INSTRUKCJA BHP wykonywania prac przy instalacjach i urządzeniach elektroenergetycznych

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA w Warszawie Oddział w Sanoku Polskie Górnieiwo Naflęws i Qaiownictwo SA w Warszawie ^ Oddział w Sanoku (1) 38-500 v$anol<, ul, Sii^nkiev^icza 12 tel (l-s) 46 52 111, fax (13) 46 35 556 NIP5^5.-i)Oi3:iiO;2a.B edjilj3.1221 7.3fi;O0i.i3 (pieczęć zakładu pracy) INSTRUKCJA BHP wykonywania prac przy instalacjach i urządzeniach elektroenergetycznych Sanok, Lipiec 2014 r. PGNIG SA w W arszaw ie O dd zia ł w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH SPIS ZAWARTOŚCI: 1. CELE i ZAKRES OPRACOWANIA, POSTANOWIENIA OGÓLNE 2. ORGANIZACJA PRAC 3. WYKONYWANIE PRAC PRZY URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 3.1 Obsługa urządzeń - warunki ogólne. 3.2 Prace eksploatacyjne przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych 3.3. KonsenA^acja, naprawy i remonty urządzeń - warunki ogólne. 4. NARZĘDZIA PRACY I SPRZĘT OCHRONY INDYWIDUALNEJ 4.1. Narzędzia pracy 4.2. Środki ochrony indywidualnej (sprzęt ochronny i odzież ochronna). 5. ZAGROŻENIA 6. PRZEPISY KOŃCOWE I PRZEJŚCIOWE 7. LITERATURA ZAŁĄCZNIKI: 1. Polecenie wykonania pracy 2. Wykaz osób upoważnionych do wydawania poleceń 3. Ewidencja wydawanych poleceń ustnych na prace przy urządzeniach elektroenergetycznych 4. Ewidencja wydawanych poleceń pisemnych na prace przy urządzeniach elektroenergetycznych 5. Ewidencja sprzętu ochronnego 6. Wykaz nakładanych przenośnych uziemiaczy ochronnych 7. Wykaz osób zapoznanych z instrukcją PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 1. CELE i ZAKRES OPRACOWANIA, POSTANOWIENIA OGÓLNE Celem opracowania niniejszej instrukcji jest zapewnienie maksymalnej ochrony ludzi poprzez obowiązek wydawania szczegółowych instrukcji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii na stanowiskach pracy. Podstawą prawną do opracowania niniejszej instrukcji jest artykuł 237^^ 2 Kodeksu pracy oraz obowiązujące akty wykonawcze; tj. w sprawie służby bhp, w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28.06.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. Dane teleadresowe zakładu: Nazwa: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA w Warszawie, Oddział w Sanoku, adres: 38-500 Sanok, ul. Sienkiewicza 12 telefon: (13) 46-52-100 1.1. Niniejsza instrukcja podaje podstawowe sposoby zapewniające bezpieczeństwo prac przy urządzeniach elektroenergetycznych w PGNiG SA w Warszawie Oddział w Sanoku. 1.2. Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy eksploatacji, pomiarach, próbach, konsena/acji, remontach, przebudowie, rozbudowie i rozruchu sieci oraz instalacji elektroenergetycznych. 1.3. Określenia: 1.3.1. Osoby kierownictwa, dozoru i eksploatacji - osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń elektroenergetycznych, spełniające dodatkowe wymagania kwalifikacyjne w zakresie gospodarki energetycznej określone w stosownych przepisach. 1.3.2. Strefa (miejsce) pracy - odpowiednio przygotowane stanowisko lub miejsce pracy w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych albo modernizacyjnych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. 1.3.3. Pomieszczenie ruchu elektrycznego - odpowiednio wydzielone pomieszczenie bądź część pomieszczenia lub terenu albo przestrzeni w budynkach lub poza budynkami, w których zainstalowane są urządzenia elektryczne dostępne tylko dla upoważnionych osób. 1.3.4. Instrukcje eksploatacji - są to zatwierdzone przez pracodawcę instrukcje określające procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych, opracowane na podstawie odrębnych przepisów oraz dokumentacji producenta. 1.3.5. Świadectwo kwalifikacyjne - świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną osobę PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowym dla urządzeń instalacji i sieci wyszczególnionych w załączniku Nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. 1.3.6. Urządzenia energetyczne - w rozumieniu przepisów prawa energetycznego urządzenia, instalacje i sieci stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii. 1.3.7. Urządzenie energetyczne powszechnego użytku - urządzenie przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowychprzedmiotowa instrukcja nie dotyczy tych urządzeń, jednak zakładowe służby elektroenergetyczne powinny sprawować nadzór nad tymi urządzeniami na podstawie innych zakładowych przepisów ( np. dot. to czajników elektrycznych). 1.3.8. Prace eksploatacyjne - czynności wykonywane przy urządzeniach energetycznych w zakresie ich obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym. 1.3.9. Prowadzący eksploatację - Polskie Górnictwo Naftowe SA w Warszawie Oddział w Sanoku zajmujący się eksploatacją własnych urządzeń energetycznych. Na podstawie zawartej umowy PGNiG Oddział w Sanoku może prowadzić eksploatację powierzonych mu urządzeń elektroenergetycznych należących do innych podmiotów prawnych. 1.3.10. Osoba uprawniona - osoba posiadająca kwalifikacje uzyskane na podstawie przepisów prawa energetycznego. 1.3.11. Osoba upoważniona - osoba wyznaczona przez prowadzącego eksploatację do wykonywania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych. 1.3.12. Prace na polecenie ustne - wszystkie prace z wyjątkiem tych, dla których wymagane jest polecenie pisemne lub tych, które wykonywane są bez polecenia. 2. ORGANIZACJA PRAC 2.1. Prace na czynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane na polecenie pisemne, ustne lub bez polecenia. 2.2. Polecenia, o których mowa w punkcie 2.1 wydaje poleceniodawca, upoważniony pisemnie przez Prowadzącego eksploatację, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru. 2.3. Prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcjami eksploatacji. 2.4. Prowadzący eksploatację zapewnia bieżącą aktualizację instrukcji eksploatacji. 