Seks w populacji 50+ szczęście czy zagrożenie? I I I O G Ó L N O P O L S K I K O N G R E S S TA R Z E N I A S I Ę Anna Marzec-Bogusławska
Sytuacja HIV/AIDS w Polsce Ponad 18 tys. zakażeń HIV wykrytych od roku 1985, szacunkowo ok. 30-35 tys. osób żyjących z wirusem. Blisko 8 tys. osób objętych bezpłatną terapią ARV Leczenie ARV prowadzone jest w ramach Programu Polityki Zdrowotnej Ministra Zdrowia. Zakup leków ARV, testów do monitorowania terapii, szczepionek dla dzieci urodzonych przez matki HIV+ finansowany jest przez budżet Ministra Zdrowia (szeroka dostępność dla osób nieubezpieczonych, populacji narażonych na marginalizację) Pozostałe koszty leczenia pokrywa NFZ.
Drogi zakażeń HIV wg NIZ-PZH (1985-2013) 1400 1200 inne drogi zakażeń 1000 800 600 400 200 zakażenia w populacji osób stosujących narkotyki w iniekcjach 0
Punkty konsultacyjno diagnostyczne (PKD) W Polsce działa sieć punktów konsultacyjnodiagnostycznych (31), w których istnieje możliwość wykonania testu w kierunku HIV bezpłatnie i anonimowo Zadaniem PKD jest także prowadzenie poradnictwa około-testowego w odniesieniu do indywidualnych zachowań klienta.
Drogi zakażeń HIV PKD, 2013 r. 2% 10% 7% 21% 60% IDU hetero IDU homo hetero homo bi
Kiedy koniecznie zlecić pacjentowi test w kierunku HIV? Wg rekomendacji PTN AIDS 2014 www.ptnaids.pl Ginekologia: ciąża, nawracająca drożdżyca, choroby przenoszone drogą płciową, rak szyjki macicy, zakażenie HPV. Pulmonologia: mykobakteriozy płuc, nawracajace zapalenia płuc, drożdżyce tchawicy i/lub oskrzeli, zpalaenia płuc o niejasnej etiologii. Dermatologia: choroby przenoszone drogą płciową, łojotokowe zapalenie skóry, półpasiec, mięsak Kaposiego, nowotwory skóry, nawracające drożdżyce jamy ustnej, inne o nietypowym przebiegu. Choroby wewnętrzne: niejasna etiologia gorączki, utraty wagi ciała, trombocytopenii, leukopenii, biegunka przewlekła, limfadenopatie. Neurologia: pojedyncze ropnie mózgu, neurotoksoplazmoza, encefalopatia o nieznanej etiologii, postępujące otępienie, polineuropatia. Choroby zakaźne: półpasiec zajmujący >2 dermatomów- nawracający, zespół mononukleozo podobny, gruźlica, mykobakteriozy, inne choroby wskaźnikowe dla AIDS Onkologia: chłoniaki nieziarnicze, rak odbytu, rak płuc, nasieniak, ziarnica złośliwa, choroba Castelmana, mięsak Kaposiego. Okulistyka: CMV zapalenie błony naczyniowej i siatkówki, retinopatie niejasnego pochodzenia, zaplne choroby siatkówki (HSV, toxoplazmoza). Laryngologia: zapalenie ślinianek o niejasnej etiologii, nowotwory głowy i szyi. Nefrologia/Urologia: nefropatie kłębkowe, STI, brodawczak pęcherza moczowego. Pediatria: pneumocystodoza, gruźlica, zakażenie CMV, nawracające: kandydozy i bakteryjne zapalenia płuc, limfadenopatie niejasnego pochodzenia, upośledzenie rozwoju psycho ruchowego, zapalenie ślinianek niejasnego pochodzenia, nawracające kandydozy jamy ustnej, encefalopatie niejasnego pochodzenia Oraz kiedy typowe jednostki chorobowe mają nietypowy przebieg
