PROGRAM OCHRONY ZIEMNIAKA BAYER CROPSCIENCE. wprowadzenie

Transkrypt

1 ZAPRAWY HERBICYDY FUNGICYDY INSEKTYCYDY DESYKANTY

2 ston daw wprowadzenie Wysoka specjalizacja gospodarstw rolnych produkujących ziemniaki to sposób na przeciwdziałanie ubocznym skutkom suszy. Pomimo dotkliwego braku opadów deszczu na przełomie wiosny i lata w sezonie 2008 plantacje ziemniaka w specjalistycznych gospodarstwach wysokotowarowych wydały ponadprzeciętny plon. Głównym i oczywistym czynnikiem uzyskania takiego plonu było nawadnianie ziemniaków połączone z intensywną i nowoczesną ochroną fungicydową. Bardzo ważne jest zastosowanie skutecznych fungicydów w obliczu coraz bardziej agresywnych typów zarazy ziemniaka Phytophthora infestans. Nawadnianie plantacji, które jest decydującym czynnikiem plonotwórczym w okresach suszy, z drugiej strony doskonale sprzyja rozwojowi chorób grzybowych.te fakty wyznaczają obecnie nową granicę praktycznej przydatności fungicydów w ochronie plantacji ziemniaka. Powyższe oczekiwania spełniają innowacyjne fungicydy nowej generacji, które firma Bayer CropScience wprowadziła na rynek. Są to: Pyton Consento 450 SC i Infinito 687,5 SC (informacje o produktach na str. 22 i 23). Wysokość plonu i jego jakość zależą od czynników klimatyczno-glebowych oraz agrotechnicznych, takich jak: stanowisko, sposób i terminowość przygotowania pola, nawożenie, podkiełkowywanie, termin sadzenia i zdrowotność materiału sadzeniakowego, nawadnianie, odpowiednia ochrona przed patogenami, właściwa i terminowa technologia zbioru i przechowywania. PROGRAM OCHRONY ZIEMNIAKA BAYER CROPSCIENCE * wielkość dawki uzależniona od odmiany 2

3 PRESTIŻOWA OCHRONA ZIEMNIAKA BAYER CROPSCIENCE jest programem kompleksowej ochrony ziemniaków przed patogenami. Obejmuje ona kolejno: zaprawianie bulw sadzeniaków, zwalczanie chwastów, chorób i szkodników, niszczenie naci oraz zapobieganie stratom w trakcie przechowywania. Firma Bayer CropScience proponuje środki ochrony roślin zapewniające kompleksową ochronę ziemniaków. z a p r a w y h e r b i c yd y Mo n c e r e n 250 FS Mo n c e r e n 12,5 DS Pr e s t i g e 290 FS Se n c o r 70 WG Pl a t e e n 41,5 WG i ns e k t y c y d y f u n g i c yd y d e s y k a n t Pr o t e u s 110 OD De c is 2,5 EC In f i n i t o 687,5 SC Py t o n Co n s e n t o 450 SC Py t o n 60 WG Ba s t a 150 SL ka ziemniaczana i mszyce ka 0,3 0,4 l/ha i 0,75 l/ha 3

4 spis treści CHOROBY ZIEMNIAKÓW Rizoktonioza ziemniaka Parch zwykły ziemniaka...6 Alternarioza Zaraza ziemniaka...19 Pyton 60 WG Pyton Consento 450 SC...22 Infinito 687,5 SC...23 ZAPRAWIANIE SADZENIAKÓW. OCHRONA PRZED CHOROBAMI I SZKODNIKAMI Zaprawy grzybobójcze Monceren 12,5 DS, Monceren 250 FS...8 Zaprawa owadobójczo-grzybobójcza Prestige 290 FS...11 SZKODNIKI I ICH ZWALCZANIE Drutowce larwy sprężykowatych... 9 Pędraki larwy chrabąszczowatych Mszyce...10 Prestige 290 FS Stonka ziemniaczana...16 Prestige 290 FS Proteus 110 OD Decis 2,5 EC...17 ZWALCZANIE CHWASTÓW Plateen 41,5 WG Sencor 70 WG DESYKACJA NACI Basta 150 SL

5 RIZOKTONIOZA ZIEMNIAKA Występuje we wszystkich rejonach uprawy ziemniaków, od wschodów do zbioru. Grzyb wyrządza największe szkody w okresie wschodów, atakując kiełki, a później stolony i zawiązki bulw. W tej fazie choroba zwana zgnilizną kiełków, powoduje opóźnienie i nierównomierność wschodów oraz niedorozwój roślin, a podczas dalszej wegetacji próchnienie podstawy łodyg. Jeżeli objawy chorobowe występują w dużym nasileniu, to plon bulw będzie niższy oraz wystąpią zdrobnienie i deformacja bulw. choroby Zgnilizna kiełków Zapobieganie: optymalny termin sadzenia uwzględniający warunki glebowe oraz cechy klimatyczne danego rejonu kraju i prognozy meteorologiczne, używanie zdrowego materiału sadzeniakowego, chemiczne zaprawianie sadzeniaków* np. preparatami Monceren 12,5 DS, Monceren 250 FS, Prestige 290 FS, pobudzanie lub podkiełkowywanie bulw w celu skrócenia okresu wschodów, uprawa ziemniaków na tym samym polu co najmniej po 3 4-letniej przerwie, właściwe nawożenie, zwłaszcza potasem, który podnosi odporność roślin, selekcja negatywna na plantacjach nasiennych, zbiór bulw przeznaczonych na sadzeniaki po dniach od momentu desykacji. * Zaprawianie jest niezbędne, jeżeli 20 25% bulw przeznaczonych do sadzenia wykazuje jakiekolwiek objawy ospowatości (sklerocja formy przetrwalnikowe grzyba przypominające grudki ziemi na powierzchni bulwy). Z prawej strony roślina z objawami rizoktoniozy w pełni okresu wegetacji 5

