U s t a w a z dnia.. o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia 1 )

: U s t a w a z dnia.. o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia 1 ) R o z d z i a ł 1 Przepisy ogólne Art. 1 1. Ustawa określa zasady realizacji rekompensaty za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia. 2. Rekompensata polega na wypłacie świadczenia pieniężnego. Art. 2 Ustawa nie reguluje roszczeń za mienie przejęte na terenie miasta stołecznego Warszawy na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) oraz mienie pozostawione poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej w związku ze zmianami terytorialnymi wynikającymi z II wojny światowej. 1 Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,, z dnia 26 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, ustawę z dnia 23 lutego 1991 o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, z dnia 6 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami, z dnia 4 września 1997r. o działach administracji rządowej, z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej, ustawę z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. 1

Art. 3 Wersja z dnia: 1. Rekompensata przysługuje za przejęte nieruchomości wraz z ich częściami składowymi oraz za niektóre inne składniki mienia określone w ust.2 i 3, zwane dalej mieniem przejętym. 2. Rekompensata przysługuje za składniki przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 55 1 i 55 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm. 2 ), a także apteki oraz tabor żeglugi śródlądowej, z zastrzeżeniem ust. 4. 3. Rekompensata przysługuje również za przejęte rzeczy zabytkowe w rozumieniu art. 31. 4. Rekompensacie nie podlegają przedmioty majątkowe osoby uprawnionej służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb właściciela lub członków jego rodziny pozostających z nim we wspólności majątkowej, a także środki pieniężne w gotówce, na rachunkach bankowych, jak również prawa z papierów wartościowych, prawa na dobrach niematerialnych oraz wszelkie wierzytelności, także gdy wiążą się z przedsiębiorstwem, gospodarstwem rolnym, apteką lub taborem żeglugi śródlądowej. Art. 4 Rekompensata przysługuje za mienie przejęte: 1) w latach 1944-1962 na podstawie przepisów: a) art. 1 dekretu Naczelnika Państwa z 16 grudnia 1918r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (Dz. Praw Nr 21, poz. 67 oraz z 1927 r. Nr 49, poz. 437), b) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, 2 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692 i Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 278. 2

: poz. 13, z 1946 r. Nr 49, poz. 279, z 1957 r. Nr 39, poz. 172 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6) oraz przepisów wydanych na podstawie tego dekretu, c) art. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82, z 1948 r. Nr 57, poz. 456, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), d) dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego Film Polski (Dz. U. Nr 55, poz. 308), e) dekretu z dnia 28 listopada 1945 r. o przejęciu niektórych nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa (Dz. U. Nr 57, poz. 321), f) art. 3 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17, Nr 71, poz. 389 i Nr 72, poz. 394, z 1958 r. Nr 45, poz. 224 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), g) art. 34 ust. 1 i 3 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87, Nr 49, poz. 279, Nr 71, poz. 389, Nr 72, poz. 395, z 1947, Nr 19, poz. 77, Nr 66, poz. 402, z 1948 r. Nr 57, poz. 454 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), h) art. 41 ust. 1 i art. 42 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. Nr 49 poz. 279, z 1951 r. Nr 5, poz. 39, z 1958 r. Nr 17, poz. 71 i 72, z 1969 r. Nr 13, poz. 95, z 1971 r. Nr 27, poz. 250, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668), i) dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz. U. Nr 20, poz. 138 oraz z 1949 r. Nr 65, poz. 527), j) dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339 oraz z 1958 r. Nr 17, poz. 71), k) ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na własność Państwa (Dz. U. Nr 1, poz. 1, z 1968 r. Nr 3, poz. 6 oraz z 1969 r. Nr 13, poz. 95), l) dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o przejęciu taboru żeglugi śródlądowej na własność Państwa (Dz. U. Nr 6, poz. 36 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6), 3

: m) ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39, poz. 174, z 1961 r. Nr 32, poz. 161 oraz z 1982 r. Nr 11, poz. 79), n) ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 oraz z 1968 r. Nr 3, poz. 6), o) art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 348, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1991 r. Nr 107, poz. 464), p) ustawy z dnia 30 maja 1962 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 34, poz. 158 oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115); 2) przez Państwo w latach 1944-1962 bez podstawy prawnej lub z naruszeniem prawa; 3) zajęte od dnia 1 września 1939 r. przez okupacyjne władze niemieckie, a następnie przejęte przez Państwo. Art. 5 1. Rekompensata przysługuje osobie fizycznej, która była właścicielem mienia w dniu jego przejęcia lub jej spadkobiercom, zwaną dalej osobą uprawnioną. 2. Osobą uprawnioną jest również spółka handlowa, która była właścicielem mienia w dniu jego przejęcia. Art. 6 1. Jeżeli w chwili przejęcia, prawo do mienia stanowiło przedmiot współwłasności, rekompensata przysługuje każdemu współwłaścicielowi, w części odpowiadającej jego udziałowi w przejętym mieniu. 2. W przypadku, gdy przejęte mienie było objęte współwłasnością łączną, dla ustalenia udziału w rekompensacie osoby uprawnionej, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące stosunku, z którego ta współwłasność wynika. 4

