Autor: Marek Kaszczyk 7,62 mm kbk AKMS 1. Przeznaczenie Ogólne karabinek przeznaczony jest do zwalczania siły żywej nieprzyjaciela na różnych odległościach (do 1000 m), celów lekko opancerzonych, oraz do walki wręcz (bagnetem, kolbą, magazynkiem). W Służbie Więziennej karabinek wykorzystywany jest do takich czynności jak: służby na posterunkach uzbrojonych w ZK typu zamkniętego i AŚ, konwojowanie, pościg, wykonywanie innych obowiązków służbowych, wymagających występowania z bronią długą (strzelania programowe, szkolenia, uroczystości). 1. Krótka charakterystyka Karabinek jest bronią automatyczną, samopowtarzalną i samoczynną z przełącznikiem rodzaju ognia, który pełni jednocześnie rolę bezpiecznika. Oznacza to, że wszystkie czynności związane z oddaniem kolejnego strzału, wykonywane są automatycznie, a strzelać można ogniem pojedynczym lub ciągłym, w zależności od ustawienia przełącznika rodzaju ognia (P lub C). Automatyka karabinka działa na zasadzie wykorzystania energii części gazów prochowych odprowadzanych z przewodu lufy przez boczny otwór. Gazy prochowe odprowadzane są do komory gazowej, gdzie działając na tłok suwadła powodują jego odrzucenie do tyłu i przeładowanie broni. edu.cossw.pl strona 1
2. Podstawowe dane taktyczno-techniczne Kaliber Amunicja stosowana w SW Prędkość początkowa pocisku Pojemność magazynka Szybkostrzelność Ustawienie przyrządów celowniczych Zabezpieczenie przed strzałem przypadkowym Ciężar 7,62 mm 7,62 mm nb. wz.43 PS (pocisk z rdzeniem stalowym) 715 m/s. 30 szt. ogniem pojedynczym ok. 40 strz./min., ogniem ciągłym ok. 100 strz./min. od 100 do 1000 m co 100 m przełącznik rodzaju ognia 3,4 kg. 1. Ogólna budowa 1. Kolba. 2. Zamek. 3. Suwadło. 4. Pokrywa komory zamkowej. 5. Mechanizm powrotny. 6. Rura gazowa z nakładką. 7. Komora zamkowa. 8. Celownik. 9. Łącznik rury gazowej. 10. Komora gazowa z przewodem skośnym. 11. Lufa. 12. Podstawa muszki. 13. Osłabiacz podrzutu. 14. Wycior. 15. Łoże. 16. Magazynek. 17. Zatrzask magazynka. 18. Przełącznik rodzaju ognia. 19. Rękojeść. edu.cossw.pl strona 2
4.1. Podstawowe wyposażenie Przybornik do obsługi technicznej Torba na dodatkowe magazynki i przybornik Bagnet 5. Posługiwanie się karabinkiem w różnych sytuacjach 5.1. Przechowywanie Karabinek typu AK lub jego odmiany przechowuje się w głównym i podręcznym magazynie uzbrojenia w następujący sposób: rozładowany, magazynek odłączony, kurek zwolniony, przełącznik rodzaju ognia w położeniu zabezpieczony, suwak celownika ustawiony w położeniu S. edu.cossw.pl strona 3
W głównym magazynie uzbrojenia karabinek przechowuje się w stojaku w pozycji leżącej, ze złożoną kolbą metalową, przyrządami celowniczymi i pokrywą komory zamkowej skierowaną do góry stojaka, a w przypadku wersji z kolbą drewnianą w pozycji stojącej, przyrządami celowniczymi i pokrywą komory zamkowej skierowaną do wewnątrz stojaka. Magazynek, bagnet i pas nośny są odłączone od broni i wraz z pozostałym indywidualnym wyposażeniem broni ułożone w jej pobliżu. W podręcznym magazynie uzbrojenia karabinek przechowuje się z dołączonym pasem nośnym. Dopuszcza się przechowywanie karabinka ze złożoną kolbą metalową w pozycji stojącej. Pozostałe indywidualne wyposażenie broni oprócz bagnetu przechowuje się w odpowiednich przegrodach stojaka. 