Proces Jezusa: o tym jak sprawiedliwość zawiodła

Proces Jezusa: o tym jak sprawiedliwość zawiodła Ortodoksyjny Rabin Żydowski Tłumaczenie: Dominika Czumakow Komentarz: Jedną z najtragiczniejszych pomyłek chrześcijaństwa w okresie średniowiecza było obwinienie Żydów za ukrzyżowanie Jezusa. Nie można było bardziej wykrzywić rzeczywistości to właśnie Żydzi dali nam Jezusa, Biblię i fundamenty leżące u podstaw prawie wszystkiego, co dobre w zachodniej cywilizacji. Zdecydowanie wypełnili proroctwo dane Abrahamowi, że jego potomkowie będą błogosławieństwem dla każdej rodziny na ziemi. To również Żydzi, w możliwie najniezwyklejszy sposób pomogli światu stworzyć najbardziej uczciwy system sądowniczy, jaki można znaleźć na ziemi. Rząd amerykański i jego system prawny istnieje od niespełna dwustu pięćdziesięciu lat. W tym czasie mieliśmy kilka fantastycznych i kilka naprawdę fatalnych administracji i sądów. Nawet najlepsza forma administracji będzie w stanie stworzyć zły rząd, jeżeli znajdą się w nim źli ludzie. Żydowski system sprawiedliwości funkcjonuje na ziemi od prawie czterech tysięcy lat. Można więc przypuszczać, że i w nim istniały złe sądy. Ten artykuł pokazuje jak sąd żydowski pogwałcił wiele ze swych podstawowych zasad, by potępić Jezusa. Tak jak nie byłoby sprawiedliwe osądzić całą historię amerykańską na podstawie działań jednej administracji, tak samo niemądrym byłoby osądzić sprawiedliwość i historię żydowską opierając się na jednym tylko przypadku jej działania, choćby była to najważniejsza sprawa wszechczasów. Jednakże, dzięki temu właśnie błędowi zbawienie przyszło na świat. Była to pomyłka, którą Bóg zaplanował i użył, by pobłogosławić nas wszystkich. Proces ten, owszem, zawiera w sobie znaczącą i ważną nauczkę, ale my wykorzystaliśmy go by winić lud żydowski, poprzez który zostaliśmy tak bardzo pobłogosławieni. Rick Joyner B ez wątpienia jednym z najbardziej niepochlebnych momentów w historii sądownictwa wśród narodu żydowskiego był proces i wyrok wykonany na Panu Jezusie Chrystusie. Interesujące jest, że naród żydowski, prawdopodobnie bardziej niż jakikolwiek inny, widzi, iż sprawiedliwość jest jedną z najistotnjiejszych spraw znajdujących się w Bożym sercu, a jednak, w naj- ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 27