: 3. W razie przejęcia mienia spółki handlowej rekompensata nie przysługuje jej wspólnikom ani ich następcom prawnym, a rozliczenia pomiędzy spółką a wspólnikami z tytułu otrzymanej przez spółkę rekompensaty regulują odrębne przepisy. Art. 7 1. Rekompensata nie przysługuje osobie: 1) której na podstawie przepisów i zdarzeń określonych w art. 4 przysługiwały w stosunku do państw obcych uprawnienia odszkodowawcze, wynikające z umów międzynarodowych zawartych po dniu 1 stycznia 1944 r. między Państwem Polskim lub jego rządem, a państwami obcymi lub ich rządami; 2) której mienie zostało przejęte przez Państwo Polskie bez odszkodowania w związku z wykonaniem Umowy Poczdamskiej i innych aktów międzynarodowych jako przysługujące Polsce reparacje wojenne; 3) która utraciła obywatelstwo polskie na podstawie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej (Dz. U. Nr 55, poz. 310, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 i Nr 66, poz. 404, z 1948 r. Nr 57, poz. 453 oraz z 1949 r. Nr 32, poz. 238 i Nr 65, poz. 533); 4) która utraciła obywatelstwo polskie na podstawie art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4, poz. 25). 2. Przepis ust. 1 stosuje się do spadkobierców i następców prawnych tej osoby. Art. 8 Prawo do rekompensaty jest niezbywalne. R o z d z i a ł 2 Określanie wartości przejętego mienia i wysokości rekompensaty Art. 9 1. Określenia wartości przejętego mienia dokonuje się według stanu faktycznego i prawnego, z uwzględnieniem obciążeń z dnia jego przejęcia przez Państwo oraz według cen z dnia wydania decyzji, o której mowa w art. 21. 5

: 2. Stan prawny przejętych nieruchomości ustala się na podstawie księgi wieczystej lub zbioru dokumentów lub innych dokumentów potwierdzających prawo własności nieruchomości z chwili ich przejęcia. 3. Za dzień przejęcia mienia przez Państwo uważa się dzień, w którym decyzja o przejęciu stała się ostateczna, a jeżeli przejęcie nastąpiło bez takiej decyzji dzień, w którym Państwo objęło mienie w posiadanie. Jeżeli tej daty nie można ustalić to należy przyjąć dzień najbardziej prawdopodobny. 4. Jeżeli ustalenie na podstawie ust. 3 nie jest możliwe, to za dzień przejęcia uważa się dzień 5 marca 1958 r. Art. 10 1. Określenia wartości przejętych nieruchomości wraz z ich częściami składowymi dokonują rzeczoznawcy majątkowi, o których mowa w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 i Nr 281, poz. 2782) i na zasadach określonych w tej ustawie. 2. Określenia wartości podlegających rekompensacie innych składników mienia, niż nieruchomości i ich części składowe dokonują uprawnieni rzeczoznawcy wpisani na listę biegłych sądowych prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego, właściwego ze względu na miejsce położenia przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolnego, a także apteki lub portu macierzystego statku żeglugi śródlądowej, z chwili ich przejęcia, na podstawie dokumentów, które przedstawił wnioskodawca i na zasadach przewidzianych w tej ustawie. Art. 11 Rekompensatę przysługującą osobie uprawnionej określa się w wysokości 15 % wartości przejętego mienia, określonej według zasad, o których mowa w art. 9 i 10. Art. 12 1. Jeżeli za przejęte mienie, na podstawie przepisów i zdarzeń określonych w art. 4, osobie uprawnionej przysługiwał od Państwa lub od innego podmiotu zwrot przejętego mienia lub inne świadczenie zmierzające do 6

: naprawienia szkody wynikłej z przejęcia, wartość uzyskanego świadczenia zalicza się na poczet rekompensaty. 2. W przypadku, gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte jest równa lub wyższa w stosunku do wysokości rekompensaty, która byłaby przyznana zgodnie z art. 11, rekompensata nie przysługuje. 3. W przypadku, gdy wartość świadczeń otrzymanych w zamian za mienie przejęte jest niższa w stosunku do wysokości rekompensaty, która byłaby przyznana zgodnie z art. 11, osobie uprawnionej przysługuje różnica pomiędzy wysokością rekompensaty wynikającą z art. 11, a wartością uzyskanych świadczeń. 4. Zaliczenie, o którym mowa w ust. 1-3, następuje w decyzji o przyznaniu rekompensaty, o której mowa w art. 21, według stanu z dnia spełnienia świadczenia oraz według wartości z dnia wydania decyzji. Art. 13 1. Wysokość rekompensaty przysługującej osobie uprawnionej, która utraciła udział we współwłasności przejętego mienia, ustala się mnożąc wysokość rekompensaty określonej zgodnie z art. 11, przez liczbę ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby we współwłasności. 2. Wysokość rekompensaty przysługującej spadkobiercy osoby uprawnionej ustala się mnożąc wysokość rekompensaty określoną zgodnie z art. 11 przez liczbę ułamkową odpowiadającą udziałowi tej osoby w spadku. Art. 14 Po zakończeniu postępowania wojewoda dokonuje wpisu osoby uprawnionej w wojewódzkim rejestrze osób, którym przyznano rekompensatę. 7

R o z d z i a ł 3 Decyzja o wysokości rekompensaty oraz rejestr osób, którym przyznano rekompensatę Wersja z dnia: Art. 15 1. Organem prowadzącym postępowanie w sprawie o rekompensatę jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia przejętej nieruchomości, gospodarstwa rolnego lub siedziby przedsiębiorstwa, w tym apteki. Jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej wojewodów, właściwym jest wojewoda, na którego obszarze działania znajduje się większa część przejętej nieruchomości. W odniesieniu do taboru żeglugi śródlądowej właściwość ustala się według portu macierzystego przejętego statku. 2. W przypadku złożenia wniosku o rekompensatę w jednym postępowaniu z tytułu przejęcia mienia, w odniesieniu do składników mienia położonych na obszarze właściwości miejscowej kilku wojewodów, wnioskodawca wskazuje organ właściwy do przeprowadzenia takiego postępowania spośród wojewodów według zasad określonych w ust.1 i pozostaje związany tym wskazaniem do zakończenia postępowania w sprawie o rekompensatę. Art. 16 1. Postępowanie w sprawie o rekompensatę wszczyna się na wniosek, złożony nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 2. Po upływie terminu określonego w ust. 1, uprawnienie do złożenia wniosku wygasa. 3. Wniosek sporządza się na urzędowym formularzu. 8

