Ochrona jest sztuką. Ziemniak

Ochrona jest sztuką Ziemniak Edycja 2013

Spis treści Choroby............................................................................. 5 Chwasty............................................................................. 8 Szkodniki............................................................................ 8 Zaprawaw y............................................................................ 10 Herb icyd y.......................................................................... 12 Fung icydy.......................................................................... 14 Insekt ktyc ycyd ydy......................................................................... 15 Desy syka kanty.......................................................................... 16 Program ochrony ziemniaka Bayer CropScience stonka ziemniaczana dawka: 0,15 l/ha FORTE rizoktonioza, stonka ziemniaczana, mszyce, drutowce, pędraki dawka: 60 ml/100 kg bulw dawka: 0,75 l/ha do 1 l/ha przedwschodowo 0,5 l/ha powschodowo* * wielkość dawki uzależniona od odmiany 2

Prestiżowa ochrona ziemniaka Bayer CropScience. Prestiżowa ochrona ziemniaka Bayer CropScience jest programem kompleksowej ochrony ziemniaków przed patogenami. Obejmuje ona kolejno: zaprawianie bulw sadzeniaków, zwalczanie chwastów, chorób i szkodników, niszczenie naci oraz zapobieganie stratom w trakcie przechowywania. Firma Bayer CropScience proponuje środki ochrony roślin zapewniające kompleksową ochronę ziemniaków. Zaprawy Herbicydy Insektycydy Fungicydy Desykant Monceren 250 FS Prestige Forte 370 FS Sencor Liquid id 600 SC Plateen 41,5 WG Proteus 110 OD Decis Mega 50 EW Infinito 687,5 SC Pyton Consento 450 SC BASTA 150 SL stonka ziemniaczana i mszyce dawka: 0,3 0,4 l/ha i 0,75 l/ha 3

Sytuacja w uprawie ziemniaka Wysoka produkcja i podaż ziemniaków w okresie dwóch ostatnich lat (pomimo zmniejszającej się ogólnej powierzchni uprawy ziemniaków w Polsce) jest rezultatem korzystnych warunków pogodowych w okresie budowania plonu. Średnia wydajność kształtowała się na wyższym niż przed laty poziomie i wyniosła w 2012 roku ponad 200 dt bulw z 1 ha. Stabilność rynku ziemniaka, w wyniku podaży dużych ilości surowca niestety została zachwiana, a skutkiem tego jest istotny spadek cen. Sytuacja ta ma wpływ na rentowność uprawy ziemniaków i zainteresowanie nią rolników. Wszystko wskazuje na to, że ogólna powierzchnia uprawy ziemniaków w sezonie 2013 może ulec dalszemu spadkowi. Szansą dla istotnego ustabilizowania dochodów w gospodarstwach produkujących ziemniaki jest specjalizacja produkcji. Składają się na nią długoterminowe kontrakty rynkowe, ukierunkowanie na produkcje określonego typu i nowoczesne technologie np. przygotowania stanowiska, precyzyjnego nawożenia i jeśli to możliwe nawadniania plantacji. Dodatkowo wybór właściwej odmiany oraz skuteczna ochrona chemiczna wykorzystująca najnowsze systemy wspomagania decyzji, bazujące na prognozowaniu i monitoringu pojawienia się chorób i szkodników. Bardzo ważne jest również stosowanie skutecznych fungicydów ze względu na występujące coraz bar- dziej agresywne typy zarazy ziemniaka Phytophthora infestans, choroby, która jest kluczowa dla wielkości uzyskiwanych plonów, a tym samym opłacalności produkcji ziemniaka. Nierównomierne opady, ekstremalnie wysokie temperatury i inne odstępstwa pogodowe to obecnie bardzo ważnie czynniki, które wyznaczają nowy poziom skuteczności, jakim powinny charakteryzować się fungicydy stosowane w zwalczaniu zarazy ziemniaka. Doskonale powyższe oczekiwania spełniają innowacyjne fungicydy nowej generacji, które fi rma Bayer CropScience posiada w swojej palecie produktowej. Są to: Pyton Consento 450 SC i Infi nito 687,5 SC (informacje o produktach na str. 14). Wysokość plonu i jego jakość zależą od czynników klimatyczno-glebowych oraz agrotechnicznych, takich jak: stanowisko, sposób i terminowość przygotowania pola, nawożenie, podkiełkowywanie, termin sadzenia i zdrowotność materiału sadzeniakowego, nawadnianie, odpowiednia ochrona przed patogenami, właściwa i terminowa technologia zbioru i przechowywania. 4

