Szkole. 2004, nr 2, s. 129 130; Zawiera rec. książki: Nauczyciel rodzic: skuteczne porozumiewanie się/ Cindy J. Christopher. Gdańsk, 2004 32. Krawczuk Krystyna: Rodzina i szkoła razem: (program autorski)// Nowa Szkoła. 2001, nr 8, s. 31 33 33. Królikowska Jadwiga: Razem z rodzicami [konkurs na projekt matematyczny]// Matematyka. 2003, nr 6,. 341 342 34. Kula Ewa: Instytucjonalne współdziałanie rodziców i szkoły w Europie i w Polsce dawniej i dziś// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 31 36 35. Lis Stanisław: Porozmawiajmy z rodzicami...// Życie Szkoły. 2003, nr 9, s. 554 555 36. Lulek Barbara: Szkoła miejscem oddziaływań wychowawczych nauczycieli wspieranych przez rodziców// Kwartalnik Edukacyjny. 2002, nr 3/4, s. 6 12 90 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 2/2006
37. Lulek Barbara: Autonomia i partnerstwo w relacjach rodziny i szkoły// Kwartalnik Edukacyjny. 2001, nr 4, s. 3 12 38. Masarz Bożena, Marczuk Leokadia: Program Jesteśmy razem // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2001, nr 9, s. 42 43 39. Markiewicz Małgorzata: Zmieniający się obszar uczestnictwa rodziców w życiu szkoły// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 44 48 40. Michalski Jarosław: Po co ryjki przychodzą do szkoły?// Nowa Szkoła. 2004, nr 9, s. 26 41. Mielech Bogdan: Wywiadówka jako forma współpracy szkoły z rodzicami// Kwartalnik Edukacyjny. 2004, nr 1, s. 58 67 42. Mikszta Małgorzata: Relacje między nauczycielem a środowiskiem rodzinnym ucznia// Dyrektor Szkoły. 2004, nr 12, s. 22 24 43. Minda Tamara, Niziurska Lidia: Szkoła dla rodziców czyli wspomaganie wychowania w rodzinie // Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 55 64 44. Mitros Katarzyna: O różnych formach kontaktów z rodzicami// Wychowanie w Przedszkolu. 2004, nr 4, s. 52 55 45. Muraszko Waleria: W trosce o trzylatki// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 6, 336 338 46. Niedorozow Wanda: Czytajmy dzieciom... jak zachęcić rodziców do aktywnej współpracy// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 69 78 47. Nowak Małgorzata: Nie ma dwóch stron...// Nowa Szkoła. 2002, nr 10, s. 16 19 48. Nowosad Inetta: Bądźmy razem, a nie obok// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 5, s. 300 302 49. Osuch Maciej: Rodzice w życiu szkoły// Dyrektor Szkoły. 2005, nr 4, s. 39 42 50. Pękowska Marzena: Rola rodziców w realizacji polityki edukacyjnej w krajach Unii Europejskiej// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 26 30 51. Podolak-Zając Jolanta: O współpracy rodziców i nauczycieli// Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze. 2005, nr 8, s. 46 49 52. Polan Urszula: Pobaw się ze mną!// Wychowanie w Przedszkolu. 2003, nr 7, s. 428 429 53. Połeć Bożena: Ćwiczenia usprawniające percepcję słuchową, wzrokową, koordynację słuchowo- -wzrokową oraz doskonalące sprawność manualną dziecka do wykorzystania przez nauczycieli i rodziców// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 79 91 54. Rogacz Iwona, Smodis Mariola: Z rodzicami przez cały rok// Wychowanie w Przedszkolu. 2002, nr 7, s. 424 425 55. Siudak Urszula, Gąsiorek Dorota: Portret rodzinny// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 6, s. 364 365 56. Skoczek Aleksander: Mamo, tato bawcie się ze mną scenariusz zajęć otwartych dla rodziców// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 92 97 57. Słowikowska Teresa: Kto? Z kim? Jak rozmawia?: (komunikacja interpersonalna w szkole)// Nowa Szkoła. 