Główne problemy związane z epidemią HIV/AIDS w Polsce Brak odniesienia ryzyka zakażenia HIV do własnej osoby; Zbyt mała świadomość konieczności poznania własnego statusu serologicznego; Znaczny wzrost liczby zakażeń HIV i STIs w populacji MSM; Wzrost liczby zakażeń w populacji kobiet; Późna wykrywalność zakażenia HIV; Lekooporność; Niewystarczające włączanie się w działania profilaktyczne innych, poza Ministerstwem Zdrowia, resortów i samorządów lokalnych (pomimo Rozporządzenia Rady Ministrów*); Konieczność stałego, znacznego zwiększania nakładów na leczenie ARV; Bardzo ograniczone środki finansowe na profilaktykę HIV/AIDS. * Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lutego 2011 r. w sprawie Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS (Dz. U. Nr 44, poz. 227)
Dziękuję za uwagę Krajowe Centrum ds. AIDS aids@aids.gov.pl ul. Samsonowska 1 02-829 Warszawa tel. (22) 331 77 77 www.aids.gov.pl
Osoby, u których wykryto zakażenie HIV w PKD Osoby, które otrzymują wyniki pozytywny, są nieco starsze niż wśród ogółu osób zgłaszających się do PKD. Ponad 40% osób seropozytywnych to osoby w wieku 20-29 lat, jednak jest to odsetek niższy, niż w grupie wszystkich testujących się. Wyższy jest natomiast udział osób w wieku 40-49 lat. 43% 50% Seropozytywni zgłaszający się do PKD 34% 31% 14% 1% 1% 3% 8% 4% 3% 1% 1% mniej niż 18 lat 18-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat i więcej Analiza ankiet z punktów konsultacyjno-diagnostycznych z 2013 roku. Ipsos Polska na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS.
PKD 2014 38% 51% 44% 32% seropozytywni zgłaszający się do PKD 0 1% 1% 3% 12% 8% 4% 3% 1% 2% mniej niż 18 18-19 20-29 30-39 40-49 50-59 więcej niż 60
Kobiety HIV+ Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV są nieco starsze w porównaniu z ogółem kobiet, które zgłaszają się do PKD. Najwięcej zakażeń odnotowuje się w grupie wiekowej 20-29 lat, ale jest ich proporcjonalnie mniej, niż wśród wszystkich zgłaszających się do PKD kobiet. Proporcjonalnie więcej jest natomiast kobiet po 40 roku życia. 42% 55% Seropozytywne kobiety Kobiety zgłaszające się do PKD 28% 23% 17% 2% 4% 3% 6% 4% 2% 4% 1% mniej niż 18 lat 18-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat i więcej Analiza ankiet z punktów konsultacyjno-diagnostycznych z 2013 roku. Ipsos Polska na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS.
Mężczyźni HIV+ Także w przypadku mężczyzn, obecność wirusa HIV stwierdza się u nieco starszych osób, w porównaniu do ogółu mężczyzn zgłaszających się do PKD, tu jednak różnice nie są aż tak istotne. Najwięcej zakażeń odnotowuje się w grupie 20-29 lat, a następnie w grupie 30-39 lat. 46% 43% Seropozytywni mężczyźni Mężczyźni zgłaszający się do PKD 35% 34% 1% 1% 3% 13% 9% 4% 4% 1% 2% mniej niż 18 lat 18-19 lat 20-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat 60 lat i więcej Analiza ankiet z punktów konsultacyjno-diagnostycznych z 2013 roku. Ipsos Polska na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS.