5.2. Przenoszenie W czasie pełnienia służby karabinek przenosimy: z kolbą rozłożoną, załadowany, zabezpieczony, bez wprowadzonego naboju do komory nabojowej, w położeniu na pas, wylotem lufy skierowanym do dołu. W miejscach gdzie znajdują się osoby postronne, należy dodatkowo trzymać lewą ręką za magazynek i zatrzask magazynka. w trakcie wchodzenia na posterunek, wsiadania i wysiadania z samochodu, w wąskich przejściach i korytarzach, podczas biegu należy trzymać karabinek w rękach przed sobą. edu.cossw.pl strona 4
W niektórych z ww. sytuacji na czas wykonania czynności można złożyć kolbę. Pamiętać należy aby podczas przenoszenia broni w ręku nie trzymać palca na języku spustowym. Poza pełnieniem służby karabinek przenosimy z kolbą złożoną, zabezpieczony, nie załadowany. 5.3. Podstawowe czynności przy posługiwaniu się karabinkiem 5.3.1. Rozłożenie i złożenie kolby W celu rozłożenia kolby należy wcisnąć zatrzask kolby i obrócić kolbę do oporu tak, żeby się zablokowała. Po rozłożeniu kolby należy ustawić w odpowiednim położeniu jej stopkę. edu.cossw.pl strona 5
Złożenie kolby wykonujemy podobnie, odsuwając stopkę, wciskając zatrzask kolby i obracając ją do poprzedniego położenia. 5.3.2. Odłączenie i dołączenie magazynka W celu odłączenia magazynka należy chwycić magazynek i naciskając kciukiem zatrzask magazynka (w stronę magazynka), przesunąć magazynek do przodu i w dół. W celu dołączenia magazynka należy włożyć go od strony krótszego łuku do gniazda w komorze zamkowej a następnie przesuwając magazynek, wcisnąć go do gniazda tak aby zaskoczył za zatrzask magazynka. edu.cossw.pl strona 6
5.3.3. Odbezpieczenie, ustawianie rodzaju ognia i zabezpieczenie Odbezpieczenie karabinka następuje po przesunięciu przełącznika rodzaju ognia w dół. W celu ustawienia odpowiedniego rodzaju ognia po przesunięciu przełącznika należy ustawić go w wyżłobieniach oznaczonych literami: środkowe położenie C ogień ciągły, dolne położenie P ogień pojedynczy, Należy zwracać uwagę na poprawność ustawienia rodzaju ognia. Karabinek jest zabezpieczony przed strzałem przypadkowym, gdy przełącznik rodzaju ognia znajduje się w górnym położeniu. Po zabezpieczeniu zostaje zablokowany język spustowy oraz ograniczony ruch suwadła do tyłu. Sprawdzenie skuteczności działania zabezpieczenia wykonuje się w następujący sposób: nacisnąć na spust powinien być twardy, nie daje się go przesunąć; odciągnąć suwadło do tyłu powinno dać się odciągnąć tylko na krótkim odcinku i zostać zablokowane. 5.3.4. Rozkładanie częściowe i składanie W celu dokonania częściowego rozłożenia karabinka należy wykonać w kolejności następujące czynności: 1. Rozłożyć kolbę. 2. Odłączyć magazynek i upewnić się czy nie ma w nim naboju. edu.cossw.pl strona 7
3. Sprawdzić komorę nabojową czy nie ma w niej naboju. Odbezpieczyć broń, odciągnąć suwadło z zamkiem w tylne położenie, sprawdzić komorę nabojową czy nie ma w niej naboju, zwolnić suwadło z zamkiem, które wraca w przednie położenie. 4. Odłączyć wycior. Odciągnąć główkę wycioru tak aby wyszła z występu mocującego w podstawie muszki i wyciągnąć z gniazda. edu.cossw.pl strona 8
