Spis treści Wstęp........................................... 15 Zarys historii badań ornitologicznych w regionie i działalności Towarzystwa Badań i Ochrony Przyrody......................... 26 Charakterystyka środowiska geograficznego....................... 34 Charakterystyka zoogeograficzna awifauny regionu................... 38 Ostoje i zagrożenia ptaków w regionie.......................... 40 Zmiany w awifaunie regionu............................... 53 Rząd: Gaviiformes Nury................................ 58 Rodzina: Gaviidae Nury............................... 58 Nur rdzawoszyi Gavia stellata (Pont. 1763).................... 58 Nur czarnoszyi Gavia arctica (L., 1758)...................... 59 Rząd: Podicipediformes Perkozy............................ 60 Rodzina: Podicipedidae Perkozy........................... 60 Perkozek Tachybaptus ruficollis (Pall., 1764).................... 60 Perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena (Bodd., 1783)................ 62 Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus (L., 1758)................... 64 Perkoz rogaty Podiceps auritus (L., 1758)..................... 67 Zausznik Podiceps nigricollis (C.L. Brehm, 1831)................. 67 Rząd: Pelecaniformes Pełnopłetwe........................... 69 Rodzina: Pelecanidae Pelikany............................ 69 Pelikan różowy Pelecanus onocrotalus L., 1758................... 69 Rodzina: Phalacrocoracidae Kormorany....................... 70 Kormoran Phalacrocorax carbo (L., 1758)..................... 70 Kormoran mały Phalacrocorax pygmeus (Pall., 1773)................ 71 Rząd: Ciconiiformes Brodzące............................. 72 Rodzina: Ardeidae Czaplowate........................... 72 Czapla siwa Ardea cinerea L., 1758........................ 72 Czapla purpurowa Ardea purpurea L., 1766.................... 74 Czapla biała Egretta alba (L., 1758)........................ 75 Czapla nadobna Egretta garzetta (L., 1766).................... 76 Czapla modronosa Ardeola ralloides (Scop., 1796)................ 77 Ślepowron Nycticorax nycticorax (L., 1758).................... 77 Bączek Ixobrychus minutus (L., 1766)....................... 78 Bąk Botaurus stellaris (L., 1758).......................... 80 Rodzina: Ciconiidae Bocianowate.......................... 82 Bocian czarny Ciconia nigra (L., 1758)....................... 82 Bocian biały Ciconia ciconia (L., 1758)....................... 85 Rodzina: Threskiornithidae Ibisowate........................ 88 Ibis kasztanowaty Plegadis falcinellus (L., 1758).................. 88
4 Spis treści Warzęcha Platalea leucorodia L., 1758....................... 89 Rząd: Phoenicopteriformes Flamingi.......................... 89 Rodzina: Phoenicopteridae Flamingi......................... 89 Flaming nieoz. Phoenicopterus sp.......................... 89 Rząd: Anseriformes Blaszkodziobe.......................... 89 Rodzina: Anatidae Kaczkowate........................... 89 Drzewica dwubarwna Dendrocygna bicolor (Vieill., 1816)............. 89 Łabędź niemy Cygnus olor (Gmel., 1789)..................... 89 Łabędź krzykliwy Cygnus cygnus (L., 1758).................... 94 Łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus (Ord., 1815).............. 96 Gęś zbożowa Anser fabalis (Lath., 1787)..................... 96 Gęś krótkodzioba Anser brachyrhynchus Baill., 1833................ 98 Gęś białoczelna Anser albifrons (Scop., 1769)................... 98 Gęś mała Anser erythropus (L., 1758)....................... 99 Gęgawa Anser anser (L., 1758).......................... 99 Gęś tybetańska Anser indicus (Lath., 1790)................... 100 Bernikla kanadyjska Branta canadensis (L., 1758)................ 100 Bernikla białolica Branta leucopsis (Bechst., 1803)................ 