UCHWAŁA NR XVI/183/2016 RADY MIEJSKIEJ W LEWINIE BRZESKIM z dnia 18 marca 2016 r.

UCHWAŁA NR XVI/183/2016 RADY MIEJSKIEJ W LEWINIE BRZESKIM z dnia 18 marca 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowości Sarny Małe na lata 2016-2022 Na podstawie art. 18 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015r. poz. 1515 zm. poz.1045, poz.1890), Rada Miejska w Lewinie Brzeskim uchwala, co następuje: 1. Zatwierdza Plan Odnowy Miejscowości Sarny Małe na lata 2016-2022, przyjęty uchwałą zebrania wiejskiego w dniu 16 marca 2016r. o treści określonej załącznikiem do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Lewina Brzeskiego. 3. Traci moc Uchwała Nr XLV/385/2010 Rady Miejskiej w Lewinie Brzeskim z dnia 30 marca 2010 u oraz Uchwała Nr VII/48/2011 Rady Miejskiej w Lewinie Brzeskim z dnia 29 marca 2011 u. 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Waldemar Włodek Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 1

Gmina Lewin Brzeski Załącznik do Uchwały Nr XVI/183/2016 Rady Miejskiej w Lewinie Brzeskim z dnia 18 marca 2016 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI SARNY MAŁE NA LATA 2016-2022 Sarny Małe 2016r. 1 Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 1

SPIS TREŚCI 1. Charakterystyka miejscowości...3 1.1. Rys historyczny...4 2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości...4 2.1. Zasoby przyrodnicze......4 2.2. Dziedzictwo kulturowe.....4 2.3. Analiza charakteru zabudowy......5 2.4. Gospodarka i rolnictwo...6 2.5. Obiekty i tereny...6 2.6. Infrastruktura techniczna...6 2.7. Kapitał społeczny i ludzki...7 3. Analiza SWOT ocena mocnych i słabych stron miejscowości Sarny Małe...7 4. Opis planowanych działań inwestycyjnych...9 Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 2 2

1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI Sołectwo Sarny Małe administracyjnie zlokalizowane jest w województwie opolskim, powiecie brzeskim, gminie Lewin Brzeski. Położone jest na południowy-zachód od Lewina Brzeskiego, wieś graniczy z gminą Niemodlin. W bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości przebiega autostrada A4. Pod względem fizyczno-geograficznym wieś znajduje się w mezoregionie doliny Nysy Kłodzkiej (rzeka przepływa w odległości ok. 1km od miejscowości), który charakteryzuje się występowaniem systemów piaszczysto-żwirowych teras rzecznych. Dominującymi gruntami są gleby od III VI klasy z przewagą gleb klasy IVB. Na terenie sołectwa zlokalizowane są złoża żwiru, w których znajdują się pokłady czarnego dębu. Wieś zamieszkana jest przez 213 mieszkańców, w tym 109 kobiet i 104 mężczyzn, 20% stanowią dzieci i młodzież do lat 18. Miejscowość posiada sieć wodociągową i telefoniczną, połączenie autobusowe z Lewinem Brzeskim (przystanek autobusowy na żądanie). Stacja PKP znajduje się w Lewinie Brzeskim w odległości 7km. Dzieci i młodzież kształcą się w pobliskich miejscowościach - Lewin Brzeski, Brzeg i Opole. Sarny Małe położone są na planie kwadratu z bocznymi rozgałęzieniami dróg, zabudowa w większości jest murowana, parterowa, domy mieszkalne ustawione są szczytowo do drogi. Dominującą budowlą we wsi jest budynek świetlicy wiejskiej (dawna remiza strażacka z wieżą). Świetlica wraz z otaczającym ją terenem przyległym (działka nr 326) stanowi ważną przestrzeń publiczną dla mieszkańców. Budynek świetlicy został w 2012 u rozbudowany w ramach PROW 2007-2013. Dostosowanie tego miejsca do potrzeb mieszkańców było priorytetem, który pozwolił na rozwój kulturalny i społeczny oraz integrację wszystkich mieszkańców wsi. Stało się ono miejscem kultywowania tradycji wiejskich przez mieszkańców pochodzących z różnych stron Polski oraz spełnia funkcję centrum życia społecznego. Drugim ważnym miejscem jest kaplica, w której obchodzone są święta kościelne. W pomieszczeniach nad kaplicą odbywają się próby miejscowej grupy SARENKI. Kolejną cenną przestrzenią publiczną Saren Małych, jest plac między przystankiem autobusowym, sklepem i krzyżem. Teren ten uznawany jest przez mieszkańców za centrum wsi. Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 3 3