Po wykonaniu tych czynności, aby swobodniej przeprowadzać pozostałe można karabinek położyć na stole tak, aby zatrzask magazynka, kabłąk przylegał do krawędzi stołu. 5. Odłączyć pokrywę komory zamkowej. Nacisnąć ząb stopki mechanizmu powrotnego i unieść tylną część pokrywy komory zamkowej. edu.cossw.pl strona 9
6. Odłączyć mechanizm powrotny. Przesunąć stopkę mechanizmu powrotnego do przodu tak, aby wyszła z wycięcia w komorze zamkowej. 7. Odłączyć suwadło wraz z zamkiem. Odciągnąć suwadło z zamkiem do tyłu do oporu, unieść jego tylną część do góry i odłączyć od komory zamkowej. edu.cossw.pl strona 10
8. Odłączyć zamek od suwadła. Ująć suwadło w rękę zamkiem do góry, następnie przesunąć zamek do tyłu obracając w prawo, aby spowodować wyjście występu zamka z wycięcia w suwadle. Odłączyć zamek przesuwając go do przodu. 1 2 3 edu.cossw.pl strona 11
4 5 9. Odłączyć rurę gazową z nakładką. Założyć kadłub przybornika prostokątnym wycięciem na łącznik rury gazowej tworząc dźwignię. Następnie obrócić kadłub do góry, przesuwając dźwignię i odblokowując rurę gazową, unieść jej tylną część i odłączyć. Jeżeli łącznik rury gazowej porusza się czynność można wykonać ręką. edu.cossw.pl strona 12
Składanie karabinka polega na wykonaniu powyższych czynności w odwrotnej kolejności. Po złożeniu karabinka należy sprawdzić współdziałanie części i mechanizmów. 1. Dołączyć rurę gazową z nakładką. Rozpoczynamy od połączenia z komorą gazową, później osadzamy tylną część w podstawie celownika i blokujemy łącznikiem rury gazowej, ustawiając go tak, żeby wskoczył w wyżłobienie blokujące w ścianie podstawy celownika. edu.cossw.pl strona 13
2. Dołączyć zamek do suwadła. Wprowadzić zamek do otworu w suwadle i obracając oraz przesuwając w przód wprowadzić występ zamka w wycięcie prowadzące w suwadle. Przytrzymać zamek w tym położeniu. edu.cossw.pl strona 14
3. Dołączyć suwadło z zamkiem. Wprowadzić tłok gazowy do rury gazowej, suwadło wprowadzić do prowadnic przyciskając je przy końcu komory zamkowej i przesunąć w przód. edu.cossw.pl strona 15
4. Dołączyć mechanizm powrotny. Wprowadzić w otwór w suwadle, ścisnąć sprężynę, a stopkę mechanizmu powrotnego wprowadzić w wycięcia w komorze zamkowej. 5. Dołączyć pokrywę komory zamkowej. Wprowadzić pokrywę w wycięcie ustalające w podstawie celownika i dociskając w przód wcisnąć tylną część pokrywy tak, aby występ stopki mechanizmu powrotnego wejdzie w otwór w pokrywie. edu.cossw.pl strona 16
6. Dołączyć wycior. Włożyć wycior w otwór i dalej w gniazdo, odchylić główkę wycioru i wprowadzić ją w występ mocujący. edu.cossw.pl strona 17
5.3.5. Załadowanie i rozładowanie magazynka W celu załadowania magazynka nabojami należy ująć magazynek ręką wyłazem nabojowym do góry i zewnętrzną częścią łuku w lewo. Drugą ręką trzymać naboje pociskami zwróconymi w stronę krótszego łuku magazynka. Ułożyć nabój na opory wyłazu magazynka i wcisnąć go kciukiem do wnętrza magazynka. edu.cossw.pl strona 18
W celu rozładowania naboi z magazynka należy chwycić go ręką wyłazem nabojowym do góry, a drugą ręką wysuwać naboje z magazynka, lub wykorzystać w tym celu specjalne urządzenie do rozładowywania magazynka. edu.cossw.pl strona 19