100 Bernikla obrożna Branta bernicla (L., 1758)................... 101 Bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis (Pall., 1769)............... 101 Kazarka rdzawa Tadorna ferruginea (Pall., 1764)................. 101 Ohar Tadorna tadorna (L., 1758)......................... 101 Świstun Anas penelope L., 1758......................... 102 Krakwa Anas strepera L., 1758.......................... 103 Cyraneczka Anas crecca L., 1758......................... 105 Krzyżówka Anas platyrhynchos L., 1758..................... 108 Rożeniec Anas acuta L., 1758.......................... 110 Cyranka Anas querquedula L., 1758........................ 111 Płaskonos Anas clypeata L., 1758......................... 113 Hełmiatka Netta rufina (Pall., 1773)....................... 116 Głowienka Aythya ferina (L., 1758)....................... 116 Podgorzałka Aythya nyroca (Güld., 1770).................... 119 Czernica Aythya fuligula (L., 1758)....................... 120 Ogorzałka Aythya marila (L., 1758)....................... 122 Edredon Somateria mollissima (L., 1758)..................... 123 Lodówka Clangula hyemalis (L., 1758)...................... 123 Markaczka Melanitta nigra (L., 1758)...................... 123 Uhla Melanitta fusca (L., 1758).......................... 124 Gągoł Bucephala clangula (L., 1758)....................... 124 Bielaczek Mergus albellus L., 1758........................ 126 Szlachar Mergus serrator L., 1758......................... 126 Nurogęś Mergus merganser L., 1758....................... 127 Rząd: Falconiformes Szponiaste........................... 130 Rodzina: Pandionidae Rybołowy.......................... 130 Rybołów Pandion haliaetus (L., 1758)...................... 130 Rodzina: Accipitridae Jastrzębiowate........................ 131 Trzmielojad Pernis apivorus (L., 1758)...................... 131 Kania ruda Milvus milvus (L., 1758)....................... 132 Kania czarna Milvus migrans (Bodd., 1783)................... 133
Spis treści 5 Bielik Haliaeetus albicilla (L., 1758)....................... 134 Sęp płowy Gyps fulvus (Habl., 1783)....................... 135 Sęp kasztanowaty Aegypius monachus (L., 1766)................. 135 Gadożer Circaetus gallicus (Gmel., 1788)..................... 135 Błotniak stawowy Circus aeruginosus (L., 1758)................. 136 Błotniak zbożowy Circus cyaneus (L., 1766)................... 138 Błotniak stepowy Circus macrourus (S. G. Gmel., 1771)............. 139 Błotniak łąkowy Circus pygargus (L., 1758)................... 139 Krogulec Accipiter nisus (L., 1758)........................ 141 Jastrząb Accipiter gentilis (L., 1758)....................... 143 Myszołów Buteo buteo (L., 1758)........................ 144 Kurhannik Buteo rufinus (Cretzschm., 1827).................. 146 Myszołów włochaty Buteo lagopus (Pont., 1763)................. 146 Orlik krzykliwy Aquila pomarina C. L. Brehm, 1831............... 148 Orlik grubodzioby Aquila clanga Pall., 1811................... 150 Orzeł cesarski Aquila heliaca Sav., 1809..................... 150 Orzeł przedni Aquila chrysaetos (L., 1758).................... 150 Orzełek Hieraaetus pennatus (Gmel., 1788)................... 151 Rodzina: Falconidae Sokołowate.......................... 151 Pustułeczka Falco naumanni Fleisch., 1818.................... 151 Pustułka Falco tinnunculus L., 1758........................ 151 Kobczyk Falco vespertinus L., 1758........................ 153 Drzemlik Falco columbarius L., 1758....................... 154 Kobuz Falco subbuteo L., 1758.......................... 155 Raróg Falco cherrug Gray, 1834.......................... 156 Sokół wędrowny Falco peregrinus Tunst., 1771.................. 157 Rząd: Galliformes Grzebiące............................. 