Zakończenie sprawy strajku w KGHM

Zakończenie sprawy strajku w KGHM Prokuratura Okręgowa w Legnicy zakończyła postępowanie w sprawie kierowania wbrew przepisom ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o rozwiązywaniu sporów zbiorowych odbywającym się w dniu 11 sierpnia 2009 roku w Lubinie strajkiem ostrzegawczym przeprowadzonym w KGHM Polska Miedź S.A. Postępowanie zostało umorzone w zakresie: I. kierowania przez przedstawicieli związków zawodowych, funkcjonujących w ramach KGHM Polska Miedź S.A. w Lubinie, zorganizowanym wbrew przepisom ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, odbywającym się w dniu 11 sierpnia 2009 r. w Lubinie i innych miejscowościach, strajkiem ostrzegawczym przeprowadzonym w ww. spółce, tj. o czyn z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych - wobec stwierdzenia, iż czyn ten nie zawiera znamion czynu zabronionego, tj. w oparciu o art. 17 1 pkt 2 k.p.k., II. podejmowanego w dniu 11 sierpnia 2009 r. w Lubinie i innych miejscowościach przez członków Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. wybranych z ramienia załogi, działania na szkodę w/w spółki, polegającego na udziale w strajku ostrzegawczym przeprowadzanym w KGHM Polska Miedź S.A., tj. o czyn z art. 585 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - wobec stwierdzenia, iż czyn ten nie zawiera znamion czynu zabronionego, tj. w oparciu o art.17 1 pkt 2 k.p.k., III. stosowania w dniu 11 sierpnia 2009 r. w Polkowicach przez nieustalone osoby przemocy i gróźb bezprawnych w stosunku do pracowników KGHM Polska Miedź O/ZG Rudna w celu zaniechania podjęcia przez nich pracy na zmianie I i przymuszenia do przyłączenia się do organizowanego w tym dniu strajku ostrzegawczego, tj. o czyn z art. 191 1 k.k. wobec stwierdzenia, iż czyn ten nie zawiera znamion czynu zabronionego, tj. w oparciu o art. 17 1 pkt 2 k.p.k. W dniu 27 sierpnia 2009 r. wobec zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, Prokurator Okręgowy w Legnicy wszczął śledztwo w sprawie kierowania w dniu 11.08.2009 r. na terenie KGHM Polska Miedź S.A. w Lubinie i innych miejscowościach strajkiem ostrzegawczym zorganizowanym wbrew przepisom ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych oraz działaniu w tym samym miejscu i czasie na szkodę wymienionej spółki przez członków Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A., poprzez wzięcie przez nich udziału w wymienionym strajku, to jest o czyny z art. 26 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych i art. 585 1 k.s.h. Postępowanie rozszerzono z urzędu o sprawdzenie okoliczności związanych ze stosowaniem w dniu 11 sierpnia 2009r. w Polkowicach przez nieustalone osoby przemocy i gróźb bezprawnych w stosunku do pracowników KGHM Polska Miedź O/ZG Rudna w celu zaniechania podjęcia przez nich

2 pracy na zmianie I i przymuszenia do przyłączenia się do organizowanego w tym dniu strajku ostrzegawczego, to jest o czyn z art. 191 1 kk. Podstawą decyzji o wszczęciu śledztwa było zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z dnia 11 sierpnia 2009 r. złożone przez prezesa i wiceprezesa Zarządu KGHM Polska Miedź S.A., w którym zawiadamiający wskazywali na brak podstaw prawnych do przeprowadzenia strajku ostrzegawczego i jego nielegalność. W toku śledztwa wykonano szereg czynności procesowych mających na celu wszechstronne wyjaśnienie kwestii objętych postępowaniem, dotyczących podejrzenia zaistnienia wskazanych powyżej przestępstw. Na tej podstawie, po dokonaniu kompleksowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w dniu 15 kwietnia 2010 r. prokurator podjął decyzję o umorzeniu śledztwa wobec przyjęcia, iż czyny objęte postępowaniem nie noszą znamion czynów zabronionych (art. 26 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych i art. 585 1 k.s.h.) lub brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa. (art. 191 1 k.k.) Na skutek zaskarżenia ww. postanowienia przez pokrzywdzonego, w dniu 18 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Lubinie orzekł o uchyleniu postanowienia prokuratora, wskazując na istnienie okoliczności wymagających jeszcze wyjaśnienia i potrzebę dalszego prowadzenia śledztwa. W ramach kontynuowanego postępowania, wykonano czynności procesowe uwzględniając m.in. zalecenia przeprowadzenia czynności wskazanych przez Sąd Rejonowy w Lubinie w ramach realizowanej przez ten organ kontroli instancyjnej. Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, stwierdzono, iż konflikt, do którego doszło na tle zapowiedzi sprzedaży pakietu akcji spółki KGHM Polska Miedź S.A., wynikający ze stanowiska zajmowanego w tej kwestii przez związki zawodowe, którego efektem był strajk ostrzegawczy z dnia 11 sierpnia 2009 r., z uwagi na jego przedmiot, nie powinien być rozwiązywany w trybie przewidzianym przez ustawę z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, albowiem roszczenie zgłaszane przez związki zawodowe w przedmiocie zaniechania sprzedaży akcji przez współwłaściciela (Skarb Państwa) nie znajduje się w katalogu zawartym w art. 1 ww. ustawy, tj. nie obejmuje warunków pracy, płacy, świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych. Podtrzymać należy tezę, że strajk ostrzegawczy z dnia 11 sierpnia 2009r. zorganizowany w KGHM Polska Miedź S.A. był nielegalnym w rozumieniu art. 26 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. W tej mierze opinię prawną pozyskaną na zlecenie przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność z dnia 6 sierpnia 2009r. Stanowisko prawne w sprawie sporu zbiorowego w KGHM Polska Miedź S.A., potwierdzającą legalność strajku, ocenił prokurator jako nietrafną, dokonującą interpretacji zapisów ustawy z dużą dozą dowolności. Należy bowiem podkreślić, iż sami związkowcy w sposób jasny określili swoje intencje kierując pismo do Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2009 r., gdzie padają stwierdzenia: Pozbycie się kontroli przez państwo nad tak dużym pracodawcą i solidnym dostawcą przychodów do