5.3.6. Rozładowanie karabinka w sytuacji gdy w komorze nabojowej jest nabój W celu rozładowania karabinka w sytuacji, gdy w komorze nabojowej znajduje się nabój należy wykonać następujące czynności: zabezpieczyć karabinek, odłączyć magazynek, odbezpieczyć karabinek, usunąć nabój z komory nabojowej odciągając suwadło karabinka do tyłu, nie energicznie, aby usuwany nabój nie został wyrzucony daleko, zwolnić suwadło, zwolnić kurek, zabezpieczyć karabinek, w zależności od dalej wykonywanych zadań należy albo: usunięty nabój doładować do magazynka i dołączyć magazynek do broni, rozładować magazynek. 5.3.7. Ustawianie nastawy celownika W celu nastawienia odpowiedniej nastawy celownika należy ścisnąć zatrzask suwaka celownika, przesunąć suwak tak aby znalazł się pod cyfrą lub literą określającą wybraną nastawę, zwolnić zatrzask suwaka, sprawdzić czy zatrzask zadziałał i suwak utrzymuje się na wybranej nastawie. Na ramieniu suwaka znajdują się cyfry od 1 do 10 odpowiadające setkom metrów (1 100m, 2 200m,... 10 1000m), a także litera S oznaczająca tak zwaną stałą nastawę celownika i odpowiadająca nastawie 3 300m. edu.cossw.pl strona 20
SUWAK NA S SUWAK NA 1 SUWAK NA 3 5.4. Załadowanie na służbę i rozładowanie po służbie. Funkcjonariusz czynności załadowania i rozładowania broni przeprowadza: w miejscu do tego wyznaczonym, pod bezpośrednim nadzorem, na komendy dowódcy zmiany lub jego zastępcy. LP. KOMENDY I CZYNNOŚCI DOWÓDCY ZMIANY CZYNNOŚCI FUNKCJONARIUSZA 1. DO PRZEJRZENIA BROŃ! Sprawdza czy w komorze nabojowej nie znajduje się nabój. Wykonuje lewą nogą wykrok w przód, zdejmuje karabinek z położenia na pas, chwyta lewą dłonią za łoże i opiera kolbę o udo lewej nogi, lufę kierując w stronę tablicy TU KIERUJ BROŃ, odbezpiecza karabinek, odciąga suwadło wraz z zamkiem w skrajne tylne położenie, okazując komorę nabojową do przejrzenia. 2. PRZEJRZAŁEM! Potwierdza sprawdzenie komory nabojowej. Zwalnia suwadło wraz z zamkiem w przednie położenie, zwalnia kurek, zabezpiecza karabinek, sprawdza skuteczność zabezpieczenia. edu.cossw.pl strona 21
LP. KOMENDY I CZYNNOŚCI DOWÓDCY ZMIANY CZYNNOŚCI FUNKCJONARIUSZA 3. ŁADUJ! Nadzoruje wykonanie komendy. Wyjmuje magazynek z torby na magazynki, podłącza magazynek do broni, przenosi karabinek w położenie na pas. Po załadowaniu broni dowódca zmiany lub jego zastępca rozprowadza funkcjonariuszy na wyznaczone posterunki. Po wykonaniu zadań funkcjonariusze pod nadzorem dowódcy zmiany lub jego zastępcy udają się w miejsce przeznaczone do ładowania i rozładowania broni. LP. KOMENDY I CZYNNOŚCI DOWÓDCY ZMIANY CZYNNOŚCI FUNKCJONARIUSZA 1. ROZŁADUJ! Nadzoruje wykonanie komendy. Wykonuje lewą nogą wykrok w przód, zdejmuje karabinek z położenia na pas, chwyta lewą dłonią za łoże i opiera kolbę o udo lewej nogi, lufę kierując w stronę tablicy TU KIERUJ BROŃ, odłącza od karabinka magazynek, chowa magazynek do torby na magazynki. 2. DO PRZEJRZENIA BRONI! Sprawdza czy w komorze nabojowej nie znajduje się nabój. 