2.5. Prace eksploatacyjne stwarzające możliwość szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego. PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 2.6. Prace eksploatacyjne stwarzające możliwość szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji. 2.7. Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego zalicza się w szczególności prace: 2.7.1 konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem; 2.7.2 wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem; 2.7.3 przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie, uziemionych, albo przy urządzeniach elektroenergetycznych uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień nie jest widoczne z miejsca pracy; 2.7.4 przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych liniach napowietrznych w przęsłach krzyżujących z drogami kolejowymi, wodnymi lub kołowymi; 2.7.5 związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych; 2.7.6 przy spawaniu, lutowaniu, wymianie stojaków oraz pojedynczych ogniw lub całej baterii w akumulatorach; 2.7.7 przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kv i powyżej, jeżeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem, 2.7.8 przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej; 2.7.9 przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez upoważnionych pracowników w ustalonych miejscach, stacjach prób, laboratoriach; 2.7.10 niebezpieczne pod względem pożarowym w strefach zagrożenia wybuchem; 2.7.11 w wykopach z zakresu konserwacji, remontów, prac kontrolno-pomiarowych, prac wykonywanych przy gazociągach lub innych urządzeniach gazowniczych oraz rurociągach sieci cieplnych; 2.7.12 konsena/acyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH rozładowczych paliw płynnych i gazowych lub przy urządzeniach o ciśnieniu roboczym równym lub powyżej 50 kpa, wymagającym demontażu części instalacji albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów. 2.7.13 podnośnikiem koszowym, żurawiem samojezdnym oraz innym sprzętem zmechanizowanym przy urządzeniach elektroenergetycznych w odległości mniejszej od dopuszczalnej odległości zbliżenia, podane są w tabel Nnr 2. 2.8. Pracownicy nie będący pracownikami zakładu prowadzącego eksploatację danego urządzenia i instalacji powinni wykonywać prace wyłącznie na podstawie polecenia pisemnego, z wyjątkiem prac, dla których czynności związane z dopuszczeniem do pracy ustalono odrębnie w formie pisemnej. 2.9. Bez poleceń, o których mowa w punkcie 2.1. dozwolone jest wykonywanie: 2.9.1. czynności związanych z ratowaniem życia i zdrowia ludzkiego, 2.9.2.zabezpieczenia urządzeń energetycznych i instalacji przed zniszczeniem, 2.9.3. przez uprawnione i upoważnione osoby do prac eksploatacyjnych określonych w instrukcjach eksploatacji lub w zakresie czynności. 2.10. Wydawanie poleceń i dopuszczenie pracowników do wykonywania pracy należy do obowiązków prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych: 2.10.1 w okresie wykonywania prac rozruchowych obowiązki określone w p-cie 2.6 oraz 2.8. spoczywają na wykonawcy rozruchu lub przyszłym użytkowniku, jeżeli została zawarta między nimi umowa na piśmie. 2.10.2 na czas wykonywania prac remontowych lub modernizacyjnych przy nieczynnych urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych obowiązki określone w punkcie 2.8 mogą być przekazane wykonawcy tych prac, jeżeli obowiązki te określono w zawartej z nim pisemnej umowie. 2.10.3 prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych obowiązany jest prowadzić wykazy poleceniodawców ( wg wzoru załącznika 2) oraz określić zakres udzielonego im upoważnienia. 2.11. Polecenie wykonania pracy powinno w szczególności określać: (wg wzoru załącznika 1, lub obowiązującego w Oddziale) 1) numer polecenia: 2) określenie osób odpowiedzialnych za organizacje oraz wykonanie pracy; 3) określenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy; 4) określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac; 5) wyznaczenia terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu. PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 2.12. Prowadzący eksploatację może określić dodatkowy zakres informacji, które powinny zostać umieszczone w poleceniu pisemnym (np. karta charakterystyki substancji). 2.13. Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania poleceń pisemnych i ustnych podana jest punkcie 2.26.9. 2.14. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek współpracować ze sobą. Poleceniodawca wyznacza koordynatora (koordynującego, kierownika robót). 2.15. Koordynator (koordynujący, kierownik robót) sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu lub jednym obiekcie. 2.16. Koordynator ustala zasady współdziałania uwzględniając sposoby bezpiecznego postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń bądź awarii dla zdrowia lub życia ludzkiego oraz ustala sposób łączności i alarmowania. 2.17. Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom. 2.18. Koordynatorem powinien być pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad ruchem urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, lub osoba dozoru górniczego (dozór średni lub wyższy) nie posiadająca kwalifikacji energetycznych w grupie I. W takim przypadku należy wyznaczyć również koordynującego albo prace te powierzyć kierownikowi robót elektrycznych. 2.19. W przypadku gdy dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, prowadzony jest przez różne komórki organizacyjne zakładu, koordynatorem powinna być osoba z kierownictwa jednej z tych komórek. 2.20. Koordynator ustala harmonogram prac uwzględniając zadania wszystkich zespołów realizujących prace, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia ich wykonywania. 2.21. Jeżeli dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca, jest sprawowany przez poleceniodawcę, koordynatorem powinien być sam poleceniodawca. 