Art. 17 Wersja z dnia: 1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia, wzór urzędowego formularza wniosku o przyznanie rekompensaty oraz sposób jego udostępniania. 2. Formularz wniosku powinien zawierać w szczególności: 1) dane osobowe wnioskodawcy oraz informację, czy jest on osobą uprawnioną, czy spadkobiercą osoby uprawnionej; 2) dane o obywatelstwie: a) wnioskodawcy, będącym osobą fizyczną, z chwili złożenia wniosku, b) osoby fizycznej - właściciela, z chwili przejęcia jej mienia, c) osoby fizycznej, będącej byłym właścicielem mienia, o którym mowa w art. 4 pkt 3; 3) w przypadku osoby prawnej - dane dotyczące jej siedziby według stanu z dnia 1 września 1939 r.; 4) dane dotyczące przejętego mienia: a) określenie rodzaju mienia oraz miejsca jego położenia, a w przypadku taboru żeglugi śródlądowej miejsce rejestracji, b) podstawę prawną przejęcia mienia przez Państwo lub oświadczenie wnioskodawcy o przejęciu mienia bez podstawy prawnej, c) informację o stanie mienia w dniu przejęcia, w tym przejętych składników przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, a także apteki lub taboru żeglugi śródlądowej, oraz rzeczy zabytkowej, wraz ze wskazaniem dowodów na te okoliczności, d) oświadczenie wnioskodawcy o uzyskanych dotychczas świadczeniach wymienionych w art. 12, z tytułu przejęcia mienia przez Państwo, e) informacja o wysokości obciążeń nieruchomości w dniu jej przejęcia, 5) wskazanie sposobu przekazania rekompensaty; 6) oświadczenie o nie prowadzeniu postępowania sądowego lub administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej, o zwrot przejętego przez Państwo mienia lub o odszkodowanie albo oświadczenie wskazujące, przed którym organem lub sądem taka sprawa się toczy i pod jaką sygnaturą; 7) wskazanie właściwości organu w przypadkach, o których mowa w art.15 ust.2; 9

: 8) w przypadku, gdy wnioskodawca jest spadkobiercą właściciela przejętego mienia - wskazanie organu podatkowego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania spadkobiercy; 9) oświadczenie wnioskodawcy, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej o zgodności danych i informacji zawartych we wniosku ze stanem faktycznym; 10) uprzedzenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, o którym mowa w pkt 9. Art. 18 Jeżeli toczy się postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej, zwrot przejętego przez Państwo mienia lub o odszkodowanie wojewoda zawiadamia właściwy sąd lub organ o złożeniu przez wnioskodawcę wniosku, o którym mowa w art. 16 ust.1, przesyłając odpis tego wniosku. Art. 19 1. Do wniosku, o którym mowa w art. 16 ust. 1, wnioskodawca dołącza dokumenty poświadczające prawo do przejętego mienia, w szczególności odpis księgi wieczystej lub inny dokument potwierdzający prawo własności nieruchomości w dniu jej przejęcia przez Państwo, a także dokumenty świadczące o przejęciu niektórych innych składników mienia albo rzeczy zabytkowych. W przypadku taboru żeglugi śródlądowej należy dołączyć odpis z właściwego rejestru administracyjnego statków żeglugi śródlądowej. 2. Wnioskodawca będący osobą fizyczną dołącza do wniosku, o którym mowa w art. 16 ust. 1, urzędowo poświadczoną kserokopię dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości, a w przypadku cudzoziemca także notarialne poświadczenie, że osoba ta żyje w chwili składania wniosku. W przypadku utraty obywatelstwa polskiego przez osobę uprawnioną przedstawia się dokument potwierdzający utratę tego obywatelstwa. 3. Jeżeli osobą uprawnioną jest spółka handlowa do wniosku należy dołączyć aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. 4. Spadkobierca, o którym mowa w art. 5 ust. 1, dołącza do wniosku prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. 10

: 5. Do reprezentowania osoby uprawnionej wymagane jest pełnomocnictwo szczególne w formie notarialnej. Jeżeli osobę uprawnioną reprezentuje pełnomocnik, którym jest adwokat lub radca prawny pełnomocnictwo nie wymaga formy notarialnej. Jeżeli pełnomocnictwo jest sporządzone za granicą, to powinno ono być potwierdzone przez właściwą miejscowo polską placówkę konsularną. Pełnomocnictwo to wygasa z chwilą śmierci osoby reprezentowanej. Art. 20 1. Jeżeli do wniosku nie dołączono dokumentów, o których mowa w art. 19, wojewoda niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do usunięcia tego braku. 2. Jeżeli wnioskodawca nie usunie braku w terminie 60 dni od dnia doręczenia wezwania, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. Art. 21 1. Po przeprowadzeniu postępowania wojewoda wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania rekompensaty. Decyzja staje się ostateczna, jeżeli upłynął termin do złożenia skargi, a: a) skarga nie została złożona; b) skarga została odrzucona lub oddalona. 2. Decyzja o przyznaniu rekompensaty określa w szczególności: 1) osobę uprawnioną; 2) rodzaj, oznaczenie i wartość przejętego mienia; 3) wysokość rekompensaty, uwzględniającej uzyskane świadczenia, o których mowa w art. 12; 4) terminy wypłat poszczególnych rat rekompensaty; 3. Wartość przejętego mienia i wysokość rekompensaty określa się w pełnych złotych, zaokrąglając grosze w górę do pełnego złotego. 4. Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna być wydana w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. 5. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. 11

Art. 22 Wersja z dnia: Z dniem, w którym decyzja o przyznanie rekompensaty stała się ostateczna, wojewoda przesyła odpis ostatecznej decyzji do właściwego sądu lub organu, który zawiesił postępowanie, o którym mowa w art. 45 ust. 4. Art. 23 Z dniem, w którym decyzja o przyznaniu rekompensaty stała się ostateczna, wygasają wszelkie roszczenia osoby uprawnionej wobec Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego oraz osób prawnych i fizycznych, które nabyły przejęte przez Państwo mienie. Art. 24 Dane osobowe uzyskane w trakcie postępowania o rekompensatę mogą być wykorzystane wyłącznie w zakresie określonym w ustawie. Art. 25 W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. 3 ). Art. 26 1. Wojewodowie prowadzą wojewódzkie rejestry osób, którym przyznano rekompensatę. 2. Rejestr zawiera: 1) dane osób, którym przyznano rekompensatę; 2) wysokość rekompensaty i termin jej wypłaty. 3 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 169, poz. 1387, Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692. 12

