SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D 02.03.01 WYKONANIE NASYPÓW 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru nasypów w ramach przebudowy ul. Rogowej w Inowrocławiu. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą: - formowania nasypów z ziemi z odkładu wraz z zagęszczeniem, - zasypanie wykopów liniowych materiałem z dowozu wraz z zagęszczeniem. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu albo rozdrobnionych odpadów przemysłowych, spełniająca warunki stateczności i odwodnienia. 1.4.2. Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów. 1.4.3. Wysokość nasypu - róŝnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu. 1.4.4. Nasyp niski - nasyp, którego wysokość jest mniejsza niŝ 1 m. 1.4.5. Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: ρ d I s = ρ ds gdzie: ρ d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, (Mg/m 3 ), ρ ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, określona w normalnej próbie Proctora, zgodnie z PN-B-04481, słuŝąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych, badana zgodnie z normą BN-77/8931-12, (Mg/m 3 ). 1.4.6. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY Grunt częściowo z odkładu, częściowo dowieziony. Grunty stosowane do budowy nasypów powinny spełniać wymagania normy PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 2.1. Ustalenia ogólne. Akceptacja stosowania następować moŝe na bieŝąco w czasie trwania robót ziemnych na podstawie przedkładanych przez Wykonawcę wyników badań laboratoryjnych InŜynierowi. 2.2. Grunty i materiały przydatne do nasypów. Bez zastrzeŝeń moŝna stosować grunty lub materiały: - Ŝwiry lub pospółki, - piaski grube, średnie i drobne, naturalne i łamane. Dopuszcza się do stosowania w nasyp: - piaski pylaste i gliniaste i pyły piaszczyste oraz gliny i iły o granicy płynności do 30%, przy załoŝeniu spełnienia wymagań pkt 2.3.4 Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu 30
2.3. Właściwości gruntu do wbudowania. 2.3.1.Wskaźnik róŝnoziarnistości. Wskaźnik róŝnoziarnistości naleŝy badać na podstawie składu granulometrycznego i określić ze wzoru U = d 60 : d 10 gdzie: d 60 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, [mm], d 10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, [mm]. Wskaźnik nie powinien być mniejszy od 3 (dla gruntów pozyskanych z dokopu). Badanie naleŝy przeprowadzić dla kaŝdego rodzaju gruntu zakwalifikowanego do wbudowania w nasyp. 2.3.2.Granica płynności. Przy zastosowaniu gruntów spoistych naleŝy kaŝdorazowo sprawdzić granicę płynności, która nie powinna przekraczać 30%. Badanie wykonać wg. PN-88/B-04481. 2.3.3.Wilgotność optymalna. Wilgotność optymalną naleŝy określać dla kaŝdego rodzaju gruntu przyjmując maksymalną gęstość objętościową szkieletu gruntowego. Badanie przeprowadzić wg. PN-88/B-04481. 2.3.4.Kapilarność bierna. Określić dla kaŝdego rodzaju gruntu wg. PN-88/B-04481 Kapilarność bierna powinna być poniŝej 0,5 m. W przypadku zastosowania gruntów spoistych o kapilarności > 0,5m naleŝy poddać je procesowi uszlachetnienia za pomocą spoiw hydraulicznych (np. wapno suchogaszone lub inne środki chemiczne) poprzez wymieszanie. KaŜdy taki proces musi zostać poprzedzony opracowaniem recepty na stabilizację gruntu spoiwami hydraulicznymi. 2.3.5.Zawartość zanieczyszczeń organicznych Badanie przeprowadzić dla kaŝdego rodzaju gruntu wg. PN-88/B-04481. Dopuszczalna zawartość części organicznych wynosi 2%. 2.4.Transport i składowanie. Materiał do wykonania nasypu naleŝy odkładać lub przewozić w miejsce wbudowania na bieŝąco w trakcie wykonywania wykopu dowolnie wybranym środkiem transportowym. 3. SPRZĘT Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się moŝliwością korzystania z zagęszczarki płytowej. 4. TRANSPORT Ziemię moŝna przewozić dowolnymi środkami transportu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Przygotowanie podłoŝa pod nasyp Przed przystąpieniem do wykonania nasypów naleŝy wytyczyć linię nasypów i rzędne, utrwalić palikami w sposób zapewniający trwałość w trakcie wykonywania robót. PodłoŜe pod nasyp naleŝy oczyścić z roślinności i innych zanieczyszczeń. 5.2. Ukop i dokop Miejsce ukopu lub dokopu powinno być tak dobrane, Ŝeby zapewnić przewóz lub przemieszczenie gruntu na jak najkrótszych odległościach. 31 Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu
Pozyskiwanie gruntu z ukopu lub dokopu moŝe rozpocząć się dopiero po pobraniu próbek i zbadaniu przydatności zalegającego gruntu do budowy nasypów oraz po wydaniu zgody na piśmie przez InŜyniera. Głębokość na jaką naleŝy ocenić przydatność gruntu powinna być dostosowana do zakresu prac. 5.3. Wykonawca powinien skontrolować wskaźnik zagęszczenia gruntów rodzimych, zalegających w górnej strefie podłoŝa nasypu, do głębokości 0,5 metra od powierzchni terenu. JeŜeli wartość wskaźnika zagęszczenia jest mniejsza niŝ określona w tablicy 1, Wykonawca powinien dogęścić podłoŝe tak, aby powyŝsze wymaganie zostało spełnione. JeŜeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 1 nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie podłoŝa, to naleŝy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoŝa, umoŝliwiające uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia dla podłoŝa nasypów do głębokości 0,5 m od powierzchni terenu Minimalna wartość I s dla: Nasypy autostrad innych dróg o wysokości i dróg ekspresowych ruch cięŝki i bardzo cięŝki ruch mniejszy od cięŝkiego do 2 1,00 0,97 0,95 metrów ponad 2 0,97 0,97 0,95 metry Wybór gruntów i materiałów do wykonania nasypów powinien być dokonany z uwzględnieniem zasad podanych w punkcie 2. Nasypy powinny być wznoszone przy zachowaniu przekroju poprzecznego i profilu podłuŝnego, które określono w dokumentacji projektowej, z uwzględnieniem ewentualnych zmian wprowadzonych zawczasu przez InŜyniera. W celu zapewnienia stateczności nasypu i jego równomiernego osiadania naleŝy przestrzegać następujących zasad: a) Nasypy naleŝy wykonywać metodą warstwową, z gruntów przydatnych do budowy nasypów. Nasypy powinny być wznoszone równomiernie na całej szerokości. b) Grubość warstwy w stanie luźnym powinna być odpowiednio dobrana w zaleŝności od rodzaju gruntu i sprzętu uŝywanego do zagęszczania. Przystąpienie do wbudowania kolejnej warstwy nasypu moŝe nastąpić dopiero po stwierdzeniu przez InŜyniera prawidłowego wykonania warstwy poprzedniej. c) Grunty o róŝnych właściwościach naleŝy wbudowywać w oddzielnych warstwach, o jednakowej grubości na całej szerokości nasypu. Grunty spoiste naleŝy wbudowywać w dolne, a grunty niespoiste w górne warstwy nasypu. d) Warstwy gruntu przepuszczalnego naleŝy wbudowywać poziomo, a warstwy gruntu mało przepuszczalnego ze spadkiem górnej powierzchni około 4% ± 1%. Kiedy nasyp jest budowany w terenie płaskim spadek powinien być obustronny, gdy nasyp jest budowany na zboczu spadek powinien być jednostronny, zgodny z jego pochyleniem. Ukształtowanie powierzchni warstwy powinno uniemoŝliwiać lokalne gromadzenie się wody. e) Górne warstwy nasypu, o grubości co najmniej 0,50 metra naleŝy wykonać z gruntów niewysadzinowych, o wskaźniku wodoprzepuszczalności k nie mniejszym od 8 m/dobę. JeŜeli Wykonawca nie dysponuje gruntem o takich właściwościach, InŜynier moŝe wyrazić zgodę na ulepszenie górnej warstwy nasypu poprzez stabilizację cementem, wapnem lub popiołami lotnymi. W takim przypadku jest konieczne sprawdzenie warunku nośności i mrozoodporności konstrukcji nawierzchni i wprowadzenie korekty, polegającej na rozbudowaniu podbudowy pomocniczej. Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu 32
f) Grunt przewieziony w miejsce wbudowania powinien być bezzwłocznie wbudowany w nasyp. InŜynier moŝe dopuścić czasowe składowanie gruntu, pod warunkiem jego zabezpieczenia przed nadmiernym zawilgoceniem. Wykonywanie nasypów naleŝy przerwać, jeŝeli wilgotność gruntu przekracza wartość dopuszczalną, to znaczy jest większa od wilgotności optymalnej o więcej niŝ 10% jej wartości. Na warstwie gruntu nadmiernie zawilgoconego nie wolno układać następnej warstwy gruntu. Osuszenie moŝna przeprowadzić w sposób mechaniczny lub chemiczny, poprzez wymieszanie z wapnem palonym albo hydratyzowanym. W celu zabezpieczenia nasypu przed nadmiernym zawilgoceniem, poszczególne jego warstwy oraz korona nasypu po zakończeniu robót ziemnych powinny być równe i mieć spadki potrzebne do prawidłowego odwodnienia. W okresie deszczowym nie naleŝy pozostawiać nie zagęszczonej warstwy do dnia następnego. JeŜeli warstwa gruntu niezagęszczonego uległa przewilgoceniu, a Wykonawca nie jest w stanie osuszyć jej i zagęścić w czasie zaakceptowanym przez InŜyniera, to moŝe on nakazać Wykonawcy usunięcie wadliwej warstwy. Niedopuszczalne jest wykonywanie nasypów w temperaturze przy której nie jest moŝliwe osiągnięcie w nasypie wymaganego wskaźnika zagęszczenia gruntów. Nie dopuszcza się wbudowania w nasyp gruntów zamarzniętych lub gruntów przemieszanych ze śniegiem lub lodem. W czasie duŝych opadów śniegu wykonywanie nasypów powinno być przerwane. Przed wznowieniem prac naleŝy usunąć śnieg z powierzchni wznoszonego nasypu. JeŜeli warstwa niezagęszczonego gruntu zamarzła, to nie naleŝy jej przed rozmarznięciem zagęszczać ani układać na niej następnych