Sołecka Strategia Rozwoju Wsi Budziszów Mały Gmina Wądroże Wielkie Marzec 2015 r.
Spis treści 1. Analiza zasobów.. 3 2. Analiza SWOT 8 3. Analiza potencjału rozwojowego wsi.10 4. Wizja 11 5. Program krótkoterminowy 12 6. Program długoterminowy.13 7. Fotografie...16 2
Przyrodniczy Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 1. Analiza zasobów ANALIZA ZASOBÓW CZ I Rodzaj zasobu Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) dysponuje Małe Duże Wyróżniające 1 2 3 4 5 -walory krajobrazu, rzeźby terenu... Rzeźba terenu umiarkowanie urozmaicona, na ogół płaska -stan środowiska... -walory klimatu... -walory szaty roślinnej... Środowisko ogólnie czyste Klimat umiarkowany, wiatry zachodnie. Okresowe braki opadów deszczu w stosunku do potrzeb rolniczych Drzewostan uregulowany (lipy, jesiony, dęby) -cenne przyrodniczo obszary lub obiekty... Drzewostan pomnikowy-120letnie platany, lipy, dęby posadowione na terenie kompleksu pałacowo parkowego (aktualnie w posiadaniu prywatnym) -świat zwierzęcy (ostoje, siedliska)... Tama bobrów -wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy)... Rzeka Cicha Woda - czystość środowiskowa zadowalająca -wody podziemne... -gleby... -kopaliny... Wody gruntowe podskórne-wysokie Gleby o dobrej przydatności rolnej zaliczane do II-IV klasy -walory geotechniczne...... Kulturowy -walory architektury... -walory przestrzeni wiejskiej publicznej... Pałac z parkiem i zabudowaniami gospodarczymi -walory przestrzeni wiejskiej prywatnej... Zabudowa wsi zwarta typowa dla regionu-poniemieckie domostwa z wieloma kompleksami gospodarczymi. Gospodarstwa czyste i zadbane. -zabytki i pamiątki historyczne... Kompleks Pałacowo-Folwarczny (aktualnie w posiadaniu prywatnym) 3
-osobliwości kulturowe... -miejsca, osoby i przedmioty kultu... -święta, odpusty, pielgrzymki... -tradycje, obrzędy, gwara... - Święto Budziszowa Małego Festiwal Twórczości Ludowej pn. Region w Kulturę Ubrany. - Koncert Bożonarodzeniowy Kultywowanie tradycji wyplatania wieńca dożynkowego i palmy wielkanocnej -legendy, podania i fakty historyczne... -przekazy literackie... -ważne postacie i przekazy historyczne... Wieś Budziszów Mały wzmiankowana jest po raz pierwszy w dokumentach kościelnych z 1217 r. Wtedy wieś wymieniana jest jako należąca do parafii w Słupie. Około połowy V w jako spadkobierca majątku wymieniony jest Balthazar Junghens. Podaje się że w 1789 r. wieś była własnością królewską. Po II wojnie św. we wsi osadziła się ludność napływowa z okolic Kielecczyzny, Rzeszowszczyzny i Centralnej Polski, a także Łemkowie z okolic Krynicy Górskiej i Muszyny. -specyficzne nazwy... -specyficzne potrawy... Nalewki według domowych receptur - dawne zawody...... Stolarz - zespoły artystyczne, twórcy......... Zespół śpiewaczy Czerwona Kalina Malarka-Animatorka Kultury Przodków i tradycji, osoba umiejąca szydełkować x ANALIZA ZASOBÓW CZ II Rodzaj zasobu Opis (nazwanie) zasobu jakim Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw ) wieś dysponuje Małe Duże Wyróżniające 1 2 3 4 5 Obiekty i tereny -działki pod zabudowę mieszkaniową... W miejscowości znajdują się działki z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe. -działki pod domy letniskowe... -działki pod zakłady usługowe i przemysł... -pustostany mieszkaniowe... 4