157 Rodzina: Tetraonidae Głuszcowate......................... 157 Cietrzew Tetrao tetrix (L., 1758)......................... 157 Głuszec Tetrao urogallus (L., 1758)........................ 161 Jarząbek Bonasa bonasia (L., 1758)........................ 161 Rodzina: Phasianidae Kurowate.......................... 164 Kuropatwa Perdix perdix (L., 1758)....................... 164 Przepiórka Coturnix coturnix (L., 1758)..................... 166 Bażant Phasianus colchicus L., 1758........................ 169 Rząd: Gruiformes Żurawiowe............................ 171 Rodzina: Gruidae Żurawie............................. 171 Żuraw Grus grus (L., 1758)........................... 171 Rodzina: Rallidae Chruściele............................ 173 Wodnik Rallus aquaticus L., 1758......................... 173 Derkacz Crex crex (L., 1758)........................... 175 Zielonka Porzana parva (Scop., 1769)...................... 177 Kropiatka Porzana porzana (L., 1766)...................... 178 Kokoszka Gallinula chloropus (L., 1758)..................... 179 Łyska Fulica atra L., 1758............................ 182 Rodzina: Otididae Dropie............................. 183 Drop Otis tarda L., 1758............................. 183 Hubara arabska Chlamydotis macqueenii (J. E. Gray, 1832)............ 184 Strepet Tetrax tetrax (L., 1758)......................... 184
6 Spis treści Rząd: Charadriiformes Siewkowe.......................... 184 Rodzina: Haematopodidae Ostrygojady....................... 184 Ostrygojad Haematopus ostralegus L., 1758.................... 184 Rodzina: Recurvirostridae Szczudłonogi...................... 184 Szczudłak Himantopus himantopus (L., 1758)................... 184 Szablodziób Recurvirostra avosetta L., 1758................... 185 Rodzina: Burhinidae Kulony............................ 185 Kulon Burhinus oedicnemus (L., 1758)...................... 185 Rodzina: Glareolidae Żwirowcowate........................ 186 Żwirowiec nieoz. Glareola sp........................... 186 Rodzina: Charadriidae Siewkowate......................... 186 Czajka Vanellus vanellus (L., 1758)........................ 186 Siewka złota Pluvialis apricaria (L., 1758).................... 187 Siewka złotawa Pluvialis fulva (Gmel., 1789).................. 189 Siewnica Pluvialis squatarola (L., 1758)..................... 189 Sieweczka obrożna Charadrius hiaticula L., 1758................. 190 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius Scop., 1786................ 191 Mornel Charadrius morinellus L., 1758...................... 193 Rodzina: Scolopacidae Bekasowate......................... 193 Słonka Scolopax rusticola L., 1758........................ 193 Bekasik Lymnocryptes minimus (Brünn., 1764).................. 195 Dubelt Gallinago media (Lath., 1787)...................... 196 Kszyk Gallinago gallinago (L., 1758)....................... 196 Rycyk Limosa limosa (L., 1758).......................... 198 Szlamnik Limosa lapponica (L., 1758)...................... 200 Kulik mniejszy Numenius phaeopus (L., 1758).................. 200 Kulik wielki Numenius arquata (L., 1758).................... 201 Brodziec śniady Tringa erythropus (Pall., 1764).................. 202 Krwawodziób Tringa totanus (L., 1758)..................... 203 Brodziec pławny Tringa stagnatilis (Bechst., 1803)................ 205 Kwokacz Tringa nebularia (Gunn., 1767)..................... 205 Samotnik Tringa ochropus L., 1758........................ 206 Łęczak Tringa glareola L., 1758.......................... 208 Brodziec piskliwy Actitis hypoleucos (L., 1758).................. 209 Kamusznik Arenaria interpres (L., 1758)..................... 211 Biegus rdzawy Calidris canutus (L., 1758).................... 211 Piaskowiec Calidris alba (Pall., 1764)...................... 