6 choroby PARCH ZWYKŁY ZIEMNIAKA Występuje powszechnie i corocznie w różnym nasileniu, we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. Objawy choroby obserwowane są głównie na bulwach w postaci nieregularnych lub zaokrąglonych brunatnych strupów o szorstkiej powierzchni, które zlewają się i pokrywają znaczną powierzchnię bulwy. Choroba prowadzi do obniżenia wartości handlowej ziemniaków jadalnych i przeznaczonych do przerobu, pogorszenia jakości materiału nasiennego. Porażone bulwy gorzej się przechowują, a przez uszkodzoną skórkę szybciej odparowuje woda. Strupy na powierzchni bulw porażonych parchem zwykłym Zapobieganie: uprawa ziemniaków na tym samym polu nie częściej niż co 4 5 lat, stosowanie przedplonów niesprzyjających rozwojowi parcha, np. gorczycy, łubinu, wyki, wapnowanie gleb wapnem węglanowym w uprawach przedplonowych, nawożenie nawozami fizjologicznie kwaśnymi, np. siarczan amonu, superfosfat, sól potasowa, a także stosowanie mikroelementów, takich jak miedź, bor, a szczególnie mangan, nawadnianie w okresie wiązania bulw, tj. od trzeciej dekady maja do trzeciej dekady czerwca, sadzenie zdrowych sadzeniaków, bez objawów choroby, a na glebach lekkich stosowanie odmian o podwyższonej odporności na chorobę, chemiczne zaprawianie sadzeniaków, np. preparatami Monceren 12,5 DS, Monceren 250 FS, Prestige 290 FS. 6

7 ZAPRAWIANIE SADZENIAKÓW jest skutecznym sposobem, który pozwala rolnikowi ochronić plantację przed chorobami i szkodnikami występującymi we wczesnych fazach rozwoju ziemniaka. Zaprawianie na sucho (pudrowanie) preparatem grzybobójczym Monceren 12,5 DS możliwe jest przed sadzeniem bulw, np. w czasie wiosennego sortowania ziemniaków. Pojemnik z zaprawą umieszczony nad przenośnikiem taśmowym pozwala na podawanie preparatu na przesuwające się bulwy. Inną możliwością jest posypywanie kolejnych warstw sadzeniaków odmierzoną ilością zaprawy w koszu zasypowym sadzarki. zaprawy Zaprawiarka do zapraw płynnych Monceren 250 FS, Prestige 290 FS, montowana na sadzarce Z prawej strony bulwa zaprawiona preparatem Monceren Zaprawianie na mokro preparatami Monceren 250 FS i Prestige 290 FS polecamy zaprawiarki montowane na sadzarce. Aplikacja zaprawy następuje w koszu zasypowym, gdzie preparat jest nanoszony na sadzeniaki w miejscu ich wybierania przez przenośnik taśmowo-czerpakowy. Niekiedy rolnicy zaprawiają ziemniaki leżące pojedynczą warstwą przy użyciu opryskiwacza plecakowego. Jednak Monceren DS/FS to preparat kontaktowy, dlatego istotne jest możliwie jak naj dokładniejsze pokrycie bulw środkiem. Zaprawione ziemniaki pozostałe po sadzeniu nie nadają się do spożycia zarówno przez ludzi, jak i przez zwierzęta. 7

8 zaprawy MONCEREN 12,5 DS/MONCEREN 250 FS Substancja biologicznie czynna pencykuron charakteryzuje się długim okresem aktywności. Działa głównie kontaktowo na powierzchni bulwy, chroniąc zarówno przed rozwojem grzyba znajdującego się na bulwie, jak i przed infekcją z gleby. Ma specyficzne działanie przeciwko rizoktoniozie. Hamuje wzrost grzybni i wykazuje doskonałą skuteczność w zwalczaniu stadium doskonałego grzyba. Chroni naturalnych przeciwników grzyba Rhizoctonia solani grzyby z rodzaju Verticillium spp. formulacja płynna formulacja proszkowa KORZYŚCI: zapewnia ochronę przed rizoktoniozą ziemniaka i silnie ogranicza parcha zwykłego: zapobiega opóźnianiu wschodów i ich brakowi, umożliwia wcześniejsze tworzenie się bulw, chroni przed zniekształceniem bulw spowodowanych rizoktoniozą, pozwala uzyskać wyższy plon handlowy bulw wysokiej jakości o: czystej, jasnej skórce, jednorodnych kształtach i wielkości, wyższej zawartości suchej masy, niższej zawartości cukrów redukujących, co gwarantuje lepszą jakość frytek i chipsów, zapewnia zwrot nakładów i gwarantuje zysk poprzez: wysoki plon handlowy bulw, mniejszą ilość odpadów, więcej bulw kwalifikujących się do sprzedaży w formie opakowanej lub dla przetwórstwa spożywczego. Substancja biologicznie czynna pencykuron Chroni przed Dawka rizoktoniozą ziemniaka; ogranicza parcha zwykłego a) Monceren 250 FS 60 ml/100 kg sadzeniaków b) Monceren 12,5 DS 200 g/100 kg sadzeniaków 8

