Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w sesji wiosennej w roku 2013 w Zespole Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Ełku LITERATURA 1. Motyw exegi monumentum w twórczości Horacego jako źródło inspiracji w literaturze polskiej róŝnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów poetyckich. 2. Problemy okresu dorastania człowieka. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów literackich. 3. Bajka jako utwór o charakterze moralistycznym. Analizując wybrane teksty z dwóch epok, scharakteryzuj róŝne odmiany i moralistykę bajek. 4. Analizując Kwiatki św. Franciszka i inne utwory literackie wyrastające z tradycji franciszkańskiej, scharakteryzuj zawartą w nich koncepcję ludzkiego istnienia. 5. Odwołując się do wybranych utworów literatury romantyzmu i pozytywizmu, omów przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w Ŝyciu bohaterów literackich. 6. RóŜne obrazy miast przedstawione w literaturze XIX wieku. Omów je, odwołując się do wybranych utworów. 7. Literackie portrety ludzi zlagrowanych. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w wybranych utworach dotyczących wojny i okupacji. 8. Gloryfikacja klęsk narodowych. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich pozytywizmu. 9. Motyw tańca w literaturze. Omów róŝne jego funkcje w wybranych utworach. 10. Sposoby ukazywania bohaterskiej śmierci w literaturze. Scharakteryzuj je na przykładzie wybranych utworów naleŝących do dwóch wybranych epok literackich. 11. RóŜne metody walki z zaborcą przedstawione w literaturze dziewiętnastego wieku. Omów je, analizując wybrane utwory. 12. Określ cechy sarmackiego światopoglądu, odwołując się do literatury epoki baroku i oświecenia. 13. Dramat pokolenia Kolumbów wyraŝony w literaturze. Określ jego istotę i wymiar, analizując wybrane utwory. 14. Modernistyczne próby przezwycięŝenia poczucia bezsensu Ŝycia. Określ je, analizując utwory z okresu Młodej Polski. 15. Groteska jako metoda kreowania obrazu rzeczywistości. Omów problem na przykładzie wybranych utworów literackich.
16. Motyw rozstania i jego funkcje w tekście literackim. Omów na podstawie wybranych przykładów z literatury XIX wieku. 17. Niezawinione cierpienie w literaturze. Przedstaw róŝne próby jego uzasadnienia, analizując wybrane teksty literackie. 18. Przyczyny i konsekwencje przyjmowania przez człowieka róŝnych postaw wobec zła. Określ je w oparciu o literaturę współczesną. 19. Rola i zadania poety w czasach współczesnych. Omów problem odwołując się do liryki wybranego twórcy. 20. Role postaci nadprzyrodzonych w literaturze romantycznej. Określ je, analizując i interpretując wybrane teksty literackie. 21. RóŜne pojmowanie wartości cierpienia w Ŝyciu człowieka. Omów problem na podstawie wybranych utworów literatury średniowiecza i literatury współczesnej. 22. RóŜne koncepcje patriotyzmu. Scharakteryzuj je na podstawie wybranych utworów z literatury romantycznej i pozytywistycznej. 23. RóŜne postawy człowieka w sytuacji zagroŝenia utraty wolności osobistej. Przedstaw je, wykorzystując wybrane utwory literatury współczesnej. 24. RóŜne sposoby deheroizacji bohatera literackiego. Przedstaw je, wykorzystując wybrane utwory naleŝące do literatury współczesnej. 25. RóŜne sposoby wykorzystywania biografii pisarza w jego tekście literackim. Przedstaw problem, wykorzystując utwory dwóch wybranych twórców. 26. Wewnętrzna przemiana bohatera literackiego. Omów jej istotę oraz funkcję, odwołując się do wybranych dramatów romantycznych. 27. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literatury okresu wojny i okupacji. 28. Jak uleczyć świat śmiechem? Omów rolę satyry, kpiny, Ŝartu w utworach literackich. 29. Córka Ŝona matka. Przedstaw obrazy kobiet w literaturze wybranej epoki. Oceń funkcje róŝnych kreacji postaci. 30. Syn mąŝ ojciec. Przedstaw obrazy męŝczyzn w literaturze wybranej epoki. Oceń funkcje róŝnych kreacji postaci. 31. Pory roku jako temat literacki. Przedstaw zagadnienie na przykładzie róŝnych utworów. 32. Drzewo świadek, uczestnik Ŝycia bohaterów literackich. Omów temat, wykorzystując teksty z róŝnych epok. 33. RóŜne obrazy dziecka w literaturze. Określ ich funkcję artystyczną w wybranych utworach literackich.
