ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU OTYK-MEHANIK 731104 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Dariusz Karp, inż. Teresa iotrowska Recenzenci: dr Marcin Dospiał, dr inż. Janusz Figurski Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu optyk mechanik optyk-mechanik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r. Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zmianami. 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OTYK-MEHANIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu optyk-mechanik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, chemia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OTYK-MEHANIK Optyk-mechanik wykonuje montaż sprzętu optycznego i optoelektronicznego. Do głównych zadań wykonywanych przez optyka-mechanika zalicza się dobieranie, przygotowanie do montażu i montowanie elementów i zespołów sprzętu optycznego i optoelektronicznego oraz justowanie zmontowanego sprzętu. Zajmuje się konserwacją i naprawą sprzętu optycznego i optoelektronicznego posługując się narzędziami i urządzeniami ślusarsko-montażowymi oraz przyrządami kontrolno-pomiarowymi. Może też prowadzić sprzedaż urządzeń i części oraz udzielać porad w zakresie użytkowania sprzedawanego sprzętu. Zawód optyk-mechanik wymaga sprawności manualnych, cierpliwości, spostrzegawczości oraz komunikatywności. Ważny jest dobry wzrok, rozróżnianie kolorów. Optyk mechanik pracuje w pomieszczeniach zamkniętych, czystych, z dobrym oświetleniem i stałą temperaturą na uniwersalnych i specjalistycznych stanowiskach. Może wykonywać prace na stanowiskach monterów, konserwatorów aparatury optycznej i pomiarowej, justerów i kontrolerów urządzeń. 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE Optyk mechanik znajduje pracę w zakładach, w których używany jest sprzęt optyczny i optoelektroniczny. Może być zatrudniony w: zakładach usługowych, punktach serwisowych, przedsiębiorstwach produkcyjnych i u użytkowników sprzętu optycznego i optoelektronicznego w placówkach medycznych oraz instytucjach naukowo-badawczych na stanowisku serwisanta i konserwatora aparatury optyczno-mechanicznej. rak kształcenia w obecnej chwili w szkołach. 9. OWIĄZANIA ZAWODU OTYK-MEHANIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
zawodu optyk-mechanik wyodrębniona została kwalifikacja M.14., która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik optyk. Technik optyk ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej M.14. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a). :mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler Kwalifikacja M.14. M.30. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych Wykonywanie i naprawa pomocy wzrokowych Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne 731104 Optyk-mechanik KZ(M.a) 325302 Technik optyk KZ(M.f) 325302 Technik optyk OMZ KZ(M.a) KZ(M.f) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OTYK-MEHANIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie optyk-mechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1)przygotowywania materiałów i elementów optycznych do montażu; 2)wykonywania elementów układów, przyrządów optycznych i optoelektronicznych; 3)wykonywania montażu elementów układów i przyrządów optycznych; 4)wykonywania napraw elementów układów i przyrządów optycznych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie optyk-mechanik: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a)i KZ(M.f);efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie M.14. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych. rowadzenie sprzedaży rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OTYK-MEHANIK Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie optyk-mechanik minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji M.14. przeznaczono minimum 600 godzin. - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 450 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym I Klasa I II III II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania 1 odstawy konstrukcji maszyn 6 6 3 3 9 288 2 Optyka i przyrządy optyczne 1 1 4 4 4 4 9 288 3 Działalność gospodarcza w optyce 1 1 1 32 4 Język obcy w optyce 1 1 1 32 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym */** Łączna liczba godzin 7 7 7 7 6 6 20 640 5 Rysunek techniczny 2 2 2 74 6 omiary i technologie optyczno-mechaniczne 5 5 2 2 7 224 7 Montaż i naprawa elementów i układów optycznych - zajęcia praktyczne 8 8 13 13 21 672 Łączna liczba godzin 7 7 10 10 13 13 30 970 Łączna liczba godzin w kształceniu zawodowym 14 14 17 17 19 19 50 1610 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
* dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy ** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (K1)odbywa się pod koniec klasy trzeciej. Wykaz przedmiotów i działów programowych dla zawodu optyk mechanik rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym: 1. odstawy konstrukcji maszyn 288 godzin 1.1. Dokumentacja techniczna w optyce. 30 godzin 1.2. udowa maszyn i aparatury optycznej. 64 godziny 1.3. Materiałoznawstwo mechaniczno optyczne. 30 godzin 1.4. Obróbka materiałów konstrukcyjnych. 72 godziny 1.5. Elektrotechnika i elektronika. 92 godziny 2. Optyka i przyrządy optyczne 288 godzin 2.1. Optyka. 92 godziny 2.2. Techniki wytwarzania elementów optycznych. 90 godzin 2.3. Technologia montażu, napraw i justowania urządzeń optyczno-mechanicznych 106 godzin 3. Działalność gospodarcza w optyce 32 godziny 3.1. odstawy formalno prawne działalności gospodarczej. 16 godz. 3.2. rowadzenie przedsiębiorstwa handlowo usługowego. 16 godz. 4. Język obcy w optyce 32 godziny 4.1. orozumiewanie się z klientem w języku obcym. 16 godz. 4.2. Informacja o produktach i usługach. 16 godz. rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym: 5. Rysunek techniczny 74 godziny 6. omiary i technologie optyczno mechaniczne 244 godziny 6.1. omiary warsztatowe i optyczne 64 godz. 6.2. Wykonywanie elementów optycznych. 90 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
6.3. Wykonywanie podzespołów i układów optycznych. 90 godz. 7. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych - zajęcia praktyczne 832 godziny 7.1. Montowanie i justowanie podzespołów i układów optycznych. 432 godzy. 7.2. Naprawianie podzespołów i układów optycznych. ` 240 godzin. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. odstawy konstrukcji maszyn 288 godzin 2. Optyka i przyrządy optyczne 288 godzin 3. Działalność gospodarcza w optyce 32 godziny 4. Język obcy w optyce 32 godziny 5. Rysunek techniczny 74 godziny 6. omiary i technologie optyczno-mechaniczne 64 godziny 7. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych - zajęcia praktyczne 832 godziny rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. Dokumentacja techniczna w optyce 1.2. udowa maszyn i aparatury optycznej 1.3. Materiałoznawstwo mechaniczno optyczne 1.4. Obróbka materiałów konstrukcyjnych 1.5. Elektrotechnika i elektronika 1.1. Dokumentacja techniczna w optyce Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(Ma)(2)1. sklasyfikować formaty arkuszy rysunkowych, podziałek i linii rysunkowych zgodnie z normami; KZ(Ma)(2)2. zastosować formaty arkuszy rysunkowych, podziałek, linii rysunkowych i pismo techniczne zgodnie z normami; KZ(Ma)(2)3. sporządzić rysunki brył i części maszyn w diametrii ukośnej i rzutach prostokątnych; KZ(Ma)(2)4. wykonać rysunki przekrojów części maszyn KZ(Ma)(2)5. wykonać wymiarowanie typowych części maszyn i elementów optycznych; KZ(Ma)(6)1. rozróżnić oznaczenia stosowane na rysunkach technicznych; KZ(Ma)(6)2. scharakteryzować rodzaje pasowań; KZ(Ma)(6)3. czytać schematy sprzętu optycznego i optoelektronicznego; KZ(Ma)(17)1. rozróżnić rodzaje rysunków technicznych maszynowych; KZ(Ma)(17)2. sporządzić rysunki wykonawcze części maszyn i elementów optycznych; KZ(Ma)(17)3. czytać rysunki złożeniowe, zestawieniowe oraz montażowe sprzętu optycznego i optoelektronicznego; KZ(Ma)(18)1. zastosować programy komputerowe do sporządzania dokumentacji technicznej; - Rzutowanie aksonometryczne i prostokątne. - Szkicowanie zarysów przedmiotów. - Zasady wymiarowania części maszyn i elementów optycznych. - Oznaczenia na rysunkach technicznych. - Uproszczenia rysunkowe, rysunki schematyczne. - Dokumentacja techniczna. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
H(9)1. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy; lanowane zadania (ćwiczenia) Otrzymałeś zlecenie sporządzenia szkicu rysunku wykonawczego części maszyny lub elementu optycznego. Zadanie wykonujesz indywidualnie. Sporządzony szkic będziesz prezentować na forum grupy (10 minut), oraz przekażesz w wersji papierowej do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy Dokumentacja techniczna w optyce powinien być prowadzony w pracowni rysunku technicznego, wyposażonej w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, program do wykonywania rysunku technicznego, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej, normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego maszynowego; Środki dydaktyczne W pracowni, w której będą prowadzone zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonania ćwiczeń, model rzutni prostokątnej, bryły geometryczne, części maszyn, elementy optyczne, zestawy rysunków wykonawczych części maszyn, zestawy rysunków złożeniowych sprzętu optycznego i optoelektronicznego, przykładowa dokumentacja technologiczna. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będą ćwiczenia Uczniowie będą otrzymywać zróżnicowane pomoce dydaktyczne do ćwiczenia umiejętności prowadzących do sporządzenia szkiców dokumentacji. Ćwiczenia będą poprzedzane pokazem z objaśnieniem. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna zróżnicowana. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzanie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonego szkicu rysunku wykonawczego części maszyny lub elementu optycznego. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczna (struktura dokumentacji, wykonane rysunki zgodnie z zasadami), sposób prezentacji (układ, czytelność, czas), szkic rysunku (układ, błędy). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
1.2. udowa maszyn i aparatury optycznej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń według przeznaczenia; KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować osie i wały; KZ(M.a)(4)3. sklasyfikować łożyska według zastosowania w urządzeniach optycznych; KZ(M.a)(4)4. scharakteryzować zastosowanie łożysk w urządzeniach optycznych; KZ(M.a)(4)5. sklasyfikować prowadnice stosowane w urządzeniach optycznych; KZ(M.a)(4)6. rozróżnić prowadnice stosowane w urządzeniach optycznych i optoelektronicznych; KZ(M.a)(4)7. sklasyfikować przekładnie stosowane w przekładniach precyzyjnych; KZ(M.a)(5)1. rozróżnić rodzaje połączeń stosowanych w mechanizmach precyzyjnych; KZ(M.a)(5)2.scharakteryzować rodzaje połączeń stosowanych w mechanizmach precyzyjnych; KZ(M.a)(5)3. określić zastosowanie połączeń rozłącznych i nierozłącznych w mechanizmach urządzeń optycznych; KZ(M.a)(8)1. określić odpowiednie warunki transportu dla kilku wskazanych grup części i elementów optycznych; KZ(M.a)(8)2. dobrać środki transportu dla elementów optycznych; KZ(M.a)(9)1. określić sposoby zabezpieczania do transportu elementów i części używanych w przyrządach optycznych i mechanizmach precyzyjnych; KZ(M.a)(9)2. dobrać warunki transportu dla wskazanych grup elementów optycznych; - Osie i wały. - Łożyska. - rowadnice. - rzekładnie mechaniczne. - Sprzęgła. - Mechanizmy dźwigniowe, krzywkowe, śrubowe. - Elementy ograniczające i sterujące ruchem. - ołączenia nierozłączne. - ołączenia rozłączne. - odział przyrządów optycznych. - Lupy. - Mikroskopy. - Lunety. - Lornety. - Lunety pomiarowe. - Kolimatory. - Lunety autokolimacyjne. - Aparaty fotograficzne. - rzyrządy projekcyjne. - rzyrządy oftalmiczne. - rzyrządy optoelektroniczne. - Zasady transportu stosowane w przemyśle optycznym. - ezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa i ergonomia w przemyśle optycznym. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
KZ(M.a)(16)1. rozróżnić przyrządy optyczne; KZ(M.a)(16)2. sklasyfikować przyrządy optyczne; KZ(M.a)(16)3. scharakteryzować budowę aparatury optycznej i optoelektronicznej; KZ(M.a)(16)4. określić parametry optyczne aparatury optycznej i optoelektronicznej; KZ(M.a)(16)5. wykonać schematy optycznych przyrządów; KZ(M.a)(16)6. obliczać parametry urządzeń optycznych; KZ(M.a)(16)7. określić zasadę działania urządzeń optycznych i optoelektronicznych; KZ(M.a)(16).8. określić zastosowanie aparatury optycznej i optoelektronicznej; KZ(M.a)(17)4. posłużyć się dokumentacją techniczną przy określaniu budowy urządzeń optycznych H(1)1. scharakteryzować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomii; H(1)2. rozróżnić środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; H(1)3. rozróżnić sprzęt i środki gaśnicze stosowane w przemyśle optycznym; H(1)4. scharakteryzować zasady postępowania w razie wypadku, awarii, zagrożenia pożarowego H(9)1. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy; H(9)2. zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; lanowane zadania (ćwiczenia) Na podstawie otrzymanego modelu przyrządu optycznego należy rozpoznać zespoły konstrukcji, rodzaje zastosowanych połączeń, prowadnic i przekładni. Wyniki rozpoznania uczniowie zapisują w karcie pracy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Obliczanie parametrów przyrządów optycznych. Otrzymałeś dokumentację techniczną przyrządu optycznego. Dokonaj obliczeń parametrów optycznych i zanotuj w otrzymanej karcie pracy. Wykonaną pracę będziesz prezentować na forum klasy (10 min)oraz przekażesz kartę pracy do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: przykładowe połączenia rozłączne i nierozłączne, zestawy elementów optycznych, przykładowe części i zespoły maszyn i urządzeń optycznych, dokumentację techniczną i montażową przyrządów optycznych, sprzęt do pomiarów i kontroli, zestaw podstawowych przyrządów optycznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna i montażowa sprzętu optycznego, schematy optyczne aparatury optycznej, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy aparatury optycznej. Urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy maszyn i aparatury optycznej. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia przygotowują ucznia do wykonania zadań zawodowych. Dział programowy udowa maszyn i aparatury optycznej wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie lub w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji oraz sporządzonej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: zawartość merytoryczną: rodzaje zastosowanych połączeń, prowadnic i przekładni, obliczeń parametrów optycznych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
1.3. Materiałoznawstwo mechaniczno optyczne. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(7)1. określić gatunki stali oraz stopów metali nieżelaznych na podstawie oznaczenia; KZ(M.a)(7)2. opisać zastosowanie stali i stopów metali nieżelaznych stosowanych w urządzeniach optycznych; KZ(M.a)(7)3. porównać właściwości metali stosowanych w budowie aparatury optycznej; KZ(M.a)(7)4. określać rodzaje tworzyw sztucznych stosowanych w budowie przyrządów optycznych na podstawie nazw i oznaczeń; KZ(M.a)(7)5. określać gatunki szkła optycznego; KZ(M.a)(7)6. dobrać gatunek szkła optycznego na określone elementy optyczne zgodnie z dokumentacją; KZ(M.a)(7)7. sklasyfikować materiały stosowane w budowie przyrządów optycznych; KZ(M.a)(7)8. rozróżnić półfabrykaty elementów optycznych; KZ(M.a)(7)9. rozróżnić materiały pomocnicze i uszczelniające; KZ(M.a)(10)1. rozróżnić rodzaje korozji; KZ(M.a)(10)2. określić sposoby ochrony przed korozją; KZ(M.a)(10)3. rozróżnić rodzaj powłoki antykorozyjnej na podstawie oznaczeń; KZ(M.a)(17)5. zastosować normy dotyczące materiałów konstrukcyjnych; Materiał kształcenia - Właściwości fizyczne, chemiczne i technologiczne materiałów stosowanych do wytwarzania wyrobów optycznych i optoelektronicznych. - Stopy żelaza z węglem. - Miedź i jej stopy. - Aluminium i jego stopy. - ynk i jego stopy. - Obróbka cieplna. - Tworzywa sztuczne. - Szkło optyczne. - ółfabrykaty elementów optycznych. - Materiały pomocnicze i uszczelniające. - Rodzaje korozji. - Ochrona przed korozją. KZ(M.a)(17)6. zastosować dokumentację techniczną urządzeń podczas doboru materiałów konstrukcyjnych; lanowane zadania (ćwiczenia) Określenie rodzajów materiałów konstrukcyjnych. Na podstawie otrzymanych oznaczeń określ rodzaje materiałów konstrukcyjnych stosowanych w przyrządach optycznych. Wyniki zapisz w karcie pracy. orównaj wyniki z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
Rozpoznawanie powłok antykorozyjnych na podstawie oznaczeń. Rozpoznaj rodzaje powłok antykorozyjnych na podstawie oznaczeń znajdujących się w otrzymanej dokumentacji technicznej. Wyniki zapisz w otrzymanej karcie pracy. orównaj wyniki z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której będą prowadzone zajęcia edukacyjne powinny się znajdować zbiory norm dotyczących materiałów konstrukcyjnych, próbki: metali żelaznych i nieżelaznych, tworzyw sztucznych, szkieł optycznych, półfabrykaty elementów optycznych, próbki materiałów pomocniczych i uszczelniających oraz próbki z powłokami antykorozyjnymi. Środki dydaktyczne Katalogi materiałów konstrukcyjnych, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące materiałów konstrukcyjnych stosowanych do budowy aparatury optycznej, zestawy ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego i ćwiczeń, która ułatwia uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących materiałów konstrukcyjnych stosowanych do budowy urządzeń optycznych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form indywidualnie lub grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie sporządzonej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: rodzaje materiałów konstrukcyjnych stosowanych w przyrządach optycznych, rodzaje powłok antykorozyjnych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