: 3. Wojewodowie przekazują dane zawarte w rejestrach wojewódzkich, ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa, który prowadzi rejestr centralny. 4. Rejestry, o których mowa w ust. 1 i 3, prowadzone są w systemie informatycznym. 5. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa określi, w drodze rozporządzenia wzory rejestrów, o których mowa w ust. 1-3. 6. We wzorze, o którym mowa w ust. 5, należy uwzględnić następujące dane osobowe osób uprawnionych: 1) imię i nazwisko; 2) imię ojca; 3) imię i nazwisko właściciela mienia z dnia jego przejęcia; 4) numer ewidencyjny PESEL (dotyczy tylko obywateli polskich); 5) numer i nazwę dokumentu tożsamości; 6) adres zamieszkania. 7. W przypadku spółki handlowej, we wzorze, o którym mowa w ust. 5, należy uwzględnić w szczególności następujące dane: 1) firmę (nazwę) spółki; 2) siedzibę i adres spółki; 3) numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. R o z d z i a ł 4 Zasady wypłaty rekompensaty Art. 27 1. Rekompensata, o której mowa w art. 1, wypłacana jest w czterech równych ratach rocznych i podlega waloryzacji. Pierwsza rata rekompensaty wypłacana jest w terminie 6 miesięcy od zakończenia postępowania, jednak nie wcześniej niż w 2008 roku. 2. Waloryzacja obliczana jest jako iloczyn wartości nominalnej rekompensaty i skumulowanych miesięcznych wartości wskaźnika wzrostu cen i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, od miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym decyzja o 13

: przyznaniu rekompensaty stała się ostateczna lub zakończono postępowanie w sprawie o rekompensatę do miesiąca przypadającego na dwa miesiące przed pierwszym miesiącem, w którym uprawniony może odebrać ratę z tytułu rekompensaty. 3. Waloryzację wypłaca się jednocześnie z wypłatą raty rekompensaty. Art. 28 1. Tworzy się państwowy fundusz celowy pod nazwą Fundusz Rekompensacyjny, z którego finansowane są wypłaty i obsługa rekompensat. Dysponentem Funduszu Rekompensacyjnego jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. 2. Przychodami Funduszu Rekompensacyjnego są: 1) wpływy, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397 z późn. zm. 4 ) 2) przychody ze sprzedaży nieruchomości pochodzących z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, z ich częściami składowymi o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 500 tys. ha, z zastrzeżeniem ust. 4; 3) wpłaty 5% wpływów z gospodarowania nieruchomościami przekazanymi przez Skarb Państwa jednostkom samorządu terytorialnego na podstawie przepisów wprowadzających ustawy regulujące ustrój samorządu terytorialnego, wchodzącymi w skład zasobu gminy, powiatu, samorządowego województwa; 4) wpłaty 5% wpływów z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, którymi gospodarują starostowie wykonujący zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej; 5) wpłaty 80% wpływów z gospodarowania nieruchomościami i przedsiębiorstwami Skarbu Państwa pozostałymi po rozwiązaniu umów o odpłatne korzystanie z przedsiębiorstwa, dzierżawy lub likwidacji państwowych osób prawnych; 6) odsetki z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku Funduszu Rekompensacyjnego, o którym mowa w ust 1. 4 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 60, poz. 535 i Nr 90, poz. 844 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 116, poz. 1207, Nr 123, poz. 1291 i Nr 273, poz. 2703; 14

: 7) pożyczki z budżetu państwa udzielane, w przypadku niedoboru środków wymienionych w pkt 1-6, w kwocie przeznaczonej na wypłatę rekompensat. 3. Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa i ministra właściwego do spraw budżetu państwa, uwzględniając aktualną sytuację budżetu, stan finansów publicznych oraz szczególny cel, na jaki udzielono pożyczki, może umorzyć pożyczki, o których mowa w ust. 2 pkt 7, w przypadku wyczerpania źródeł finansowania Funduszu Rekompensacyjnego, o których mowa w ust. 2 pkt 1-6. 4. Do nieruchomości, o których mowa w ust. 2 pkt 2, nie włącza się gruntów pokrytych śródlądowymi wodami powierzchniowymi, płynącymi, w granicach linii brzegu, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm 5 ). 5. Ze środków Funduszu Rekompensacyjnego finansowane są odszkodowania przyznane na podstawie orzeczeń sądowych lub administracyjnych z tytułu stwierdzenia bezprawności przejęcia mienia w związku ze stosowaniem aktów prawnych wymienionych w art. 4 pkt 1. 6. Środki ze źródeł, o których mowa w ust. 2 pkt 2-5, właściwe jednostki organizacyjne przekazują w formie zaliczek kwartalnych w wysokości ustalonej na podstawie planów finansowych tych jednostek, w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału. Rozliczenie zobowiązań, o których mowa w zdaniu poprzedzającym następuje w terminie 60 dni po zakończeniu roku obrotowego lub budżetowego. 7. Do należności Funduszu Rekompensacyjnego w zakresie, o którym mowa w ust. 2, stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm. 6 ) 5 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1803, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 130, poz. 1112, Nr 233, poz. 1957 i Nr 238, poz. 2022, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 165, poz. 1592, Nr 190, poz. 1865 i Nr 228, poz. 2259 oraz z 2004 r. Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1206 i Nr 273, poz. 2703. 6 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062, z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, Nr 116, poz. 1216, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1315, z 2001 r. Nr 16, poz. 166, Nr 39, poz. 459, Nr 42, poz. 475, Nr 110, poz. 1189, Nr 125, poz. 1368 i Nr 130, poz. 1452, z 2002 r. Nr 89, poz. 804, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, Nr 137, poz. 1302, Nr 170, poz. 1660 i Nr 228, poz. 2255 i 2256 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 64, poz. 593, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 868, Nr 93, poz. 894, Nr 116, poz. 1205, Nr 122, poz. 1288, Nr 123, poz. 1291, Nr 146, poz. 1546 Nr 162, poz. 1692 i Nr 173, poz. 1808. 15