3. PRZEJRZAŁEM! Potwierdza sprawdzenie komory nabojowej. odbezpiecza karabinek, odciąga suwadło wraz z zamkiem w skrajne tylne położenie, okazując komorę nabojową do przejrzenia. Zwalnia suwadło wraz z zamkiem w przednie położenie, zwalnia kurek, zabezpiecza karabinek, sprawdza skuteczność zabezpieczenia. Po przejrzeniu broni funkcjonariusz przystępuje do rozładowania magazynków. 5.5. Przykładowe użycie podczas służby. LP. SYTUACJA POSTĘPOWANIE FUNKCJONARIUSZA 1. Funkcjonariusz pełniący służbę na Poprzez radiotelefon dał sygnał o zauważeniu posterunku uzbrojonym zauważył osadzonego. osadzonego, który pokonywał wygrodzenie między pawilonami mieszkalnymi. edu.cossw.pl strona 22
LP. SYTUACJA POSTĘPOWANIE FUNKCJONARIUSZA 2. Osadzony po pokonaniu wygrodzenia rozpoczął bieg w stronę ogrodzenia wewnętrznego. 3. Osadzony nie reaguje na wezwanie i dobiega do ogrodzenia wewnętrznego. 4. Osadzony wspina się na ogrodzenie wewnętrzne. 5. Osadzony mimo to dalej kontynuuje ucieczkę, szykuje się do skoku na mur zewnętrzny. 6. Osadzony spadł z muru zewnętrznego na pas ochronny, jednak po kilku sekundach rozpoczął na nowo próbę pokonania muru zewnętrznego. 7. Strażnik nie trafił uciekającego osadzonego, mimo to zaniechał on dalszej ucieczki. Stoi na pasie ochronnym i nie wykonuje żadnego ruchu. Wzywa osadzonego do zaprzestania ucieczki wydając komendę STÓJ!, zdejmuje broń z położenia na pas. Ponawia wezwanie do zatrzymania się podając komendę STÓJ BO STRZELAM! oraz odbezpiecza karabinek na ogień pojedynczy i przeładowuje. Widząc, że wydane wezwania nie odniosły skutku oddaje STRZAŁ OSTRZEGAWCZY. Ocenia sytuację i oddaje strzał do osadzonego. Oceniając sytuację stwierdza, że osadzony może dokonać ucieczki. Oddaje w jego kierunku następne dwa strzały. Wydaje osadzonemu polecenia: odrzucić broń lub niebezpieczne narzędzia (jeżeli ma), odsunąć się od nich kilka kroków, padnij, nie ruszać się z miejsca zatrzymania, bo będę strzelać, Następnie: powiadamia d cę zmiany o sytuacji, obserwuje rejon posterunku, szczególną uwagę zwracając na zatrzymanego osadzonego. edu.cossw.pl strona 23
5.6. Charakterystyczne zacięcia występujące podczas strzelań. NAZWA I OPIS ZACIĘCIA PRZYCZYNA ZACIĘCIA SPOSÓB USUNIĘCIA NIEDOSŁANIE NABOJU: suwadło z zamkiem w przednim położeniu, strzał nie nastąpił, w komorze nabojowej nie ma naboju. Źle dołączony magazynek. Zanieczyszczenie lub niesprawność magazynka. Nie sprawny zatrzask magazynka. Dołączyć poprawnie magazynek. Wymienić magazynek. Przekazać karabinek do warsztatu. NIEWPROWADZENIE DO KOMORY NABOJOWEJ: NABOJU suwadło z zamkiem nie doszło całkowicie do skrajnego przedniego położenia, nabój nie wszedł całkiem do komory nabojowej, która nie została zaryglowana. Złe przeładowanie karabinka. Zanieczyszczona komora nabojowa lub prowadnice suwadła. Dosłać suwadło z zamkiem do przodu uderzeniem dłoni lub przeładować karabinek. Wyczyścić karabinek. NIEWYPAŁ: Przeładować karabinek. suwadło z zamkiem w przednim położeniu, nabój w komorze nabojowej, kurek został zwolniony, strzał nie nastąpił. Jeżeli zacięcie się powtórzy, Niesprawny nabój (spłonka). sprawdzić iglicę i mech. Niesprawna iglica lub spustowo uderzeniowy. mechanizm spustowo W przypadku uszkodzenia lub uderzeniowy. zużycia części oddać karabinek do naprawy edu.cossw.pl strona 24