1.4. Obróbka materiałów konstrukcyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(11)1. scharakteryzować zasady obróbki skrawaniem; KZ(M.a)(11)2. sklasyfikować narzędzia do obróbki skrawaniem; KZ(M.a)(11)3. określić budowę podstawowych typów obrabiarek skrawających; KZ(M.a)(11)4. sklasyfikować obrabiarki do obróbki skrawaniem; KZ(M.a)(11)5. określić prace wykonywane na podstawowych obrabiarkach do obróbki skrawaniem; KZ(M.a)(11)6. scharakteryzować narzędzia stosowane podczas wykonywania prac za pomocą obrabiarek do obróbki skrawaniem ; KZ(M.a)(11)7. dobrać narzędzia w zależności do wykonywanych prac na obrabiarkach do obróbki skrawaniem; KZ(M.a)(11)8. scharakteryzować sposoby mocowania narzędzi na obrabiarkach do obróbki skrawaniem ; KZ(M.a)(11)9. scharakteryzować sposoby mocowania przedmiotu obrabianego do wykonywania obróbki mechanicznej; KZ(M.a)(11)10. porównać sposoby obróbki za pomocą obrabiarek skrawających; KZ(M.a)(12)1. scharakteryzować narzędzia do obróbki ręcznej materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(12)2. sklasyfikować narzędzia do obróbki ręcznej materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(12)3. rozróżnić narzędzia do obróbki ręcznej materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(12)4. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej w zależności od rodzaju obrabianego materiału; KZ(M.a)(12)5. dobrać narzędzia w zależności od rodzaju obróbki materiału konstrukcyjnego; - Trasowane. - ięcie i przecinanie metalu. - Gięcie i prostowane metalu. - iłowanie. - wiercenie: rodzaje wiertarek, sposoby mocowania materiału do obróbki, rodzaje wierteł. -ogłębianie otworów. - Rozwiercanie. - Wykonywanie gwintów wewnętrznych i zewnętrznych. - Docieranie. - Toczenie: noże tokarskie, tokarki, prace wykonywane na tokarkach, narzędzia stosowane podczas wykonywania prac tokarskich, wyposażenie tokarek, mocowanie narzędzi i przedmiotów. - Frezowanie: odmiany frezowania, frezy, frezarki, mocowanie frezów i materiału obrabianego. - Struganie: rodzaje strugarek, narzędzia strugarskie. - Szlifowanie: rodzaje ściernic; odmiany szlifowania; szlifierki; techniki szlifowania. - Kontrola jakości podczas obróbki skrawaniem. - H podczas obróbki skrawaniem. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
KZ(M.a)(12)6. rozróżnić elektronarzędzia do wykonywania obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)7. sklasyfikować elektronarzędzia i urządzenia do wykonywania obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)8. rozróżnić przyrządy i uchwyty do mocowania elementów konstrukcyjnych podczas obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)9. scharakteryzować sposoby mocowania wykonywanych elementów przy obróbce ręcznej; KZ(M.a)(12)10. dobrać sposoby mocowania elementów w zależności od rodzaju stosowanej obróbki; KZ(M.a)(13)1. rozróżnić przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(13)2. dobrać przyrządy pomiarowe do kontroli jakości w zależności od rodzaju i dokładności pomiaru; KZ(M.a)(15)1. rozróżnić metody kontroli jakości podczas obróbki materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(7)7. posłużyć się dokumentacją technologiczną i techniczną elektronarzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych podczas obróbki materiałów konstrukcyjnych; KZ(M.a)(7)8. przestrzegać norm dotyczących materiałów eksploatacyjnych przy obróbce materiałów konstrukcyjnych ; H(2)1. rozróżnić zadania i uprawnienia instytucji i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska; H(3)1. zastosować prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obróbce materiałów konstrukcyjnych ; lanowane zadania (ćwiczenia) Dobieranie narzędzi, przyrządów i sposobu mocowania do wykonania elementów konstrukcyjnych. Na podstawie otrzymanych elementów konstrukcyjnych należy dobrać narzędzia, przyrządy i sposoby mocowania narzędzi obrabianego elementu do wykonania wskazanych w karcie pracy operacji obróbki ręcznej. Wyniki doboru należy zapisać w karcie pracy i przekaż do oceny. Dobieranie przyrządów kontrolno-pomiarowych. Na podstawie otrzymanej dokumentacji technicznej elementu konstrukcyjnego należy dobrać metody kontroli i przyrządy kontrolno-pomiarowe do wskazanej operacji. Wyniki doboru należy zapisać w karcie pracy i przekaż do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: przyrządy i narzędzia do trasowania, zestawy: pilników, wierteł, przecinaków, pogłębiaczy, rozwiertaków, gwintowników, narzynek oraz przyrządy kontrolno pomiarowe, w instrukcje obrabiarek, zestawy narzędzi do obróbki skrawaniem, zestawy przykładowych elementów wykonywanych za pomocą obróbki skrawaniem, dokumentację techniczną i technologiczną elementów obrabianych za pomocą obróbki skrawaniem. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy uczniów, dokumentację techniczną i technologiczną dotyczącą obróbki materiałów konstrukcyjnych, katalogi narzędzi i obrabiarek, czasopisma branżowe. rezentacje multimedialne i filmy o tematyce obróbki ręcznej i maszynowej materiałów konstrukcyjnych. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metoda kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego i metoda ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach do 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie sporządzonej karty pracy. W ocenie należy uwzględnić następujące kryteria ogólne: rodzaje narzędzi, sposoby mocowania, przyrządy kontrolno pomiarowe stosowane podczas obróbki skrawaniem.. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