2005, nr 7, s. 34 37 58. Słowikowska Teresa: Może nie jest tak źle// Nowa Szkoła. 2005, nr 3, s. 48 50 59. Stawiak-Ososińska Małgorzata: Formy współpracy rodziny ze szkołą w wybranych krajach świata// Nauczanie Początkowe. 2004/2005, nr 2, s. 37 43 60. Szafrańska Anna: W trosce o samodzielność i aktywność dzieci// Wychowanie w Przedszkolu. 2001, nr 8, s. 488 490 61. Szczęsna Anna: W atmosferze zaufania// Wychowanie w Przedszkolu. 2002, nr 9, s. 553 555 62. Szlachtowska Iwona: Ogród bezpieczny i wesoły// Wychowanie w Przedszkolu. 2004, nr 6, s. 53 54 63. Szoć Krystyna, Raszewska Maria: O współpracy z rodzicami dzieci niepełnosprawnych// Szkoła Specjalna. 2001, nr 3, s. 169 172 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 2/2006 91
64. Szumna Dorota: O nową jakość pedagogicznych relacji przedszkola i rodziny// Wychowanie w Przedszkolu. 2002, nr 6, s. 335 341 65. Szurowska Beata: Między miłością a zagrożeniem// Wychowanie w Przedszkolu. 2004, nr 1, s. 20 23 66. Talik Maria: Zasady współpracy z rodzicami// Dyrektor Szkoły. 2005, nr 1, s. 15 17 67. Tąpała Elżbieta: Rodzice w szkole// Życie Szkoły. 2003, nr 5, s. 316 318 68. Tomczyk Lucyna: Jak pokonać agresję?: scenariusz warsztatów dla rodziców uczniów klas I III SP// Wychowawca. 2003, nr 3, s. 24 25 69. Winiarski Mikołaj: Dialog i współpraca nauczycieli i rodziców// Nowa Szkoła. 2002, nr 10, s. 16 19 70. Winiarski Mikołaj: Odmiany kreacji środowiskowej// Pedagogika Społeczna. 2001, nr 2, s. 47 58 71. Winiarski Mikołaj: Wymiary i znaczenie dialogu w procesie współpracy rodziców i nauczycieli// Ruch Pedagogiczny. 2001, nr 3/4, s. 19 32 72. Witkowska Maria: Partnerstwo rodziców i przedszkola w przygotowaniu dzieci do pisania// Wychowanie na co Dzień. 2002, nr 9, s. 14 16 73. Wolańska Elżbieta: Kształtowanie świadomości wychowawczej rodziców// Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2003, nr 6, s. 32 33 74. Zarembińska-Heinsch Kinga: Ściąga dla belfra// Życie Szkoły. 2004, nr 10, s. 48 49 75. Zellma Anna: Współpraca rodziny i szkoły w realizacji założeń edukacji regionalnej// Kwartalnik Edukacyjny. 2001, nr 4, s. 13 22 Wybrane dokumenty elektroniczne: 1. Gorzelana Arleta : Współpraca rodziny i szkoły. Płaszczyzny, cele, możliwości [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.literka.pl 2. Jura Anna : Jak przeprowadzać wywiadówki i spotkania [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.nauczyciele.mom.pl 3. Nowotniak Dorota : Formy współpracy rodziców z nauczycielami [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.publikacje.edu.pl 4. Pawlak-Hołowienko Beata : Współpraca nauczyciela-wychowawcy z rodzicami [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.publikacje.edu.pl 5. Sobka Jolanta : Współpraca nauczyciela z rodziną warunkiem zintegrowanych działań wychowawczych [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.nauczyciele.mom.pl 6. Wrońska Elżbieta : Warunki skuteczności konsultacji indywidualnych rodziców i nauczycieli [online] [dostęp : 18 września 2006]. Dostęp w Internecie : http: // www.publikacje.edu.pl Godne polecenia adresy internetowe: www.awans.oświata.pl www.bn.pl www.hokus-pokus.pl www.literka.pl www.nauczyciele.mom.pl www.publikacje.edu.pl Agnieszka Chmielewska Anna Dąbrowska 92 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 2/2006