Choroby Rizoktonioza ziemniaka występuje we wszystkich rejonach uprawy ziemniaków, od wschodów do zbioru. Grzyb wyrządza największe szkody w okresie wschodów, atakując kiełki, a później stolony i zawiązki bulw. W tej fazie choroba zwana zgnilizną kiełków, powoduje opóźnienie i nierównomierność wschodów oraz niedorozwój roślin, a podczas dalszej wegetacji próchnienie podstawy łodyg. Jeżeli objawy chorobowe występują w dużym nasileniu, to plon bulw będzie niższy oraz wystąpią zdrobnienie i deformacja bulw. Zapobieganie: optymalny termin sadzenia uwzględniający warunki glebowe oraz cechy klimatyczne danego rejonu kraju i prognozy meteorologiczne, używanie zdrowego materiału sadzeniakowego, chemiczne zaprawianie sadzeniaków* np. preparatami Monceren 250 FS, Prestige Forte 370 FS, pobudzanie lub podkiełkowywanie bulw w celu skrócenia okresu wschodów, uprawa ziemniaków na tym samym polu co najmniej po 3 4-letniej przerwie, właściwe nawożenie, zwłaszcza potasem, który podnosi odporność roślin, selekcja negatywna na plantacjach nasiennych, zbiór bulw przeznaczonych na sadzeniaki po 10 14 dniach od momentu desykacji. Parch zwykły ziemniaka występuje powszechnie i corocznie w różnym nasileniu, we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. Objawy choroby obserwowane są głównie na bulwach w postaci nieregularnych lub zaokrąglonych brunatnych strupów o szorstkiej powierzchni, które zlewają się i pokrywają znaczną powierzchnię bulwy. Choroba prowadzi do obniżenia wartości handlowej ziemniaków jadalnych i przeznaczonych do przerobu, pogorszenia jakości materiału nasiennego. Porażone bulwy gorzej się przechowują, a przez uszkodzoną skórkę szybciej odparowuje woda. Zapobieganie: uprawa ziemniaków na tym samym polu nie częściej niż co 4 5 lat, stosowanie przedplonów niesprzyjających rozwojowi parcha, np. gorczycy, łubinu, wyki, wapnowanie gleb wapnem węglanowym w uprawach przedplonowych, nawożenie nawozami fizjologicznie kwaśnymi, np. siarczan amonu, superfosfat, sól potasowa, a także stosowanie mikroelementów, takich jak miedź, bor, a szczególnie mangan, nawadnianie w okresie wiązania bulw, tj. od trzeciej dekady maja do trzeciej dekady czerwca, sadzenie zdrowych sadzeniaków, bez objawów choroby, a na glebach lekkich stosowanie odmian o podwyższonej odporności na chorobę, chemiczne zaprawianie sadzeniaków, np. preparatami Monceren 250 FS, Prestige Forte 370 FS. * Zaprawianie jest niezbędne, jeżeli 20 25% bulw przeznaczonych do sadzenia wykazuje jakiekolwiek objawy ospowatości (sklerocja formy przetrwalnikowe grzyba przypominające grudki ziemi na powierzchni bulwy). 5

Alternariozaa występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaków. Pierwsze objawy choroby obserwuje się w połowie czerwca i na początku lipca na dolnych liściach ziemniaka w postaci drobnych, z czasem powiększających się nekrotycznych plam. Przy dużym nasileniu choroby następuje zamieranie liści. Cechą charakterystyczną plam są koncentryczne kręgi na powierzchni, przypominające wyglądem słoje drewna. Symptomy alternariozy występują przeważnie przed pojawieniem się objawów zarazy ziemniaka. Dlatego w praktyce są często mylone z nią lub innymi chorobami powodującymi nekrozy liści ziemniaka. Cechy chorobowe obserwuje się także na bulwach ziem- niaka, gdzie pojawiają się różnej wielkości, nieregularne, brązowo-czarne plamki, które zwykle są lekko wgłębione. Zapobieganie: stosowanie zdrowych sadzeniaków, właściwe nawożenie: azotem dostosowane do potrzeb rośliny, potasem lekko podwyższone (potas podnosi odporność rośliny), odpowiednie przedplony najkorzystniejsze motylkowe, np. łubin, uprawa odmian o podwyższonej odporności, ochrona chemiczna stosowanie fungicydów kontaktowych np. Antracol 70 WG lub systemiczno-wgłębnych, np. Pyton Consento 450 SC Zaraza ziemniaka jest najgroźniejszą i najbardziej rozpowszechnioną chorobą grzybową, atakującą ziemniaki w okresie wegetacji, a także rozwijającą się na przechowywanych bulwach. Pierwsze objawy zarazy to niewielkie, nieregularne, jasnozielone plamki na dolnych, najniżej położonych liściach, gdzie panuje większa wilgotność. W sprzyjających warunkach infekcja liści postępuje szybko, plamy powiększają się, przybierając barwę brunatnobrązową. Na brzegach plam, na dolnej stronie liścia, występuje biały nalot zarodników grzyba. Do niedawna zaraza ziemniaka była stosunkowo prosta w zwalczaniu, lecz pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku pojawiły się nowe populacje łączące geny ras północnoamerykańskich i europejskich. Rozmnażanie płciowe umożliwiło zarazie ziemniaka łączenie korzystnych cech różnych genotypów. W efekcie najbardziej patogeniczne, najszybciej rozprzestrzeniające się i najpłodniejsze rasy są znajdowane na całym świecie. Obecnie nowe typy zarazy ziemniaka są bardziej agresywne. Epidemie stają się dotkliwsze, z wcześniejszą infekcją w sezonie i krótszymi cyklami życiowymi patogenu. Czasami proces chorobowy rozpoczyna się na wierzchołkach pędów, ogonkach liściowych czy łodygach. Na porażonych łodygach widoczne są wydłużone, brunatne lub czarne plamy, obejmujące cały obwód łodygi, prowadzące nawet do jej przełamania. Jest to tzw. łodygowa forma zarazy. 6