-pustostany poprzemysłowe... -tradycyjne nie użytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, młyny, itp.)...... Infrastruktura społeczna -place publicznych spotkań, festynów... Gminny Teren Rekreacji, Sportu i Rozrywki -sale spotkań, świetlice, kluby... Świetlica Wiejska -miejsca uprawiania sportu... j/w -miejsca rekreacji... j/w -ścieżki rowerowe, szlaki turyst.... -szkoły... -przedszkola... -biblioteki... -placówki opieki społecznej... -placówki służby zdrowia...... Infrastruktura techniczna -wodociąg, kanalizacja...... Wieś jest całkowicie zwodociągowana. -drogi (nawierzchnia, oznakowanie oświetlenie)...... chodniki, parkingi, przystanki...... sieć telefoniczna.i dostępność internetu... Do wsi można dojechać z trzech stron od drogi krajowej nr 345 oraz drogami powiatowymi Stan dróg: nawierzchnie w stanie niezadawalającym, oznakowanie dobre, oświetlenie drogi i ciągów pieszych zadowalające Jeden przystanek utrzymywany technicznie przez mieszkańców. Stan dobry. Ogólnie dobry dostęp do Internetu i łączności telefonicznej. telefonia komórkowa... Zasięg dobry inne...... 5
Rodzaj zasobu ANALIZA ZASOBÓW CZ III Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu ( odpowiednio wstaw ) Małe Duże Wyró ż- Niając e 1 2 3 4 5 Gospodarka, rolnictwo - Miejsca pracy (gdzie, ile? )... Firma transportowa, 2 osoby; 2 sklepy spożywcze, 4 osoby; 7 gospodarstw rolnych, 14 osób; gminna działalność gospodarcza, 4 osoby -znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe... i ich produkty... -gastronomia... -miejsca noclegowe... -gospodarstwa rolne... -uprawy hodowle,... -możliwe do wykorzystania odpady produkcyjne -zasoby odnawialnych energii...... Gospodarstwo rolne Wiesław Królikowski, 6 osób Zboża, kukurydza, rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki i warzywa przydomowe hodowle drobiu Środki finansowe i pozyskiwanie funduszy -środki udostępniane przez gminę... Fundusz sołecki, środki dodatkowe z budżetu gminy Wądroże Wielkie (dofinansowanie do imprez zapisanych w gminnym kalendarzu imprez) - środki wypracowywane... Środki wypracowywane podczas Festiwalu Twórczości Ludowej. Środki pozyskiwane z grantów i konkursów oraz z projektów unijnych i od sponsorów. Mieszkańcy (kapitał społeczny i ludzki) Na stałe we wsi zamieszkuje ok. 160 mieszkańców, wielu z nich jest absolwentami uczelni wyższych oraz szkół średnich. Młodzież aktualnie ucząca się prowadzi edukację na uczelniach wyższych i w szkołach średnich. -Autorytety i znane postacie we wsi... -Krajanie znani w regionie, w kraju i zagranicą... -Osoby o specyficznej lub ważnej dla wiedzy i umiejętnościach, m.in. studenci... -Przedsiębiorcy, sponsorzy... Osoba doświadczona w pisaniu projektów, osoba bardzo dobrze znająca j, francuski, osoba grająca na akordeonie Miejscowy przedsiębiorca rolny 6