34. Holocaust i jego literacki zapis. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 35. Portrety nieszczęśliwych par kochanków. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 36. Bunt i pokora jako sposoby zachowań wobec Boga. Przedstaw je na przykładzie wybranych utworów literackich. 37. Pieniądz jako czynnik działań człowieka. RozwaŜ problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 38. Porównaj róŝne sposoby mówienia o miłości w utworach poetyckich wybranych autorów. 39. Wizerunek magów wykreowany w literaturze fantasy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 40. PodróŜe w czasie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne). 2. Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i malarstwie. Rozwiń temat, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 3. RóŜne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie). Analiza porównawcza dzieł. 4. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Zanalizuj je na wybranych dziełach. 5. Film Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrany przykład adaptacji filmowych tego reŝysera. 6. Problemy filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację. 7. Cechy impresjonistycznego postrzegania świata. Określ je na podstawie analizy wybranych dzieł literackich i malarskich Młodej Polski. 8. Odwołując się do wybranego utworu i jego filmowej adaptacji, porównaj funkcje krajobrazu ojczystego przedstawianego w literaturze i filmie. 9. Porównaj sposoby charakteryzowania określonej warstwy społecznej w wybranych utworach literackich dwudziestolecia międzywojennego i ich ekranizacjach. 10. Wizerunek śyda w literaturze i filmie XX wieku. Scharakteryzuj sposoby kreacji bohaterów w wybranym przez siebie materiale. 11. Kraków miasto wybitnych twórców kultury. WykaŜ inspirującą rolę miejsca twórczości. 12. Pory roku jako temat literacki i malarski. Omów zagadnienie na przykładzie róŝnych dzieł. 13. Sztuka i literatura na usługach władzy. Przedstaw zjawisko socrealizmu na przykładach z dziedziny sztuki i literatury. 14. Motyw pojedynku w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich. 15. Alegoryczny wizerunek śmierci. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich. 16. Plastyka i literatura wobec okrucieństw wojny. Omów temat na podstawie wybranych dzieł.
JĘZYK 1. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich (na przykładzie przysłów o określonej tematyce). 2. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zgromadzony materiał, scharakteryzuj funkcje skrzydlatych słów w tekstach mówionych i pisanych. 3. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynaleŝność środowiskową i charakter. 4. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów. 5. ZapoŜyczenia we współczesnym języku polskim. Analizując zgromadzony materiał językowy, oceń ich celowość. 6. Scharakteryzuj język wybranego bohatera z utworów Henryka Sienkiewicza. 7. Język sprawozdawców sportowych. Scharakteryzuj go, odwołując się do wybranych relacji z zawodów sportowych. 8. Formy ezopowego języka w twórczości nowelistycznej jednego z pisarzy epoki pozytywizmu. Określ je, analizując wybrane utwory. 9. Językowe sposoby kreowania wizji świata w reklamie telewizyjnej. Przedstaw je na wybranych przykładach. 10. Istota i funkcje stylizacji archaicznej. Omów problem, odwołując się do wybranej powieści historycznej. 11. Język w domu, w pracy, w szkole. Zanalizuj istotę zjawisk językowych. 12. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze róŝnych epok. Omów na wybranych przykładach. 13. Funkcje stylizacji biblijnych w literaturze dwóch epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 14. Rodzaje komizmu. Przedstaw sposoby jego realizacji w wybranych utworach róŝnych autorów. 15. Dokonując analizy języka piosenek jednego z zespołów lat dziewięćdziesiątych i późniejszych, wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu. Listę tematów opracowały: 1. mgr W. Stępień 2. mgr J. Kuczyńska 3. mgr A. Dąbrowska