3 budżetu państwa niesie za sobą zagrożenie likwidacji tysięcy miejsc pracy... oraz Potencjalny prywatny pracodawca będzie zainteresowany przede wszystkim uzyskaniem jak największego zysku w jak najkrótszym czasie. Strategię tą realizował będzie kosztem likwidacji tysięcy miejsc pracy. Skutki społeczne nie będą brane pod uwagę. Zacytowane powyżej frazy jednoznacznie wskazują na fakt, iż podłożem konfliktu są kwestie spoza katalogu wymienionego w art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, którymi mogą być: warunki pracy, warunki płac, świadczenia socjalne, prawa i wolności związkowe. W ocenie prowadzącego postępowanie, nawet szerokie rozumienie pojęcia warunków pracy nie zawiera w sobie elementu wysoce hipotetycznej kwestii zwolnień, do których mogłoby dojść po sprzedaży pakietu akcji, o których czytamy w wystąpieniu do Prezesa Rady Ministrów. Jednocześnie, w ocenie tut. Prokuratury, zgodzić się można w kluczowych dla sprawy kwestiach z wnioskami opinii sporządzonej na zlecenie Dyrektora Naczelnego ds. Pracowniczych KGHM Polska Miedź S.A. z dnia 10 sierpnia 2009 r., w treści której radca prawny przyjmuje m.in. że strajk ostrzegawczy postrzegany jest jako niezgodny z ustawą... dlatego, że dotyka materii, która nie mieści się w ustawowym katalogu spraw mogących być przedmiotem sporu zbiorowego. Pomimo uznania, iż strajk ostrzegawczy z dnia 11 sierpnia 2009 r. był niedopuszczalny z mocy prawa, a co za tym idzie nielegalny w rozumieniu art. 26 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, stwierdzić należy, że aktualną pozostaje teza, iż osoby kierujące akcją protestacyjną i w efekcie strajkiem ostrzegawczym z dnia 11 sierpnia 2009 r., a za takie należy uznać 9 przewodniczących lub wiceprzewodniczących związków zawodowych, którzy podpisali dokument w postaci Komunikatu nr 1 z dnia 10 sierpnia 2009 r. o m.in. ogłoszeniu z dniem 11 sierpnia 2009 r. od godziny 6.00 strajku ostrzegawczego w KGHM Polska Miedź S.A. nie wyczerpały swym zachowaniem znamion czynu zabronionego opisanego w art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Dla przyjęcia bowiem sprawstwa tych osób, konieczne byłoby ustalenie, że działali oni w zamiarze popełnienia przestępstwa. Tego zaś w realiach niniejszej sprawy, po uwzględnieniu także rezultatu czynności przeprowadzonych przez Prokuratora na polecenie Sądu Rejonowego w Lubinie nie stwierdzono. Należało przyjąć, że wystąpienie przez przewodniczącego jednego z wiodących związków zawodowych - w okresie bezpośrednio poprzedzającym przeprowadzenie strajku ostrzegawczego - o sporządzenie opinii prawnej mającej na celu ustalenie legalności przyszłej akcji protestacyjnej i zapoznanie się w dniu 10 sierpnia 2009 r. przez pozostałych uczestników spotkania z jej tezami wskazującymi na zgodność protestu z przepisami prawa stanowi element, przy braku dowodów przeciwnych, wskazujący na brak możliwości wykazania, iż przedstawiciele związków