-Osoby z dostępem do Internetu i umiejętnościach informatycznych... Większość mieszkańców posiada stały dostęp do Internetu. -Pracownicy nauki... -Związki i stowarzyszenia... Stowarzyszenie Wspólna Inicjatywa -Kontakty zewnętrzne (np. z mediami)... Prasa lokalna, regionalna, polskie Radio Wrocław -Współpraca zagraniczna i krajowa...... Informacje dostępne o wsi -Publikatory, lokalna prasa... -Książki, przewodniki... -Strony www... Nowa Gazeta Jaworska, Kurier Jaworski, Kwartalik na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie Okazjonalne książki, ulotki, przewodniki; okazjonalnie polskie Radio Wrocław Strona internetowa gminy Wądroże Wielkie 7
2. Analiza SWOT SILNE SŁABE (ATUTY WEWNETRZNE) (SŁABOSCI WEWNĘTRZNE) (CZYNNIKI WEWNĘTRZNE) 1. Aktywnie działające Stowarzyszenie Wspólna Inicjatywa (J) 2. Wysoka aktywność liderów (J) 3. Posiadanie dobrze wyposażonej świetlicy i kompleksu rekreacyjno-sportowego (S) 4. Doświadczenie w realizacji projektów unijnych (B) 5. Duża efektywność podjętych inicjatyw społecznych (J) 6. Zaangażowana młodzież (J) 7. Przedsiębiorcy lokalni chętni do współpracy (J) 8. Własne imprezy cykliczne (J) 9. Świadome podtrzymywanie tradycji kulturowej (T) 10. Wykształceni mieszkańcy (J) 11. Wybitne talenty muzyczne wśród mieszkańców (J) 12. Dobre warunki do produkcji rolnej (B) 13. Dobre położenie geograficzne przy autostradzie A4 (J) 14. Mały stopień zagrożenia środowiska (J) 15. Zróżnicowanie kulturowe środowiska lokalnego (T) 16. Bogate prywatne zbiory eksponatów zabytkowego sprzętu rolniczego i gospodarskiego (T) 1. Słabe zaangażowanie i wsparcie części społeczności wiejskiej (J) 2. Niewystarczające fundusze na rozwój i bieżącą działalność sołectwa (B) 3. Małe możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania (B) 4. Migracja młodzieży do dużych miast (B) 5. Utrudniona komunikacja publiczna z większymi ośrodkami miejskimi (J) 6. Zły stan dróg (S) 7. Brak chodników (S) 8. Brak kanalizacji (S) 9. Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi (B) 10. Słaba infrastruktura turystyczna (J) 11. Niedostateczna ilość publikacji na temat historii miejscowości i jej zasobów (T) 12. Dewastacja terenów publicznych (S) 8
SZANSE ZAGROŻENIA (OKAZJE ZEWNETRZNE PŁYNACE Z OTOCZENIA) (ZAGROŻENIA PŁYNĄCE Z OTOCZENIA) (CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE) 1.. Różnorodność konkursów umożliwiających pozyskanie środków dla wsi (B) 2. Napływ inwestorów zewnętrznych (B) 3. Odrodzenie w społeczeństwie świadomości swoich tradycji i tożsamości regionalnych (T) 4. Nawiązanie współpracy z doświadczonymi organizacjami i instytucjami (J) 5. Zwiększony popyt na produkty tradycyjne i rękodzieło (B) 6. Większe zainteresowanie ludzi wsią jako miejscem do odpoczynku. (B) 7. Zmiany programów nauczania w szkołach wprowadzające w praktyczne poznawanie z wykorzystaniem zasobów wiejskich (J) 1. Spadek liczby mieszkańców-niż demograficzny (B) 2. Zbyt rozwinięta biurokracja w pozyskiwaniu środków na realizację działań (B) 3. Tendencja do traktowania wsi jako sypialni dla dużych miast. (J) 4. Niewystarczający budżet gminny (B) 5. Zubożenie społeczeństwa lokalnego (B) 6. Niska akceptacja społeczeństwa miejskiego dla działań związanych z życiem na wsi (J) 7. Zmienna polityka rolna (B) 8.Udział w Programie Odnowa Wsi Dolnośląskiej (J) 9