Zakażenie bulw następuje w polu lub w czasie zbioru albo podczas sortowania. Na powierzchni bulwy porażonej zarazą tworzą się różnej wielkości nieregularne, ołowianoszare plamy. W miąższu występują rdzawe, twarde nacieki, postępujące w głąb bulwy. Bezpośrednie porażenie bulw ziemniaka zarazą prowadzi do większych strat w czasie przechowywania. Porażone bulwy gniją oraz są wtórnie atakowane przez inne grzyby i bakterie, zwiększając dodatkowo ubytki. Chore sadzeniaki w przechowalni są ponadto źródłem choroby w roku następnym. Średnie straty plonu ziemniaków na skutek porażenia zarazą (obserwacje wieloletnie) wynoszą 20 25%. Opisywane są przypadki 100% straty plonu, spowodowane epidemią zarazy ziemniaka. Stwierdzono, że zniszczenie 50% powierzchni liści zatrzymuje całkowicie przyrost plonu. Im wcześniej dochodzi do zniszczenia roślin, tym straty są większe. Ochrona plantacji ziemniaka przed zarazą jest koniecznością to ograniczenie strat. Zapobieganie i zwalczanie: 1. Zabiegi profilaktyczne: wczesne terminy sadzenia podkiełkowanych lub pobudzonych bulw, by szybciej wytworzył się plon, zanim zaraza zniszczy nać, niszczenie źródeł zakażenia (zakopywanie lub opryskanie fungicydem stert odpadowych pozostawianych przy kopcach), formowanie wysokich redlin chroniących bulwy przed chorobą. 2. Uprawa odpornych odmian ziemniaka. 3. Niszczenie naci (desykacja) powinno być ostatnim zabiegiem ochronnym na plantacji ziemniaka. Czynność tę można wykonać mechanicznie lub chemicznie. W latach tzw. zarazowych lub na plantacjach nasiennych powinno się stosować desykację chemiczną. 4. Jesienne przesortowanie ziemniaków oraz kontrola przechowywanych bulw w okresie ok. 6 tygodni po zbiorze jest bardzo ważnym czynnikiem ochrony przed zarazą, szczególnie w tzw. latach zarazowych i przy niedostatecznej ochronie chemicznej plantacji w okresie wegetacji. 5. Metody chemiczne ochronne opryskiwanie roślin ziemniaka fungicydami w celu zapobiegania występowaniu choroby. Jako zadowalający efekt ochrony przed zarazą przyjęto opóźnienie pojawienia się i rozwoju choroby o 3 4 tygodnie. Gdy na plantacji wystąpią już pierwsze objawy zarazy na roślinach, wtedy fungicydy ograniczają tylko jej rozprzestrzenianie się poprzez zahamowanie rozwoju grzyba. Pierwszy zabieg opryskiwania powinien być wykonany: na plantacjach odmian bardzo wczesnych i wczesnych w okresie zwierania się roślin w rzędach, na plantacjach odmian średniopóźnych i późnych, gdy na plantacjach odmian wczesnych w danym rejonie występują pierwsze objawy choroby. objawów zarazy dokonane przez IHAR Oddział w Boninie wskazują, że pierwszy zabieg należy przeprowadzić 50 55 dni po posadzeniu bulw. W warunkach Polski ochrona plantacji przed zarazą ziemniaka powinna być prowadzona przez co najmniej 2 3 miesiące, tzn. do momentu wytworzenia plonu. 7

Chwasty Niekorzystny wpływ chwastów na plan tacjach ziemniaka ujawnia się na początku okresu wegetacji ziemniaków (zachwaszczenie pierwotne) oraz po zwarciu międzyrzędzi, pod koniec sezonu wegetacyjnego (zachwaszczenie wtórne). Chwasty stanowiące zachwaszczenie pierwotne konkurują z ziemniakami głównie o składniki pokarmowe, wodę i światło. Natomiast pod koniec okresu wegetacji utrudniają także zbiór, przyczyniają się do zwiększenia uszkodzeń mechanicznych bulw i stwarzają problemy z eksploatacją maszyn zbierających. Zachwaszczenie stwarza także dobre warunki dla rozwoju chorób grzybowych (utrzymująca się wilgotność w łanie sprzyja rozwojowi zarazy ziemniaka). Końcowym efektem konkurencyjnego oddziaływania chwastów jest zmniejszony plon bulw i gorsza ich jakość, a pośrednim problemy z przechowywaniem ziemniaków i wynikające stąd straty. Jednak na małych plantacjach chwasty zwalcza się zwykle w sposób mechaniczny. Wynika to przede wszystkim z tradycyjnego podejścia do uprawy ziemniaków oraz niedoceniania negatywnego wpływu chwastów na jakość i wielkość plonu bulw. Wiadomo, że mechaniczne niszczenie chwastów zabezpiecza plantację tylko w początkowym okresie sezonu wegetacyjnego (zachwaszczenie pierwotne), nie hamując swobodnego rozwoju chwastów w późniejszym okresie (zachwaszczenie wtórne). Szkodniki Pędraki larwy chrabąszczowatych występują w większym nasileniu w zachodnich rejonach kraju, na polach w pobliżu lasów i zagajników. Rozwój jednego pokolenia trwa cztery lata, najbardziej szkodliwe jest żerowanie larw w trzecim roku rozwoju. Pędraki uszkadzają nie tylko bulwy (wygryzając dziury), lecz także korzenie, stolony i podziemne części łodyg roślin ziemniaka. Powierzchnie uszkodzone pokrywają się warstwą skorkowaciałej tkanki. Jednak nie zabezpiecza to przed porażeniem przez patogeny powodujące zgnilizny bulw, zwłaszcza przy nieprawidłowym ich przechowywaniu. Problemem jest zagospodarowanie uszkodzonych ziemniaków po zbiorze plonu, bowiem nie nadają się one ani do konsumpcji, ani na materiał sadzeniakowy. Próg szkodliwości dla pędraków występujących w uprawie ziemniaka wynosi 4 larwy na 1 m 2 gleby. Drutowce larwy sprężykowatych najliczniej występują na plantacjach ziemniaków założonych po zaoraniu łąki lub na glebach pozostawionych w ugorze przez wiele lat. Największe szkody powodują w trzecim i czwartym roku cyklu rozwojowego, wygryzają bowiem w bulwach nierównomiernie rozłożone, długie korytarze. Larwy mogą także podgryzać korzenie tuż pod powierzchnią gleby, powodując obumieranie roślin. Jako próg szkodliwości dla drutowców przyjmuje się 11 18 sztuk na 1 m 2. Pędraki Drutowiec Badania oraz obserwacje rolników wskazują, że uszkodzeniom bulw powodowanym przez drutowce i pędraki można zapobiegać, stosując zaprawę Prestige Forte 370 FS. 8