2.22. Do obowiązków koordynatora w szczególności należy; a) koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń i instalacji elektroenergetycznych; PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH b) określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca pracy; c) wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy; d) podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, przy których była wykonywana praca; e) zapisanie w dokumentacji eksploatacji ustaleń wynikających z punktów a d. Uwaga: wyznaczenie koordynatora prac nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez zatrudnionym przez nich pracownikom. Koordynator prac może być wyznaczony również w przypadku, gdy w tej samej strefie pracy jednocześnie wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez jednego pracodawcę. 2.22.1. Jeżeli poleceniodawca w poleceniu pisemnym wyznaczył koordynującego (tylko upoważniona osoba posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne D w grupie I), to do jego obowiązków należy: a) koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem i instalacji elektroenergetycznych, b) określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca pracy, c) wydanie zezwolenia do przygotowania miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy, d) podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji, przy których była wykonywana praca, e) zapisanie w dokumentacji ruchowej ustaleń wynikających z pp-t od a) do d). 2.22.2. Jeżeli poleceniodawca w poleceniu pisemnym opcjonalnie wybrał kierownika robót branży elektrycznej zamiast koordynatora lub koordynującego, to do obowiązków jego będzie należało koordynowanie prac różnych zespołów pracowników, w celu wyeliminowania zagrożeń wynikających z ich jednoczesnej pracy w jednym obiekcie. 2.23. W każdym poleceniu musi być wyznaczony dopuszczający imiennie lub stanowiskowe. 2.23.1. Dopuszczający jest wyznaczany przez poleceniodawcę do każdej pracy wykonywanej na polecenie - jest to pracownik posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji oraz upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji elektroenergetycznych do wykonywania czynności łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy. 2.23.2. Do obowiązków dopuszczającego należy: 1) przygotowanie miejsca pracy, 2) dopuszczenie do wykonania pracy, 3) sprawdzenie wykonania pracy, PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 4) zlikwidowanie miejsca pracy po jej zakończeniu. 2.24. Nadzorujący powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę, jeżeli: a) pracę wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem pracowników kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego, b) poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki wykonywania pracy, a w szczególności, gdy prace są prowadzone na czynnych urządzeniach elektroenergetycznych. 2.24.1. Nadzorujący nie może wykonywać innych prac poza czynnościami nadzoru. 2.24.2. Do obowiązków nadzorującego należy: 1) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i jego przejęcie od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie; 2) zaznajomienie nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania pracy; 3) sprawowanie ciągłego nadzoru nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy; 4) powiadomienie dopuszczającego lub koordynatora (koordynującego, kierownika robót) o zakończeniu pracy. 2.25. W każdym zespole wyznacza się osobę kierującą zespołem. Funkcję kierującego zespołem może pełnić: a. pracownik kwalifikowany posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne, właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń oraz instalacji elektroenergetycznych, przy których będzie wykonywana praca; b. osoba nie posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego, a posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy, przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, tj. w przypadku zespołu, nie będącego zespołem pracowników kwalifikowanych. 2.25.1. Do obowiązków kierującego zespołem pracowników kwalifikowanych w szczególności należy: 1) dobór pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy; 2) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i przejęcie go od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie; 3) zaznajomienie podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi zagrożeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami bezpiecznego wykonywania pracy; 4) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny; 5) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu; 6) nadzorowanie przestrzegania przez podległych pracowników przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie wykonywania pracy; PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 7) powiadomienie dopuszczającego lub koordynatora o zakończeniu pracy. 2.25.2. Obowiązkiem kierującego zespołem pracowników nie posiadających kwalifikacji należy bezwzględne podporządkowanie się do postanowień nadzorującego. 2.25.3. Członkom zespołu zabronione jest rozpoczęcie pracy, jeśli nie zostali poinformowani o sposobie przygotowania strefy pracy, występujących zagrożeniach oraz niezbędnych środkach ochrony do bezpiecznego jej wykonania. Członek zespołu ma prawo odmówić wykonania poleconych czynności, jeżeli ich wykonanie, w danych warunkach, może stworzyć zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego. O odmowie wykonania poleconych czynności i przyczynach tej odmowy jest on zobowiązany powiadomić kierującego zespołem. 2.25.4. Dopuszcza się łączenie następujących funkcji. X Poleceniodawca Koordynator Kierujący zespołem Nadzorujący Dopuszczający Członek zespołu Poleceniodawca X Tak'^ Nie Nie Nie Nie Koordynator lub Tak X Nie Nie Nie Nie koordynujący, lub kierownik robót Kierujący zespołem Nie Nie X Nie Nie Nie Nadzorujący Nie Nie Nie X Tak Nie Dopuszczający Nie Nie Nie Tak X Tak Członek zespołu Nie Nie Nie Nie Tak X 1) -_ Poleceniodawca jest osobą pracującą w PGN ig SA Oddział w Sano ku. Uwaga: dopuszczający (osoba przygotowująca miejsce pracy) nie może być równocześnie nadzorującym i członkiem zespołu. 