212 Biegus malutki Calidris minuta (Leisl., 1812).................. 212 Biegus mały Calidris temminckii (Leisl., 1812).................. 213 Biegus krzywodzioby Calidris ferruginea (Pont., 1783).............. 214 Biegus zmienny Calidris alpina (L., 1758).................... 215 Biegus płaskodzioby Limicola falcinellus (Pont., 1763).............. 216 Batalion Philomachus pugnax (L., 1758)..................... 216 Płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus (L., 1758).............. 217 Rodzina: Stercorariidae Wydrzyki......................... 218 Wydrzyk tęposterny Stercorarius pomarinus (Temm., 1815)........... 218 Wydrzyk ostrosterny Stercorarius parasiticus (L., 1758)............. 218 Wydrzyk długosterny Stercorarius longicaudus Vieill., 1819........... 219 Rodzina: Laridae Mewy.............................. 219 Mewa pospolita Larus canus L., 1758...................... 219
Spis treści 7 Mewa siodłata Larus marinus L., 1758...................... 220 Mewa srebrzysta Larus argentatus Pont., 1763.................. 221 Mewa białogłowa Larus cachinnans (Pleske, 1928)................ 222 Mewa żółtonoga Larus fuscus L., 1758...................... 223 Śmieszka Larus ridibundus L., 1766....................... 223 Mewa czarnogłowa Larus melanocephalus Temm., 1820............. 226 Mewa mała Larus minutus Pall., 1776...................... 226 Mewa trójpalczasta Rissa tridactyla (L., 1758).................. 227 Rodzina: Sternidae Rybitwy............................ 227 Rybitwa wielkodzioba Sterna caspia Pall., 1770................. 227 Rybitwa czubata Sterna sandvicensis Lath., 1787................. 228 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo L., 1758..................... 228 Rybitwa białoczelna Sterna albifrons Pall., 1764................. 230 Rybitwa białowąsa Chlidonias hybrida (Pall., 1811)............... 231 Rybitwa białoskrzydła Chlidonias leucopterus (Temm., 1815)........... 231 Rybitwa czarna Chlidonias niger (L., 1758).................... 233 Rząd: Pteroclidiformes Stepówki........................... 235 Rodzina: Pteroclididae Stepówki.......................... 235 Pustynnik Syrrhaptes paradoxus (Pall., 1773)................... 235 Rząd: Columbiformes Gołębiowe........................... 235 Rodzina: Columbidae Gołębiowate......................... 235 Gołąb miejski Columba livia f. urbana Gmel., 1789................ 235 Siniak Columba oenas L., 1758.......................... 236 Grzywacz Columba palumbus L., 1758...................... 237 Turkawka Streptopelia turtur (L., 1758)..................... 239 Sierpówka Streptopelia decaocto (Friv., 1838)................... 241 Rząd: Cuculiformes Kukułkowe........................... 242 Rodzina: Cuculidae Kukułkowate......................... 242 Kukułka Cuculus canorus L., 1758........................ 242 Rząd: Strigiformes Sowy............................... 244 Rodzina: Tytonidae Płomykówkowate....................... 244 Płomykówka Tyto alba (Scop., 1769)...................... 244 Rodzina: Strigidae Puszczykowate......................... 246 Syczek Otus scops (L., 1758)........................... 246 Puchacz Bubo bubo (L., 1758).......................... 246 Sowa śnieżna Bubo scandiacus (L., 1758)..................... 247 Puszczyk Strix aluco L., 1758.......................... 247 Puszczyk uralski Strix uralensis Pall., 1771.................... 249 Sowa jarzębata Surnia ulula (L., 1758)...................... 251 Sóweczka Glaucidium passerinum (L., 1758)................... 251 Pójdźka Athene noctua (Scop., 1769)....................... 251 Włochatka Aegolius funereus (L., 1758)..................... 253 Uszatka Asio otus (L., 1758)........................... 254 Uszatka błotna Asio flammeus (Pont., 1763)................... 256 Rząd: Caprimulgiformes Lelkowe........................... 256 Rodzina: Caprimulgidae Lelkowate......................... 256 Lelek Caprimulgus europaeus L., 1758....................... 256
