TEMATY NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 I. LITERATURA 1. Metaforyczna funkcja przedmiotów. Przedstaw sposoby ich kreowania w wybranych utworach literackich. 2. Funkcja zmysłów w literaturze. Zaprezentuj temat, analizując wybrane dzieła literackie. 3. Przekraczanie norm obyczajowych w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury. 4. Motyw wody i jego funkcje w dziełach literackich. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych 5. Rola snów prywatnych i eschatologicznych w Ŝyciu bohaterów literackich. Omów temat, analizując wybrane dział literackie. 6. Literackie obrazy bohemy artystycznej. Omów zagadnienie na podstawie dzieł literackich. 7. Znaczenie motywu krzyku w literaturze. Zaprezentuj na podstawie wybranych przykładów z literatury. 8. Boski Ŝart i najwyŝsza powaga. Omów funkcję ironii w literaturze. 9. Gender. Problem toŝsamości w kulturze. Omów temat na podstawie wybranych dzieł literackich, malarskich i filmowych. 10. Klęska ogółu przyczyną klęski osobistej jednostki. RozwaŜ problem stosunku jednostki do ogółu w literaturze. 11. Na podstawie analizy dzieł literackich zaprezentuj portret bohatera socrealizmu. 12. Człowiek konsumpcyjny wobec dylematów współczesnego świata. Przedstaw zagadnienie, wybierając odpowiednie przykłady z literatury. 13. Świat na opak. Przedstaw konsekwencje tego zabiegu dla kreacji świata i bohaterów literackich. 14. Ludzie ze skazą w utworach literackich. Omów na wybranych 15. Motyw alter ego w literaturze XIX i XX wieku. Zaprezentuj temat na przykładach z literatury. 16. RóŜne sposoby kreacji i znaczenie motywu balu (uczty) w literaturze. Zaprezentuj na wybranych 17. Motyw labiryntu w literaturze europejskiej. Omów na wybranych przykładach literackich. 18. Komizm jako kategoria estetyka i jej literackie realizacje. Omów na wybranych 19. Absurd i groteska jako forma obrony przed brutalna rzeczywistością. Omów na wybranych 20. Kategoria uczeń i mistrz. Zaprezentuj temat analizując wybrane przykłady z literatury. 21. Romans w literaturze popularnej. Scharakteryzuj zagadnienie na wybranych 1
22. Analizując przykłady z literatury przedstaw róŝne sposoby ukazywania rewolucji i jej funkcje w literaturze. 23. Wpływ literatury europejskiej na twórczość wybranego polskiego autora. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów literackich. 24. Problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych. Zanalizuj kwestię na wybranych 25. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw zjawisko na wybranych 26. Poeci o swoim Ŝyciu, twórczości i pośmiertnej sławie. Rozwiń temat w oparciu o przykłady z literatury róŝnych epok. 27. Literatura jako dyskurs o przeszłości i przyszłości. Odwołaj się do wybranych przykładów. 28. Literackie fascynacje gotykiem. Przedstaw na podstawie wybranych dzieł z róŝnych epok. 29. Literackie przykłady bohaterów w sutannie i habicie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów. 30. Góry jako arkadia, ucieczka, azyl czy siły okrutnej natury. Przedstaw temat analizując wybrane utwory literackie. 31. Emigrant dawniej i dziś. Dokonaj porównania wizerunku emigranta w literaturze XIX w i współczesnej. 32. Gość, cudzoziemiec, obcy. Przedstaw sposób postrzegania bohatera i stosunek do niego w dziełach literackich róŝnych epok. 33. Człowiek wobec natury. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 34. Topos arkadyjski w utworach literatury polskiej. Omów na wybranych 35. Średniowiecze wciąŝ obecne w literaturze. Omów na wybranych przykładach literackich inspiracje sztuką średniowieczną. 36. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 37. Topos pracy w literaturze polskiej. Prześledź jego rozwój na wybranych przykładach dzieł literackich. 38. W kręgu piosenki poetyckiej. Tematy, sposób obrazowania, uroda słowa, nastroje. Przeprowadź analizę i interpretację wybranych tekstów. 39. Omów topos wędrówki i doświadczeń z niej wynikających w wybranych dziełach literatury polskiej i powszechnej. 40. Ludzkie słabostki i ich znaczenie w konstrukcji bohatera literackiego. Omów na wybranych 41. Symbolika zwierzęca w literaturze i jej funkcje. 42. Konstrukcja świata i bohatera w literaturze SF. Omów na wybranych 43. Zjawy, wiedźmy, wizje... Określ, jaką funkcję pełnią w literaturze róŝnych epok. 2