1.5. Elektrotechnika i elektronika Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna H(9).3. zastosować zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych, elektronicznych i optoelektronicznych; H(9).4. zastosować prawa dotyczącego ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska dotyczące wykonywanych zadań zawodowych w elektrotechnice, elektronice i optoelektronice; KZ(M.f)(1)1. zastosować jednostki podstawowe i uzupełniające zgodnie z obowiązującymi normami; KZ(M.f)(1)2. scharakteryzować własności elektryczne dielektryków, półprzewodników i przewodników; KZ(M.f)(1)3. scharakteryzować elementy RL obwodu elektrycznego; KZ(M.f)(1)4. rozróżnić symbole graficzne elementów RL stosowanych w obwodach elektrycznych; A KZ(M.f)(1)5. scharakteryzować rodzaje maszyn elektrycznych prądu stałego i zmiennego; KZ(M.f)(1)6. rozróżnić wielkości charakteryzujące prąd zmienny; KZ(M.f)(1)7. rozpoznać elektryczne źródła światła; KZ(M.f)(1)8. scharakteryzować elektryczne źródła światła; KZ(M.f)(1)15. rozróżnić elementy na schematach elektrycznych; KZ(M.f)(1)9. scharakteryzować zasady montażu elementów na płytkach drukowanych; KZ(M.f)(1)10. rozróżnić elementy półprzewodnikowe na podstawie symboli zgodnie z obowiązującymi normami; KZ(M.f)(1)11. sklasyfikować elementy półprzewodnikowe; KZ(M.f)(1)12. rozróżnić elementy optoelektroniczne na podstawie symboli zgodnie z obowiązującymi normami; KZ(M.f)(1)13. scharakteryzować elementy optoelektroniczne; KZ(M.f)(1)14. określić zastosowanie przyrządów fotoelektrycznych; Materiał kształcenia - Elektryczne właściwości materiałów. - Obwody elektryczne prądu stałego. - Maszyny elektryczne. - Obwody prądu zmiennego. - Zasady bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych. - Elektryczne źródła światła. - Obwody drukowane. - Elementy półprzewodnikowe: diody, układy prostownicze, tranzystory, tyrystory, triaki, diaki. - hłodzenie elementów półprzewodnikowych: radiatory. - Układy scalone: analogowe, cyfrowe, mikroprocesorowe, układy hybrydowe. - Techniki wykonania połączeń. - Optoelektronika: ogniwa fotoelektryczne, fotorezystory; fotodiody, fototranzystory, fotooporniki, diody laserowe, diody elektroluminescencyjne, transoptory. - Lasery: budowa rodzaje, zastosowanie. - Światłowody: budowa, rodzaje, zastosowanie. - Noktowizory: budowa, rodzaje, zastosowanie. - Kamery termowizyjne: budowa, rodzaje, zastosowanie. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
KZ(M.f)(1)15. sklasyfikować przyrządy optoelektroniczne; KZ(M.f)(1)16. określić zastosowanie przyrządów optoelektronicznych; KZ(M.f)(1)17. scharakteryzować budowę światłowodu; KZ(M.f)(1)18. określić zastosowanie światłowodów; lanowane zadania (ćwiczenia) Obliczanie pojemności i rezystancji zastępczej. Na podstawie otrzymanego schematu połączeń kondensatorów, rezystorów o podanych parametrach należy obliczyć pojemność i rezystancję zastępczą. Wyniki zapisać w otrzymanej karcie pracy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Rozpoznawanie źródeł światła. Wybór lidera, który podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli poszczególne grupy źródeł światła. Na podstawie otrzymanej instrukcji należy określić rodzaje otrzymanych źródeł światła i podać ich charakterystykę. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Rozpoznanie elementów półprzewodnikowych. Wybór lidera, który podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli płytki drukowane z elementami, na podstawie których przeprowadzona będzie identyfikacja elementów półprzewodnikowych. Uczący się zidentyfikuje elementy elektroniczne, opracuje ich charakterystyki. Wykonaną pracą należy zapisać w karcie pracy. Lider zespołu przedstawia na forum grupy wyniki pracy grupy, a następnie przekazuje kartę pracy do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: modele maszyn i urządzeń elektrycznych (transformator, autotransformator, stycznik i przekaźnik prądu stałego, stycznik i przekaźnik prądu zmiennego, prądnicę, silnik indukcyjny jednofazowy, silnik trójfazowy, silnik prądu stałego, itp.)mierniki podstawowych wielkości elektrycznych, typowe elementy elektryczne i elektroniczne i optoelektroniczne, zestawy do demonstracji zjawisk zachodzących w obwodach elektrycznych elektronicznych i optoelektronicznych, różne układy elektryczne i elektroniczne, płytki drukowane z elementami elektronicznymi i optoelektronicznymi, modele laserów, modele noktowizorów, modele kamer termowizyjnych, przykładowe światłowody, urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne. Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, karty samooceny uczniów, schematy ideowe, schematy montażowe, instrukcje Obsługi urządzeń elektrycznych, elektronicznych i optoelektronicznych, zestawy norm z zakresu elektrotechniki, katalogi urządzeń, katalogi mierników, katalogi części i elementów elektrycznych i elektronicznych, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce elektrotechniki, elektroniki i optoelektroniki. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego i metoda ćwiczeń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Sprawdzenie efektów kształcenia będzie przeprowadzone na podstawie prezentacji. sporządzonej karty pracy, W ocenie należy uwzględnić kryteria ogólne jak: obliczanie pojemności i rezystancji zastępczej, rozpoznanie elementów półprzewodnikowych, rozpoznawanie źródeł światła. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
2. Optyka i przyrządy optyczne 2.1. Optyka. 2.2. Techniki wytwarzania elementów optycznych. 2.3. Technologia montażu napraw i justowania urządzeń i justowania urządzeń optyczno-mechanicznych. 2.1 Optyka Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.f)(1)19. scharakteryzować ośrodki optyczne; KZ(M.f)(1)20. wyjaśnić zjawiska optyczne zachodzące na granicy dwóch ośrodków (załamanie, odbicie zewnętrzne i wewnętrzne); KZ(M.f)(1)21. wyznaczyć bieg promieni w elementach i układach optycznych (w zwierciadłach, soczewkach, pryzmatach i ich układach; KZ(M.f)(1)22. wyznaczyć obraz w elementach optycznych i ich układach; KZ(M.f)(1)23.sklasyfikować elementy optyczne; KZ(M.f)(1)24. zastosować zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia; KZ(M.f)(1)25. określić i przeanalizować skład widma promieniowania optycznego na podstawie jego dyspersji; KZ(M.f)(1)26. określić moc soczewek i ich układów; KZ(M.f)(1)27. wyznaczyć gabaryty i położenie przysłon w układach optycznych; KZ(M.f)(1)28. scharakteryzować aberracje elementów i układów optycznych; KZ(M.f)(1)29.określić przyczyny powstawania aberracji; KZ(M.f)(1)30. scharakteryzować parametry ruchu falowego; Materiał kształcenia - odstawowe prawa optyki geometrycznej (prostoliniowe rozchodzenie, odbicie i załamanie światła). - Właściwości ośrodków optycznych. - Zwierciadła płaskie, podwójne, sferyczne (terminologia, powstawanie obrazów). - Rodzaje powierzchni odbijających. - ałkowite wewnętrzne odbicie. - Optyka włókien. - łytki płasko równoległe zastosowanie. - ryzmaty rodzaje pryzmatów i ich parametry (kliny, odchylające i całkowicie odbijające). - Dyspersja. Dyspersja średnia, względna, liczba Abbego. - Spektrometria. - Widmo fal elektromagnetycznych. - Załamanie światła na pojedynczej powierzchni kulistej - pojęcia podstawowe. - Moc pojedynczej powierzchni. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
KZ(M.f)(1)31. określić zjawiska optyki fizycznej; - Reguły znaków. KZ(M.f)(1)32. zastosować interferencję fal do pomiarów i projektowania - Soczewki podział ze względu na kształt powierzchni (sferyczne, cienkich warstw; asferyczne, cylindryczne, sfero-cylindryczne). KZ(M.f)(1)33. zinterpretować obrazy widm dyfrakcyjnych; - Soczewki cienkie - układy soczewek. - owiększenia, przeogniskowanie, głębia ostrości. KZ(M.f)(1)34. zaprojektować siatkę dyfrakcyjną pod kątem jej parametrów - Soczewki grube i ich układy - obliczanie parametrów, teoria punktów i zastosowania; kardynalnych. KZ(M.f)(1)35. scharakteryzować podstawowe parametry fotometryczne; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(M.f)(1)36. zaprojektować parametry oświetlenia i źródeł światła z zastosowaniem jednostek fotometrycznych; - Metody wyznaczania ogniskowych. - rzysłony. - Aberracje. - Falowa natura światła. - Definicje ruchu falowego. Interferencja. - Superpozycja fal. - Definicja drogi optycznej. - Doświadczenie Thomasa Younga. - Ogólne warunki interferencji. Interferometria (typy interferometrów i ich zastosowanie).interferencja przy wielokrotnych odbiciach. - Interferencja w cienkich warstwach. - arwy interferencyjne. - ierścienie Newtona. - Warstwy przeciwodblaskowe. - Filtry interferencyjne. - Dyfrakcja. - Siatki dyfrakcyjne. - Widma dyfrakcyjne. - Rodzaje siatek i ich zastosowanie. - olaryzacja światła. - Typy polaryzacji. - Sposoby otrzymywania światła spolaryzowanego. -olaryzacja a interferencja. - Analiza światła o nieznanej polaryzacji. łytka ćwierćfalowa, pófalowa. - - Fotometria. Fotometria obiektywna i subiektywna. odstawowe pojęcia i definicje. - Oświetlenie - - Fotometry. lanowane przykładowe zadania (ćwiczenia) rzedstaw schematycznie bieg promienia we wskazanym układzie elementów optycznych, wskaż w nim zachodzące zjawiska optyczne, wykreśl miejsce powstawania obrazy i scharakteryzuj go. Nazwij poszczególne elementy układu optycznego i określ ich funkcje. Wyniki zapisz w karcie pracy. orównaj wyniki z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny. Kartę pracy oddaj do oceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne W pracowni, w której będą prowadzone zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: urządzenia multimedialne, zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonania ćwiczeń, zaleca się by w trakcie zajęć rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