8 Spis treści Rząd: Apodiformes Jerzykowe............................ 258 Rodzina: Apodidae Jerzykowate.......................... 258 Jerzyk Apus apus (L., 1758)........................... 258 Rząd: Coraciiformes Kraskowe............................ 259 Rodzina: Alcedinidae Zimorodkowate....................... 259 Zimorodek Alcedo atthis (L., 1758)....................... 259 Rodzina: Meropidae Żołny............................. 262 Żołna Merops apiaster L., 1758.......................... 262 Rodzina: Coraciidae Kraski............................. 263 Kraska Coracias garrulus L., 1758........................ 263 Rodzina: Upupidae Dudki............................. 265 Dudek Upupa epops L., 1758........................... 265 Rząd: Piciformes Dzięciołowe............................ 267 Rodzina: Picidae Dzięciołowate.......................... 267 Krętogłów Jynx torquilla (L., 1758)....................... 267 Dzięciołek Dendrocopos minor (L., 1758)..................... 268 Dzięcioł średni Dendrocopos medius (L., 1758).................. 270 Dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos (Bechst., 1803)........... 272 Dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus (Hempr. et Ehrenb., 1833)......... 272 Dzięcioł duży Dendrocopos major (L., 1758)................... 274 Dzięcioł czarny Dryocopus martius (L., 1758).................. 276 Dzięcioł zielony Picus viridis L., 1758...................... 277 Dzięcioł zielonosiwy Picus canus Gmel., 1788.................. 280 Rząd: Passeriformes Wróblowe............................ 282 Rodzina: Alaudidae Skowronki........................... 282 Dzierlatka Galerida cristata (L., 1758)...................... 282 Lerka Lullula arborea (L., 1758)......................... 284 Skowronek Alauda arvensis L., 1758....................... 285 Górniczek Eremophila alpestris (L., 1758).................... 286 Rodzina: Hirundinidae Jaskółkowate....................... 287 Brzegówka Riparia riparia (L., 1758)....................... 287 Dymówka Hirundo rustica L., 1758........................ 289 Oknówka Delichon urbicum (L., 1758)...................... 290 Rodzina: Motacillidae Pliszkowate......................... 291 Pliszka żółta Motacilla flava L., 1758....................... 291 Pliszka cytrynowa Motacilla citreola Pall., 1766................. 293 Pliszka górska Motacilla cinerea (Tunst., 1771).................. 293 Pliszka siwa Motacilla alba L., 1758....................... 295 Świergotek polny Anthus campestris (L., 1758).................. 297 Świergotek łąkowy Anthus pratensis (L., 1758).................. 298 Świergotek drzewny Anthus trivialis (L., 1758)................. 301 Świergotek rdzawogardły Anthus cervinus (Pall., 1811)............. 303 Siwerniak Anthus spinoletta (L., 1758)...................... 303 Rodzina: Laniidae Dzierzbowate.......................... 303 Gąsiorek Lanius collurio L., 1758......................... 303 Dzierzba czarnoczelna Lanius minor Gmel., 1788................ 305 Srokosz Lanius excubitor L., 1758........................ 306 Dzierzba rudogłowa Lanius senator L., 1758................... 308