9 Drutowiec DRUTOWCE LARWY SPRĘŻYKOWATYCH Najliczniej występują na plantacjach ziemniaków założonych po zaoraniu łąki lub na glebach pozostawionych w ugorze przez wiele lat. Największe szkody powodują w trzecim i czwartym roku cyklu rozwojowego, wygryzają bowiem w bulwach nierównomiernie rozłożone, długie korytarze. Larwy mogą także podgryzać korzenie tuż pod powierzchnią gleby, powodując obumieranie roślin. Jako próg szkodliwości dla drutowców przyjmuje się sztuk na 1 m 2. szkodniki glebowe oraz mszyce PĘDRAKI LARWY CHRABĄSZCZOWATYCH Występują w większym nasileniu w zachodnich rejonach kraju, na polach w pobliżu lasów i zagajników. Rozwój jednego pokolenia trwa cztery lata, najbardziej szkodliwe jest żerowanie larw w trzecim roku rozwoju. Pędraki uszkadzają nie tylko bulwy (wygryzając dziury), lecz także korzenie, stolony i podziemne części łodyg roślin ziemniaka. Powierzchnie uszkodzone pokrywają się warstwą skorkowaciałej tkanki. Jednak nie zabezpiecza to przed porażeniem przez patogeny powodujące zgnilizny bulw, zwłaszcza przy nieprawidłowym ich przechowywaniu. Problemem jest zagospodarowanie uszkodzonych ziemniaków po zbiorze plonu, bowiem nie nadają się one ani do konsumpcji, ani na materiał sadzeniakowy. Próg szkodliwości dla pędraków występujących w uprawie ziemniaka wynosi 4 larwy na 1 m 2 gleby. Pędraki Badania oraz obserwacje rolników wskazują, że uszkodzeniom bulw powodowanym przez drutowce i pędraki można zapobiegać, stosując zaprawę Prestige 290 FS. 9

10 szkodliwość mszyc MSZYCE Mszyce zasiedlające plantacje ziemniaków stanowią zagrożenie jako tzw. wektory chorób wirusowych (przenoszą choroby wirusowe). Dlatego zabiegi chemicznego zwalczania szkodników zaleca się tylko na plantacjach nasiennych. Można je również wykonywać w sytuacji, gdy rolnik wysadza zakupione sadzeniaki z zamiarem dalszego wykorzystania ich jako materiału sadzeniakowego. W warunkach Polski bezpośrednie straty spowodowane żerowaniem mszyc na roślinach ziemniaka nie mają praktycznego znaczenia. Mszyce przenoszą wiele chorób wirusowych ziemniaka Celowość zwalczania mszyc zależy między innymi od presji tych owadów oraz odporności odmian na wirus liściozwoju i wirus Y, którego szerzenie się jest w ostatnim czasie dominujące w kraju. Dlatego w pierwszej kolejności tępi się mszyce na odmianach skrajnie lub wysoko odpornych na wirus Y, ale o niższej odporności na wirus liściozwoju. Ma to szczególne znaczenie w rejonach centralnej, południowej i południowo-zachodniej Polski ze względu na większe nasilenie występowania tych szkodników. W zwalczaniu mszyc istotne są terminy wykonania zabiegów. Pierwszy należy przeprowadzić możliwie wcześnie, w momencie gdy zaistnieje jakiekolwiek zagrożenie wystąpienia szkodników, tuż po pełni wschodów ziemniaków. Pojawienie się pierwszych form bezskrzydłych na roślinach ziemniaka jest w każdej sytuacji podstawą do wykonania zabiegu. Drugi zabieg zwalczania powinien być wykonany tuż przed letnim lotem mszyc. Decyduje on o dalszym rozwoju populacji, w czasie gdy nie zawsze możliwe jest wykonanie kolejnych zabiegów ze względu na zalecany okres karencji preparatów o wysokiej toksyczności. 10

11 PRESTIGE 290 FS Preparat zawiera dwie substancje biologicznie czynne: 1. imidachlopryd ma doskonałe właściwości układowe, czyli przemieszczania się w roślinie. Jest aktywnie po bierany przez system korzeniowy i wiązkami przewodzącymi trafia do liści. U żerujących owadów zakłóca działanie układu nerwowego. Blokując receptory znajdujące się w zakończeniach nerwów, prowadzi do śmierci owada, 2. pencykuron działający przeciwko rizoktoniozie i ograniczający parcha zwykłego (szczegółowy opis tej substancji przy preparacie Monceren, str. 8). zaprawa owadobójcza i grzybobójcza KORZYŚCI: Prestige 290 FS łączy zalety dwóch substancji biologicznie czynnych: pencykuronu z preparatu Monceren i imidachloprydu. Preparat zapobiega stratom powodowanym przez stonkę ziemniaczaną (chroni plantacje do 12 tygodni lub do końca okresu wegetacji, zależnie od dawki preparatu), chroni przed chorobami wirusowymi przenoszonymi przez mszyce (w dawce 100 ml/100 kg bulw do 12 tygodni) efekt: zdrowe sadzeniaki, co ma duże znaczenie w produkcji nasiennej, zmniejsza kilkakrotnie liczbę bulw uszkodzonych przez drutowce i pędraki, uwalnia rolnika od troski o ustalenie terminu pojawienia się i zwalczania szkodników, posiada wszystkie zalety preparatu Monceren (str. 8 korzyści). Substancja biologicznie czynna Chroni przed Dawka imidachlopryd + pencykuron do 12 tygodni przed stonką ziemniaczaną i mszycami, a w dawce 100 ml/100 kg do końca okresu wegetacji przed stonką kilkakrotnie zmniejsza liczbę bulw uszkodzonych przez drutowce i pędraki rizoktoniozą ziemniaka, silnie ogranicza parcha zwykłego a) ziemniak (materiał nasienny) 100 ml/100 kg sadzeniaków b) ziemniak jadalny i przemysłowy 75 ml/100 kg sadzeniaków 11