warstw. KaŜda warstwa gruntu jak najszybciej po jej rozłoŝeniu, powinna być zagęszczona z zastosowaniem sprzętu odpowiedniego dla danego rodzaju gruntu oraz występujących warunków. RozłoŜone warstwy gruntu naleŝy zagęszczać od krawędzi nasypu w kierunku jego osi. Zagęszczenie naleŝy prowadzić do momentu uzyskania wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od 1,00. JeŜeli w trakcie wykonywania zagęszczenia nie uzyska się wymaganego wskaźnika zagęszczenia naleŝy warstwę ponownie spulchnić, doprowadzić do wilgotności optymalnej i powtórnie zagęścić. JeŜeli powtórne zagęszczenie nie spowoduje uzyskania wymaganego wskaźnika zagęszczenia Wykonawca zobowiązany jest warstwę usunąć i wbudować nowy grunt. Wilgotność gruntu w czasie zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej, z tolerancją od -20% do +10% jej wartości. JeŜeli wilgotność naturalna gruntu jest niŝsza od wilgotności optymalnej o więcej niŝ 20% jej wartości, to wilgotność gruntu naleŝy zwiększyć przez dodanie wody. JeŜeli wilgotność gruntu jest wyŝsza od wilgotności optymalnej o ponad 10% jej wartości, grunt naleŝy osuszyć w sposób mechaniczny lub chemiczny, ewentualnie wykonać drenaŝ z warstwy gruntu przepuszczalnego. Sposób osuszenia przewilgoconego gruntu powinien być zaakceptowany przez InŜyniera. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Badania przed rozpoczęciem robot Przed rozpoczęciem robot naleŝy sprawdzić przydatność gruntu do wbudowania w nasyp na warunkach określonych w punkcie 2 ST dla kaŝdego rodzaju gruntu. 6.2. Badania w czasie wykonywania nasypów Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: a) badania przydatności gruntów do budowy nasypów, b) badania prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu, c) badania zagęszczenia nasypu, d) pomiary kształtu nasypu. 6.2.1. Badania przydatności gruntów do budowy nasypów 33 Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu
Badania przydatności gruntów do budowy nasypu powinny być przeprowadzone na próbkach pobranych z kaŝdej partii przeznaczonej do wbudowania w korpus ziemny, pochodzącej z nowego źródła, jednak nie rzadziej niŝ jeden raz na 3000 m 3. W kaŝdym badaniu naleŝy określić następujące właściwości: skład granulometryczny, wg PN-B-04481, zawartość części organicznych, wg PN-B-04481, wilgotność naturalną, wg PN-B-04481, wilgotność optymalną i maksymalną gęstość objętościową szkieletu gruntowego, wg PN- B-04481, granicę płynności, wg PN-B-04481, kapilarność bierną, wg PN-B-04493, wskaźnik piaskowy, wg BN-64/8931-01. 6.2.2. Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu polegają na sprawdzeniu: a) prawidłowości rozmieszczenia gruntów o róŝnych właściwościach w nasypie, sprawdzać na bieŝąco wizualnie, b) odwodnienia kaŝdej warstwy, sprawdzać na bieŝąco wizualnie, c) grubości kaŝdej warstwy i jej wilgotności przy zagęszczaniu, d) równość powierzchni wykonanego nasypu, 6.2.3. Sprawdzenie zagęszczenia nasypu oraz podłoŝa nasypu Zagęszczenie wykonywanego nasypu powinno uzyskać wskaźnik równy 1,00. 6.2.4. Pomiary kształtu nasypu Pomiary kształtu nasypu obejmują kontrolę: szerokości nasypu, spadki poprzeczne 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanego nasypu. 8. ODBIÓR ROBÓT odbiera się na warunkach robót zanikających. Roboty ziemne związane z wykonaniem nasypów uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową jeŝeli wszystkie wyniki badań są zgodne z wymaganiami określonymi w punkcie 2, 5 i 6 ST. JeŜeli chociaŝ jedno z wymagań określonych w ST nie jest spełnione Wykonawca zobowiązany jest do doprowadzenia ich do wymagań na własny koszt. Usuwanie wad i usterek Wykonawca wykonuje w terminie ustalonym z InŜynierem. JeŜeli stwierdzone usterki nie wpływają istotnie na pogorszenie warunków jakościowych InŜynier moŝe dokonać potrącenia za jakość bez potrzeby ich usuwania. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania robót obejmuje: prace pomiarowe, oznakowanie robót, oczyszczenie i zagęszczenie podłoŝa, wbudowanie dostarczonego gruntu w nasyp, zagęszczenie, wyprofilowanie nasypu, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu 34
10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B-02480 Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów 2. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B-04493 Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 4. PN-S-02205 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego 6. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoŝa przez obciąŝenie płytą 7. BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu 35 Przebudowa ul. Rogowej w Inowrocławiu