Art. 29 Wersja z dnia: 1. Bankową obsługę wypłaty rekompensat prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie umowy zawartej z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych. 2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania środków z państwowego funduszu celowego pod nazwą Fundusz Rekompensacyjny do Banku Gospodarstwa Krajowego obsługującego wypłaty rekompensat, uwzględniając w szczególności terminy wypłaty poszczególnych rat rekompensaty oraz ich wysokość. Art. 30 1. Po upływie 15 miesięcy od wejścia w życie ustawy wojewoda przekazuje na nośniku magnetycznym rejestr osób, którym przyznano rekompensatę, Bankowi Gospodarstwa Krajowego, obsługującemu wypłaty rekompensat. 2. Rejestr osób, którym przyznano rekompensatę jest aktualizowany kwartalnie o osoby, którym przyznano rekompensatę w wyniku rozpatrzenia odwołania od decyzji, o której mowa w art. 21 lub innych rozstrzygnięć kończących postępowanie o rekompensatę. Zaktualizowany rejestr wojewoda przesyła na nośniku magnetycznym do Banku Gospodarstwa Krajowego obsługującego wypłaty rekompensat. R o z d z i a ł 5 Rekompensata za przejęcie rzeczy zabytkowych Art. 31 Rzecz zabytkową stanowią: 1) zabytki ruchome w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 i z 2004 r. Nr 96, poz. 959); 16

: 2) muzealia w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568). 3) materiały archiwalne wchodzące do narodowego zasobu archiwalnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1396, z późn. zm.) Art. 32 1. Określenia wartości przejętej rzeczy zabytkowej dokonuje się według stanu faktycznego i prawnego z dnia jej przejęcia przez Państwo, z uwzględnieniem obciążeń oraz według cen z dnia wydania decyzji, o której mowa w art. 21. 2. Stan prawny przejętej rzeczy zabytkowej określa się na podstawie dokumentów, w szczególności inwentarzy muzealnych lub archiwalnych, a także na podstawie innych dowodów, które potwierdzą stan prawny rzeczy zabytkowej w sposób dostateczny. 3. Określenia wartości rzeczy zabytkowych podlegających rekompensacie dokonują rzeczoznawcy wpisani na listę prowadzoną przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Art. 33 1. Organem właściwym do wydania decyzji w sprawie rekompensaty jest wojewoda właściwy ze względu na siedzibę muzeum lub archiwum państwowego, w którym rzecz zabytkowa jest wpisana do inwentarza w chwili wejścia w życie niniejszej ustawy. 2. Po zakończeniu postępowania wojewoda dokonuje wpisu osoby uprawnionej w wojewódzkim rejestrze osób, którym przyznano rekompensatę. 3. Od decyzji wojewody służy odwołanie do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. 17

R o z d z i a ł 6 Zmiany w przepisach obowiązujących Wersja z dnia: Art. 34 W ustawie z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, z późn. zm. 7 ) w art. 36 dodaje się ust. 4 w brzmieniu: 4. Sąd z urzędu zwraca stronie cały wpis w przypadku umorzenia postępowania w związku ze złożeniem wniosku o przyznanie rekompensaty na podstawie ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...), pod warunkiem jednak, że stronie postępowania została przyznana rekompensata.. Art. 35 W ustawie z dnia 26 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm. 8 ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 6 ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku, z zastrzeżeniem ust. 1 a; ; 2) dodaje się ust. 1 a w brzmieniu: 1a. Przy nabyciu prawa do rekompensaty z chwilą realizacji prawa do rekompensaty przez spadkobiercę, a w przypadku nabycia prawa do rekompensaty, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...) - z chwilą wypłaty poszczególnych rat rekompensaty. 3) w art. 7 dodaje się ust. 7 w brzmieniu: 7. Przy nabyciu prawa do rekompensaty, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz 7 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 233, poz. 1955, z 2003 r. Nr 45, poz. 391, Nr 96, poz. 874 i Nr 139, poz. 1323 oraz z 2004 r. Nr 210, poz. 2135. 18

: niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...) podstawę opodatkowania stanowi kwota rekompensaty wraz z waloryzacją.. Art. 36 W ustawie z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, z 1993 r. Nr 36, poz. 159, z 1995 r. Nr 28, poz. 143, z 1998 r. Nr 97, poz. 604 oraz z 2004 r. Nr 273, poz. 2703) w art. 10 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. W przypadku stwierdzenia nieważności orzeczenia, osobie uprawnionej zwraca się mienie, którego przepadek lub konfiskatę orzeczono na rzecz Skarbu Państwa, oraz przedmioty zatrzymane w toku postępowania - z wyjątkiem przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia - jeżeli znajdują się one w posiadaniu państwowej jednostki organizacyjnej, a w razie niemożności zwrotu - ich równowartość wypłaca się ze środków Funduszu Rekompensacyjnego, o którym mowa w art. 29 ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. Nr..., poz....).. Art. 37 W ustawie z dnia 6 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. 9 ) w art. 21 w ust. 1 dodaje się pkt 121 w brzmieniu: 121) dochody uzyskane przez osoby uprawnione, na podstawie ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre 8 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546, Nr 116, poz. 1205. 9 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 968, Nr 102, poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363 i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 78, poz. 715, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141, poz. 1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 595, Nr 84, poz. 774, Nr 90, poz. 844, Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 166, poz. 1608, Nr 202, poz. 1956, Nr 222, poz. 2201, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 99, poz. 1001, Nr 109, poz. 1163, Nr 116, poz. 1203, 1205 i 1207, Nr 120, poz. 1252, Nr 123, poz. 1291 i Nr 162, poz. 1691 i Nr 210, poz. 2135. 19

: inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...) z tytułu wypłaty rekompensaty wraz z waloryzacją. Art. 38 W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2004 r., Nr 208, poz. 2128, i Nr 281, poz. 2772) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 6 ust. 1, dodaje się pkt 10 w brzmieniu: 10) gospodarowania nieruchomościami na cele rekompensat, o których mowa w art. 28 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U...., Nr..., poz...)na zasadach określonych odrębnymi przepisami. ; 2) art. 20 ust. 5a otrzymuje brzmienie: 5a. Kwoty stanowiące różnicę między środkami uzyskanymi z gospodarowania mieniem Zasobu w danym roku obrotowym z tytułów, o których mowa w art. 20c ust. 1 pkt. 1, a środkami wydatkowanymi na realizację zadań, o których mowa w art. 20 ust.4 i 5, podlegają przekazaniu przez Agencję na Fundusz Rekompensacyjny, o którym mowa w ustawie o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...), w terminie do dnia 30 czerwca roku następnego ; 3) w art. 20c w ust. 1 pkt 2 dodaje się lit. e w brzmieniu: e) koszty wykonywania przez Agencję ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...). 4) w art. 24 w ust. 1 dodaje się pkt 7 w następującym brzmieniu: 7) sprzedaży nieruchomości, o których mowa w art. 28 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...), począwszy od dnia 1 stycznia 2010 r., w wysokości określonej w rocznym planie finansowym Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa od wejścia w życie tej ustawy. 20

Art. 39 Wersja z dnia: W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm. 10 ) w art. 17 ust. 1 dodaje się pkt 41 w brzmieniu: 41) dochody uzyskane przez podmioty uprawnione na podstawie ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...) z tytułu wypłaty rekompensaty wraz z waloryzacją. Art. 40 W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 z późn. zm. 11 ) w art. 56 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) wpływy ze sprzedaży 5 % akcji w spółkach z udziałem Skarbu Państwa lub wpływy uzyskane z umorzenia tych akcji zasilają państwowy fundusz celowy pod nazwą Fundusz Rekompenacyjny, o którym mowa w art. 28 ustawy z dnia... o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...). Art. 41 W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 z późn. zm. 12 ) wprowadza się następujące zmiany: 10 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 60, poz. 703, Nr 86, poz. 958, Nr 60, poz. 700, Nr 117, poz. 1228, Nr 122, poz. 1315, Nr 103, poz. 1100, Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 106, poz. 1150, Nr 125, poz. 1363, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 93, poz. 820, Nr 141, poz. 1179, Nr 169, poz. 1384, Nr 141, poz. 1179, Nr169, poz. 1384, Nr 199, poz. 1672, Nr 200, poz. 1684, Nr 230, poz. 1922, z 2003 r. Nr 45, poz. 391, Nr 137, poz. 1302, Nr 180, poz. 1759, Nr 96, poz. 874, Nr 202, 1957, Nr 217, poz. 2124, Nr 223, poz. 2218, z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 29, 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 123, poz. 1291, Nr 121, poz. 1262, Nr 146, poz. 1546, Nr 171, poz. 1800, Nr 210, poz. 2135, Nr 254, poz. 2533. 11 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2003 r. Nr 60, poz. 535 i Nr 90, poz. 844 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 116, poz. 1207, Nr 123, poz. 1291, Nr 238, poz. 2390; Nr 273, poz. 2703. 12 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 129, poz. 1447 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 126, poz. 1070, Nr 130, poz. 1112, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1682 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 1, poz. 15, Nr 80, poz. 717, 720 i 721, Nr 96, poz. 21

: 1) w art. 23 po ust. 3 dodaje się ust. 3 a w brzmieniu: 3a) Od wpływów uzyskanych z gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa, o których mowa w ust. 1 przekazuje się 5 % tych wpływów na państwowy fundusz celowy pod nazwą Fundusz Rekompensacyjny, o którym mowa w art. 28 ustawy z dnia... r. o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia (Dz. U. z..., Nr..., poz...). Art. 42 W ustawie z dnia 4 września 1997r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1548 z późn. zm. 13 ) w art. 25 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Dział Skarb Państwa obejmuje sprawy dotyczące gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, w tym komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz narodowych funduszy inwestycyjnych i ich prywatyzacji, a także rekompensat za przejęte przez Państwo nieruchomości, niektóre inne składniki mienia oraz rzeczy zabytkowe, jak również ochrony interesów Skarbu Państwa - z wyjątkiem spraw, które na mocy odrębnych przepisów przypisane są innym działom.. Art. 43 W ustawie z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz.960 z późn. zm 14 ) w art. 2 ust. 1 w pkt 1 po lit. l dodaje się lit. m w brzmieniu: m) rekompensat. 874, Nr 124, poz. 1152, Nr 162, poz. 1568, Nr 203, poz. 1966 i Nr 217, poz. 2124 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 19, poz. 177, Nr 91, poz. 870, Nr 92, poz. 880 i Nr 141, poz. 1492. 13 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 i Nr 190, poz. 1864 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177, Nr 69, poz. 624, Nr 91, poz. 873, Nr 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1206) 14 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43, Nr 60, poz. 610, Nr 76, poz. 811, Nr 87, poz. 954, Nr 100, poz. 1085 i Nr 129, poz. 1441, z 2002 r. Nr 71, poz. 655, Nr 135, poz. 1143, Nr 141, poz. 1178 i 1180 i Nr 216, poz. 1824, z 2003 r. Nr 7, poz. 78, Nr 96, poz. 874, Nr 124, poz. 1154, Nr 128, poz. 1176, Nr 170, poz. 1651 i Nr 190, poz. 1864 oraz z 2004 r. Nr 49, poz. 466, Nr 54, poz. 535, Nr 62, poz. 574, Nr 70, poz. 632, Nr 91, poz. 870, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 173, poz. 1808 i Nr 191, poz. 1956 22

Art. 44 Wersja z dnia: W ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2003 r. Nr 203, poz. 1966) wprowadza się następujące zmiany: 1) art. 4 ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: 4) dochody z majątku gminy, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej; 2) art. 5 ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie: 3) dochody z majątku powiatu, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej; 3) art. 6 ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) dochody z majątku województwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej; Rozdział 7 Przepisy przejściowe i końcowe Art. 45 1. Roszczenia wynikające z przejęcia mienia przez Państwo, na podstawie tytułów i zdarzeń wymienionych w art. 4, z zastrzeżeniem przepisów poniższych mogą być dochodzone wobec Skarbu Państwa tylko na podstawie niniejszej ustawy. 2. Postępowanie sądowe lub administracyjne o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnej, zwrot przejętego przez Państwo mienia lub o odszkodowanie, wszczęte na podstawie przepisów dotychczasowych toczy się na podstawie tych przepisów. 3. Osoba, o której mowa w art. 5, może do dnia uprawomocnienia się wyroku sądowego lub do dnia, w którym decyzja administracyjna stała się ostateczna, ale nie później niż do upływu terminu określonego w art. 16 złożyć wniosek o rekompensatę. 4. Złożenie wniosku o rekompensatę powoduje zawieszenie postępowania sądowego lub administracyjnego, o którym mowa w ust. 2, a decyzja ostateczna w sprawie przyznania rekompensaty jest podstawą do umorzenia z urzędu tego postępowania. 23

Art. 46 Wersja z dnia: Państwowy fundusz celowy pod nazwą Fundusz Reprywatyzacji, o którym mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, staje się państwowym funduszem celowym pod nazwą Fundusz Rekompensacyjny, w rozumieniu art. 28. Art. 47 Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem: 1) przepisów art. 17, 26 ust. 5-7, 42, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia ustawy, 2) przepisów art. 28, 36, 38, 40, 41, 44, 46, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2006 r. 24

U z a s a d n i e n i e do projektu ustawy o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia I. Prawna i ekonomiczna konieczność uchwalenia ustawy. Kontekst krajowy i międzynarodowy 1. Konieczne dopełnienie prawodawstwa przywracającego demokratyczny ustrój Rzeczpospolitej Polskiej po 1989 r. stanowi przedkładany projekt ustawy o rekompensatach za przejęte przez Państwo nieruchomości, oraz niektóre inne składniki mienia. W naszej części Europy jedynie Polsce nie udało się jeszcze uregulować prawnie istoty, zakresu i sposobu naprawienia krzywd, wyrządzonych aktami nacjonalizacyjnymi, wydanymi na skutek zmian politycznych wynikających z zakończenia drugiej wojny światowej. Akty te, wydawane od 1944 aż do 1962 r. przewidywały przejęcie od dotychczasowych właścicieli ich nieruchomości gruntowych, budynkowych i lokalowych, w tym przedsiębiorstw i gospodarstw rolnych wraz z ich częściami składowymi oraz innych składników mienia, na podstawie różnych tytułów prawnych lub bez tytułu prawnego, albo też z przekroczeniem ustawowych granic nacjonalizacji, nie przewidując w dodatku wymaganego konstytucyjnie słusznego odszkodowania, albo przewidując je w sposób uniemożliwiający wypłacenie tego odszkodowania (zależnie od regulacji prawnej w gotówce lub w papierach wartościowych). Rezultatem dotychczasowego zaniechania uchwalenia odpowiedniej ustawy jest godzenie się na utrzymywanie stanu sprzecznego z ogólnym poczuciem sprawiedliwości, zasadami ochrony własności przyjętymi w obowiązujących Polskę umowach międzynarodowych i w Konstytucji (art.21) oraz z nie respektowaniem zasady demokratycznego państwa prawnego ( art. 2 Konstytucji ). Z punktu widzenia ekonomicznego i prawnego brak uregulowania zagadnień obejmowanych łącznym mianem reprywatyzacji powoduje, że wiele przedsięwzięć 1

gospodarczych było i jest wadliwie przeprowadzanych na skutek niejasnej sytuacji prawnej mienia, kierowanych do niego lub do jego składników roszczeń byłych właścicieli lub ich spadkobierców. Stan niepewności dotyczy w szczególności już przeprowadzonego lub będącego w toku procesu komercjalizacji i prywatyzacji mienia państwowego i znajdującego się w dyspozycji samorządu terytorialnego. Uznana powszechnie, jeszcze rzymska zasada nie pozwala obracać cudzym prawem (nemo plus iuris ). Zastrzeżenia podnoszone przez dawnych właścicieli uniemożliwiają lub opóźniają obrót nieruchomościami, wnoszenie ich do spółek, a także zwykłe uregulowanie stanu prawnego nieruchomości i innych składników mienia, w tym także niektórych ruchomości. Z oczywistych względów nie sprzyja to zaufaniu przedsiębiorców zainteresowanych inwestowaniem w Polsce. 2. Na gruncie obowiązującego prawa cywilnego i administracyjnego złożonych zostało ponad 55 tysięcy wniosków reprywatyzacyjnych od osób podważających legalność decyzji administracyjnych o przejęciu mienia, z żądaniami zwrotu mienia albo zapłacenia odszkodowania: w organach administracji centralnej około 27 tys. wniosków, u wojewodów - około 26 tys. wniosków, u starostów, prezydentów miast i burmistrzów około 2 tys. wniosków. Według danych przekazanych przez Ministra Kultury 85 tys. rzeczy zabytkowych objętych jest roszczeniami reprywatyzacyjnymi. Z obliczeń organów administracji publicznej wynika, że przewidywana wartość roszczeń łącznie z rzeczami zabytkowymi wynosi 36,1 mld złotych, z czego wymienionych organów centralnych na koniec 2002 r. dotyczyło 23,6 mld złotych, wojewodów 6,7 mld zł, organów samorządowych ponad 5,3 mld zł., a rzeczy zabytkowych 0,5 mld zł. Podstawowe grupy roszczeń odnoszą się do: a) znacjonalizowanego majątku nieruchomego i ruchomego, wchodzącego w skład gospodarstw chłopskich i ziemskich, zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, zespołów dworskich i pałacowo-parkowych, nieruchomości przejętych w wyniku akcji Wisła ; b) majątku wchodzącego w skład objętych przymusowym zarządem państwowym drobnych średnich przedsiębiorstw, które należały zarówno do osób fizycznych, jak też do spółek handlowych; c) majątku wchodzącego do znacjonalizowanych zakładów przemysłowych. Od wielu lat wydawane są orzeczenia sądowe oraz decyzje administracyjne, przyznające rację roszczeniom windykacyjnym (zwłaszcza o zwrot nieruchomości) albo odszkodowawczym na ogromne sumy, wynikające z wyliczanej obecnie stuprocentowej wartości naprawianych szkód i takich żądań. Dalsze zatem utrzymywanie obecnego stanu stanowi zagrożenie dla 2