2.26.1. Polecenie pisemne wykonania prac powinno być wystawione: a) Kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu, b) Na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy. 2.26.2. Dozwolone jest przekazywanie polecenia pisemnego środkami łączności. 2.26.3. Dozwolone jest wystawienie jednego polecenia pisemnego na takie same prace wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach pracy, gdy zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich miejscach. 2.26.4. Miejsce pracy dla prac wykonywanych w budynkach powinno być ograniczone do jednego pomieszczenia lub strefy wyznaczonej w poleceniu. Poleceniodawca może dopuścić wykonywanie prac przez jednego lub kilku pracowników zespołu w różnych pomieszczeniach, dokonując odpowiedniego zapisu w poleceniu. Wykonujący prace w różnych pomieszczeniach powinni posiadać ważne PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH Świadectwo kwalifikacyjne. 2.26.5. Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez poleceniodawcę. 2.26.6. W razie potrzeby poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu. 2.26.7. W poleceniu pisemnym wykonania pracy zmiany terminów i liczby pracowników, należy odnotowane w odpowiedniej rubryce polecenia pisemnego. 2.26.8. Polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w rejestrze poleceń, przy czym w przypadku polecenia ustnego powinna być odnotowana jego treść. 2.26.9. W zakładzie należy prowadzić ewidencję wydanych poleceń ustnych wg wzoru podanego w załączniku 3 i pisemnych wg wzoru podanego w załączniku 4. 2.26.10. Ewidencja taka ma być prowadzona: a) przez osobę wydającą polecenie (poleceniodawcę), b) przez jednostkę na której zostało wydane polecenie (kopia). 2.26.11. Pisemne polecenia (oryginały i kopie) dotyczące zakończonych prac należy przechowywać w ciągu 30-tu dni od daty zakończenia prac. 2.27. Organizując prace eksploatacyjne na polecenie pisemne lub ustne, należy uwzględnić wymagania zawarte w instrukcjach eksploatacji oraz zapewnić skoordynowanie równoczesnego wykonania prac z ruchem zakładu górniczego. 2.27.1. Skoordynowanie obejmuje w szczególności: a) określenie zakresu oraz kolejności czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem i likwidacją strefy pracy, jeżeli wymaga tego bezpieczeństwo lub technologia wykonywania prac, b) wydanie zezwolenia na przygotowanie, przekazanie i likwidację strefy pracy, c) ustalenia kolejności prowadzenia prac, d) wydania zezwolenia na uruchomienie urządzeń energetycznych, przy których była wykonywana praca, jeżeli w związku jej wykonaniem były one wyłączone z ruchu. 2.27.2. Przygotowania miejsca pracy i dopuszczenia do pracy dokonuje osoba pełniąca funkcję dopuszczającego. Przygotowanie miejsca pracy, polega na: a) uzyskaniu zezwolenia na dokonanie czynności łączeniowych, b) wyłączeniu urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu, jeżeli wymaga tego technologia lub bezpieczeństwo wykonywania prac oraz ich zabezpieczeniu przed przypadkowym uruchomieniem lub doprowadzeniem czynników stwarzających zagrożenie, c) zablokowaniu napędów łączników, zaworów, zasuw w sposób uniemożliwiający przypadkowe uruchomienie wyłączonych urządzeń lub doprowadzenie czynnika stwarzającego zagrożenie, takie jak napięcie, ciśnienie, woda, gaz, temperatura, d) oznaczeniu strefy pracy znakami i tablicami bezpieczeństwa, w tym również w miejscach zdalnego sterowania napędami wyłączonych urządzeń, e) poinformowanie kierującego zespołem o zagrożeniach występujących w strefie pracy i jej bezpośrednim sąsiedztwie, PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH f) potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia pisemnego lub w przypadku polecenia ustnego - w książce poleceń prowadzonej przez dopuszczającego. 2.27.3. Przy wykonywaniu czynności związanych z przygotowaniem miejsca pracy może brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, członek zespołu który będzie wykonywał pracę, jeżeli jest pracownikiem uprawnionym. 2.27.4. Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po uprzednim przygotowaniu miejsca pracy oraz dopuszczeniu do pracy, polegającym na: a) doborze osób do wykonania poleconej pracy, b) sprawdzenia przez kierującego zespołem przygotowania strefy pracy i przejęcia jej, jeżeli została przygotowana właściwie, c) zaznajomienie członków zespołu z występującymi zagrożeniami w strefie pracy i jej bezpośrednim sąsiedztwie oraz z metodami bezpiecznego wykonania pracy, d) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz narzędzi i sprzętu, e) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny. 2.28. Po dopuszczeniu do pracy oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierownikowi robót lub kierującemu zespołem pracowników albo nadzorującemu, a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego. 2.29. Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane tylko przy zastosowaniu sprawdzonych metod i technologii. Dopuszcza się wykonywanie prac przy zastosowaniu nowych metod i technologii, pod warunkiem wykonywania tych prac w oparciu o opracowane specjalnie dla nich instrukcje. 2.30. Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione: 1) rozszerzanie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu, 2) dokonywanie zmian położenia napędów aparatury i armatury odcinającej, użytej do przygotowania miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon, barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych oraz zdejmowanie uziemiaczy, jeżeli ich zdjęcie nie zostało przewidziane w poleceniu. 2.31. Jeżeli w czasie pracy warunki bezpiecznego jej wykonania nie pozwalają kierującemu zespołem pracowników na bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać tej pracy, a wykonywać tylko czynności nadzorowania zespołu pracowników. 