Mszyce zasiedlające plantacje ziemniaków stanowią zagrożenie jako tzw. wektory chorób wirusowych (przenoszą choroby wirusowe). Dlatego zabiegi chemicznego zwalczania szkodników zaleca się tylko na plantacjach nasiennych. Można je również wykonywać w sytuacji, gdy rolnik wysadza zakupione sadzeniaki z zamiarem dalszego wykorzystania ich jako materiału sadzeniakowego. W warunkach Polski bezpośrednie straty spowodowane żerowaniem mszyc na roślinach ziemniaka nie mają praktycznego znaczenia. Celowość zwalczania mszyc zależy między innymi od presji tych owadów oraz odporności odmian na wirus liściozwoju i wirus Y, którego szerzenie się jest w ostatnim czasie dominujące w kraju. Dlatego w pierwszej kolejności tępi się mszyce na odmianach skrajnie lub wysoko odpornych na wirus Y, ale o niższej odporności na wirus liściozwoju. Ma to szczególne znaczenie w rejonach centralnej, południowej i południowo-zachodniej Polski, ze względu na większe nasilenie występowania tych szkodników. W zwalczaniu mszyc istotne są terminy wykonania zabiegów. Pierwszy należy przeprowadzić możliwie wcześnie, w momencie gdy zaistnieje jakiekolwiek zagrożenie wystąpienia szkodników, tuż po pełni wschodów ziemniaków. Pojawienie się pierwszych form bezskrzydłych na roślinach ziemniaka jest w każdej sytuacji podstawą do wykonania zabiegu. Drugi zabieg zwalczania powinien być wykonany tuż przed letnim lotem mszyc. Decyduje on o dalszym rozwoju populacji, w czasie gdy nie zawsze możliwe jest wykonanie kolejnych zabiegów ze względu na zalecany okres karencji preparatów o wysokiej toksyczności. Stonka ziemniaczana. W Polsce w uprawach ziemniaka występuje wiele szkodników, lecz ich szkodliwość jest zróżnicowana w zależności od przebiegu warunków agrometeorologicznych. Największy wpływ na wielkość plonu mają uszkodzenia spowodowane żerowaniem larw trzeciego (L3) i czwartego (L4) podstadium stonki ziemniaczanej. Ich masowe pojawienie się jest zależne od warunków atmosferycznych, głównie od temperatury (ok. +25 C). Najczęściej występują w drugiej dekadzie czerwca na wczesnych odmianach ziemniaka, w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca na odmianach średniopóźnych, w pierwszej dekadzie lipca na odmianach późnych. Obecność larw trzeciego podstadium (L3) jest sygnałem do chemicznego zwalczania stonki. Czasami może wystąpić masowe pojawienie się chrząszczy po przezimowaniu lub z letniego pokolenia. Te pierwsze należy zwalczać na ziemniakach odmian bardzo wczesnych, a drugie na odmianach późnych. Wcześniejszy zabieg przeciw larwom jest niecelowy ze względu na obecność licznie złożonych jaj. Opóźnienie zabiegu może natomiast spowodować znaczne zniszczenie części nadziemnej (gołożery). Na plantacjach niechronionych chemicznie straty plonu ziemniaków mogą wynosić średnio 20 30%, a w skrajnych przypadkach ponad 70%. Zniszczenie powyżej 15% powierzchni liści powoduje obniżenie plonu o około 7 t/ha. Dodatkowe straty polegają na niekorzystnym, dużym udziale w plonie bulw drobnych. W produkcji nasiennej obecność gołożerów może prowadzić do dyskwalifikacji plantacji. 9

Skuteczny sposób ochrony plantacji przed chorobami i szkodnikami. Zaprawianie sadzeniaków Zaprawianie sadzeniaków jest skutecznym sposobem, który pozwala rolnikowi ochronić plantację przed chorobami i szkodnikami występującymi we wczesnych fazach rozwoju ziemniaka. Niekiedy rolnicy zaprawiają ziemniaki leżące pojedynczą warstwą przy użyciu opryskiwacza plecakowego, co jest nie do końca zgodne z zalecaną techniką zaprawiania. Pencykuron zawarty w Prestige Forte i Monceren FS jest substancją czynną o działaniu kontaktowym, dlatego istotne jest jak najdokładniejsze pokrycie bulw cieczą opryskową. Technologia zaprawiania bulw sadzeniaków ziemniaka firmy Bayer CropScience Zaprawianie należy wykonać przy użyciu profesjonalnych urządzeń lub zaprawiarek wyprodukowanych wyłącznie do tego celu. Aplikacja zaprawy następuje w trakcie procesu sadzenia w koszu zasypowym sadzarki w miejscu wybierania bulw przez przenośnik taśmowo-czerpakowy lub w trakcie opadania bulw do gleby. Ciecz opryskowa zawierająca preparat Prestige Forte 370 FS lub Monceren 250 FS nanoszona jest wprost na sadzeniaki przez odpowiednio umiejscowione rozpylacze. Monceren 250 FS Substancja biologicznie czynna pencykuron charakteryzuje się długim okresem aktywności. Działa głównie kontaktowo na powierzchni bulwy, chroniąc zarówno przed rozwojem grzyba znajdującego się na bulwie, jak i przed infekcją z gleby. Ma specyficzne działanie przeciwko rizoktoniozie. Hamuje wzrost grzybni i wykazuje doskonałą skuteczność w zwalczaniu stadium doskonałego grzyba. Chroni naturalnych przeciwników grzyba Rhizoctonia solani grzyby z rodzaju Verticillium spp. Korzyści: zapewnia ochronę przed rizoktoniozą ziemniaka i silnie ogranicza parcha zwykłego: zapobiega opóźnianiu wschodów i ich brakowi, umożliwia wcześniejsze tworzenie się bulw, chroni przed zniekształceniem bulw spowodowanych rizoktoniozą, pozwala uzyskać wyższy plon handlowy bulw wysokiej jakości o: czystej, jasnej skórce, jednorodnych kształtach i wielkości, wyższej zawartości suchej masy, niższej zawartości cukrów redukujących, co gwarantuje lepszą jakość frytek i chipsów, zapewnia zwrot nakładów i gwarantuje zysk poprzez: wysoki plon handlowy bulw, mniejszą ilość odpadów, więcej bulw kwalifikujących się do sprzedaży w formie opakowanej lub dla przetwórstwa spożywczego. 10