finansów publicznych, wszelkie, coraz większe kwotowo i liczebnie odszkodowania są wypłacane przecież z budżetu Państwa. Taki stan stwarza poczucie braku ładu prawnego oraz stanu niepewności co do przestrzegania przez państwo podstawowych zasad Konstytucji RP z 1997 roku. 3. Przeprowadzane analizy prawne w licznych publikacjach naukowych, potwierdzane orzecznictwem (np. uchwała Sądu Najwyższego z 1990 r. w sprawie III AZP 12/90; uchwała Sądu Najwyższego z 1991 r. w sprawie III CZP 84/90; wyroki Trybunału Konstytucyjnego z 12.1.1999 r. w sprawie P 2/98, z 25.2.1999 r. w sprawie K 23/98, z 25.5.1999 r. skazują na obecne podstawy prawne tych roszczeń, wynikające zarówno z przyjętych po 1944 r. zasad Konstytucji z marca 1921 r. (zwłaszcza art. 99), jak i norm konstytucyjnych wprowadzonych w 1989 r. oraz w Konstytucji z 1997 r. (szczególnie art. 21 i 64). W ustawodawstwie zwykłym podstawa roszczeń została zawarta zwłaszcza w art. 140, 222 1 i 417 kodeksu cywilnego, a także w art. 156 i uchylonym niedawno art.160 kodeksu postępowania administracyjnego. Na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego sprawy leżą w gestii zwłaszcza ministra właściwego do spraw gospodarki, ministra właściwego do spraw rolnictwa i rozwoju wsi, ministra właściwego do spraw środowiska, ministra właściwego do spraw infrastruktury oraz do wojewodów. Weryfikacja wielkości i wartości każdego roszczenia odbywa się indywidualnie w trybie administracyjnym lub sądowym, przy pomocy biegłych rzeczoznawców. Spowodowało to określenie metody szacowania roszczeń polegającej na uśrednieniu ceny sprzedaży 1 ha gruntu na poziomie 4 tys. zł za 1 ha przeliczeniowy. Jest to przybliżenie wymagające weryfikacji przez biegłych, stąd obliczenie ogólnej, wyżej wskazanej kwoty roszczeń, przy założeniu metody ostrożnej wyceny według wartości znacjonalizowanych aktywów na 2002 r. (dane w części OSR). Wartość oszacowanych roszczeń zapewne wzrośnie do czasu wejścia w życie ustawy z uwagi na już występujący wzrost cen nieruchomości w tym rolnych. Wieloletnie przekonanie o ograniczeniu wysokości odszkodowania w rozważanych sprawach do tzw. rzeczywistej wysokości szkody zostało podważone wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 23.9.2003 r. (w sprawie K 20/02) przez objęcie możliwością odszkodowania także utraconych korzyści; kwoty zasądzanych 3

odszkodowań będą zatem jeszcze wyższe, niż dotychczas dochodzone przez uprawnionych. 4. W przypadkach, w których roszczenia zainteresowanych nie znalazły wystarczającego uznania w organach polskich, z reguły przyjmujących uprawnioną ale jednak zawężającą interpretację przepisów, roszczenia te są kierowane do trybunałów międzynarodowych, których orzecznictwu Polska się poddała. Znane są informacje o co najmniej kilkuset skargach w przedmiocie ochrony prawa własności skierowanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W niektórych z nich wydano już rozstrzygnięcia np. w głośnej sprawie Broniowskiego przeciwko Polsce z 22 czerwca 2004 r. (skarga nr 31443/96) dotyczącej wprawdzie nieuregulowanej tą ustawą kwestii mienia zabużańskiego, ale wskazującej na stanowisko wymiaru sprawiedliwości, przyznające rację skarżącym i oczekujące od Polski w uzasadnieniach wyroków niezwłocznego ustawowego uregulowania skutków przejęcia prywatnej własności. Trybunał wyraźnie odstępuje od stosowanej przez szereg lat zasady ratione temporis i zaczyna domagać się od Polski (już członka Unii Europejskiej) respektowania ochrony prawa własności, której naruszenia wskutek ustawodawstwa nacjonalizacyjnego i braku oczekiwanych uregulowań prawnych trwają nadal (sytuacja continuing violation), mimo upływu kolejnych lat. Polska ma pełną autonomię w sposobie rozwiązania problemu, tak co do zakresu podmiotowego i przedmiotowego, jak i co do wysokości świadczeń, byle zachować pryncypia co do równego traktowania uprawnionych i reguł sprawiedliwości. Poniższe uzasadnienie propozycji ustawowych respektuje te pryncypia. II. Prawne podstawy przejęcia mienia. Normatywny zakres przejęcia mienia objęty ustawą 1. Przejęcie mienia miało różną podstawę prawną, wskazaną w art. 4 pkt 1 lit. a-p ustawy (16 ustaw i dekretów). Były to przepisy nacjonalizacyjne, których cechami wspólnymi było nabycie pierwotne mienia przejętego i obowiązek zapłacenia słusznego odszkodowania. Wśród wymienionych aktów prawnych znajdują się tak istotne przepisy, jak dotyczące nacjonalizacji przemysłu (ustawa z 1946 r.), reformy rolnej, nacjonalizacji niektórych lasów i nieruchomości ziemskich a także ustroju rolnego i osadnictwa na obszarze Ziem Odzyskanych i Gdańska 4