2.32. W razie konieczności opuszczenia miejsca pracy przez kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego, dalsze wykonywanie pracy powinno być przerwane, zespół pracowników wyprowadzony z miejsca pracy, a miejsce pracy odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. 2.33. Po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie, jej wznowienie może nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy. Nie wymaga się ponownego dopuszczenia do PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH pracy po przerwie, jeżeli w czasie trwania przerwy zespół pracowników nie opuścił miejsca pracy lub miejsce pracy na czas opuszczenia go przez zespół pracowników zostało zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. 2.34. Kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący, przed wznowieniem pracy po przerwie nie wymagającej ponownego dopuszczenia, jest obowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia miejsca pracy. 2.35. Jeżeli podczas sprawdzania, o którym mowa w punkcie 2.34. zostanie stwierdzone pogorszenie warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, wznowienie pracy może nastąpić po doprowadzeniu warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa. 2.36. O decyzji wstrzymania pracy kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący powinien niezwłocznie powiadomić dopuszczającego lub koordynatora oraz odnotować przerwę w poleceniu pisemnym wykonania pracy. 2.37. O przerwie w pracy wymagającej ponownego dopuszczenia do pracy przed jej wznowieniem kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący obowiązany jest powiadomić dopuszczającego lub koordynatora, a w razie wykonywania pracy na polecenie pisemne przekazać to polecenie dopuszczającemu lub koordynatorowi po uprzednim podpisaniu. 2.38. Jeżeli w czasie trwania przena/y w pracy przewidywana jest likwidacja miejsca pracy, kierujący zespołem pracowników obowiązany jest przed jego opuszczeniem przez zespół pracowników usunąć z niego materiały, narzędzia i sprzęt oraz powiadomić o tym dopuszczającego lub koordynatora. 2.39. Przy wykonywaniu pracy przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku miejscach pracy dopuszczenie w nowym miejscu pracy może nastąpić po zakończeniu pracy w poprzednim miejscu. 2.40. Samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona. 2.41. Zakończenie pracy na polecenie następuje, jeżeli cały zakres prac przewidziany poleceniem został w pełni wykonany. 2.42. Zakończeniu pracy i likwidacja strefy pracy obejmuje w szczególności: a) sprawdzenie, czy praca została zakończona, a sprzęt i narzędzia usunięte ze strefy pracy, b) opuszczenie strefy pracy przez zespół, c) usunięcie środków ochronnych użytych do przygotowania strefy pracy i jej zabezpieczenia lub używanych przy wykonywaniu pracy, d) poinformowaniu o zakończeniu pracy i gotowości urządzeń lub instalacji do ruchu. 2.43. W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy mogą brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespołu. 2.44. Koordynator zezwala na uruchomienie urządzenia lub instalacji energetycznej, przy których była wykonywana praca, po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH gotowości urządzenia do ruciiu. 2.45. Jeśli praca była wykonywana przez kilka zespołów pracowników, decyzję o uruchomieniu urządzenia lub instalacji energetycznej koordynator może podjąć po otrzymaniu informacji, o której mowa w podpunkcie 2.44. od wszystkich nadzorujących. 3. WYKONYWANIE PRAC PRZY URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 3.1 Obsługa urządzeń - warunki ogólne. 3.1.1. Dostęp do pomieszczeń ruchu elektrycznego mogą mieć tylko pracownicy upoważnieni i uprawnieni. W poszczególnych jednostkach organizacyjnych - kierownik jednostki ustala: a) sposób przechowywania kluczy do określonych pomieszczeń ruchu elektrycznego oraz do innych pomieszczeń w których znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, b) formalności związane z ich wydawaniem. 3.1.2. Oględziny czynnych urządzeń elektroenergetycznych w pomieszczeniach ruchu elektrycznego mogą być przeprowadzone przez: 1) pracowników bezpośredniej obsługi tych urządzeń - jednoosobowo, 2) osoby kierownictwa lub dozoru - jednoosobowo 3) inne osoby nie wymienione w podpunkcie 1) i 2) - w obecności i pod nadzorem pracowników bezpośrednio obsługujących te urządzenia. 3.1.3. Podczas przeprowadzania oględzin urządzeń elektroenergetycznych jest zabronione: 1) wykonywanie prac przy urządzeniach z wyjątkiem czynności w zakresie obsługi określonych w instrukcji o eksploatacji oraz wykonywanych przez osoby bezpo-średniej obsługi, 2) zdejmowanie ogrodzeń i osłon lub przechodzenie przez nie, 3) wchodzenie na konstrukcje rozdzielni, 4) zbliżanie się na niebezpieczną odległość do osłoniętych części urządzeń elektroenergetycznych. 3.1.4. Urządzenia elektroenergetyczne powinny być uruchamiane tylko przez upoważnionych pracowników, z zachowaniem kolejności czynności określonych w instrukcji eksploatacji. 3.1.5. Urządzenia elektroenergetyczne, których ruch stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego, można uruchomić dopiero po uprzednim ostrzeżeniu osób znajdują-cych się w bezpośrednim sąsiedztwie o zamierzonym uruchomieniu urządzeń. 3.1.6. Zabronione jest wykonywanie czynności łączeniowych urządzeń elektroenergetycznych, jeżeli w pobliżu miejsca łączenia urządzeń przebywają osoby do tych czynności nieupoważnione. PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoi<u