zaprawy Zaprawa owadobójcza i grzybobójcza Prestige Forte 370 FS zawiera dwie substancje biologicznie czynne: imidachlopryd ma doskonałe właściwości układowe, czyli przemieszczania się w roślinie. Jest aktywnie po bierany przez system korzeniowy i wiązkami przewodzącymi trafia do liści. U żerujących owadów zakłóca działanie układu nerwowego. Blokując receptory znajdujące się w zakończeniach nerwów, prowadzi do śmierci owada, pencykuron działający przeciwko rizoktoniozie i ograniczający parcha zwykłego (szczegółowy opis tej substancji przy preparacie Monceren, str. 10). Korzyści: Prestige Forte 370 FS łączy zalety dwóch substancji biologicznie czynnych: pencykuronu z preparatu Monceren i imidachloprydu. Preparat zapobiega stratom powodowanym przez stonkę ziemniaczaną (chroni plantacje do 12 tygodni lub do końca okresu wegetacji, zależnie od presji stonki), chroni przed chorobami wirusowymi przenoszonymi przez mszyce do 10 tygodni efekt: zdrowe sadzeniaki, co ma duże znaczenie w produkcji nasiennej, zmniejsza kilkakrotnie liczbę bulw uszkodzonych przez drutowce i pędraki, uwalnia rolnika od troski o ustalenie terminu pojawienia się i zwalczania szkodników, posiada wszystkie zalety preparatu Monceren (str. 10 korzyści). 11

W ofercie handlowej firmy Bayer szczególną pozycję zajmuje herbicyd Sencor, z powodzeniem stosowany od wielu lat w szerokiej praktyce rolniczej. Od roku 2013 rolnicy będą mogli skorzystać z płynnej formulacji tego herbicydu, tj. Sencor 600 SC. Dla plantatorów, którzy w sposób kompleksowy przez wykonanie tylko jednego zabiegu chcą zwalczyć chwasty jedno- i dwuliścienne, firma proponuje Plateen 41,5 WG. na Plateen 41,5 WG wskazuje, że herbicyd stosowany w dawce 2 kg/ha przed wschodami ziemniaków nie wywoływał uszkodzeń roślin nawet w stosunku do odmian najbardziej wrażliwych na metrybuzynę, którymi są Dunajec i Fauna. W warunkach chłodnej wiosny, opóźniającej wschody chwastnicy jednostronnej lub z przyczyn organizacyjnych, możliwe jest opóźnienie terminu stosowania herbicydu. W przypadku odmian odpornych i średnio wrażliwych na metrybuzynę, Plateen 41,5 WG można zastosować jeszcze w momencie wschodów ziemniaka. Dobór dawki herbicydów Sencor 600 SC i Plateen 41,5 WG zależy od rodzaju gleby i jej zasobności w substancję organiczną. Do uzyskania właściwej skuteczności herbicydów powierzchnia gleby powinna być dobrze uprawiona, osiadła, bez zbryleń. Efektywność działania preparatów jest najwyższa na glebie wilgotnej. W warunkach niedoboru wilgoci w glebie działanie herbicydów może być opóźnione lub zmniejszone. W glebie herbicydy te nie przemieszczają się lub następuje to w niewielkim stopniu. Dlatego wszelkie zabiegi spulchniające glebę po opryskiwaniu zmniejszają skuteczność preparatów, gdyż przerywają warstwę herbicydu na powierzchni gleby. Plateen 41,5 WG Preparat łączy korzystne cechy metrybuzyny i nowej substancji biologicznie czynnej flufenacetu. Dodatek tego środka wzmacnia działanie metrybuzyny, gdyż jest on pobierany nie tylko przez korzenie, ale także przez część podliścieniową chwastów. Dzięki wzmocnionemu działaniu lista chwastów skutecznie niszczonych przez Plateen 41,5 WG jest więc dłuższa i obejmuje tak uciążliwe gatunki, jak: chwastnica jednostronna, komosa biała, przytulia czepna, fiołek polny, maruna bezwonna, żółtlica drobnokwiatowa. Na uwagę zasługuje fakt, że są to chwasty bardzo agresywne i w ostatnich latach występują w ziemniakach szczególnie często i w coraz większym nasileniu. Wyjątkową zaletą herbicydu Plateen 41,5 WG jest dobra skuteczność wobec psianki czarnej i żółtlicy drobnokwiatowej, które na plantacjach ziemniaków pojawiają się stosunkowo późno, gdy nie wykonuje się już obredlania, natomiast ast inne herbicydy nie są skuteczne e wobec tych chwastów. 12

herbicydy Sencor Liquid 600 SC jest płynnym, wysokoskoncentrowanym herbicydem, zawierającym 600 g metrybuzyny w 1 litrze środka. Po raz pierwszy na rynku polskim, plantatorzy ziemniaków, pomidorów i marchwi będą mogli skorzystać z płynnej formulacji Sencoru. 10 najważniejszych zalet nowej płynnej formulacji Łatwość odmierzania Brak pylenia Nie wymaga wcześniejszego rozpuszczenia Szybko rozprowadza się w zbiorniku opryskiwacza Nie wykazuje podwyższonej lepkości w niskich temperaturach Szybko i łatwo rozpuszcza się w wodzie Nie pieni się Dobrze miesza się z nawozami płynnymi Nie tworzy osadu na filterkach i ściankach opryskiwacza Bardzo szybko i łatwo wymywa się z opakowań Powodzenie herbicydu Sencor, w opinii wielu ośrodków naukowych i rolników, wynika z jego wysokiej aktywności chwastobójczej wobec takich chwastów, jak: chaber bławatek, dymnica pospolita, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna bezwonna, poziewnik szorstki, przetaczniki, rdest kolankowaty, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, sporek polny, starzec zwyczajny, szarłaty, szczyr roczny, tasznik pospolity, tobołki polne, włośnice, złocień właściwy, życice. W stopniu nieznacznie niższym zwalcza: chwastnicę jednostronną, owies głuchy, palusznik krwawy, rdest plamisty, rdest powojowy, rdest ptasi, żółtlicę drobnokwiatową. 13