NAZWA I OPIS ZACIĘCIA PRZYCZYNA ZACIĘCIA SPOSÓB USUNIĘCIA OPIERANIE SIĘ NABOJU O TYLNE ŚCIĘCIE LUFY: nabój oparł się pociskiem o tylne ścięcie lufy, suwadło zatrzymało się w położeniu środkowym. Nieprawidłowe załadowanie magazynka. Pogięte opory wyłazu nabojowego magazynka. Uderzyć karabinek w bok komory zamkowej, pod wpływem wstrząsu nabój może zostać odblokowany i wprowadzony do komory nabojowej, lub lekko odciągnąć suwadło aby odblokować nabój i puścić suwadło, kontrolując czy nabój trafił do komory nabojowej. Odłączyć magazynek, odciągnąć suwadło, usunąć nabój, sprawdzić magazynek, w przypadku uszkodzenia wymienić. NIEWYCIĄGNIĘCIE Z KOMORY NABOJOWEJ: ŁUSKI łuska została w komorze nabojowej, kolejny nabój oparł się o dno łuski, suwadło zatrzymało się w środkowym położeniu. Odłączyć magazynek, odciągnąć suwadło, usunąć Zanieczyszczony nabój nabój, usunąć łuskę lub komora nabojowa. (przeładować), dołączyć Zanieczyszczony lub magazynek, kontynuować niesprawny wyciąg. strzelanie. Wyczyścić lub przekazać karabinek do naprawy. edu.cossw.pl strona 25
NAZWA I OPIS ZACIĘCIA PRZYCZYNA ZACIĘCIA SPOSÓB USUNIĘCIA PRZETRZYMYWANIE NIEWYRZUCENIE ŁUSKI: LUB niewyrzucona z komory zamkowej łuska pozostała w niej między zamkiem a lufą lub została ponownie wprowadzona do komory nabojowej. Zanieczyszczone części ruchome lub przewód gazowy. Przeładować karabinek. W przypadku utknięcia łuski między suwadłem z zamkiem, a lufą podczas przeładowania przechylić karabinek łuską do dołu. 6. Działanie karabinka. W celu oddania strzału z karabinka należy dołączyć do niego magazynek załadowany nabojami. Następnie karabinek odbezpieczyć ustawiając przełącznik na żądany rodzaj ognia i przeładować tj. przygotować go do strzału poprzez odciągnięcie suwadła wraz z zamkiem w tylne położenie i puszczenie. Suwadło z zamkiem poruszając się do tyłu powoduje odryglowanie komory nabojowej, napięcie kurka i sprężyny mechanizmu powrotnego. Pod wpływem działania sprężyny mechanizmu powrotnego suwadło wraz z zamkiem zostaje przesunięte do przodu. W trakcie tego ruch zostaje pobrany nabój z magazynka oraz wprowadzony i zaryglowany w komorze nabojowej. W końcowej fazie ruchu do przodu, po zaryglowaniu komory nabojowej suwadło zwalnia kurek z zaczepu spustu samoczynnego. Karabinek jest przygotowany do oddania strzału. Gdy strzelający naciśnie na język spustowy kurek zostaje zwolniony i uderza iglicę. Następuje strzał. Ciśnie gazów prochowych działa we wszystkie strony z jednakową siłą. Energię swoją na początku oddają działając na pocisk wyrzucając go z lufy. Dopiero na wysokości komory gazowej, część gazów prochowych (3 5%) przedostaje się przez otwór gazowy w górnej części lufy i przewód skośny do komory gazowej gdzie działają na tłok suwadła powodując odrzucenie suwadła wraz z zamkiem do tyłu. W trakcie ruchu suwadła z zamkiem do tyłu następuje odryglowanie komory nabojowej, wyciągnięcie łuski i doprowadzenie jej do wyrzutnika. Następnie łuska naboju zostaje wyrzucona na zewnątrz broni, napięty zostaje kurek i sprężyna mechanizmu powrotnego. Powracające w przednie położenie pod wpływem sprężyny mechanizmu powrotnego suwadło z zamkiem wykonuje znowu wcześniej wymienione czynności. edu.cossw.pl strona 26