Spis treści 9 Rodzina: Bombycillidae Jemiołuszkowate..................... 309 Jemiołuszka Bombycilla garrulus (L., 1758).................... 309 Rodzina: Cinclidae Pluszcze............................ 312 Pluszcz Cinclus cinclus (L., 1758)......................... 312 Rodzina: Troglodytidae Strzyżyki.......................... 312 Strzyżyk Troglodytes troglodytes (L., 1758).................... 312 Rodzina: Prunellidae Płochacze.......................... 316 Płochacz halny Prunella collaris (Scop., 1769).................. 316 Płochacz syberyjski Prunella montanella (Pall., 1776).............. 316 Pokrzywnica Prunella modularis (L., 1758).................... 316 Rodzina: Turdidae Drozdowate........................... 318 Rudzik Erithacus rubecula (L., 1758)....................... 318 Słowik szary Luscinia luscinia (L., 1758)..................... 321 Słowik rdzawy Luscinia megarhynchos (C. L. Brehm, 1831)............ 323 Podróżniczek Luscinia svecica (L., 1758)..................... 325 Kopciuszek Phoenicurus ochruros (Pall., 1773).................. 326 Pleszka Phoenicurus phoenicurus (L., 1758).................... 328 Pokląskwa Saxicola rubetra (L., 1758)...................... 330 Kląskawka Saxicola torquatus (L., 1766)..................... 331 Białorzytka Oenanthe oenanthe (L., 1758).................... 333 Nagórnik Monticola saxatilis (L., 1766)..................... 335 Drozd obrożny Turdus torquatus L., 1758..................... 335 Kos Turdus merula L., 1758............................ 335 Kwiczoł Turdus pilaris L., 1758.......................... 338 Droździk Turdus iliacus L., 1766......................... 340 Śpiewak Turdus philomelos C. L. Brehm, 1831.................. 342 Paszkot Turdus viscivorus L., 1758........................ 345 Rodzina: Panuridae Ogoniatki........................... 346 Wąsatka Panurus biarmicus (L., 1758)...................... 346 Rodzina: Sylvidae Pokrzewkowate......................... 348 Świerszczak Locustella naevia (Bodd., 1783)................... 348 Strumieniówka Locustella fluviatilis (Wolf, 1810)................ 349 Brzęczka Locustella luscinioides (Savi, 1824)................... 351 Wodniczka Acrocephalus paludicola (Vieill., 1817)................ 352 Rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus (L., 1758)................. 353 Łozówka Acrocephalus palustris (Bechst., 1798)................. 354 Zaroślówka Acrocephalus dumetorum Blyth, 1849................. 356 Trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus (Herm., 1804)............... 356 Trzciniak Arcocephalus arundinaceus (L., 1758).................. 357 Zaganiacz Hippolais icterina (Vieill., 1817).................... 359 Piecuszek Phylloscopus trochilus (L., 1758).................... 360 Pierwiosnek Phylloscopus collybita (Vieill., 1817)................ 362 Świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix (Bechst., 1793)............. 364 Świstunka żółtawa Phylloscopus inornatus (Blyth., 1842)............. 366 Wójcik Phylloscopus trochiloides (Sund., 1837).................. 367 Kapturka Sylvia atricapilla (L., 1758)...................... 367 Gajówka Sylvia borin (Bodd., 1783)....................... 368 Cierniówka Sylvia communis Lath., 1787..................... 370 Piegża Sylvia curruca (L., 1758)......................... 371 Jarzębatka Sylvia nisoria (Bechst., 1785)..................... 372
10 Spis treści Zniczek Regulus ignicapilla (Temm., 1820).................... 374 Mysikrólik Regulus regulus (L., 1758)...................... 376 Rodzina: Muscicapidae Muchołówki........................ 378 Muchołówka szara Muscicapa striata (L., 1758)................. 378 Muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca (Pall., 1764).............. 379 Muchołówka białoszyja Ficedula albicollis (Temm., 1815)............ 381 Muchołówka mała Ficedula parva (Bechst., 1794)................ 382 Rodzina: Aegithalidae Raniuszki.......................... 384 Raniuszek Aegithalos caudatus (L., 1758).................... 384 Rodzina: Remizidae Remizy............................ 387 Remiz Remiz pendulinus (L., 1758)........................ 387 Rodzina: Paridae Sikory.............................. 