fungicydy Pyton Consento 450 SC to nowoczesny fungicyd firmy Bayer CropScience, który zapewnia doskonałą ochronę przed zarazą ziemniaka. Dwie substancje biologicznie czynne doskonale znany propamokarb i innowacyjny Fenomen stanowią niezwykłe połączenie. Zapewnia ono w sposób idealny skuteczne działanie ochronne (profilaktyczne) i antysporulacyjne (hamujące proces tworzenia się zarodników). Działa leczniczo, co wynika z systemicznych właściwości substancji aktywnych, głównie propamokarbu. Posiada bezpieczny profil toksykologiczny i środowiskowy. Pyton Consento chroni nowe przyrosty roślin i dlatego jest polecany w okresie intensywnego wzrostu części nadziemnej ziemniaka. Zapobiega również występowaniu alternariozy, co pozwala na stosowanie preparatu, podobnie jak w przypadku zarazy, do pierwszych zabiegów fungicydowych. Pyton Consento jest niezawodnym fungicydem zapewniającym zwalczanie nowych, bardzo agresywnych form zarazy ziemniaka, w tym form zarazy łodygowej. Dodatkowo zwalcza zarodniki pływkowe, co w konsekwencji wpływa na ochronę bulw i jakość uzyskiwanego plonu. Infinito 687,5 SC innowacyjny preparat grzybobójczy o działaniu systemiczno-wgłębnym do zwalczania zarazy ziemniaka. Odznacza się wyjątkowo długim okresem działania. Szczególnie polecany do zwalczania agresywnych typów zarazy, najbardziej patogenicznych i najszybciej rozprzestrzeniających się. Jest idealnym narzędziem do walki z zarazą łodygową. Infinito zawiera nowy składnik aktywny fluopikolid, który w nowatorski sposób zwalcza zarazę ziemniaka. Składnik ten jest niezwykle skuteczny we wszystkich stadiach rozwojowych zarazy, wpływając jednocześnie na bardzo długi okres ochrony. Infinito zawiera dwa składniki aktywne o uzupełniającym się działaniu, gwarantując doskonałą ochronę liści, łodyg, bulw i nowych przyrostów. Działa prewencyjnie, leczniczo i wyniszczająco (hamuje proces zarodnikowania). Infinito z powodzeniem można stosować od momentu intensywnego wzrostu części nadziemnych, tj. liści i łodyg, aż do fazy początku zasychania naci, w dawce 1,6 l/ha. Program intensywnej ochrony fungicydowej Bayer CropScience. 6 zabiegów dawka Infi nito 1,6 l/ha dawka Pyton Consento 2 l/ha zabiegi (co 7 10 dni) 1. ZABIEG 2. i 3. ZABIEG 4. i 5. ZABIEG 6. ZABIEG 2,0 l/ha 1,6 l/ha 2,0 l/ha 1,6 l/ha BBCH 10 19 20 29 30 39 40 49 50 59 60 69 70 79 80 89 91 93 93 97 Wschody Tworzenie liści i łodyg Wzrost części nadziemnych Zwarcie międzyrzędzi Formowanie stolonów i bulw Początek kwitnienia Pełnia kwitnienia Tworzenie jagód Dojrzałość jagód i nasion Zasychanie naci Dojrzałość bulw 14

insektycydy Od wielu lat firma Bayer CropScience bada różnego rodzaju postacie preparatów w celu uzyskania prawdziwych innowacji w dziedzinie technologii formułowania postaci produktów (O-TEQ). Proteus 110 OD to zdecydowanie najbardziej wyróżniający się insektycyd z grupy produktów nowej generacji, posiadający unikalną formulację OD. W uprawie ziemniaka jest zalecany do zwalczania wszystkich postaci stonki ziemniaczanej i mszyc. Proteus 110 OD dzięki technologii formulacyjnej O-TEQ posiada doskonałą zdolność gromadzenia się na powierzchni rośliny i szkodnika oraz znakomitą odporność na zmycie przez deszcz. Po natychmiastowym wniknięciu do rośliny wyróżnia się długotrwałym efektem działania trwającym do 4 tygodni. Szkodniki ssące i gryzące są eliminowane w sposób błyskawiczny dzięki efektowi knock down. Działa niezależnie od temperatury i niszczy wszystkie postacie stonki ziemniaczanej. Dzięki podwójnemu mechanizmowi działania na szkodniki zapobiega powstawaniu odporności. Jest idealnym narzędziem w programach rotacji i zintegrowanej strategii zwalczania szkodników. NOWOŚĆ Decis MEGA jest nowym wysoko skoncentrowanym insektycydem o szerokim spektrum, odpowiednim do zwalczania szkodników we wszystkich uprawach: zbożach, rzepaku, burakach cukrowych, ziemniakach, warzywach i sadach. Decis MEGA zapewnia: Szybki efekt działania biobójczego. Szybkie wchłanianie substancji czynnej przez szkodniki. Wysoką odporność na zmywanie przez deszcz. Zwalczanie najważniejszych gospodarczo szkodników w wielu uprawach. 15