44. Polski dwór - od sielanki do parodii. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. 45. Motto jako klucz do interpretacji dzieła. Przedstaw na wybranych 46. Proza kobieca, poezja kobieca - czy moŝna wyróŝnić takie kategorie literackie? Odpowiedz, analizując wybrane utwory literackie napisane przez kobiety. 47. ReportaŜ literacki - tradycje, gatunek, tematy, funkcja społeczna, stosunek do literatury. Omów na wybranych 48. Przedstaw modele bohaterskiej śmierci i omów ich związek z kulturą epoki. 49. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Rozwiń temat odwołując się do kontekstów wybranych epok literackich. 50. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Omów temat na podstawie wybranych dzieł. 51. Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem. Omów temat na podstawie wybranych dzieł. 52. Biografia i twórczość wybranego poety (np. E Stachura, R. Wojaczek lub inny) jako przykład realizacji motywu poety przeklętego. 53. Jak poeta rozumie swoją rolę w społeczeństwie? Omów problem w oparciu o wybrane utwory literackie z róŝnych epok. 54. Przedstaw róŝnorodne ujęcie motywu buntownika na podstawie wybranych przykładów bohaterów literackich. 55. Opowieści o dorastaniu i społecznej inicjacji - przedstaw problem w oparciu o wybrane dzieła róŝnych epok. 56. Inspirująca rola tradycji antycznej w literaturze polskiej. Rozwiń temat w oparciu o wybrane teksty. 57. Dziecko jako bohater literacki zaprezentuj róŝnorodne wykorzystanie motywu w literaturze. 58. RóŜnorodne postacie Rosjan w literaturze polskiej. Omów na podstawie przykładów z literatury róŝnych epok. 59. Literatura o powstaniach narodowych - heroicznie czy obrazoburczo. Omów temat na podstawie wybranych dzieł literackich. 60. Od anioła do demona zaprezentuj róŝnorodne portrety kobiet w literaturze w oparciu o wybrane przykłady. 61. Romantyzm jako wzór i przedmiot negacji? Przedstaw rozmaite sposoby wykorzystania tradycji epoki w literaturze. 62. Współczesne oblicza literatury religijnej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 63. RóŜne koncepcje poety i poezji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury. 64. Artysta jako bohater literacki. Zaprezentuj sposób kreacji motywu w oparciu o przykłady z literatury. 65. Biografia poety romantycznego jako klucz do odczytania jego twórczości. Omów na 3
66. Radość Ŝycia, jej źródła i przejawy w literaturze polskiej. Omów na wybranych 67. Ateizm i ateista. Problem niewiary w literaturze. Omów na wybranych przykładach z literatury europejskiej. 68. Manifest jako forma wypowiedzi literackiej i publicystycznej. Zaprezentuj na przykładzie z literatury polskiej. 69. Motywy prometejskie w literaturze polskiej. Przedstaw ich funkcję w wybranych utworach. 70. Konflikt pokoleń jako płaszczyzna dyskusji światopoglądowych i egzystencjalnych. Przedstaw w oparciu o analizę wybranych utworów z literatury XIX i (lub) XX wieku. 71. Stosunek do tradycji jako wyznacznik postawy twórcy. Omów róŝne ujęcia problemu w utworach wybranych pisarzy. 72. Portret bohatera altruisty. Analizując wybrane utwory i kreacje bohaterów, przedstaw motywy i istotę tej postawy. 73. Pokusa jako źródło dramatu człowieka. Omów w oparciu o analizę wybranych utworów. 74. Analizując wybrane utwory z róŝnych epok, omów funkcję konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. 75. Etos inteligenta. Omów w oparciu o przykłady wybranych utworów literackich. 76. Zabił się młody. Przedstaw motyw samobójstwa, jego sposób kreacji i funkcję w utworach róŝnych epok. II. KORESPONDENCJA SZTUK 77. Rodzina w polskiej tradycji literackiej i malarskiej. Omów funkcjonowanie tego motywu w wybranych dziełach. 78. Topos domu w literaturze i innych sztukach. Analizując przykłady wybranych teksów kultury, omów i porównaj róŝne jego ujęcia. 79. Przedstaw motyw grobu i mogiły, ich sposób kreacji i funkcje w dziele w literaturze i malarstwie. 80. Nastrój tajemniczości i grozy w filmie i literaturze. Omów na 81. Symbolika drewna i drzewa w sztuce europejskiej. Zaprezentuj róŝnorodne moŝliwości interpretacyjne. 82. Literackie i malarskie obrazy Boga na przestrzeni wieków. Dokonaj porównania róŝnych wizerunków, eksponując podobieństwa i róŝnice. 83. Funkcja i symbolika stroju w wybranych tekstach kultury. 84. Zabawa i karnawał na przestrzeni wieków. Omów motyw na podstawie róŝnych tekstów kultury. 85. RóŜne sposobu ujęcia motywu wampiryzmu w sztuce europejskiej. Zaprezentuj temat na podstawie przykładów z literatury i sztuki. 86. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Omów na wybranych 87. RóŜnorodne sposoby ujęcia motywu tatrzańskiego w sztuce polskiej. Zaprezentuj na wybranych 88. Kategoria maski w dziele literackim i teatralnym. Omów na 4