389 Sikora uboga Parus palustris L., 1758....................... 389 Czarnogłówka Parus montanus Conrad, 1827.................. 391 Sosnówka Parus ater L., 1758.......................... 392 Czubatka Parus cristatus L., 1758........................ 395 Bogatka Parus major L., 1758.......................... 396 Modraszka Parus caeruleus L., 1758....................... 399 Sikora lazurowa Parus cyanus Pall., 1770..................... 400 Rodzina: Sittidae Kowalikowate.......................... 400 Kowalik Sitta europaea L., 1758......................... 400 Rodzina: Certhiidae Pełzaczowate......................... 403 Pełzacz leśny Certhia familiaris L., 1758..................... 403 Pełzacz ogrodowy Certhia brachydactyla C. L. Brehm, 1820............ 405 Rodzina: Emberizidae Trznadlowate........................ 407 Potrzeszcz Emberiza calandra (L., 1758)..................... 407 Trznadel Emberiza citrinella L., 1758....................... 408 Ortolan Emberiza hortulana (L., 1758)...................... 410 Trznadel czarnogłowy Emberiza melanocephala Scop., 1769............ 412 Potrzos Emberiza schoeniclus L., 1758....................... 412 Poświerka Calcarius lapponicus L., 1758..................... 414 Śnieguła Plectrophenax nivalis (L., 1758)..................... 414 Rodzina: Fringillidae Łuszczaki.......................... 416 Zięba Fringilla coelebs L., 1758.......................... 416 Jer Fringilla montifringilla L., 1758........................ 419 Kulczyk Serinus serinus (L., 1758)........................ 420 Dzwoniec Carduelis chloris (L., 1758)...................... 423 Czyż Carduelis spinus (L., 1758)......................... 424 Szczygieł Carduelis carduelis (L., 1758)...................... 427 Czeczotka Carduelis flammea (L., 1758)..................... 428 Czeczotka tundrowa Carduelis hornemanni (Holboell, 1843)........... 430 Rzepołuch Carduelis flavirostris (L., 1758).................... 430 Makolągwa Carduelis cannbina (L., 1758).................... 430 Dziwonia Carpodacus erythrinus (Pall., 1770).................. 432 Łuskowiec Pinicola enucleator (L., 1758)..................... 434 Krzyżodziób sosnowy Loxia pytyopsittacus Borkh., 1793............. 434 Krzyżodziób świerkowy Loxia curvirostra L., 1758................ 434 Krzyżodziób modrzewiowy Loxia leucoptera Gmel., 1789............ 435 Gil Pyrrhula pyrrhula (L., 1758)......................... 435 Grubodziób Coccothraustes coccothraustes (L., 1758)............... 438
Spis treści 11 Rodzina: Ploceidae Wikłaczowate......................... 440 Wróbel Passer domesticus (L., 1758)....................... 440 Mazurek Passer montanus (L., 1758)....................... 442 Rodzina: Sturnidae Szpakowate.......................... 443 Pasterz Sturnus roseus (L., 1758)......................... 443 Szpak Sturnus vulgaris L., 1758......................... 443 Rodzina: Oriolidae Wilgi.............................. 446 Wilga Oriolus oriolus (L., 1758)......................... 446 Rodzina: Corvidae Krukowate........................... 448 Sójka Garrulus glandarius (L., 1758)....................... 448 Sroka Pica pica (L., 1758)............................ 449 Orzechówka Nucifraga caryocatactes (L., 1758).................. 451 Kawka Corvus monedula L., 1758......................... 452 Gawron Corvus frugilegus L., 1758........................ 454 Wrona Corvus cornix L., 1758.......................... 455 Czarnowron Corvus corone L., 1758....................... 456 Kruk Corvus corax L., 1758............................ 457 Literatura........................................ 459 The Avifauna of Kraina Gór Świętokrzyskich, Central Poland............. 475 Indeks polskich nazw gatunkowych........................... 489 Indeks łacińskich nazw gatunkowych.......................... 493