desykanty Basta 150 SL preparat nieselektywny o działaniu wgłębnym, który niszczy zielone nadziemne części roślin. W ziemniakach może być stosowany do desykacji naci, czyli chemicznego niszczenia łęcin ziemniaków. Desykacja preparatem Basta sprawia, że zbiór jest zdecydowanie łatwiejszy, jego czas znacznie krótszy z powodu niezakleszczania się maszyn, a straty i uszkodzenia bulw są minimalne. Dzięki temu otrzymujemy plon handlowy o wysokiej jakości, co jest szczególnie ważne w przemyśle przetwórczym i przy produkcji ziemniaków do bezpośredniej konsumpcji. Zalecane preparaty w uprawie ziemniaków. Monceren FS Prestige Forte 370 FS Plateen 41,5 WG Sencor 600 SC Proteus 110 OD Infinito 687,5 SC Pyton Consento 450 SC Basta 150 SL Zaprawa fungicydowa do zwalczania rizoktoniozy ziemniaka (zgnilizna kiełków, porażenie podstawy łodyg, ospowatość bulw). Zaprawa insektycydowo-fungicydowa. Zwalcza mszyce, stonkę ziemniaczaną, drutowce i pędraki oraz chroni przed rizoktoniozą ziemniaka. Preparat chwastobójczy w formie granul do rozcieńczania wodą. Stosowany doglebowo wyłącznie przed wschodami ziemniaków, przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych i niektórych jednoliściennych. Preparat chwastobójczy zwalczający wszystkie najczęściej występujące na plantacjach ziemniaka chwasty dwuliścienne oraz niektóre chwasty jednoliścienne. Stosowany przed lub po wschodach ziemniaków. Preparat owadobójczy w formie zawiesiny olejowej o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w uprawie ziemniaka. W roślinie działa układowo. Fungicyd o działaniu systemiczno-wgłębnym przeznaczony do zwalczania zarazy ziemniaka. W pełni chroni liście, łodygi, bulwy i nowe przyrosty. Działa zapobiegawczo, leczniczo i wyniszczająco. Preparat grzybobójczy o działaniu systemiczno-wgłębnym, do zapobiega wczego i interwencyjnego zwalczania alternariozy i zarazy ziemniaka. Preparat nieselektywny o działaniu wgłębnym, przeznaczony do desykacji, czyli chemicznego niszczenia łęcin ziemniaków. 16

Monceren 250 FS Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres stosowania Dawka Uwagi techniczne zaprawa grzybobójcza przeznaczona do zaprawiania bulw sadzeniaków ziemniaka pencycuron 250 g/l kontaktowy płynny koncentrat FS rizoktoniozą ziemniaka ziemniaki plantacje nasienne, przemysłowe i jadalne zaprawianie bulw wykonać na krótko przed sadzeniem lub w jego trakcie Monceren 250 FS 60 ml/100 kg sadzeniaków zaprawione ziemniaki używać wyłącznie do sadzenia, nie wolno przeznaczać ich na paszę i na cele konsumpcyjne Prestige Forte 370 FS Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres stosowania Dawka Uwagi techniczne zaprawa owadobójcza i grzybobójcza przeznaczona do zaprawiania bulw sadzeniaków ziemniaka imidachlopryd 120 g/l i pencycuron 250 g/l na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo, w roślinie w sposób układowy (systemiczny) płynny koncentrat FS rizoktoniozą, stonką ziemniaczaną i mszycami; ogranicza występowanie pędraków i drutowców; ogranicza porażenie parchem zwykłym ziemniaki plantacje nasienne, przemysłowe i jadalne zaprawianie bulw wykonać w trakcie sadzenia 60 ml/100 kg bulw sadzeniaków zaprawione ziemniaki używać wyłącznie do sadzenia, nie wolno przeznaczać ich na paszę i na cele konsumpcyjne Plateen 41,5 WG Rodzaj preparatu środek chwastobójczy przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych i niektórych jednoliściennych Substancja aktywna flufenacet 24 % i metrybuzyna 17,5 % Sposób działania Forma użytkowa Zwalczane chwasty Roślina chroniona Okres stosowania Dawka Uwagi techniczne pobierany jest głównie przez korzenie, w mniejszym stopniu przez liście chwastów mikrogranulat WG dwuliścienne i niektóre jednoliścienne ziemniak przed wschodami roślin ziemniaka, po obredleniu i ostatecznym ukształtowaniu redlin 2 kg/ha środek stosować na glebę wilgotną, niezbryloną i bez grud 17

Sencor 600 SC Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Zwalczane chwasty Roślina chroniona Okres stosowania Dawka Uwagi techniczne środek chwastobójczy przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych i niektórych jednoliściennych metrybuzyna 600 g/l pobierany jest głównie poprzez korzenie, w mniejszym stopniu przez liście chwastów płynny koncentrat SC dwuliścienne i niektóre jednoliścienne ziemniak, pomidor i marchew przed wschodami roślin ziemniaka lub po jego wschodach, gdy rośliny osiągnęły wysokość 13 15 cm, a chwasty nie są wyższe niż 3 4 cm a) 0,75 1 l/ha przed wschodami ziemniaków, b) 0,5 l/ha po wschodach ziemniaków środek stosować na glebę wilgotną, niezbryloną i bez grud Pyton Consento 450 SC Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres stosowania Okres karencji Dawka Uwagi techniczne środek grzybobójczy do zapobiegawczego i interwencyjnego stosowania w ochronie ziemniaka fenomen 75 g/l i propamokarb 375 g/l systemicznie i wgłębnie koncentrat stężonej zawiesiny SC alternariozą i zarazą ziemniaka ziemniak do pierwszych, tzw. profilaktycznych zabiegów przeciwko zarazie i alternariozie oraz do kolejnych zabiegów w czasie intesywnego wzrostu roślin 7 dni 2 l/ha zabiegi wykonywać w odstępach 7 14 dni, krótsze odstępy między zabiegami zachować w przypadku większego nasilenia choroby Infinito 687,5 SC Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres stosowania Okres karencji Dawka Uwagi techniczne środek grzybobójczy do zapobiegawczego i interwencyjnego stosowania w ochronie ziemniaka propamokarb 625 g/l i fluopikolid 62,5 g/l systemicznie i wgłębnie koncentrat stężonej zawiesiny SC zarazą ziemniaka na łodygach, liściach i bulwach ziemniak w fazie intensywnego wzrostu przeciwko zarazie łodygowej i liściowej oraz do kolejnych zbiegów, aż do początku zasychania naci ziemniaka 7 dni 1,6 l/ha zabiegi wykonywać w odstępach 7 14 dni, krótsze odstępy między zabiegami zachować w przypadku większego nasilenia choroby 18