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 3.1.7. Czynności łączeniowe powinny być wykonywane przez upoważnionych pracowników obsługi w ramach codziennych czynności określonych w instrukcjach eksploatacji, zakresie czynności lub na polecenie ustne, przy czym: 1) jednoosobowo - mogą być wykonywane czynności łączeniowe niewymagające wchodzenia do celek będących pod napięciem ani nie wymagające zbliżania się do urządzeń będących pod napięciem na niebezpieczną odległość tj. określoną w Tabeli Nr 1; 2) dwuosobowo - w pozostałych przypadkach. 3.1.8. Zmiany osłon, ochron i innych istniejących zabezpieczeń urządzeń elektroenergetycznych mogą być dokonywane tylko przez osoby do tego upoważnione. 3.1.9. Przy wykonywaniu prac należy stosować sprzęt ochronny określony w punkcie 4.2. 3.2. Prace eksploatacyjne przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych 3.2.1. Prace eksploatacyjne przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w zależ-ności od zastosowanych metod i środków zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane: 1) przy wyłączonym napięciu, 2) w pobliżu napięcia, 3) pod napięciem. 3.2.2. Odległości wokół nieosłoniętych urządzeń i instalacji elektroenergetycznych lub ich części znajdujących się pod napięciem, wyznaczają granice strefy prac w pobliżu napięcia i strefy prac pod napięciem, które wg rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych [3] odpowiednio wynoszą: Tabela Nr 1 Napięcie Strefa prac pod napięciem prac w pobliżu napięcia kv D l w mm D v w mm do 1 bez dotyku powyżej 300 3 60 powyżej 1120 6 90 powyżej 1120 10 120 powyżej 1150 15 160 powyżej 1160 20 220 powyżej 1220 30 320 powyżej 1320 110 1000 powyżej 2000 220 1600 powyżej 3000 400 2500 powyżej 4000 750 5300 powyżej 8400 Dl ( ang. Distance defining the limit of the live working zone) - odległość wyznaczająca granicę strefy prac pod napięciem. Strefa niebezpieczna jest to obszar wyznaczony przez odstęp minimalny wokół części czynnych bez pełnej ochrony PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH przed dotykiem bezpośrednim. Naruszenie tej strefy uważane jest za równoważne z dotykiem części znajdujących się pod napięciem. Dv (ang. Distance defining the limit of vicinity zone) - odległość wyznaczająca granicę strefy w pobliżu napięcia). Minimalna odległość zbliżenia jest minimalną odległością w powietrzu, którą należy zachować pomiędzy dowolną częścią ciała pracownika lub bezpośrednio trzymanym narzędziem przewodzącym a dowolną częścią urządzenia o innym potencjale, pod napięciem lub uziemioną. Uwaga: Minimalna odległość zbliżenia Dv jest sumą odstępu elektrycznego Dl i odstępu ergonomicznego. 3.2.3. Prace w pobliżu napięcia powinny być wykonywane przy użyciu środków ochronnych odpowiednich do występujących warunków pracy. Są to prace szczególnego zagrożenia, które muszą być wykonywane tylko na polecenie pisemne. 3.2.4. Prace pod napięciem lub w pobliżu napięcia należy wykonywać w oparciu o właściwą technologię przy zastosowaniu wymaganych narzędzi i środków ochronnych, określonych w instrukcji wykonywania tych prac. 3.2.5. Dopuszczalne odległości poziome dla prac przy użyciu sprzętu zmechanizowanego: 1. Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż przedstawione w tabeli Nr 2 : Tabela Nr 2 Napięci znamionowe Dopuszczalna odległość urządzenia w kv zbliżenia w m do 1 kv 3 powyżej 1 do 15 kv 5 powyżej 15 do 30 kv 10 powyżej 30 do 110 kv 15 powyżej 100 kv 30 2. W czasie wykonywania robót budowlanych z zastosowaniem żurawi lub urządzeń załadowczo-wyładowczych zachowuje się odległości, o których mowa w ust. 1, mierzone do najdalej wysuniętego punktu urządzenia wraz z ładunkiem. 3. Przy wykonywaniu robót budowlanych przy użyciu maszyn lub innych urządzeń technicznych, bezpośrednio pod linią wysokiego napięcia, należy uzgodnić bezpieczne warunki pracy z jej użytkownikiem. 4. Żurawie samojezdne, koparki i inne urządzenia ruchome, które mogą zbliżyć się na niebezpieczną odległość do napowietrznych lub kablowych linii elektroenergetycznych, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w sygnalizatory napięcia. PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 3.3. Konserwacja, naprawy i remonty urządzeń - warunki ogólne. 3.3.1. Napięcie od urządzeń elektrycznych należy odłączać w sposób uniemożliwiający pojawienie się napięcia na odłączonych urządzeniach i instalacjach ( np. pojawienie się napięcia od UPS lub z agregatu prądotwórczego uruchomiającego się automatycznie). 3.3.2. Prace w zakresie konsena/acji, napraw i remontów (zwane dalej pracami) urządzeń elektroenergetycznych należy wykonywać po wyłączeniu tych urządzeń spod napięcia, przy czym wyłączenia spod napięcia należy dokonać w taki sposób, aby uzyskać widoczną przerwę izolacyjna w obwodach zasilających. Za widoczną przerwę izolacyjną przyjmuje się: a) widoczne otwarcia zestyków łącznika na odległość bezpieczną tj. taką której wytrzymałość elektryczna, wymiary i inne właściwości zapewniają bezpieczeństwo ludzi i urządzeń - łączniki te powinny być wyszczególnione w szczegółowej instrukcji stanowiskowej, lub łącznik spełniający wymagania odpowiednich norm np. normy PN-EN 60947-3, b) wyjęcie wkładek bezpiecznikowych; c) zdemontowanie części obwodu zasilającego; d) przena/anie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w łącznikach o obudowie zamkniętej, stwierdzone w sposób jednoznaczny w oparciu o położenie wskaźnika odwzorowującego otwarcie łącznika i sprawdzeniu braku napięcia. 3.3.3. Przy urządzeniach elektroenergetycznych nie wyłączonych spod napięcia dozwolone są prace (poza pracami określonymi w instrukcji o eksploatacji w zakresie obsługi): 1) polegające na wymianie w obwodach o napięciu do 1 kv wkładek bezpiecznikowych i żarówek (świetlówek o nieuszkodzonej obudowie i oprawie), 2) przy wykonywaniu prób i pomiarów w sposób określony w szczegółowych instrukcjach stanowiskowych, 3) innych wypadkach nie wymienionych w punkcie 1 i 2, lecz wyłącznie przy zastosowaniu specjalnych środków przewidzianych w szczegółowych instrukcjach stanowiskowych, które zapewniają bezpieczne wykonanie pracy. 3.3.4. Prace przy elektrycznych maszynach wirujących można wykonać po ich wyłączeniu z ruchu i skutecznym zabezpieczeniu przed nieprzewidzianym uruchomieniem od strony urządzeń napędzających lub od strony urządzeń napędzanych, np. pomp, wentylatorów. Nie dotyczy to prac z zakresu obsługi określonych w instrukcjach o eksploatacji. 