Klaster Dolina Ekologicznej Żywności - sposób na promocję i współpracę producentów żywności ekologicznej w Polsce Wschodniej Dr Krzysztof Jończyk Projekt: Rozwój klastra Dolina Ekologicznej Żywności Beneficjent: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Supraśl, 29.03.2012 r.
Rolnictwo ekologiczne Rozp. WE 834/2007 (od 01.01.2009) Art. 1. Produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych, stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji odpowiadającą wymaganiom niektórych konsumentów, preferujących wyroby wytwarzane przy użyciu substancji naturalnych i naturalnych procesów. Ekologiczna metoda produkcji pełni zatem podwójną funkcję społeczną: z jednej strony dostarcza towarów na specyficzny rynek kształtowany przez popyt na produkty ekologiczne, a z drugiej strony jest działaniem w interesie publicznym, ponieważ przyczynia się do ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt i rozwoju obszarów wiejskich.
Status quo 1. Obroty żywnością ekologiczną w skali światowej wynosiły w 2009 r 55 mld USD, czego 50% przypada na Europę a 40% na USA. 2. Wzrost obrotów na rynku EKO od 2000 r. to 207 %. 3. W UE (27) gospodarstwa ekologiczne wykorzystują 8,2 mln ha UR (4,2%). Udział ten waha się od 6-13% (Austria, Szwecja, Włochy, Finlandia) do 2-3% (Francja, Belgia, Holandia), Polska 3,3% 4. W latach 2004-2011 liczba gospodarstw ekologicznych w Polsce oraz powierzchnia wykorzystywanych przez nie użytków rolnych wzrosła 6-krotnie 5. Rynek polskiej żywności ekologicznej szacowany jest na 400-500 mln zł. Eksperci przewidują, że sprzedaż ekologicznej żywności będzie zwiększała się rocznie nawet o 10-15 proc.
Uwarunkowania rozwoju rolnictwa ekologicznego - nadprodukcja artykułów żywnościowych; - spadek zaufania konsumentów do jakości surowców żywnościowych; - nasilające się ujemne oddziaływania rolnictwa na środowisko przyrodnicze.
Europejski plan działań na rzecz żywności ekologicznej i rolnictwa ekologicznego (Bruksela, dnia 10.06.2004 r.) Kontynuacja wsparcia finansowego rolnictwa ekologicznego ze względu na wkład w ochronę środowiska, zdrowie ludzi, rozwój obszarów wiejskich oraz dobrostan zwierząt Stymulowanie rozwoju rynku (popyt) tak, aby dalszy rozwój rolnictwa ekologicznego nie był uzależniony od środków publicznych
Polska Wschodnia liderem ekologicznej produkcji (2011 r.) Liczba gospodarstw ekologicznych ZACHODNIOPOMORSKIE 3082 POMORSKIE 763 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 3033 PODLASKIE 2442 KUJAWSKO-POMORSKIE 371 MAZOWIECKIE WIELKOPOLSKIE 2124 LUBUSKIE 874 1096 ŁÓDZKIE LUBELSKIE 472 2061 DOLNOŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE 1321 OPOLSKIE 1297 ŚLĄSKIE 84 230 PODKARPACKIE MAŁOPOLSKIE 2078 2103 POLSKA WSCHODNIA 46% wszystkich gospodarstw ekologicznych W Polsce: 23 431 26% przetwórstwa ekologicznego W Polsce - 293 Źródło: dane IJHARS
Przestrzenne zróżnicowanie wskaźnika jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej (WJRPP) w gminach WJRPP dla województwa podlaskiego wynosi 54,3 punktu Polska 66,6 punktu -brak gleb bardzo dobrych (klasy I i II) -udział gleb dobrych (klasy IIIa i IIIb) 8% -gleby średnie (klasy IVa i IVb) 48%, -słabe (klasa V) 27%, - najsłabsze (klasy VI i VIz) 18% Duży udział trwałych użytków zielonych 34,7% - Polska 21 % Obszary prawnie chronione zajmują ponad 33% powierzchni województwa