3. Analiza potencjału rozwojowego wsi SILNE STRONY SŁABE STRONY ( ) 1 4 SZANSE ZAGROŻENIA (-) = Obszar słaby. 0 0 Otoczenie będzie obojętne. Standard życia (warunki materialne) 3,6,7,8,12 Obszar silny. Otoczenie będzie sprzyjające. Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego 9,15,16 11, 3 Jakość życia (warunki niematerialne) 1, 2, 5, 6, 7, 8, 10,11,13,14 1, 5,10 4, 7, 8, 3, 6 3 1 1 0 (+) + 10 3 3 2 (+) + 2 4 4 5 (-) - Byt (warunki ekonomiczne) 4,12, 1,2,4,5.7 2, 3,4,9 1, 2, 5,6 Obszar słaby. Obszar silny. Otoczenie będzie sprzyjające. Otoczenie będzie niesprzyjające. 10
4. Wizja miejscowości Wizja hasłowa: Budziszów Mały tu liczy się jakość. Wizja opisowa: Budziszów Mały to nowoczesna miejscowość z dobrze rozwiniętą infrastrukturą. Na terenie kompleksu sportowo-rekreacyjnego odbywają się liczne imprezy i inne działania o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Rozbudowane zaplecze turystyczne, oparte na lokalnych zasobach, dawnych tradycjach i obyczajach, przyciąga tłumy gości i jest źródłem dodatkowych dochodów. Rozliczne projekty i akcje społeczne, realizowane przez mieszkańców z ich własnej inicjatywy, służą wzmacnianiu integracji i stałemu podnoszeniu jakości życia w naszej miejscowości. 11
5. Program krótkoterminowy odnowy wsi na okres marzec 2015 marzec 2016 Kluczowy problem Odpowiedź Propozycja projektu (nazwa) Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Punktacja Hierarchia Co nas najbardziej zintegruje? Na czy nam najbardziej zależy? Co nam najbardziej przeszkadza? Wspólne działanie Na integracji mieszkańców wsi Niewystarczając a promocja wsi Festiwal Twórczości Ludowej Region w kulturę ubrany 06.06.2015 Akcja sprzątanie miejscowości Czysta miejscowość świadectwem kultury naszych mieszkańców II kwartał 2015 Wykonanie tablic informacyjnych III/IV kwartał 2015 Organi zacyjni e Finans owo TAK TAK TAK NIE TAK TAK 5, 5, 5, 5 20 3, 2, 2, 3 10 4, 2, 2, 4 1 4 14 2 Co najbardziej zmieni nasze życie? Co nam przyjdzie najłatwiej? Zwiększenie jakości życia we wsi Przygotowanie artystyczne i merytoryczne organizowanych imprez Doposażenie świetlicy wiejskiej w sprzęt gastronomiczny i techniczny II-III kwartał 2015 Koncert Bożonarodzeniowy grudzień 2015 TAK TAK TAK TAK 1, 1, 1, 2 5 3, 3, 4, 1 11 5 3 12
6. Plan i program odnowy wsi 1. Cele Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję wsi? A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO 1. Ochrona i popularyzacja kultury i tradycji 2. Podnoszenie poziomu wiedzy na temat dawnego życia na wsi 3. Pielęgnowanie historii wsi i jej mieszkańców I. Plan rozwoju II. Program odnowy wsi na lata 2015-2025 2. Co pomoże osiągnąć cele? 3. Co może przeszkodzić? BARIERY ATUTY Projekty Słabe strony Zasoby Silne strony Co wykonamy? Co wyeliminujemy? Czego użyjemy? i Szanse Zagrożenia Co wykorzystamy? Czego unikniemy? Świetlica wiejska i teren rekreacyjno-sportowy Prywatne zbiory dawnego sprzętu rolniczego i gospodarstwa domowego Doświadczeni wolontariusze Aktywni mieszkańcy Duże zaangażowanie liderów Lokalne talenty Nabyte doświadczenia organizacyjne Zaangażowana młodzież Wykształceni mieszkańcy Słabe zaangażowanie i wsparcie części społeczeństwa Niewystarczające fundusze na realizacje działań wiejskich Niedostateczna liczba publikacji na temat historii wsi. 1.1. Cykliczna organizacja Festiwalu Twórczości Ludowej pn. Region w kulturę ubrany 1.2. Organizacja imprez okolicznościowych (dożynki z pleceniem wieńca, koncert Bożonarodzeniowy) 2. 