Odsetek klientów PKD, którzy zgłosili przyjmowanie narkotyków dożylnie (w %) 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 4,7 3 2 2004 2007 2010
Odsetek mężczyzn - klientów PKD, którzy mieli kontakty seksualne z mężczyznami (w %) 25 20 20,5 21,3 15 13,1 10 5 0 2004 2007 2010
Szacowane ryzyko zakażenia HIV w zależności od techniki seksualnej i statusu leczony/nieleczony HIV-infected Not HIV-infected Transmission risk/intercourse No ART Succesfull ART* Woman Man 0.05% 0.002% Man (vaginal sex) Woman 0.1% 0.004% Man (anal sex) Woman or man 1% 0.04% *: Virus load < 50 copies/ml Wilson et al, Lancet 2008
Liczba zarejestrowanych zakażeń HIV wg danych NIZ-PZH, a wykrywalność w punktach konsultacyjno diagnostycznych (PKD): 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 999 946 853 809 749 716 689 656 651 611 560 573 583 369 359 381 321 285 246 216 96 120 136 154 63 33 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PZH PKD
PKD 2014 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Mimo, iż więcej zakażeń wykrywa się w PKD w grupach wiekowych 30-39 lat (43,6%) i 20-29 lat (38,1%), uwzględniając liczebność populacji w danym wieku, wykrywalność zakażeń HIV jest największa w grupie wiekowej 40-49 lat. 0,4 0,9 1,6 <19 20-29 30-39 40-49 50+ 1,8 1,2 odsetek wykrytych zakażeń w danej grupie wiekowej
Odsetek wykrytych zakażeń HIV w odniesieniu do wszystkich testów wykonanych w PKD 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1,10% 1,12% 1,16% 1,22% 1,12% 1,20% 1,15% 1,14% 1% 0,90% 1% 1% 0% 0% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 odsetek wykrytych zakażeń
Od 2007 roku działa i systematycznie rozbudowywany jest portal edukacyjny www.hiv-aids.gov.pl Portal www.hiv-aids.edu.pl Krajowego Centrum ds. AIDS to oferta pozwalająca poszerzyć wiedzę, a poprzez system certyfikatów podnieść kwalifikacje zawodowe. W szkoleniu mogą wziąć udział lekarze i studenci medycyny oraz pielęgniarki i położne. Zawartość merytoryczna każdego kursu zamieszczonego w portalu jest podzielona na bloki tematyczne z zakresu wiedzy ogólnej dot. problematyki HIV/AIDS oraz wiedzy szczegółowej niezbędnej dla danej grupy pracowników medycznych.
Kursanci mają do dyspozycji różne formy edukacyjne: artykuły, slajdy, wykłady wideo, zarejestrowane symulacje rozmów z pacjentami, linki do materiałów dodatkowych; mogą też zadać pytanie ekspertowi. Integralnym elementem każdego kursu jest kilkuczęściowy test sprawdzający wiedzę. Zaliczenie testu uprawnia do otrzymania certyfikatu, a w przypadku lekarzy również do 10 punktów edukacyjnych. Udział w szkoleniu jest bezpłatny.
Broszura Online Krajowe Centrum ds. AIDS korzysta z innowacyjnego serwisu internetowego dla lekarzy: Broszura Online. Broszura Online to serwis internetowy, który ma na celu dotarcie z materiałami edukacyjnymi bezpośrednio do lekarzy, którzy następnie przekażą je swoim pacjentom. Jak działa serwis Broszura Online? Lekarz rejestruje się na stronie www.broszura ids.pl i zamawia materiały, których potrzebuje. Po otrzymaniu informacji o zamówieniu, zespół obsługujący serwis, przygotowuje zamówione materiały i w przeciągu 1 dnia roboczego przesyłka jest wysyłana pocztą do Zamawiającego.
HIV/AIDS wyzwaniem dla Zdrowia Publicznego w Europie i Unii Europejskiej Stały wzrost liczby zakażeń HIV Wieloaspektowość problemów wynikających z epidemii Wzrost liczby zakażeń w określonych populacjach Stale rosnące koszty leczenia ARV Współistnienie zakażenia HIV z innymi STIs, HCV, HBV, gruźlicą Profilaktyka niedoceniana i niedofinansowana Stygmatyzacja i dyskryminacja wobec populacji szczególnie wrażliwych na ryzyko zakażenia Migracje Brak szczepionki