Przestrzenne zróżnicowanie syntetycznego wskaźnika przydatności do produkcji ekologicznej (SŚWP) w gminach
Rolnictwo ekologiczne w woj. podlaskim Liczba gospodarstw 2 442 (2011) Powierzchnia UR - 48 885 ha konwersja - 21 308 ha certyfikat - 27 577 ha Przetwórnie ekologiczne - 6
Przestrzenne zróżnicowanie syntetycznego wskaźnika przydatności do produkcji ekologicznej (SWPE) oraz udział użytków rolnych EKO w ogólnej pow. UR w gminach woj. podlaskiego w 2008 r. Wiżajny Rutka-Tartak Przerośl Szypliszki Puńsk Jeleniewo Wiżajny Rutka-Tartak Filipów KrasnopolSejny Suwałki Bakałarzewo Raczki Nowinka Płaska Augustów Lipsk Bargłów KościelnySztabin Nowy Dwór Rajgród Dąbrowa Białostocka Suchowola Sidra Grajewo Szczuczyn Kuźnica Goniądz Jaświły Janów Wąsosz Korycin Grabowo Sokółka Kolno Radziłów Mońki Jasionówka Turośl Czarna Białostocka Knyszyn Szudziałowo Przytuły Trzcianne Stawiski Krypno Wasilków Supraśl Krynki Mały Płock Jedwabne Dobrzyniewo Kościelne Zbójna Piątnica Wizna Tykocin Gródek Zawady BIAŁYSTOK Nowogród Choroszcz Łomża Rutki Kobylin-Borzymy Miastkowo Turośń Kościelna Zabłudów Sokoły Łapy Juchnowiec Kościelny Kołaki Kościelne Michałowo Śniadowo Suraż Narew Zambrów Wysokie Mazowieckie Poświętne Narewka Nowe Piekuty Wyszki Czyże Szumowo Szepietowo Białowieża Bielsk Podlaski Czyżew-Osada Hajnówka Klukowo Rudka Brańsk Orla Dubicze Cerkiewne Ciechanowiec Boćki Kleszczele Grodzisk Milejczyce Perlejewo Dziadkowice Czerem cha Siemiatycze Nurzec-Stacja SWPE Drohiczyn > 200 w pełni przy datne (24) Mielnik 140-200 przy datne (27) < 140 przy datne z ograniczeniem (54) gminy miejskie (13) Giby Turośl Zbójna Kolno Mały Płock Nowogród Grabowo Przerośl Jeleniewo Filipów Radziłów Przy tuły Stawiski Jedwabne Piątnica Wizna Bakałarzewo Rajgród Raczki Szy pliszki Puńsk Nowinka Augustów gmina Grajewo gmina Szczuczy n Goniądz Wąsosz Sejny Krasnopol Giby Płaska Sztabin Lipsk Nowy Dwór Dąbrowa Białostocka Suchowola Jaświły Janów Kory cin Sidra Kuźnica Sokółka Kny szy n Szudziałowo Czarna Białostocka Trzcianne Kry pno Wasilków Dobrzyniewo Kościelne Supraśl Ty kocin Zawady Kry nki Gródek Łomża Koby lin-borzy my Miastkowo Rutki Turośń KościelnaZabłudów Michałowo Kołaki Kościelne Sokoły Śniadowo Łapy Juchnowiec Kościelny Kulesze Kościelne Zambrów Narew Suraż Wy sokie Mazowieckie Poświętne Narewka Nowe Piekuty Szumowo Bielsk Podlaski Szepietowo Wy szki Czy że Udział UR w gosp. ekol. ponad 4,0 (11) 2,01-4,0 (19) 1,01-2,0 (22) 0,31-1,0 (27) 0-0,3 (26) gm. m. (13) Czy żew-osada Suwałki Bargłów Kościelny Mońki Jasionówka Choroszcz BIAŁYSTOK Klukowo Rudka Brańsk Orla Dubicze Cerkiewne Ciechanowiec Boćki Kleszczele Grodzisk Perlejewo Dziadkowice Milejczy ce Czeremcha Siemiaty cze Nurzec-Stacja Drohiczy n Mielnik Hajnówka Białowieża
Klaster gospodarczy Geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, zakładów działających w pokrewnych sektorach oraz związanych z nimi instytucji (np. uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń branżowych). Cechy charakterystyczne klastra Bliskość geograficzna lokalizacji podmiotów klastra Różnorodność związków pomiędzy firmami należącymi do klastra Charakter związków pomiędzy podmiotami wybiegający poza relacje typowo rynkowe. Występowanie korzyści wspólnej lokalizacji i kooperacji w ramach grupy firm.