1 Stworzenie muzeum zabytkowego sprzętu rolniczego i gospodarstwa domowego 2.2. Organizacja warsztatów związanych z kultywowaniem tradycji ludowych (pisanki, palma wielkanocna, wieniec) 3. Postawienie tablic z informacjami o historii wsi. B. STANDARD ŻYCIA 13
1. Poprawa stanu infrastruktury społecznej 2. Poprawa estetyki i wyglądu wsi 3. Poprawa dostępu do infrastruktury technicznej 4. Ograniczenie dewastacji miejsc publicznych Świetlica wiejska Plac zabaw Przystanek autobusowy Osoba z talentem malarskim Aktywni mieszkańcy Duże zaangażowanie liderów Nabyte doświadczenia organizacyjne Zaangażowana młodzież Słabe zaangażowanie i wsparcie części społeczeństwa Niewystarczające fundusze na realizację działań wiejskich Brak kanalizacji Dewastacja terenów publicznych 1.1. Doposażenie świetlicy w sprzęt gastronomiczny i techniczny 1.2. Rozbudowa placu zabaw 2.1. Coroczne odnawianie plastyczne przystanku 2.2. Coroczna akcja sprzątania wsi 3.1. Budowa kanalizacji 4.1. Zainstalowanie monitoringu Zaniedbanie miejsca na wsi C. JAKOŚĆ ŻYCIA 1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej wsi 2Wykorzystanie potencjału mieszkańców 3. Poprawa bezpieczeństwa Świetlica wiejska Drogi publiczne Aktywni mieszkańcy Większe zainteresowanie ludzi wsią jako miejscem do odpoczynku Duże zaangażowanie liderów Zaangażowana młodzież Lokalne talenty Niebezpieczeństwo wynikające z dużego ruchu na głównej drodze we wsi Słaba infrastruktura turystyczna Słabe zaangażowanie i wsparcie części społeczności wiejskiej 1.1.Budowa ścieżek rowerowych 1.2.Wykonanie tablic z informacjami dotyczącymi atrakcji wsi 2.1. Organizacja warsztatów z rytmiki i emisji głosu 2.2. Organizacja kursów tańca tradycyjnego i współczesnego 3.1. Budowa chodników Niewystarczające fundusze na realizacje działań wiejskich D. BYT 14
1. Promocja wsi 2. Podniesienie wiedzy i umiejętności mieszkańców 3. Wspieranie lokalnej wytwórczości Świetlica wiejska, Lokalni wytwórcy i przedsiębiorcy Produkty lokalne Aktywni mieszkańcy Informacje o miejscowości Wiedza mieszkańców Wiedza i potencjał mieszkańców Duże zaangażowanie liderów Zwiększony popyt na produkty tradycyjne i rękodzieło Nawiązanie współpracy z doświadczonymi organizacjami i instytucjami 1.1. Wykonanie witaczy wsi 1.2. Cykliczne wykonywanie materiałów promocyjnych wsi (foldery, gadżety itp.) Wykonanie folderu informacyjnego o miejscowości 2.1. Szkolenia i kursy zawodowe według potrzeb mieszkańców 3.1. Skatalogowanie i wydanie folderu produktów lokalnych i tradycyjnych przepisów 3.2. Udział w inicjatywach miejscowych, lokalnych i regionalnych służących promocji produktów lokalnych Zróżnicowanie kulturowe środowiska lokalnego 15
8. Fotografie Świetlica Krzyż przydrożny 16
Pałac Brama wjazdowa na teren zabudowań gospodarczych pałacu (obecnie gospodarstwo rolne) 17
Przystanek autobusowy Rzeka Cicha woda 18