12 chwasty Niekorzystny wpływ chwastów na plantacjach ziemniaka ujawnia się na początku okresu wegetacji ziemniaków (zachwaszczenie pierwotne) oraz po zwarciu międzyrzędzi, pod koniec sezonu wegetacyjnego (zachwaszczenie wtórne). Chwasty stanowiące zachwaszczenie pierwotne konkurują z ziemniakami głównie o składniki pokarmowe, wodę i światło. Natomiast pod koniec okresu wegetacji utrudniają także zbiór, przyczyniają się do zwiększenia uszkodzeń mechanicznych bulw i stwarzają problemy z eksploatacją maszyn zbierających. Zachwaszczenie stwarza także dobre warunki dla rozwoju chorób grzybowych (utrzymująca się wilgotność w łanie sprzyja rozwojowi zarazy ziemniaka). Końcowym efektem konkurencyjnego oddziaływania chwastów jest zmniejszony plon bulw i gorsza ich jakość, a pośrednim problemy z przechowywaniem ziemniaków i wynikające stąd straty. Optymalna wielkość roślin przy stosowaniu herbicydu Sencor po wschodach ziemniaka Jednak na małych plantacjach chwasty zwalcza się zwykle w sposób mechaniczny. Wynika to przede wszystkim z tradycyjnego podejścia do uprawy ziemniaków oraz niedoceniania negatywnego wpływu chwastów na jakość i wielkość plonu bulw. Wiadomo, że mechaniczne niszczenie chwastów zabezpiecza plantację tylko w początkowym okresie sezonu wegetacyjnego (zachwaszczenie pierwotne), nie hamując swobodnego rozwoju chwastów w późniejszym okresie (zachwaszczenie wtórne). W ofercie handlowej firmy Bayer szczególną pozycję zajmuje herbicyd Sencor 70 WG, z powodzeniem stosowany od wielu lat w szerokiej praktyce rolniczej, a także herbicyd propozycja dla plantatorów, którzy w sposób kompleksowy przez wykonanie tylko jednego zabiegu chcą zwalczyć chwasty jedno- i dwuliścienne Plateen 41,5 WG. Herbicyd Plateen 41,5 WG należy zastosować na wilgotną glebę bezpośrednio po uformowaniu redlin lub obredleniu przed wschodami roślin ziemniaka 12

13 Ocena wrażliwości odmian ziemniaka na Plateen 41,5 WG wskazuje, że herbicyd stosowany w dawce 2 kg/ha przed wschodami ziemniaków nie wywoływał uszkodzeń roślin nawet w stosunku do odmian najbardziej wrażliwych na metrybuzynę, którymi są Dunajec i Fauna. W warunkach chłodnej wiosny, opóźniającej wschody chwastnicy jednostronnej, lub z przyczyn organizacyjnych, możliwe jest opóźnienie terminu stosowania herbicydu. W przypadku odmian odpornych i średnio wrażliwych na metrybuzynę, Plateen 41,5 WG można zastosować jeszcze w momencie wschodów ziemniaka. wrażliwość odmian ziemniaka Dobór dawki herbicydów Sencor 70 WG i Plateen 41,5 WG zależy od rodzaju gleby i jej zasobności w substancję organiczną. Do uzyskania właściwej skuteczności herbicydów powierzchnia gleby powinna być dobrze uprawiona, osiadła, bez zbryleń. Efektywność działania preparatów jest najwyższa na glebie wilgotnej. W warunkach niedoboru wilgoci w glebie działanie herbicydów może być opóźnione lub zmniejszone. W glebie herbicydy te nie przemieszczają się lub następuje to w niewielkim stopniu. Dlatego wszelkie zabiegi spulchniające glebę po opryskiwaniu zmniejszają skuteczność preparatów, gdyż przerywają warstwę herbicydu na powierzchni gleby. Sencor 70 WG i Plateen 41,5 WG najskuteczniej niszczą chwasty młode w fazie liścieni i 1 2 liści. 13

14 herbicydy PLATEEN 41,5 WG Preparat łączy korzystne cechy metrybuzyny i nowej substancji biologicznie czynnej flufenacetu. Dodatek tego środka wzmacnia działanie metrybuzyny, gdyż jest on pobierany nie tylko przez korzenie, ale także przez część podliścieniową chwastów. Dzięki wzmocnionemu działaniu lista chwastów skutecznie niszczonych przez Plateen 41,5 WG jest więc dłuższa i obejmuje tak uciążliwe gatunki, jak: chwastnica jednostronna, komosa biała, przytulia czepna, fiołek polny, maruna bezwonna, żółtlica drobnokwiatowa. Na uwagę zasługuje fakt, że są to chwasty bardzo agresywne i w ostatnich latach występują w ziemniakach szczególnie często i w coraz większym nasileniu. Wyjątkową zaletą herbicydu Plateen 41,5 WG jest dobra skuteczność wobec psianki czarnej i żółtlicy drobnokwiatowej, które na plantacjach ziemniaków pojawiają się stosunkowo późno, gdy nie wykonuje się już obredlania, natomiast inne herbicydy nie są skuteczne wobec tych chwastów. Substancja biologicznie czynna flufenacet (FOE) + metrybuzyna Dawka 2 kg/ha po obredleniu i ostatecznym ukształtowaniu redliny, nawet tuż przed wschodami ziemniaków 14