4 zawodowych podejmując decyzję o przeprowadzeniu akcji protestacyjnej mieli świadomość jej nielegalności lub co najmniej na taką ewentualność godzili się. Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest treść protokołów przesłuchań uczestników spotkania związkowego z dnia 10 sierpnia 2009 r., z których wynika, że powzięcie przez nich informacji o dopuszczalności przeprowadzenia strajku ostrzegawczego spowodowało wyrażenie zgody na wspólne przeprowadzenie akcji protestacyjnej w dniu 11 sierpnia 2009 r. W tym względzie, prokurator prowadzący sprawę, dążąc do maksymalnie starannego wypełnienia zaleceń Sądu Rejonowego w Lubinie zawartych w postanowieniu z dnia 18 czerwca 2010r. w zakresie wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, będąc zarazem związanym ograniczeniami wynikającymi z przepisów dotyczących zachowania tajemnicy przez radców prawnych sporządzających opinię prywatną na zlecenie podmiotów planujących przeprowadzenie strajku, postanowił przesłuchać ich na okoliczności nie objęte zakazem dowodowym z art. 180 2 k.p.k., a mogące pomóc w ustaleniu, czy mająca znaczenie dla sprawy opinia prywatna nie została sporządzona na potrzeby z góry przyjętej tezy o legalności strajku ostrzegawczego. Poczynione w tym względzie ustalenia wskazują, na to, że w zakresie tym nie doszło do jakichkolwiek nieprawidłowości i na autorów opracowania nie wywierano żadnych wpływów, ani nie przekazywano im wygodnych dla związku zawodowego wytycznych. Do opracowania opinii, a także do jej przekazania doszło w dniu 7 sierpnia 2009 r. co potwierdza tezę o możliwości zapoznania z jej treścią wszystkich uczestników spotkania związkowego z dnia 10 sierpnia 2009 r. Odnosząc się do drugiego głównego wątku śledztwa, to jest działania na szkodę spółki przez członków Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A., którzy są zarazem członkami organizacji związkowych działających na terenie KGHM, uznano ponownie, że działaniem swym nie wyczerpali oni znamion czynu zabronionego z art. 585 1 k.s.h. Przeprowadzona ponownie analiza materiałów zgromadzonych w toku śledztwa nakazała przyjąć, że działania podejmowane przez ww. polegające na wyrażeniu sprzeciwu wobec planowanej dalszej prywatyzacji realizowane były w co najmniej subiektywnym przekonaniu o ich korzystności dla spółki, a także zatrudnionych w niej pracowników. Takie uwarunkowania procesowe powodują, iż członkom Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. nie można przypisać zamiaru zarówno bezpośredniego jak i ewentualnego, niezbędnego do wyczerpania znamion czynu z art. 585 1 k.s.h. W toku niniejszego śledztwa nie uzyskano dowodów pozwalających na przyjęcie zaistnienia u członków Rady Nadzorczej choćby zamiaru ewentualnego działania na szkodę spółki, wobec czego, niezależnie od kwestii związanej z rzeczywistym zaistnieniem szkody w mieniu KGHM Polska Miedź S.A., postępowanie w tym zakresie należało umorzyć w oparciu o art. 17 1 pkt 2 k.p.k. Uwadze Prokuratora, na żadnym etapie postępowania przygotowawczego, nie umknął fakt, iż każdy strajk już ze swojej natury powoduje zagrożenie interesów majątkowych pracodawcy. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, że jest to (strajk) formuła działania pracowników dozwolona prawem i choćby z tego względu nie jest dopuszczalny automatyzm przy

5 określaniu zakresu ewentualnej odpowiedzialności karnej organizatorów takiego strajku, będących członkami rady nadzorczej danego przedsiębiorstwa. W ramach niniejszego postępowania z urzędu, w oparciu o ujawnione informacje prasowe, badana była również kwestia ewentualnego stosowania w dniu 11 sierpnia 2009 r., w Polkowicach przez nieustalone osoby przemocy i gróźb bezprawnych w stosunku do pracowników KGHM Polska Miedź O/ZG Rudna, w celu zaniechania podjęcia przez nich pracy na zmianie I oraz przymuszenia do przyłączenia się do organizowanego w tym dniu strajku ostrzegawczego, tj. czynu z art. 191 1 k.k. Prowadzone w tym zakresie czynności procesowe, w tym te realizowane na polecenie Sądu Rejonowego w Lubinie, pozwoliły na precyzyjne odtworzenie przebiegu wydarzeń objętych śledztwem w tym zakresie. Ustalony na podstawie tych czynności stan faktyczny nie dał podstaw do przyjęcia, iż w sprawie tej doszło do popełnienia przestępstwa. Zachowanie osób przebywających w miejscach prowadzących do szybu zjazdowego w Zakładach Górniczych Rudna nie nosiło cech przestępstwa, albowiem w trakcie trwania strajku ostrzegawczego nie odnotowano żadnych sytuacji, w trakcie których następowałoby użycie przemocy lub groźby bezprawnej w stosunku do osób mających zamiar podjąć pracę i nie uczestniczyć czynnie w akcji protestacyjnej inicjowanej przez związki zawodowe. Na powyższe postanowienie zażalenie nie przysługuje, albowiem prokurator nie znajdując podstaw do skierowania aktu oskarżenia, wydał w tej sprawie ponowną decyzję o umorzeniu śledztwa. W tej jednak sytuacji pokrzywdzony (KGHM Polska Miedz S.A. ) może wnieść akt oskarżenia do sądu w terminie miesiąca od daty doręczenia mu tegoż postanowienia.