Na terenie sołectwa znajduje się 11 stanowisk archeologicznych dotyczących śladów osadnictwa i osad mezolitu, neolitu, kultury ceramiki promienistej, łużyckiej, wczesnośredniowiecznej, średniowieczne, epoki brązu, kultury celtyckiej okresu lateńskiego, epoki kamienia, kultury przeworskiej okresu rzymskiego oraz ślady osadnictwa i osady pradziejowe. 1.1. Rys historyczny Pierwsze wzmianki na temat Saren Małych pochodzą z 1410 u. Pod względem wyznaniowym wieś należała do parafii katolickiej jak również ewangelickiej w Lewinie Brzeskim. Pod koniec XVIII wieku istniała tu dwuklasowa szkoła ewangelicka, uczęszczały tu również dzieci katolików. W 1783 u wieś zamieszkiwana jest przez 144 mieszkańców, liczba ludność wzrasta o 70% w następstwie parcelacji dóbr szlacheckich, która odbyła się w 1930 u. Przed parcelacją Sarny Małe wraz z dobrami szlacheckimi należały do dóbr pańskich Lewina Brzeskiego. Dalszy rozwój miejscowości następuje w u 1934, powstają wówczas 23 nowe gospodarstwa skupione w dwóch koloniach, zamieszkują je przybyli z Westfalii osadnicy. W 1935 u we wisi utworzono przedszkole. W drugiej połowie XIX wieku powstaje w Sarnach Małych zespół parkowo-dworski, park otaczający dwór ma charakter krajobrazowy. W bezpośrednim sąsiedztwie zespołu wzdłuż drogi znajduje się folwark. W czasie II Wojny Światowej w dworku znajdował się Obóz Służby Pracy Rzeszy (RAD). Obecnie dwór wraz z częścią parku należy do prywatnego inwestora. Pod koniec XIX wieku wieś przechodzi pod administrację Niemodlina, obecnie administracyjnie przynależy do gminy Lewin Brzeski. 2. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI 2.1. Zasoby przyrodnicze Ze względu na położenie w Dolinie Nysy Kłodzkiej wieś posiada cenne obszary pod względem przyrodniczym. Na terenie sołectwa znajduje się jeden z cenniejszych pod względem faunistycznym obszarów gminy Lewin Brzeski - są to pola przy południowym brzegu Nysy Kłodzkiej rozciągające się między Sarnami Małymi a Stroszowicami. Na omawianym terenie spotkać można zarówno gatunki charakterystyczne dla środowisk polnołąkowych: lisy, zające, kuropatwy, bażanty, jak również gatunki leśne takie jak sarny i dziki. Wieś otoczona jest polami uprawnymi. Poza tym w pobliżu wsi mieszczą się skupiska zieleni niskiej oraz wysokiej. Do największych skupisk zieleni wysokiej należą: poniemiecki cmentarz oraz przydworski park o cechach krajobrazowych, w którym dominującym gatunkiem drzewa jest robinia akacjowa. Zieleń niska rozciąga się szeim pasem wzdłuż Nysy Kłodzkiej w kierunku Stroszowic. Gatunkami występującymi przy ciągach komunikacyjnych są: robinia akacjowa, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, topola czarna, brzoza brodawkowata. Gatunki iglaste (modrzewie, sosny, świerki, jałowce, żywotniki) występują głównie na posesjach prywatnych. Są one przejawem kształtowania ogrodów na styl miejski z wykorzystaniem gatunków obcych w krajobrazie wiejskim. 2.2. Dziedzictwo kulturowe Cmentarz Poniemiecki cmentarz usytuowany jest w niewielkim oddaleniu od zabudowań wiejskich, całość założenia otoczona jest polami uprawnymi. Znajdują się tu następujące gatunki drzew: lipa drobnolistna i dąb szypułkowy. Spotkać tam możemy również bluszcz pospolity, który na stanowiskach naturalnych podlega częściowej ochronie gatunkowej. Ze względu na występujące zadrzewienia teren jest cenną enklawą dla zwierząt. Cmentarz jest zaniedbany, większość pomników została rozkradziona, miejsce to wymaga uporządkowania, renowacji. Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 4 4

Obiekty kultu religijnego W centrum miejscowości znajduje się drewniany krzyż, który jest symbolem chrześcijańskiej tradycji. Niegdyś było to miejsce spotkań mieszkańców w dni świąteczne (obecnie funkcję tą spełnia kaplica). Zespół parkowo-dworski Zespół parkowo-dworski pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Dworek otoczony jest parkiem o cechach krajobrazowych, w którym spotykamy następujące gatunki drzew i krzewów: Robinia akacjowa dominujący gatunek w drzewostanie parku z licznymi młodymi samosiewami; Lipa drobnolistna; Topola czarna; Dziki bez czarny; Bluszcz pospolity - wchodzi w skład runa parkowego jak również wspina się na drzewa. Obecnie park nie posiada wielu typowych cech krajobrazowych, elementy które świadczą o pierwotnym charakterze założenia to duży kompleks zwartego zadrzewienia. Nie zachował się również układ dróg i ścieżek. Jest to cenny teren, który po zagospodarowaniu może spełniać funkcję miejsca rekreacyjno-wypoczynkowego. Dawna szkoła ewangelicka W budynku nr 53 mieściła się dawniej szkoła ewangelicka. Obok znajdowała się wieża, która nie zachowała się do naszych czasów. Obecnie mieści się tu Kaplica Pod Wezwaniem Świętych Odrowążów, poświęcona w 1997 u. Obchodzone są w niej wszystkie święta kościelne. 2.3. Analiza charakteru zabudowy Wieś ułożona jest na planie kwadratu z bocznymi rozgałęzieniami dróg. Większość zabudowy stanowią parterowe murowane budynki (80%) ustawione szczytowo do drogi, pozostałe (20%) to kolonie drewnianych parterowych domów, którym towarzyszą murowane budynki gospodarcze. Kolorystyka elewacji jest zróżnicowana, dominujące kolory to biały (32%) oraz szary (32%). Duży udział stanowi również kolor brązowy (13%), związany z drewnianą elewacją domów w kolonii. Spotykamy również elewacje w jasnych odcieniach. Detal architektoniczny budynków jest bardzo skromny. Pokrycie dachu to głównie dachówka (70%), w remontowanych budynkach spotykamy często blachodachówkę (25%). Dachy w większości są dwuspadowe, rzadkością są dachy naczółkowe. We wsi występują również budynki o dachach płaskich (5%), kolidują one z tradycyjną zabudową wiejską. Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 5 5

Zabytki architektury i budownictwa wsi według ewidencji zabytków Województwa Opolskiego: budynek nr 53 (dawniej szkoła, obecnie kaplica) mur. 1930 dwór mur. II poł. XIX w. 1953 1963 dom nr 22 1900 1960 dom nr 23 1880 dom nr 30 mur. 1920 d. piekarnia dom nr 40 mur. 1900 dom nr 41 mur. 1880 1960 dom nr 42 mur. 1880 1960 dom nr 46 mur. 1925 1970 dom nr 73 mur. 1900 1930 transformator nr 70 Wnioski Większość zabudowań jest w średnim lub złym stanie technicznym, ma to duży wpływ na ogólny wygląd miejscowości. Tradycyjna architektura wiejska jest często zaburzana poprzez przebudowywanie i rozbudowywanie budynków, widoczne jest to głównie w koloniach drewnianych domów. Dysharmonię w otoczeniu wiejskim wprowadzają również nowe zabudowania (zarówno mieszkaniowe jak i przemysłowe), które swoją architekturą nie nawiązują do otoczenia. Nowe tereny pod budownictwo jednorodzinne z dopuszczeniem usług zostały zaplanowane w zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lewin Brzeski. Zlokalizowane są one na północny-zachód od istniejących zabudowań wiejskich. 2.4. Gospodarka i rolnictwo Wieś Sarny Małe była niegdyś wsią rolniczą, obecnie znajduje się tu dziesięć gospodarstw rolnych, w tym właściciele trzech z nich utrzymują się wyłącznie z rolnictwa. Zajmują się oni hodowlą trzody chlewnej (głównie na własne potrzeby) i uprawą rzepaku, pszenicy i kukurydzy. Pozostali mieszkańcy zatrudnieni są w prywatnych firmach w pobliskich miejscowościach, prowadzą również własne działalności gospodarcze na terenie wsi (sklep wielobranżowy) oraz poza nią. 2.5. Obiekty i tereny Droga Świętego Jakuba Droga Świętego Jakuba - SANTIAGO DE COMPOSTELA. Początki kultu św. Jakuba Starszego w Hiszpanii są niejasne. Zgodnie z miejscową tradycją przybył on w okolice Composteli i rozpoczął ewangelizację tego obszaru. Około 800 u odnaleziono w Composteli relikwie, które uznano za jego szczątki. Kilkanaście lat temu zaczęły się reaktywować w Europie szlaki piesze i rowerowe oznakowane symbolem żółtej muszelki na niebieskim tle, które wyznaczają Drogę Świętego Jakuba. Służą pielgrzymom, którzy chcą przebyć szlak samotnie lub w grupie w poszukiwaniu spokoju i wytchnienia od codzienności. Droga Świętego Jakuba biegnie z Nysy przez Niemodlin, Sarny Małe do Skorogoszczy dalej do Composteli w Hiszpanii. Odcinek ten jest już wyznaczony w terenie za pomocą symbolu żółtej muszelki. Oficjalne, uroczyste otwarcie nastąpi 11.04.2010 u w Nysie. Wydany zostanie również przewodnik, w którym będzie opisana szczegółowa trasa i miejsca, przez które przebiega szlak. Odległość, jaką należy pokonać ze wsi Sarny Małe do Composteli wynosi około 3300km. Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 6 6

2.6. Infrastruktura techniczna Elementy infrastruktury technicznej Saren Małych: droga powiatowa Nr 1184; drogi gminne; drogi polne i brukowe; oświetlenie uliczne; sieć wodociągowa; sieć telefoniczna; telefonia komórkowa; internet radiowy; Poziom rozwoju telekomunikacji we wsi jest bardzo wysoki. Gmina znajduje się w strefie telefonii bezprzewodowej wszystkich sieci komórkowych. Obecnie mieszkańcy odchodzą od telefonizacji stacjonarnej, gdzie domów z tego typu telefonami z u na jest coraz mniej. 2.7. Kapitał społeczny i ludzki W miejscowości zarejestrowane jest Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Wsi Sarny Małe, działa również grupa dziecięca SARENKI. Wieś posiada swój produkt lokalny pierogi z czosnkiem, niestety nie jest on jeszcze zarejestrowany. Mieszkańcy biorą aktywny udział w życiu społecznym wsi, uczestniczą w następujących imprezach organizowanych w gminie i na wsi: Festyn wiejski coroczna impreza organizowana przez Radę Sołecka na wsi; Dożynki wiejskie impreza organizowana przez Radę Sołecką na wsi; Odpust coroczne święto kościelne odbywające się w ostatnią niedzielę sierpnia; Turniej Sołectw impreza organizowana przez gminę Lewin Brzeski; Noc Świętojańska impreza organizowana przez Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego; Piknik na Florydzie impreza organizowana przez Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego; Dożynki gminne impreza organizowana przez gminę Lewin Brzeski; Zabawa Mikołajkowa organizowana jest przez Radę Sołecką w Miejsko-Gminnym Domu Kultury; Wojewódzki Przegląd Zespołów Kolędniczych HERODY udział grupy dziecięcej SARENKI ; Zakończenie wakacji dla dzieci organizowane przez Radę Sołecką. Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 7 7

3. ANALIZA SWOT OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI SARNY MAŁE MOCNE STRONY 1) położenie blisko większych miast Opole, Brzeg; 2) dolina Nysy Kłodzkiej rzeka Nysa Kłodzka; 3) wieś na planie kwadratu; 4) główna droga z rozgałęzieniami dojazd do każdej posesji; 5) charakterystyczna zabudowa 2 kolonie domków; 6) sklep wielobranżowy; 7) gospodarstwa rolnicze; 8) kaplica zabytkowy budynek byłej szkoły; 9) krzyż; 10) oświetlenie uliczne; 11) sieć telefoniczna; 12) sieć wodociągowa; 13) dostęp do internetu; 14) otwarta przestrzeń wokół wsi siedliska saren; 15) imprezy kulturalne integrujące wieś (odpust, festyn, dożynki); 16) specyficzne potrawy promujące wieś; 17) świetlica wiejska. SŁABE STRONY 1) zły stan techniczny dróg; 2) zły stan techniczny obiektów gospodarczych i mieszkaniowych; 3) niezagospodarowany teren boiska sportowego brak zaplecza, wyposażenia sportowego, trybuny; 4) cmentarz poniemiecki w złym stanie; 5) pomieszczenia nad kaplicą niewyremontowane; 6) niezagospodarowany park w otoczeniu zespołu parkowodworski z drugiej połowy XIX w.; 7) brak kanalizacji sanitarnej; 8) brak chodników; 9) pustostany mieszkaniowe; 10) mało zieleni we wsi; 11) brak bariery zieleni oddzielającej wieś od autostrady; 12) wał przeciwpowodziowy zaniedbany; 13) małe zaangażowanie ludzi w czyn społeczny. SZANSE 1) pozyskanie sponsorów; 2) miejsca pracy w zawodach poza rolnictwem; 3) Droga Świętego Jakuba ; * 4) strona internetowa reklama wsi; 5) utworzenie żwirowni w pobliżu wsi; ZAGROŻENIA 1) utrudniony dostęp do ośrodków kultury (słabe połączenie PKS); 2) wyjeżdżająca młodzież poza granice kraju; 3) starzejące się społeczeństwo; Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 8 8

4. brak dokumentacji życia wsi i jej historii; 5. zanik obrzędów ludowych (treści wierszyków, modlitw); 6. alkoholizm, narkotyki; 7. zanik tożsamości wsi; 8. bezrobocie; 9. mała ilość ludzi wykształconych; 10. powodzie (tereny zalewowe). 4. OPIS PLANOWANYCH DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W OKRESIE 7 LAT W KOLEJNOŚCI WYNIKAJĄCEJ Z PRZYJĘTYCH PRIORYTETÓW ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI Lp. Nazwa projektu Źródło finansowania Koszt projektu (wartość szacunkowa) 1. Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Sarny Małe (droga nr 102409O) 2. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków 3. Przebudowa/remont dróg gminnych 4. Zagospodarowanie terenu parku uporządkowanie terenu, nasadzenie zieleni (działka nr 128/8) 5. Zagospodarowanie terenu zajezdni przystankowej 6. Zagospodarowanie terenu placu przy świetlicy 7. Modernizacja placu zabaw wraz z przeniesieniem na teren obok świetlicy 8. Rozbudowa kaplicy wraz z dobudową parkingu 9. Utworzenie miejsc spotkań i wypoczynku w plenerze 10. Uzupełnienie punktów świetlnych Harmonogram Gmina, PROW 100.000 zł 2016 2017 WFOŚIGW, NFOŚiGW Gmina, PROW RPO, mieszkańcy mieszkańcy mieszkańcy, sponsor mieszkańcy, sponsor 1.000.000 zł 2017-2022 1.000.000 zł 2017 2022 50.000 zł 2016 2022 20.000 zł 2017-2022 30.000 zł 2017 2022 50.000 zł 2017 2022 mieszkańcy, sponsor 50.000 zł 2017 2022 300.000 zł 2017 2022 mieszkańcy, sponsor RPO 50.000 zł 2017 2022 Id: 65297C74-DAE7-4278-A7BB-04E536C4B802. Podpisany Strona 9 9