3.3.5. Przed rozpoczęciem prac przy elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się z liniami znajdującymi się pod napięciem lub które znajdują się w pobliżu takich linii, należy sąsiednie linie wyłączyć spod napięcia i uziemić, jeżeli jest to niezbędne dla bezpiecznego wykonywania pracy. 3.3.6. Prace na jednym wyłączonym torze elektroenergetycznej linii napowietrznej dwutorowej, gdy drugi tor pozostaje pod napięciem, mogą być wykonywane na wszystkich słupach linii, oprócz rozgałęźnych, w następującym zakresie: PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 1. naprawa lub wymiana osprzętu; 2. zawieszenie, wymiana i oczyszczenie izolatorów; 3. mostkowanie i rozmostkowanie przewodów linii; 4. opuszczenie i podnoszenie przewodów, gdy nie jest wymagane ich zwijanie lub rozwijanie; 5. malowanie konstrukcji poprzeczników do osi słupa po stronie wyłączonego toru. Wymienione powyżej prace mogą być wykonywane, gdy odległość między najbliższymi przewodami toru wyłączonego i pozostającego pod napięciem wynosi co najm niej; 3 m - przy napięciu toru czynnego do 60 kv włącznie, 4 m - przy napięciu toru czynnego 110 kv, 6 m - przy napięciu toru czynnego 220 kv i ponadto gdy obydwa tory są w sposób tna/ały oznaczone w miejscach wyłączenia oraz na całej trasie numerami lub literami. i Słupy muszą być w sposób trwały oznaczone kolejnymi numerami na całej trasie nie wolno używać określenia "tor lewy", "tor prawy". Na liniach dwutorowych o nie oznaczonych torach nie wolno wykonywać żadnych wyżej wymienionych robót. 3.3.7. Z wyjątkiem robót awaryjnych nie należy wykonywać prac na urządzeniach napowietrznych przy złej widoczności, podczas silnego wiatru, mgły, deszczu, śnieżycy, odwilży oraz mrozu większego niż -10 C. 3.3.8. Podczas wyładowań atmosferycznych wykonywanie robót na liniach napowietrznych i w stacjach, do których wprowadzone są linie napowietrzne, jest zabronione. 3.3.9. Prace eksploatacyjne wewnątrz urządzeń energetycznych należy wykonywać zgodnie z odpowiednimi wymaganiami dla prac w zbiornikach, kanałach, urządzeniach technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych, określonymi w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Czynności (prace) te muszą być wykonywane na polecenie pisemne, gdzie będą podane warunki i środki bezpiecznego wykonywania tych prac oraz określonych przez KRZG zgodnie z wykazem prac wykonywanych w warunkach szczególnego zagrożenia w PGNiG SA w Warszawie Oddział w Sanoku. 3.3.10. Jeżeli w zamkniętym pomieszczeniu mogą gromadzić się lub występować pary cieczy lub gazy stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa, przed każdym wejściem do zamkniętego wnętrza należy dokonać pomiaru par cieczy lub gazu w tym wnętrzu. Wstępny pomiar i następne czynności należy wykonywać zgodnie z zarządzeniem Nr 1 Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego PGNiG SA w Warszawie - Oddział w Sanoku z dnia 17 czerwca 2010 r. znak: DO/TUA - 0222-5/2010 w sprawie: wprowadzenia w życie Instrukcji eksploatacji instalacji i urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym oraz ustalenia Nr 1/08 Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego PGNiG SA w Warszawie - Oddział w Sanoku z dnia 28 stycznia 2008 r. znak: DO/TA - 0222-1/08 i zm. Nr 1/2007 z dnia 30 czerwca 2007 r. znak: /TA-0222 10/07. PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 4. NARZĘDZIA PRACY I SPRZĘT OCHRONY INDYWIDUALNEJ 4.1. Narzędzia pracy 4.1.1 Sprzęt oświetleniowy i narzędzia z napędem elektrycznym używane przy wykonywaniu prac powinny spełniać wymagania systemu oceny zgodności. 4.1.2 Narzędzia pracy powinny być utrzymane w należytym stanie technicznym, gwarantującym pełne bezpieczeństwo zdrowia i życia ludzkiego. 4.1.3 Narzędzia pracy należy przechowywać w miejscach do tego celu przeznaczonych oraz wydawać po sprawdzeniu ich stanu technicznego. Zabrania się używania uszkodzonych lub niesprawnych narzędzi pracy. Sprawdzenie stanu technicznego narzędzi pracy powinno być zgodne ze sposobem określonym w dokumentacji techniczno-ruchowej lub instrukcji użytkowania tych narzędzi. Przed wydaniem narzędzi pracy do użytkowania należy sprawdzić datę ostatniego ich badania technicznego (jeżeli narzędzie takiemu badaniu podlega w myśl dokumentacji fabrycznej) oraz sprawdzić brak widocznych uszkodzeń mechanicznych, (to powinno być w technologii prac wykonywanych pod napięciem) 4.2. Środki ochrony indywidualnej (sprzęt ochronny i odzież ochronna). Przez środki ochrony indywidualnej" - rozumie się przez to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. 4.2.1 Środki ochrony indywidualnej przeznaczone do ochrony całego ciała lub jego części przed skutkami działania prądu elektrycznego powinny właściwie izolować użytkownika przed napięciem na które może być narażony w najbardziej niekorzystnych warunkach używania tych środków. Sprzęt ochrony osobistej, zwany dalej "sprzętem ochronnym, stanowią przenośne przyrządy i narzędzia, chroniące osoby wykonujące prace przy urządzeniach elektroenergetycznych albo w pobliżu tych urządzeń przed porażeniem prądem elektrycznym, przed szkodliwym działaniem łuku elektrycznego lub przed obrażeniami mechanicznymi. 4.2.2. Sprzęt ochronny dzieli się na następujące rodzaje - 1) sprzęt izolacyjny chroniący przed porażeniem elektrycznym przez izolowanie człowieka od urządzeń będących pod napięciem lub od ziemi. Do sprzętu izolacyjnego zalicza się: - drążki izolacyjne, PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH - kleszcze i uchwyty izolacyjne do bezpieczników, - wskaźniki napięcia, - rękawice dielektryczne, - półbuty dielektryczne, - kalosze dielektryczne, - pomosty izolacyjne, - dywaniki i chodniki gumowe, - hełmy ochronne izolacyjne, - narzędzia izolowane. 