15 SENCOR 70 WG Substancja biologicznie czynna preparatu metrybuzyna pobierana jest zarówno przez system korzeniowy, jak i liście chwastów. herbicydy Powodzenie herbicydu Sencor 70 WG, w opinii wielu ośrodków naukowych i rolników, wynika z jego wysokiej aktywności chwastobójczej wobec takich chwastów, jak: chaber bławatek, dymnica pospolita, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna bezwonna, poziewnik szorstki, przetaczniki, rdest kolankowaty, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, sporek polny, starzec zwyczajny, szarłaty, szczyr roczny, tasznik pospolity, tobołki polne, włośnice, złocień właściwy, życice. W stopniu nieznacznie niższym zwalcza: chwastnicę jednostronną, owies głuchy, palusznik krwawy, rdest plamisty, rdest powojowy, rdest ptasi, żółtlicę drobnokwiatową. Oprócz wrażliwości chwastów na herbicyd, dla rolnika istotna jest odporność rośliny uprawnej. Na zlecenie firmy Bayer w IHAR Oddział w Boninie, przebadano 61 odmian ziemniaka pod kątem wrażliwości na Sencor 70 WG, w dawce 0,5 kg/ha po wschodach, gdy rośliny ziemniaka osiągnęły wysokość cm. Odmiany Aster, Fauna, Fresco i Dunajec są wrażliwe na herbicyd Sencor 70 WG. Dlatego w tych odmianach nie polecamy stosowania preparatu. Natomiast odmiany: Irys, Bekas, Irga, Kolia, Koral, Jaśmin, Jagna, Jagoda, Kos, Ania, Fala, Lotos, Orlik, Sante, Anielka, Oda, Lawina, Klepa tylko w niekorzystnych warunkach wegetacji ziemniaków wykazywały podwyższoną wrażliwość. Jednak przebarwienia liści zanikały po około 2 tygodniach i nie wpływały na plon. Substancja biologicznie czynna metrybuzyna Dawka a) 0,75 1 kg/ha przed wschodami ziemniaka, po obredleniu i ostatecznym ukształtowaniu redlin b) 0,5 kg/ha po wschodach ziemniaków, gdy rośliny osiągnęły maksymalną wysokość cm, a chwasty nie są wyższe niż 3 4 cm c) 0,3 kg/ha + 0,2 kg/ha I dawka przed wschodami ziemniaka, II dawka po wschodach ziemniaka Preparat Sencor 70 WG w dawkach dzielonych daje możliwość bezpiecznego stosowania nawet w przypadku odmian o podwyższonej wrażliwości, przy niezmienionej skuteczności działania. 15

16 stonka ziemniaczana W Polsce w uprawach ziemniaka występuje wiele szkodników, lecz ich szkodliwość jest zróżnicowana w zależności od przebiegu warunków agrometeorologicznych. Największy wpływ na wielkość plonu mają uszkodzenia spowodowane żerowaniem larw trzeciego (L3) i czwartego (L4) podstadium stonki ziemniaczanej. Ich masowe pojawienie się jest zależne od warunków atmosferycznych, głównie od temperatury (ok. +25 C). Najczęściej występują w drugiej dekadzie czerwca na wczesnych odmianach ziemniaka, w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca na odmianach średniopóźnych, w pierwszej dekadzie lipca na odmianach późnych. Obecność larw trzeciego podstadium (L3) jest sygnałem do chemicznego zwalczania stonki. Czasami może wystąpić masowe pojawienie się chrząszczy po przezimowaniu lub z letniego pokolenia. Te pierwsze należy zwalczać na ziemniakach odmian bardzo wczesnych, a drugie na odmianach późnych. Chrząszcz i larwa stonki ziemniaczanej Wcześniejszy zabieg przeciw larwom jest niecelowy ze względu na obecność licznie złożonych jaj. Opóźnienie zabiegu może natomiast spowodować znaczne zniszczenie części nadziemnej (gołożery). PRESTIGE 290 FS Zaprawianie sadzeniaków zaprawą Prestige 290 FS jest najbardziej skuteczną możliwością zabezpieczenia plantacji przed stonką ziemniaczaną. W dawce 75 ml/100 kg bulw chroni przez okres co najmniej 12 tygodni, a w dawce 100 ml/100 kg bulw przez cały okres wegetacji (szczegółowy opis preparatu Prestige 290 FS na str. 11). Na plantacjach niechronionych chemicznie straty plonu ziemniaków mogą wynosić średnio 20 30%, a w skrajnych przypadkach ponad 70%. Zniszczenie powyżej 15% powierzchni liści powoduje obniżenie plonu o około 7 t/ha. Dodatkowe straty polegają na niekorzystnym, dużym udziale w plonie bulw drobnych. W produkcji nasiennej obecność gołożerów może prowadzić do dyskwalifikacji plantacji. 16