uczniowie korzystali z różnych źródeł informacji: literatury zawodowej, czasopism specjalistycznych, zasobów Internetu, stosowali specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Zalecane metody dydaktyczne Dominującymi metodami powinny być: dyskusje dydaktyczne, pokazy z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się przeprowadzenie testów (zamkniętych, otwartych)lub ocenę wypowiedzi ustnych oraz sporządzonej karty pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
2.2. Techniki wytwarzania elementów optycznych. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna H(1)4. rozróżnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; H(5)2. rozróżnić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników podczas wykonywania elementów optycznych; H(6)1. określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka podczas wykonywania elementów optycznych; KS(1)1. zastosować zasady kultury i etyki; KS(4)1. zastosować zmiany wynikające z rozwoju techniki; KS(7)1. zastosować zasady tajemnicy zawodowej; M.14.1(1)1. rozróżnić symbole i oznaczenia szkła optycznego stosowanego na elementy optyczne; M.14.1(1)2. rozróżnić symbole i oznaczenia elementów optycznych stosowanych w sprzęcie optycznym; M.14.1(2)1. scharakteryzować materiały na elementy optyczne; M.14.1(2)2. dobrać materiały na elementy optyczne; M.14.2(4)1. scharakteryzować obróbkę wstępną elementów optycznych; M.14.2(4)2. rozróżnić narzędzia do wykonywania obróbki wstępnej elementów optycznych; M.14.2(4)3.scharakteryzować obróbkę wykańczającą elementów optycznych; M.14.2(4)4. rozróżnić narzędzia do wykonywania docierania, szlifowania wykańczającego i polerowania elementów optycznych; M.14.2(4)5. dobrać narzędzia do obróbki wstępnej i wykańczającej elementów optycznych M.14.2(4)6. scharakteryzować sposoby mocowania elementów optycznych do obróbki wstępnej i wykańczającej; Materiał kształcenia - Informacje o szkle optycznym. - ięcie i frezowanie szkła optycznego. - Wykonywanie otworów w szkle. - Docieranie elementów optycznych. - Obróbka luźnym ścierniwem. - olerowanie szkła optycznego. - entrowanie soczewek. - Wykonywanie podstawowych elementów optycznych. - Kontrola wykonywanych elementów optycznych. - Sklejanie elementów optycznych. - Wykonywanie powłok i podziałek na elementach optycznych. - rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania elementów optycznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
M.14.2(4)7. dobrać sposoby mocowania typowych elementów optycznych do obróbki wstępnej i wykańczającej; M.14.2(4)8. scharakteryzować operację centrowania soczewek; M.14.2(4)9. rozróżnić proszki szlifierskie i polerskie używane do obróbki elementów optycznych; M.14.2(4)10. zaplanować dobór parametrów obróbki elementów optycznych; D M.14.2(4)11. scharakteryzować rodzaje obróbki specjalnej elementów optycznych; M.14.2(4)12. rozróżnić rodzaje powłok stosowanych na elementach optycznych; M.14.2(4)13. scharakteryzować narzędzia i materiały stosowane do odróbki specjalnej; M.14.2(4)14. scharakteryzować sposoby kontroli elementów optycznych podczas obróbki; M.14.4(3)1. scharakteryzować przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonywania pomiarów wykonanych elementów optycznych; M.14.4(3).2. dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania pomiarów podczas wykonywania elementów optycznych; lanowane zadania (ćwiczenia) Opracowanie planu wykonania elementu optycznego. Na podstawie otrzymanego rysunku opracuj plan wykonania wskazanego elementu optycznego. Do wykonania zadania należy wykorzystać otrzymany wzór planu. rzy wykonywaniu zadania należy używać prawidłowych symboli i oznaczeń materiałów oraz narzędzi zgodnie z obowiązującymi normami. Opracowany plan należy oddać do oceny. Rozpoznawanie przyrządów do kontroli wykonanych elementów optycznych. Wybór lidera, który w drodze losowania przydzieli każdemu uczniowi po 4 przyrządy kontrolno-pomiarowe. Należy rozpoznać otrzymane przyrządy kontrolno-pomiarowe i podać ich charakterystykę i zastosowanie w otrzymanej karcie pracy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanymi wzorcami i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28