110 OD Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres karencji Dawka Okres prewencji dla pszczół Uwagi techniczne środek owadobójczy przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i kłująco-ssących tiachlopryd 100 g/l i deltametryna 10 g/l na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo, w roślinie systemicznie zawiesina olejowa OD stonką ziemniaczaną i mszycą* oraz innymi szkodnikami w uprawach roślin rolniczych ziemniak, rzepak ozimy, burak cukrowy, kukurydza 14 dni 0,3 0,4 i 0,75* l/ha nie dotyczy (patrz: etykieta stosowania) zabieg wykonać dokładnie, tak by wszystkie części roślin były pokryte cieczą użytkową * w trakcie rejestracji Decis Mega 50 EW Rodzaj preparatu środek owadobójczy przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i kłująco-ssących w roślinach rolniczych, sadowniczych, warzywnych, ozdobnych i krzewach jagodowych Substancja aktywna 50 g/l Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres karencji Okres prewencji dla pszczół Dawka Uwagi techniczne na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo koncentrat emulsji EW stonką ziemniaczaną ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy i jary, pszenica ozima i jeczmień jary, jabłoń, śliwa, krzewy jagodowe, pomidor, kapusta głowiasta, róża ziemniak 7 dni nie dotyczy 0,1-0,15 l/ha środek działa najskuteczniej w temperaturze poniżej 20ºC, w temperaturze wyższej zabiegi wykonywać pod koniec dnia Basta 150 SL Rodzaj preparatu Substancja aktywna Sposób działania Forma użytkowa Chroni przed Roślina chroniona Okres stosowania Dawka Uwagi techniczne nieselektywny środek chwastobójczy przeznaczony do zwalczania chwastów oraz do desykacji roślin ziemniaka i rzepaku ozimego glufosynat amonowy 150 g/l wgłębny, niszczy zielone nadziemne części roślin stężony koncentrat SL jednoliścienne i dwuliścienne niszczenie naci na plantacjach ziemniaka jadalnego, przemysłowego i nasiennego na początku fazy starzenia się roślin ziemniaka (BBCH 90); plantacje nasienne na ok. 14 dni przed planowanym terminem zbioru 2,5 3,0 l/ha zabiegu desykacji nie wykonywać na plantacjach nasiennych ziemniaka metodą chemiczną, tylko mechaniczno-chemiczną (patrz etykieta stosowania środka) Zalecenia zawarte w prospekcie mają charakter informacyjny. Przed zastosowaniem preparatów prosimy zapoznać się z ich etykietą instrukcją stosowania. zastrzeżony znak towarowy fi rmy Bayer 1 zastrzeżony znak towarowy fi rmy Dow AgroSciences 2 zastrzeżony znak towarowy fi rmy E.I. DuPont de Nemours & Co. 3 zastrzeżony znak towarowy fi rmy Makhteshim-Agan 19

Zakupu środków ochrony roślin dokonuj wyłącznie w licencjonowanych punktach sprzedaży, w oryginalnych i nieuszkodzonych opakowaniach. Środek powinien posiadać czytelną i napisaną w języku polskim etykietę-instrukcję stosowania. Zwróć uwagę, czy preparat nie jest przeterminowany. Zachowaj dowód zakupu. Przed użyciem produktu przeczytaj etykietę instrukcję stosowania. Sprawdź okres karencji i prewencji. Puste i wypłukane opakowanie umieść w specjalnym worku i zwróć do miejsca zakupu. Podczas przygotowania cieczy roboczej i mycia aparatury stosuj odzież ochronną: kombinezon lub fartuch, rękawice nitrylowe, obuwie gumowe, maskę przeciwpyłową lub przeciwko oparom, okulary oraz nakrycie głowy odpowiednio do potrzeb. Sprawdź, czy rękawice nie są uszkodzone, załóż je na czyste i osuszone ręce. Po zakończeniu prac umyj i zdejmij rękawice, umyj starannie ręce i twarz. Dokładnie odmierz potrzebną ilość środka i przygotuj ciecz roboczą z dala od dzieci, osób postronnych i zwierząt. Używaj ciągnika z kabiną, która znacznie zmniejsza ryzyko kontaktu ze środkami ochrony roślin. Przechowuj środki w pomieszczeniu o temperaturze 0-30 C, niedostępnym dla dzieci, osób postronnych i zwierząt. W przypadku kontaktu z produktem natychmiast przemyj skórę wodą i mydłem. Jeśli środek dostanie się do oczu, przemywaj dużą ilością bieżącej wody przez co najmniej 10 minut. Po połknięciu środka nie wywołuj wymiotów. W obu przypadkach natychmiast skontaktuj się z lekarzem, pamiętając, aby pokazać mu etykietę stosowanego produktu. x3 Opakowanie po środku trzykrotnie wypłucz, przelewając popłuczyny do opryskiwacza. Po wykonaniu zabiegu dokładnie umyj cały opryskiwacz, nie zapominając o jego górnej ścianie i fi ltrach. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj zalecanych środków bezpieczeństwa. Więcej informacji: www.grunttobezpieczenstwo.pl Czekamy na Twoje pytania: Ośrodki toksykologiczne, pomoc medyczna: 601 597 265, 600 459 751 Gdańsk 58 682 04 04 Kraków 12 411 99 99 Lublin 81 740 89 83 Łódź 42 657 99 00 Poznań 61 847 69 46 Rzeszów 17 866 44 09 Sosnowiec 32 266 11 45 Tarnów 14 631 54 09 Warszawa 22 619 66 54 Wrocław 71 343 30 08 Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel. 22 572 36 12, fax 22 572 36 03 www.bayercropscience.pl