17 PROTEUS 110 OD to zdecydowanie najbardziej wyróżniający się insektycyd z grupy pro duktów nowej generacji, posiadający unikalną fromulację OD. W uprawie ziemniaka zalecany jest do zwalczania wszystkich postaci stonki ziemniaczanej i mszyc. technologia O-TEQ Substancja biologicznie czynna tiachlopryd, deltametryna Chroni przed stonką ziemniaczaną i mszycą Działanie Dawka Okres prewencji dla pszczół Okres karencji kontaktowe, żołądkowe 0,3 0,4 i 0,75 l/ha 1 godzina 14 dni Proteus * 110 OD dzięki technologi formulacyjnej O-TEQ posiada doskonałą zdolność gromadzenia się na powierzchni rośliny Od wielu lat firma Bayer CS i szkodnika oraz znakomitą odporność na zmycie przez deszcz. bada różnego rodzaju postacie Po natychmiastowym wniknięciu do rośliny wyróżnia się długotrwałym efektem działania wynoszącym do 4 tygodni. Szkodniki ssące preparatów w celu uzyskania prawdziwych innowacji w dziedzinie technologii formułowania i gryzące są eliminowane w sposób błyskawiczny dzięki efektowi knock down. postaci produktów (O-TEQ) Działa niezależnie od temperatury i niszczy wszystkie postacie stonki ziemniaczanej. Dzięki podwójnemu mechanizmowi działania na szkodniki zapobiega powstawaniu odporności. Jest idealnym narzędziem w programach rotacji i zintegrowanej strategii zwalczania szkodników. Substancja biologicznie czynna Chroni przed Działanie Dawka Okres prewencji dla pszczół Okres karencji deltametrycyna stonką ziemniaczaną kontaktowe, żołądkowe 0,2 0,3 l/ha 6 godzin 7 dni DECIS 2,5 EC preparat stonkobójczy o działaniu kontaktowym i żołądkowym na szkodniki. Na roślinach działa powierzchniowo. Decis 2,5 EC charakteryzuje się bardzo szybką, widoczną efektywnością ( knock down effect ) oraz wysoką skutecznością w temperaturach nieprzekraczających 20 C. Zwalcza zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe stonki ziemniaczanej. Środek należy stosować w momencie masowego pojawienia się chrząszczy lub intensywnego wylęgu larw. Wyższa z dawek jest zalecana do zwalczania chrząszczy (postaci dorosłych) lub w przypadku bujnej naci ziemniaków. 17

18 choroby ALTERNARIOZA Występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaków. Pierwsze objawy choroby obserwuje się w połowie czerwca i na początku lipca na dolnych liściach ziemniaka w postaci drobnych, z czasem powiększających się nekrotycznych plam. Przy dużym nasileniu choroby następuje zamieranie liści. Cechą charakterystyczną plam są koncentryczne kręgi na powierzchni, przypominające wyglądem słoje drewna. Symptomy alternariozy występują przeważnie przed pojawieniem się objawów zarazy ziemniaka. Dlatego w praktyce są często mylone Objawy suchej plamistości na liściu z nią lub innymi chorobami powodującymi nekrozy liści ziemniaka. Cechy chorobowe obserwuje się także na bulwach ziemniaka, gdzie pojawiają się różnej wielkości, nieregularne, brązowo-czarne plamki, które zwykle są lekko wgłębione. Przekrój bulwy z objawami alternariozy Zagłębione plamy na bulwach porażonych alternariozą Zapobieganie: stosowanie zdrowych sadzeniaków, właściwe nawożenie: azotem dostosowane do potrzeb rośliny, potasem lekko podwyższone (potas podnosi odporność rośliny), odpowiednie przedplony najkorzystniejsze motylkowe, np. łubin, uprawa odmian o podwyższonej odporności, ochrona chemiczna stosowanie fungicydów kontaktowych i wgłębnych, np. Antracol 70 WG, Pyton 60 WG. 18

19 ZARAZA ZIEMNIAKA Jest najgroźniejszą i najbardziej rozpowszechnioną chorobą grzybową, atakującą ziemniaki w okresie wegetacji, a także rozwijającą się na przechowywanych bulwach. choroby Pierwsze objawy zarazy to niewielkie, nieregularne, jasnozielone plamki na dolnych, najniżej położonych liściach, gdzie panuje większa wilgotność. W sprzyjających warunkach infekcja liści postępuje szybko, plamy powiększają się, przybierając barwę brunatnobrązową. Na brzegach plam, na dolnej stronie liścia, występuje biały nalot zarodników grzyba. Objawy liściowej formy zarazy ziemniaka Do niedawna zaraza ziemniaka była stosunkowo prosta w zwalczaniu, lecz pod koniec lat osiemdziesiątych pojawiły się nowe populacje łączące geny ras północnoamerykańskich i europejskich. Rozmnażanie płciowe umożliwiło zarazie ziemniaka łączenie korzystnych cech różnych genotypów. W efekcie najbardziej patogeniczne, najszybciej rozprzestrzeniające się i najpłodniejsze rasy są znajdowane na całym świecie. Obecnie nowe rasy zarazy ziemniaka są bardziej agresywne. Epidemie stają się dotkliwsze, z wcześniejszą infekcją w sezonie i krótszymi cyklami życiowymi patogenu. Czasami proces chorobowy rozpoczyna się na wierzchołkach pędów, ogonkach liściowych czy łodygach. Na porażonych łodygach widoczne są wydłużone, brunatne lub czarne plamy, obejmujące cały obwód łodygi, prowadzące nawet do jej przełamania. Jest to tzw. łodygowa forma zarazy. Objawy łodygowej formy zarazy ziemniaka 19