Klaster Dolina Ekologicznej Żywności Cel projektu Zbudowanie na terenie Polski Wschodniej ponadregionalnej platformy współpracy w zakresie rozwoju i promowania ekologicznych produktów żywnościowych
KOORDYNATOR INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA -PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY W PUŁAWACH Zespół Szkół Agrobiznesu Klementowice Słowiański GRÓD
Oczekiwania wobec klastra Promocja Budowanie kontaktów między podmiotami Pomoc w promocji Doradztwo i pomoc w dostępie do unijnych środków Korzystanie ze wspólnych działań promocyjnych klastra Wyszukiwanie nisz rynkowych Szkolenia i doradztwo Organizowanie eksportu produktów klastra Budowanie wspólnej marki klastra Organizowanie sieci dostawców i standaryzacja ich obsługi Poprawa dostępności produktów ekologicznych Informacja o innych podmiotach Wymiana wiedzy i doświadczeń z innymi firmami Informacja o nowych technologiach Dzielenie marży między producenta i dystrybutora Informacja na temat certyfikacji Wymuszanie na dostawcach certyfikacji produktów Organizowanie certyfikacji 4,44 4,42 4,37 4,28 4,25 4,25 4,22 4,17 4,17 4,11 4,11 4,03 3,97 3,71 3,53 3,28 3,11,00,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 5,00
Oferta klastra DEŻ skierowano do potencjalnych partnerów Promocja Szkolenia Badania Wyjazdy, misje
Oferta Klastra Dolina Ekologicznej Żywności cd. Udział w corocznych targach żywności ekologicznej BIOFACH w Norymberdze. Zapewnienie wystawienia swoich produktów i materiałów reklamowych na powierzchni wystawienniczej udostępnianej klastrowi DEŻ w ramach współpracy z Urzędami Marszałkowskimi (podkarpackim i lubelskim). Udział w innych cyklicznych imprezach o charakterze promocyjnym : np. EKO GALA w Rzeszowie, ORGANIC Marketing Forum (prezentacja oferty klastra DEŻ, udział w misjach branżowych w latach 2012-2013; Przeprowadzenie badań laboratoryjnych na pozostałości substancji aktywnych w próbkach surowców, produktach itp. Wykonanie innych badań o charakterze konsumenckim, rynkowym; Skorzystanie z działań promocyjnych prowadzonych w ramach projektu
II MISJA BIOFACH 2011 r.
Portal DEŻ Możliwość prezentacji uczestników klastra DEŻ Platforma wymiany wiedzy Miejsce do nawiązania współpracy
Zdjęcia produktów, właścicieli, firmy
I Konferencja DEŻ, Puławy 16-17.09.2011 r.
Zrealizowane do tej pory działania promocyjne III miejsce w konkursie Promuj z pomysłem
Wnioski i rekomendacje Konieczna staje się integracja rolników ekologicznych i podjęcie wspólnych działań mających na celu wzmocnienie ich siły rynkowej Rozwinięcie sieci dystrybucji- sprzedaż ekożywności także poza specjalistycznymi sklepami Barierą popytu jest niska świadomość konsumentów Ważną rolę powinny odgrywać działania marketingowe pełniące funkcję edukacyjną oraz wsparcie lokalnych władz
ul. Nadbystrzycka 44a LUBLIN tel: 81 538 46 68 Filia biura: Świlcza 168 tel: 17 867 01 23 www.dolinaeko.pl biuro@dolinaeko.pl dez@iung.pulawy.pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY