5. Opis sposobu osiągnięcia celu prac geologicznych. 6 5.1 Ilość, lokalizacja i rodzaj wyrobisk W celu dostarczenia wody dla potrzeb wodociągu gminnego w miejscowości Rytro, projektuje się wykonanie trzech otworów wiertniczych R-1, R-2, R-3 do głębokości 100,0m ppt. JeŜeli w trakcie prac wiertniczych cel projektowanych prac osiągnięty zostanie przy mniejszej głębokości niŝ projektowana, wówczas dalsze wiercenie nie będzie kontynuowane (dopuszcza się zmniejszenie głębokości otworów). W przypadku uzyskania ilości wody zadowalającej Inwestora, z mniejszej liczby otworów niŝ projektowana, wykonywanie kolejnych ujęć zostanie odłoŝone. Projektowane otwory wiertnicze zlokalizowane zostały w miejscowości Rytro na następujących działkach: - nr ew. 418/5 (otwór R-1), - nr ew. 346/4 (otwór R-2), - nr ew. 418/10 (otwór R-3), będących własnością Inwestora Urzędu Gminy w Rytrze, z/s 33-343 Rytro 265. Otwory zlokalizowano zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690). Dopuszcza się zmianę lokalizacji otworów, lecz tylko w obrębie wymienionych działek oraz pod warunkiem zachowania przepisów zawartych w przytoczonym powyŝej rozporządzeniu. Lokalizacja otworów przedstawiona została na załączniku nr 1. 5.2 Konstrukcja otworów wiertniczych Otwory wiertnicze R-1, R-2, R-3 naleŝy wykonać urządzeniem wiertniczym umoŝliwiającym wiercenie systemem obrotowym na płuczkę wodną i powietrzną lub powietrzno pianową. Do głębokości 6,0m ppt. wiercenie wykonane zostanie świdrem gryzowym o średnicy φ311mm, a następnie wstawiona zostanie rura stalowa o średnicy φ 273mm w korku cementowym. Dalsze wiercenie wykonane zostanie świdrem gryzowym φ216mm lub młotkiem udarowym wgłębnym o średnicy φ216mm, do głębokości
7 100,0m ppt. lub mniejszej, w przypadku nawiercenia odpowiedniej ilości wody na głębokości mniejszej niŝ projektowana. Otwory zafiltrowane zostaną rurami PCV o średnicy φ160mm w sposób następujący: 0,0 88,0m ppt. - nadfiltrowa 88,0 98,0m ppt. - czynna część filtra 98,0 100,0m ppt - podfiltrowa W otworach zabudowany zostanie filtr z rur PCV o średnicy φ160mm, perforowany otworami szczelinowymi o szerokości szczeliny 2mm. Długość części czynnej filtra wyniesie 10,0mb. Przepustowość tego filtra wynosi 6m 3 /h/1mb. filtra, co w pełni zabezpiecza moŝliwość przepuszczenia przewidywanej ilości wody. Kolumna filtrowa obsypana zostanie Ŝwirkiem filtracyjnym o średnicy ziaren φ5-10mm od buta rury podfiltrowej do głębokości 6,0m ppt. Z przeprowadzonego filtrowania otworów naleŝy sporządzić protokół. Po zakończeniu prac terenowych otwory wiertnicze naleŝy zabezpieczyć przed dostępem osób postronnych głowicami stalowymi wypuszczonymi powyŝej powierzchni terenu na wysokość 0,5m. Uwaga: dozór geologiczny zobowiązany jest dostosować głębokość postawienia rury osłonowej φ273mm do faktycznych warunków geologicznych i hydrogeologicznych stwierdzonych wierceniem zgodnie z zasadami wiedzy fachowej dozór geologiczny zobowiązany jest dostosować kolumny filtracyjne do faktycznych warunków geologicznych i hydrogeologicznych stwierdzonych wierceniem zgodnie z zasadami wiedzy fachowej 5.3 Sposoby zamykania horyzontów wodonośnych W trakcie wiercenia przewiduje się zamknięcie pierwszego poziomu wodonośnego związanego z czwartorzędowymi utworami akumulacji rzecznej, przy pomocy rury stalowej o średnicy φ273mm postawionej w korku cementowym na głębokości 6,0m ppt. Cementowanie wykonane zostanie metodą zalewania. Do cementowania zastosowany zostanie cement portlandzki 350. Po 48 godz. stójce na wiązanie cementu zostanie sprawdzona szczelność postawienia rury osłonowej w korku cementowym. Kontrola szczelności polegać będzie na: - przewierceniu korka cementowego 1m poniŝej buta rur
8 - sczerpaniu wody z otworu łyŝką wiertniczą - pomiarze poziomu wody w otworze po 12 godzinach od chwili sczerpania Zamknięcie wód uznane zostanie za skuteczne, jeŝeli po 12 godzinach poziom wody w otworach nie podniesie się więcej niŝ 0,30m ( instrukcja obsługi wierceń hydrogeologicznych, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1981 rok. ) Ze sprawdzenia szczelności postawienia rury osłonowej w korku cementowym naleŝy sporządzić protokół. 5.4 Sposób i termin likwidacji odwiertów negatywnych W przypadku nie uzyskania wydajności zadawalającej Inwestora odwierty zostaną zlikwidowane. Likwidacja przeprowadzona zostanie w następujący sposób: 100,0 12,0m ppt. Ŝwirem 12,0 2,0m ppt. korek cementowy 2,0 0,0m ppt. gliną Odwierty zlikwidowane zostaną bezpośrednio po zakończeniu wiercenia. Dla zlikwidowanych odwiertów naleŝy sporządzić dokumentację geologiczną zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005 roku w sprawie określenia przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji geologicznej ( Dz. U. Nr 116, poz. 983 ). Dokumentację tę naleŝy sporządzić najpóźniej w terminie sześciu miesięcy od daty likwidacji otworów i przekazać organowi administracji geologicznej, który zatwierdził projekt prac geologicznych w terminie 1-go miesiąca po jej wykonaniu. 5.5 Zakres badań geofizycznych i geochemicznych Nie przewiduje się wykonywania badań geofizycznych. Pod koniec wykonywania pompowania pomiarowego na trzecim poziomie dynamicznym, przewiduje się pobranie próbki wody do badań laboratoryjnych. 5.6 Kolejność wykonywanych robót geologicznych Kolejność wykonywania otworów jest bez znaczenia. Decyzja o tym, który z otworów wykonany zostanie w pierwszej kolejności podjęta zostanie przez Inwestora w porozumieniu z wykonawcą bezpośrednio przed rozpoczęciem prac.
9 Kolejność prac przy wykonywaniu otworów wyglądać będzie następująco: a) odwiercenie otworu do głębokości zapewniającej odpowiednią ilość wody lecz nie większej niŝ 100,0m ppt b) wstępne opróbowanie odwiertu c) filtrowanie lub likwidacja odwiertu, w zaleŝności od ilości nawierconej wody d) pompowania oczyszczające i pomiarowe 5.7 Opróbowanie otworów wiertniczych W czasie wiercenia prowadzona będzie ciągła obserwacja procesu wiercenia. Obserwacji podlegać będą: mechaniczna prędkość wiercenia, wibracje przewodu wiertniczego, nacisk na świder, oraz obciąŝenie silnika. Przeprowadzana będzie obserwacja płuczki wiertniczej. Sprawdzane będą jej parametry oraz ilość w celu sprawdzenia jej ucieczek, co moŝe świadczyć o nawierceniu warstwy wodonośnej. Na wypływie płuczki z otworu pobierane będą zwierciny. Próbki skał naleŝy pobierać z kaŝdej odmiennie wykształconej litologicznie warstwy nie rzadziej jednak niŝ co 2m, a z warstwy wodonośnej co 1m głębokości. Codziennie przed i po zakończeniu wiercenia naleŝy obserwować połoŝenie zwierciadła wody w wierconym otworze. Po nawierceniu warstwy wodonośnej przeprowadzone zostanie próbne łyŝkowanie otworu. Po zakończeniu kaŝdego kontrolnego badania wydajności komisja składająca się z geologa dozoru i Zleceniodawcy podejmować będzie decyzję o zakończeniu wiercenia, bądź jego kontynuowaniu do zaprojektowanej głębokości. W przypadku stwierdzenia zadawalającej ilości wody otwory zostaną zafiltrowane. Szczegółowa konstrukcja filtra ustalona zostanie przez dozór geologiczny w dostosowaniu do stwierdzonego wierceniem profilu geologicznego i warunków hydrogeologicznych zgodnie z zasadami wiedzy fachowej. Następnie przeprowadzone zostaną pompowania oczyszczające i pomiarowe. 5.8 Zakres obserwacji i badań terenowych a) obserwacje poziomów i pomiary dopływów wód Codziennie przed i po zakończeniu wiercenia naleŝy obserwować połoŝenie zwierciadła wody w wierconych otworach. Po nawierceniu warstwy wodonośnej
10 przeprowadzone zostanie próbne łyŝkowanie otworów. Po nawierceniu wody naleŝy przeprowadzić jej stabilizację. b) pompowanie oczyszczające Po zafiltrowaniu otworów przeprowadzone zostanie pompowanie oczyszczające. Pompowanie oczyszczające wykonane zostanie przy wydajności S=S max i trwać będzie do czasu uzyskania czystej wody, wolnej od zawiesiny mechanicznej, lecz nie krócej niŝ 24h. W trakcie pompowania oczyszczającego naleŝy obserwować poziom obsypki w zafiltrowanych otworach i uzupełniać jej stan w miarę konieczności. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego otwory zostaną zachlorowane podchlorynem sodu i zarządzona zostanie 48 godzinna stójka. W czasie stójki naleŝy obserwować stabilizację zwierciadła wody w otworach. Pomiary naleŝy wykonywać w następujących odstępach czasu: po l min, 5min, l0min, 15min, 30min i dalej co l godz. do czasu ustabilizowania się zwierciadła wody. Zwierciadło uznane zostanie za ustabilizowane, gdy róŝnica trzech ostatnich pomiarów przy ich odstępie czasowym co l godz. nie będzie większa niŝ l cm. Przed rozpoczęciem pompowań naleŝy pomierzyć poziom zwierciadła wody w studniach znajdujących się w przewidywanym zasięgu lejów depresji projektowanych otworów a takŝe w otworach wiertniczych wykonanych wcześniej. Poziom wody w tych ujęciach naleŝy obserwować w trakcie wykonywania pompowań. Uwaga: dozór geologiczny zobowiązany jest do przedłuŝenia czasu pompowania oczyszczającego w przypadku, gdy w załoŝonym tym projektem czasie nie nastąpi pełne oczyszczenie wody. c) pompowanie pomiarowe Po zakończeniu stójki na chlorowanie wykonane zostanie pompowanie pomiarowe na trzech ustalonych poziomach dynamicznych. Przewiduje się, Ŝe pompowanie dla jednego otworu trwać będzie łącznie 96 godzin, tj.: S 1 = 1/3Smax 24h S 2 = 2/3Smax 48h S 3 = Smax 72h Wielkość dopuszczalnych, maksymalnych depresji ustalona zostanie po
11 zafiltrowaniu otworów, w zaleŝności od stwierdzonych warunków hydrodynamicznych. Pompowanie pomiarowe wykonane zostanie przy pomocy pompy głębinowej zapuszczonej w podfiltrową część filtra. Pomiar wydajności wykonywany będzie przy pomocy naczynia cechowanego i stopera. Wielkość depresji mierzona będzie przy pomocy taśmy mierniczej ze świstawką. Pomiary głębokości zalegania zwierciadła wody naleŝy dokonywać z dokładnością ± l cm przy głębokościach do l0m i ±1% odczytanego pomiaru przy głębokościach większych. Po rozpoczęciu pompowania pomiary początkowo naleŝy wykonywać w krótszych odstępach czasu, co 15 i 30min, aŝ do czasu ustabilizowania się depresji. Następnie pomiary wykonywane będą co l godzinę. Depresja uznana zostanie za ustaloną, gdy wahania poziomu wody nie będą większe niŝ l-2cm w ciągu 4-6 godzin pompowania. Przy depresjach większych niŝ l0m dopuszcza się większą tolerancję. Minimalny czas prowadzenia obserwacji przy depresji ustalonej wynosi 24 godz. Stabilizacja wydajności i depresji będzie oznaczała moŝliwość zakończenia pompowań pomiarowych. Wyniki pomiarów notowane będą w dzienniku pompowań. Po zakończeniu pompowań przeprowadzony zostanie pomiar stabilizacji zwierciadła wody. W trakcie wykonywania pompowań pomiarowych naleŝy obserwować poziom zwierciadła wody w studniach znajdujących się w przewidywanym zasięgu lejów depresji projektowanych otworów, a takŝe w otworach wiertniczych wykonanym wcześniej. Na podstawie tych obserwacji podjęta zostanie decyzja o ewentualnym wykonaniu pompowania zespołowego otworów. Wartości depresji dla ewentualnego pompowania zespołowego, ustalone zostaną przez dozór geologiczny w oparciu o wyniki uzyskane podczas pompowań pojedynczych otworów. Minimalny czas pompowania zespołowego wyniesie t=48h. Uwaga: dozór geologiczny zobowiązany jest do przedłuŝenia czasu pompowań pomiarowych w przypadku braku stabilizacji wydajności i depresji w czasie przewidzianym tym projektem, aŝ do czasu uzyskania pełnej stabilizacji wydajności i depresji na poszczególnych stopniach pompowania. d) pomiary temperatury i ciśnienia Nie przewiduje się pomiarów temperatury i ciśnienia.
12 e) badania i pomiary specjalne Nie przewiduje się wykonywania badań i pomiarów specjalnych 5.9 Roboty geodezyjne Po zakończeniu prac otwory wiertnicze zostaną nawiązane do najbliŝszego reperu geodezyjnego. 5.10 Badania laboratoryjne Próbki wody pobrane w trakcie pompowań przekazane zostaną do Sanepidu celem wykonania analizy fizykochemicznej i bakteriologicznej. Zakres analizy jak dla wód pitnych i na potrzeby gospodarcze. 5.11 Sposób odprowadzenia wody z odwiertów w trakcie wykonywania pompowań Wodę w trakcie wykonywania pompowań naleŝy odprowadzić do przydroŝnego rowu. Rów ten na całej swej długości jest droŝny. Zatem odprowadzona woda nie spowoduje Ŝadnych szkód na działkach do niego przylegających. 6. Określenie próbek geologicznych podlegających przekazaniu organowi państwowej administracji geologicznej Próbki geologiczne pobierane w trakcie wykonywania wiercenia zaliczane są do próbek czasowego przechowywania. Nie podlegają one przekazaniu organowi państwowego nadzoru geologicznego. Próbki geologiczne przechowywane będą w magazynie próbek wykonawcy wiercenia do czasu zatwierdzenia dokumentacji. Po zatwierdzeniu dokumentacji próbki zostaną zniszczone w miejscu ich przechowywania.
7. Określenie harmonogramu projektowanych prac geologicznych, w tym terminów rozpoczęcia i zakończenia tych prac 13 a) wykonanie jednego odwiertu 7 dni b) badania hydrogeologiczne w jednym otworze 6 dni c) wykonanie dokumentacji hydrogeologicznej 4 miesiące od zakończenia prac terenowych d) przewidywany termin rozpoczęcia prac terenowych 21 styczeń 2008 r. e) przewidywany termin zakończenia prac terenowych 29 luty 2008 r. 8. Określenie rodzaju wymaganej dokumentacji geologicznej Wyniki projektowanych prac geologicznych zestawić naleŝy w dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia wód podziemnych nie będących kopalinami, opracowanej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005 roku w sprawie szczegółowych wymagań, jakimi powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno inŝynierskie (Dz. U. Nr 201, poz.1673) 9. Określenie oddziaływania projektowanych prac na środowisko Projektowane prace geologiczne nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko. Eksploatacja otworów nie będzie powodować odkształceń terenu. Na podstawie badań hydrogeologicznych określone zostaną dopuszczalne parametry eksploatacyjne odwiertów (Q e i S e ).
10. Opis przedsięwzięć technicznych, technologicznych i organizacyjnych, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pracy i ochronę środowiska 14 Prace wiertnicze naleŝy prowadzić zgodnie z przepisami dotyczącymi ruchu zakładu górniczego. Teren robót naleŝy ogrodzić i oznaczyć tablicami informacyjnymi. Urobek naleŝy gromadzić w szczelnym dole urobkowym. Po zakończeniu wiercenia teren prac naleŝy doprowadzić do stanu pierwotnego. Prace geologiczne związane z wykonaniem projektowanych otworów mogą być wykonywane, dozorowane i kierowane tylko przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu odpowiedzialne są za prowadzenie ruchu zakładu zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz za prawidłowe zgodne ze sztuką wiertniczą wykonanie robót związanych z wierceniem otworów wiertniczych. Osoby dozoru geologicznego odpowiedzialne są za całość badań geologicznych objętych tym projektem mających doprowadzić do realizacji celu projektowanych prac. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wykonawca prac geologicznych powinien posiadać dokumentację techniczno ruchową wierceń. W skład tej dokumentacji powinny wchodzić: 1. dokumentacja wiercenia, którą stanowią: - protokół lokalizacji otworu wiertniczego - protokół przekazania urządzenia wiertniczego do ruchu - raporty wiertnicze - aktualny profil geologiczny (karta otworu wiertniczego ) - ksiąŝka robót - projekty i protokoły przeprowadzonych rurowań i cementowań rur ( protokół odbioru filtra ) - projekty i protokoły przeprowadzonych badań skuteczności uszczelnienia rur izolujących poszczególne poziomy płynu złoŝowego - projekty i protokoły pomiarów i badań wykonanych prac specjalistycznych ( np. dzienniki pompowań ) - protokół z likwidacji odwiertu
15 2. dokumentacja techniczna i eksploatacyjna urządzeń energomechanicznych i sprzętu wiertniczego, którą stanowią: - instrukcja obsługi wiertnicy - ksiąŝka kontroli oraz eksploatacji urządzenia wiertniczego wraz z harmonogramem kontroli - dokumentacja atestowa, zaświadczenia weryfikacyjne 3. rejestr bezpieczeństwa obejmujący: - instrukcje stanowiskowe - ustalenia i protokoły dotyczące bezpiecznego wykonywania robót - ewidencję szkoleń oraz okresowych badań lekarskich załogi - wykaz pracowników wiertni wraz z dokumentami stwierdzającymi ich kwalifikacje Dozór geologiczny obowiązany jest do prowadzenia i sporządzania następujących dokumentów wchodzących w skład dokumentacji wiercenia: - protokołu lokalizacji otworu wiertniczego - aktualnego profilu geologicznego (karty otworu wiertniczego ) - protokołu odbioru filtra - protokołu przeprowadzonych badań skuteczności uszczelnienia rur izolujących poszczególne poziomy płynu złoŝowego - dzienników pompowań - protokołu z likwidacji odwiertu Dozór geologiczny moŝe wydawać kierownictwu robót wiertniczych polecenia niezbędne do zapewnienia prawidłowej realizacji celu prac geologicznych, a w szczególności polecenia umoŝliwiające przeprowadzenie odpowiednich badań w otworach i ich udokumentowanie oraz polecenia zaprzestania robót z chwilą osiągnięcia zamierzonego celu prac. Wszystkie polecenia osoby dozoru geologicznego zobowiązane są wpisywać do ksiąŝki robót.
16 11. Wnioski i zalecenia a) w obrębie badanego terenu warstwa wodonośna perspektywiczna do ujęcia wód podziemnych występuje w obrębie utworów trzeciorzędowych b) projekt prac geologicznych naleŝy przesłać do Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu, celem zatwierdzenia c) otwory wiertnicze naleŝy wykonać zgodnie z niniejszym projektem d) wnioskuje się o zatwierdzenie projektu na okres 2-ch lat