20 choroby Zakażenie bulw następuje w polu lub w czasie zbioru albo podczas sortowania. Na powierzchni bulwy porażonej zarazą tworzą się różnej wielkości nieregularne, ołowianoszare plamy. W miąższu występują rdzawe, twarde nacieki, postępujące w głąb bulwy. Średnie straty plonu ziemniaków na skutek porażenia zarazą (obserwacje wieloletnie) wynoszą 20 25%. Opisywane są przypadki 100% straty plonu, spowodowane epidemią zarazy ziemniaka. Stwierdzono, że zniszczenie 50% powierzchni liści zatrzymuje całkowicie przyrost plonu. Im wcześniej dochodzi do zniszczenia roślin, tym straty są większe. Bezpośrednie porażenie bulw ziemniaka zarazą prowadzi do większych strat w czasie przechowywania. Porażone bulwy gniją oraz są wtórnie atakowane przez inne grzyby i bakterie, zwiększając dodatkowo ubytki. Chore sadzeniaki w przechowalni są ponadto źródłem choroby w roku następnym. 20

21 Ochrona plantacji ziemniaka przed zarazą jest koniecznością to ograniczenie strat. choroby Zapobieganie i zwalczanie: 1. Zabiegi profilaktyczne: wczesne terminy sadzenia podkiełkowanych lub pobudzonych bulw, by szybciej wytworzył się plon, zanim zaraza zniszczy nać, niszczenie źródeł zakażenia (zakopywanie lub opryskanie fungicydem stert odpadowych pozostawianych przy kopcach), formowanie wysokich redlin chroniących bulwy przed chorobą. 2. Uprawa odpornych odmian ziemniaka. 3. Niszczenie naci (desykacja) powinno być ostatnim zabiegiem ochronnym na plantacji ziemniaka. Czynność tę można wykonać mechanicznie lub chemicznie. W latach tzw. zarazowych lub na plantacjach nasiennych powinno się stosować desykację chemiczną. 4. Jesienne przesortowanie ziemniaków oraz kontrola przechowywanych bulw w okresie ok. 6 tygodni po zbiorze jest bardzo ważnym czynnikiem ochrony przed zarazą, szczególnie w tzw. latach zarazowych i przy niedostatecznej ochronie chemicznej plantacji w okresie wegetacji. 5. Metody chemiczne ochronne opryskiwanie roślin ziemniaka fungicydami w celu zapobiegania występowaniu choroby. Jako zadowalający efekt ochrony przed zarazą przyjęto opóźnienie pojawienia się i rozwoju choroby o 3 4 tygodnie. Gdy na plantacji wystąpią już pierwsze objawy zarazy na roślinach, wtedy fungicydy ograniczają tylko jej rozprzestrzenianie się poprzez zahamowanie rozwoju grzyba. Pierwszy zabieg opryskiwania powinien być wykonany: na plantacjach odmian bardzo wczesnych i wczesnych w okresie zwierania się roślin w rzędach, na plantacjach odmian średniopóźnych i późnych, gdy na plantacjach odmian wczesnych w danym rejonie występują pierwsze objawy choroby. Obserwacje dotyczące terminu występowania objawów zarazy dokonane przez IHAR Oddział w Boninie wskazują, że pierwszy zabieg należy przeprowadzić dni po posadzeniu bulw. W warunkach Polski ochrona plantacji przed zarazą ziemniaka powinna być prowadzona przez co najmniej 2 3 miesiące, tzn. do momentu wytworzenia plonu. 21

22 fungicydy PYTON 60 WG preparat grzybobójczy o działaniu wgłębnym i kontaktowym do zapobiegawczego i interwencyjnego zwalczania alternariozy i zarazy ziemniaka. Pyton zapewnia niezawodny, wysoki poziom skuteczności, działa aktywnie w wielu różnych fazach rozwojowych zarazy ziemniaka, odznacza się gwałtownym i bezpośrednim niszczeniem zarodników. Wykazuje działanie antysporulacyjne (hamuje proces powstawania zarodników). PYTON 60 WG chroni rośliny ziemniaka w okresie intensywnego wzrostu części nadziemnej oraz w okresie tworzenia się i przyrostu bulw. Dlatego polecany jest do zabiegów ochronnych po zastosowaniu fungicydów systemicznych (układowych), takich jak: Infinito 687,5 SC lub Pyton Consento 450 SC. W przypadku ostatnich zabiegów chroniących bulwy zaleca się zastosowanie maksymalnej dawki preparatu, tj. 1,25 kg/ha. Substancja biologicznie czynna Chroni przed Działanie Dawka Okres karencji fenamidon (fenomen) + mankozeb alternariozą i zarazą ziemniaka wgłębne i kontaktowe 1,25 kg/ha 7 dni PYTON CONSENTO 450 SC to nowoczesny fungicyd firmy Bayer CropScience, który zapewnia doskonałą ochronę przed zarazą ziemniaka. Dwie substancje biologicznie czynne doskonale znany propamokarb i innowacyjny Fenomen stanowią niezwykłe połączenie. Zapewnia ono w sposób idealny skuteczne działanie ochronne (profilaktyczne) i antysporulacyjne (hamujące proces tworzenia się zarodników). Działa leczniczo, co wynika z systemicznych właściwości substancji aktywnych, głównie propamokarbu. Posiada bezpieczny profil toksykologiczny i środowiskowy. Substancja biologicznie czynna Fenomen + propamokarb Pyton Consento chroni nowe przyrosty roślin i dlatego polecany jest w okresie intensywnego wzrostu części nadziemnej ziemniaka. Zapobiega również występowaniu alternariozy, co pozwala na stosowanie preparatu, podobnie jak w przypadku zarazy, do pierwszych zabiegów fungicydowych. Chroni przed Działanie Dawka Okres karencji alternariozą i zarazą ziemniaka systemiczne i wgłębne 2 l/ha 7 dni Pyton Consento jest niezawodnym fungicydem zapewniającym zwalczanie nowych, bardzo agresywnych form zarazy ziemniaka, w tym form zarazy łodygowej. Dodatkowo zwalcza zarodniki pływkowe, co w konsekwencji wpływa na ochronę bulw i jakość uzyskiwanego plonu. 22

23 INFINITO 687,5 SC innowacyjny preparat grzybobójczy o działaniu systemiczno-wgłębnym do zwalczania zarazy ziemniaka. Odznacza się wyjątkowo długim okresem działania. Szczególnie polecany do zwalczania agresywnych typów zarazy, najbardziej patogenicznych i najszybciej rozprzestrzeniających się. Jest idealnym narzędziem do walki z zarazą łodygową. fungicydy Substancja biologicznie czynna Chroni przed Działanie Dawka Okres karencji propamokarb + fluopikolid zarazą na łodygach, liściach i bulwach systemiczne i wgłębne 1,6 l/ha 7 dni Infinito zawiera nowy składnik aktywny fluopikolid, który w nowatorski sposób zwalcza zarazę ziemniaka. Składnik ten jest niezwykle skuteczny we wszystkich stadiach rozwojowych zarazy, wpływając jednocześnie na bardzo długi okres ochrony. Infinito zawiera dwa składniki aktywne o uzupełniającym się działaniu, gwarantując doskonałą ochronę liści, łodyg, bulw i nowych przyrostów. Działa prewencyjnie, leczniczo i wyniszczająco (hamuje proces zarodnikowania). Infinito z powodzeniem można stosować od momentu intensywnego wzrostu części nadziemnych, tj. liści i łodyg, aż do fazy początku zasychania naci, w dawce 1,6 l/ha. BASTA 150 SL preparat nieselektywny o działaniu wgłębnym, który niszczy zielone nadziemne części roślin. W ziemniakach może być stosowany do desykacji naci, czyli chemicznego niszczenia łęcin ziemniaków. desykanty Desykacja preparatem Basta sprawia, że zbiór jest zdecydowanie łatwiejszy, jego czas znacznie krótszy z powodu niezakleszczania się maszyn, a straty i uszkodzenia bulw są minimalne. Dzięki temu otrzymujemy plon handlowy o wysokiej jakości, co jest szczególnie ważne w przemyśle przetwórczym i przy produkcji ziemniaków do bezpośredniej konsumpcji. Substancja biologicznie czynna Zakres stosowania Działanie Dawka glufosynat amonowy desykacja naci niszczy zielone, nadziemne części roślin 2,5 3,0 l/ha 23

24 Zalecane preparaty w uprawie ziemniaków: Monceren FS lub DS Prestige 290 FS Sencor 70 WG NOWOŚĆ PROTEUS * 110 OD infinito 687,5 SC Pyton Consento 450 SC Pyton 60 WG Basta 150 SL Zaprawy fungicydowe do zwalczania rizoktoniozy ziemniaka (zgnilizna kiełków, porażenie podstawy łodyg, ospowatość bulw). Zaprawa insektycydowo-fungicydowa. Zwalcza mszyce, stonkę ziemniaczaną, drutowce i pędraki oraz równocześnie chroni przed rizoktoniozą ziemniaka. Preparat chwastobójczy zwalczający wszystkie najczęściej występujące na plantacjach ziemniaka chwasty dwuliścienne oraz niektóre chwasty jednoliścienne. Preparat owadobójczy w formie zawiesiny olejowej o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w uprawie ziemniaka. W roślinie działa układowo. Fungicyd o działaniu systemiczno-wgłębnym przeznaczony do zwalczania zarazy ziemniaka. W pełni chroni liście, łodygi, bulwy i nowe przyrosty. Działa zapobiegawczo, leczniczo i wyniszczająco. Preparat grzybobójczy o działaniu systemiczno-wgłębnym, do zapobiegawczego i interwencyjnego zwalczania alternariozy i zarazy ziemniaka. Preparat grzybobójczy o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do zapobiegawczego i interwencyjnego zwalczania alternariozy i zarazy ziemniaka. Polecany jest do zabiegów chroniących bulwy. Preparat nieselektywny o działaniu wgłębnym, przeznaczony do desykacji, czyli chemicznego niszczenia łęcin ziemniaków. Czekamy na Twoje pytania: tel , STOSUJ BEZPIECZNIE Preparat biologicznie czynny, do użycia jedynie zgodnie z etykietą instrukcją stosowania Bezpieczeństwo stosującego: stosuj rękawice, ekran chroniący twarz i kombinezon ochronny nie pij, nie jedz, nie pal i nie wdychaj rozpylonej cieczy roboczej w trakcie stosowania środków Bezpieczeństwo innych osób: przechowuj środki pod zamknięciem, z dala od osób niepowołanych, zwłaszcza dzieci Bezpieczeństwo dla środowiska: środki szkodliwe, toksyczne lub bardzo toksyczne dla organizmów wodnych nie dopuść do przedostania się środków do cieków i zbiorników wodnych opróżnione kanistry/butelki płucz co najmniej trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlej do opryskiwacza przed zabiegiem, puste opakowania zwróć do miejsca zakupu Uwaga: przed zastosowaniem preparatów prosimy zapoznać się z ich etykietami instrukcjami stosowania. zastrzeżony znak towarowy firmy Bayer * produkt w końcowej fazie rejestracji Al. Jerozolimskie 158, Warszawa, tel , fax