89. Artystyczne inspiracje historią w literaturze i sztuce. Omów na 90. Prowokacja jako jeden ze sposobów mówienia o świecie. Zaprezentuj na przykładach tekstów kultury. 91. Fascynacja estetyką brzydoty w kulturze w róŝnych epokach artystycznych. Omów na 92. Piękno jako kategoria estetyczna. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane przykłady. 93. RóŜne wizje Raju. Omów zagadnienie, odnosząc się do róŝnych tekstów kultury. 94. Wybitne postaci historyczne i sposób ich kreacji w sztuce. Omów na 95. Przedstaw róŝne sposoby ukazywania ciała i jego funkcje w sztuce na wybranych 96. Literacka i filmowa wizja PRL-u. Porównaj sposoby opisu tej rzeczywistości w róŝnych tekstach kultury. 97. Czego bali się ludzie? Strach w róŝnych epokach. Zaprezentuj temat, odnosząc się do wybranych tekstów kultury. 98. Obraz miasta w literaturze i filmie na podstawie wybranych dzieł. 99. Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób prezentacji. 100. Symbolika lustra w literaturze i sztuce. Zastanów się nad wykorzystaniem tego motywu w tekstach z róŝnych epok. 101. Rozstania i powroty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw sposób konstruowania oraz funkcję motywu. Odwołaj się do tekstów z róŝnych epok literackich. 102. Literackie, malarskie i filmowe obrazy Rosji. Omów temat na podstawie wybranych dzieł sztuki. 103. Surrealizm w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych dzieł. 104. RóŜnorodny obraz sił nieczystych w literaturze i malarstwie. Omów problem na przykładzie dzieł z róŝnych epok. 105. RóŜnorodne kreacje Matki Boskiej w literaturze i sztuce róŝnych epok omów zagadnienie w oparciu o wybrane dzieła. 106. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja dla artystów. Omów na wybranych 107. Twórczość artystyczna jako wyraz buntu i niezgody na zastaną rzeczywistość. Omów zagadnienie na wybranych tekstach kultury. 108. Obraz Ŝołnierza polskiego w literaturze, muzyce, malarstwie i filmie heros czy zwykły człowiek? 109. Uprzedmiotowienie człowieka w kulturze i sztuce. Omów i zinterpretuj zjawisko na wybranych 110. Wielość w jedności zjawisko synestezji w literaturze Młodej Polski. Omów temat na wybranych III. Język 111. Język futurystów na wybranych przykładach literackich omów ich koncepcje językowe. 5
112. Analizując wybrane przykłady, omów funkcje stylizacji biblijnej w utworach literackich. 113. Na podstawie literatury polskiej ostatniej dekady, scharakteryzuj język młodych ludzi- bohaterów literackich. 114. Błędy językowe w artykułach prasowych (lub w wypowiedziach prezenterów mediów). Na podstawie zebranego materiału dokonaj klasyfikacji błędów. 115. Omów celowość stosowania róŝnorodnych środków retorycznych w wybranych kazaniach i przemówieniach. 116. Magia i tabu w języku. Na wybranych przykładach omów zjawisko funkcji magicznej języka. 117. Omów wpływ języka reklamy na potencjalnego konsumenta. 118. Jak mówią bohaterowie powieści historycznych? Zanalizuj procesy archaizacyjne w wybranych dziełach. 119. Omów funkcje języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 120. Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe. Oceń jego poprawność w kontekście kultury języka. 121. Język jako narzędzie propagandy i demagogii. Przedstaw na podstawie wybranych przykładów z literatury i / lub publicystyki. 122. Język komentarzy sportowych. Scharakteryzuj zjawisko na wybranych 123.Rola neologizmów w tworzeniu literackiego obrazu świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 124. W oparciu o zgromadzony materiał omów cechy języka wybranego środowiska lub grupy społecznej. 125. Analizując wybrane utwory, omów wykorzystanie języka mówionego jako tworzywa literackiego. 126. Analizując wybrane teksty prasowe, scharakteryzuj róŝne odmiany stylu publicystycznego. 6