2) sprzęt chroniący przed pojawieniem się napięcia: - przenośne uziemiacze ochronne, - zarzutki; 3) sprzęt zabezpieczający przed działaniem łuku elektrycznego produktów spalania lub przed obrażeniami mechanicznymi. Do ww. sprzętu zalicza się: - okulary ochronne przeciwodpryskowe, - maski przeciwgazowe, - szelki bezpieczeństwa, - drabiny i podnośniki, - słupołazy; 4) sprzęt pomocniczy: - przenośne ogrodzenia i płyty izolacyjne, - barierki i linki, - nakładki izolacyjne, - tablice ostrzegawcze, - tablice informacyjne, - siatki ochronne. 4.2.3. Izolujący sprzęt ochronny dzieli się na: a) sprzęt zasadniczy - za pośrednictwem którego można w sposób bezpieczny dotykać części urządzeń znajdujący się pod napięciem. b) sprzęt dodatkowy - który, użyty sam, nie stanowi pełnego zabezpieczenia, ale użyty łącznie ze sprzętem zasadniczym zwiększa pewność bezpieczeństwa pracy. Podział izolacyjnego sprzętu ochronnego na zasadniczy i dodatkowy w uzależnieniu od wysokości napięcia obrazuje poniższe zestawienie w tabeli nr 3. Tabela nr 3 Rodzaj Napięcie powyżej 1000 V Napięcie do 1000 V Zasadniczy Drążki, kleszcze, wskaźniki Drążki, kleszcze, uchwyty Izolacyjne, wskaźniki napięcia, Rękawice dielektryczne, Narzędzia izolowane Dodatkowy Rękawice dielektryczne, półbuty dielektryczne dywaniki i chodniki gumowe, pomosty izolacvine Kalosze izolacyjne, dywaniki i chodniki gumowe, pomosty PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP W YKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 4.2.4. Rozmieszczenie sprzętu ochronnego w zakładzie, zakres wyposażenia w sprzęt ochronny zespołów pracowników i indywidualnych pracowników jest następujący 1) Komplet sprzętu ochronnego do każdej wysokości napięcia w ilości wynikającej z ilości, rodzaju i warunków obsługi urządzeń, powinien znajdować się w szczególności: - w stacjach elektroenergetycznych bez stałej obsługi, - w posiadaniu zespołów pracowników przygotowujących miejsca pracy w stacjach i na sieciach elektroenergetycznych nie wyposażonych w sprzęt ochronny, - w miejscach przebywania obsługi urządzeń elektroenergetycznych. 2) Większe stacje elektroenergetyczne, nie zaliczone do stacji wymienionych w punkcie 1) wskazane jest wyposażyć w: - drążki odłącznikowe, - pomosty izolacyjne, - kleszcze i uchwyty izolacyjne. 3) Pracownicy pełniący dyżury w stacjach powinni posiadać do osobistego wyposażenia sprzęt: - rękawice dielektryczne, - półbuty dielektryczne, - hełmy ochronne izolacyjne o ograniczonej zdolność elektryzowania się, - okulary ochronne, - zarzutki. 4) Każdy pracownik zatrudniony przy pracach na słupach elektroenergetycznych powinien posiadać szelki bezpieczeństwa i słupołazy odpowiednie do rodzaju słupów. 4.2.5. Środki ochrony indywidualnej przeznaczone do ochrony całego ciała lub jego części przed skutkami działania prądu elektrycznego powinny właściwie izolować użytkownika przed napięciem na które może być narażony w najbardziej niekorzystnych warunkach używania tych środków. Izolacyjny sprzęt ochronny należy poddawać okresowo próbom wytrzymałości elektrycznej. Sprzęt, którego termin ważności próby okresowej został przekroczony, nie nadaje się do dalszego zastosowania i należy go natychmiast wycofać z użycia. Próby wytrzymałości elektrycznej należy wykonywać w terminach ustalonych w instrukcji producenta, w normach i instrukcjach przedmiotowych sprzętu ochronnego. W przypadku braku tych danych, próby sprzętu ochronnego należy wykonać w terminach podanych w poniższym zestawieniu: Nazwa sprzętu ochronnego Drążki izolacyjne (z wyjątkiem drążków pomiarowych ) Kleszcze i uchwyty izolacyjne, dywaniki i chodniki gumowe Pomosty izolacyjne Rękawice, półbuty i kalosze dielektryczne, wskaźniki napięcia, drążki izolacyjne pomiarowe Termin badań okresowych co rok co dwa lata co pół roku PGNIG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA PRAC PRZY INSTALACJACH I URZĄDZENIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH UWAGA: Narzędzia izolowane, jeżeli instrukcje producenta normy przedmiotowe nie przewidują inaczej, należy przynajmniej raz na sześć miesięcy poddać szczegółowym oględzinom zewnętrznym dokonywanym przez odpowiednio kwalifikowany personel w zakładzie. 4.2.6. Nie wolno poddawać próbom wytrzymałości mechanicznej będącego w użytkowaniu następującego sprzętu ochronnego: 1) szelek bezpieczeństwa, 2) słupołazów, 3) drabin i podnośników. 4.2.7. Przed każdym użyciem sprzętu ochronnego należy sprawdzić: 1) napięcie do jakiego sprzęt jest przeznaczony (dla sprzętu izolacyjnego i wskaźników), 2) stan sprzętu poprzez szczegółowe oględziny, 3) termin ważności próby okresowej, 4) działanie wskaźnika napięcia. W przypadku ujemnego wyniku powyższych sprawdzeń nie wolno użyć sprzętu i należy go oddać do kontroli technicznej. Sprzęt ochronny, uznany za niezdatny do użytku należy wycofać z użytkowania. 4.2.8. Sprzęt ochronny należy przechowywać w miejscach wyznaczonych i wyposażonych: 1) w haczyki lub stojaki do zawieszania drążków izolacyjnych tablic ostrzegawczych, 2) w haczyki do zawieszania przenośnych uziemień ochronnych zaopatrzone w numery odpowiadające numerom kompletów uziemień, 3) w szafki do przechowywania rękawic, półbutów, okularów masek tlenowych i wskaźników napięcia. Sprzęt ochronny gumowy należy przechowywać w temperaturze nie wyższej od 25 G w stanie nie naprężonym w miejscach suchych, zabezpieczonych przed działaniem promieni słonecznych, z dala od olejów, benzyny, kwasów, i innych szkodliwie działających substancji. Sprzęt wykonany z materiałów higroskopijnych (np. z bakelitu, drewna itp. należy przechowywać w suchych zamkniętych pomieszczeniach lub szczelnych futerałach. 4.2.9. Sprzęt ochronny, przydzielony na stałe pracownikom, powinien być przechowywany w miejscach suchych, w teczkach lub futerałach. Przechowywanie sprzętu ochronnego razem z narzędziami pracy jest zabronione. 4.2.10. Sprzęt ochronny należy numerować i ewidencjonować przestrzegając następujących zasad: 1) na sprzęcie ochronnym należy w sposób trwały zaznaczyć: - numer ewidencyjny, - termin ważności próby okresowej (tzn. datę próby następnej), PGNiG SA w W arszaw ie O ddział w Sanoku