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA ważniejszym procesie wszechczasów, popełniono poważne błędy, co doprowadziło do potępienia Tego, który był sprawiedliwy. Jak wspomniano w poprzednim artykule, wierzono, że potop był wynikiem niesprawiedliwości grabieży, z którą się nie rozprawiono. Podobnie, wierzono, że zniszczenie, które dotknęło Sodomę i Gomorę było wynikiem niesprawiedliwości wobec przybyszów, która objawiła się brakiem gościnności. Wierzono również, że pierwsza świątynia została zniszczona nie z powodu nasilającego się bałwochwalstwa, ale w wyniku niesprawiedliwości wobec wdów, sierot i potrzebujących tamtego czasu. Wierzono także, że druga świątynia została zniszczona z powodu bezpodstawnej nienawiści, która wypaczyła Jeśli dokładnie zbadamy popełnione przez innych błędy, pomoże nam to nie powtarzać ich w przyszłości. sprawiedliwość naginając ją do własnych celów. Nie będzie więc trudno zobaczyć, że przy takim wzroście niesprawiedliwości w Izraelu, popełniono tak rażący błąd, jak ten w trakcie procesu Jezusa. Jednakże, gdy myślę o tym wydarzeniu, czuję pokusę by zapytać, czy to wszystko, co działo się w tym czasie, czy też historia ta zawiera w sobie więcej niż widać na pierwszy rzut oka. Każdy sąd w historii ma własne zasady działania. Zazwyczaj nazywa się je procedurami sadowymi. Te zasady rządzą tymi, którzy sprawują władzę sądowniczą, sposobem prowadzenia procesu, przedstawiania dowodów, tym kto może być obecny podczas rozpraw, czasem ich przebiegu itd. Takie procedury mogą być nudne i wywoływać zniecierpliwienie, zwłaszcza że są zawsze (albo przynajmniej powinny być) przestrzegane. Tylko wówczas, gdy przestaje się ich przestrzegać, stają się interesujące. Gdy jakakolwiek zasada, która powinna działać, nie zostaje uwzględniona w celu oskarżenia i skazania kogoś, okazuje się wyjątkowo ważna. Dlatego też spojrzymy uważnie na procedury sądowe, które powinny były być przestrzegane w czasach Jezusa, a potem prześledzimy Jego proces w ten sposób zobaczymy, co zostało przeprowadzone niewłaściwie. Ponieważ rozważa się przywrócenie systemu sprawiedliwości w Kościele, bardzo ważne jest przyjrzenie się nie tylko temu, jak powinien on funkcjonować, ale również, w jaki sposób może zostać nadużyty. Nadużyty przestaje spełniać swoją rolę. Jeśli dokładnie zbadamy popełnione przez innych błędy, pomoże nam to nie powtarzać ich w przyszłości. Jeżeli sprawiedliwość jest tak ważna dla Boga, że gdy została pogwałcona, zgładził tak wielu i zniszczył swą 28 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A świątynię, my także powinniśmy odczuwać świętą bojaźń podejmując się rozsądzania i być ostrożni, by nie popełnić tych samych błędów. Pierwsza zasada, o której warto wspomnieć, dotyczy osób mogących zasiadać w roli sędziów. Poza długim przygotowaniem, o czym już wspomnieliśmy wcześniej, istnieją w żydowskim systemie sądowniczym dodatkowe wymagania stawiane sędziom. Talmud 1,2 mówi o trzech głównych rodzajach procesów. Do prowadzenia każdego z nich stawiane są sędziemu inne wymagania. Pierwszy rodzaj to sprawy, w których wyrokiem jest grzywna. Takie sprawy mogły być rozstrzygane przez każdego, kto był pełnoletni i został mianowany sędzią, albo wybrany jako sędzia przez strony sporu. Drugi rodzaj to sprawy kończące się karami cielesnymi. Sądownictwo żydowskie uznało, że w tym przypadku zasady powinny być bardziej surowe niż wobec tych, którzy zajmują się tylko pieniędzmi. Dlatego zdecydowano, że neofici, czy osoby o niepewnym rodowodzie nie mogły w nich rozstrzygać. By orzekać w takiej sprawie trzeba było przyjąć mianowanie z rąk wcześniej mianowanego sędziego. Przeciętny obywatel nie mógł być wybierany przez strony potrzebny był sędzia z prawdziwego zdarzenia. Na tym poziomie sądy sprawować mógł tylko kapłan, Lewita albo Izraelita, którego córki 3 nadawały się na kandydatki na żony dla kapłana. Powinniśmy odczuwać świętą bojaźń podejmując się rozsądzania... Trzeci rodzaj spraw to te, w których wyrokiem mogła być kara śmierci. Tutaj na sędziów nałożono jeszcze ostrzejsze wymagania. Lewici i kapłani nie mogli być sędziami w tych sprawach. Powód wprowadzenia tej zasady był prosty: rabini nie chcieli, aby sąd zbyt łatwo wydawał wyroki śmierci. Ponieważ tylko kapłani i Lewici mogli regularnie składać ofiary w świątyni, nie ufano, że są wystarczająco wrażliwi, by wzdrygać się na widok krwi i myśli o śmierci, i nie pozwolono im orzekać w sprawach, w których mógł zapaść wyrok śmierci. 1 Poniższe informacje zostały zaczerpnięte z Tractate Sanhedrine, strony od 38A do 57B 2 Główne dzieło komentarza rabinistycznego do Biblii będące źródłem wszelkiego nowożytnego prawa żydowskiego. 3 Biblia mówi o różnych zasadach, dotyczących takich rzeczy jak bałwochwalstwo i jemu podobne, które dyskwalifi - kują potomstwo człowieka jako kandydatkę na żonę kapłana. ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 29

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA Dlatego też osoba, która miała być sędzią w takich sprawach nie mogła być złośliwa czy okrutna. Potrzebowano ludzi znanych z miłości i współczucia dla innych. Aby uniknąć pomyłki sądowej szukano najbardziej miłosiernych i pełnych współczucia ludzi. W Talmudzie czytamy, że jeżeli sąd skazał na śmierć dwie osoby w przeciągu 17 lat, był to sąd brutalny i krwawy 4. Poza określaniem, kto mógł być sędzią, istniejące zasady dotyczyły także sposobu prowadzenia spraw. Zarówno sprawy kończące się grzywną, jak i te związane z poważniejszymi formami kar, musiały zaczynać się w ciągu dnia, w czwartej godzinie i kończyć się przed dziewiątą. Było to związane z czasem modlitw. W czasach Jezusa ludzie wstawali przed wschodem słońca i zanurzali się w mykwach 5, a następnie, godzinę przed wschodem słońca zaczynali modlitwę, by zakończyć ją około godziny czwartej. Godzina dziewiąta była również godziną modlitwy. Było to szczególnie ważne dla rabinów, aby Bóg wniósł jak najwięcej do zaistniałej sytuacji. Osoba, która była sedzią w sprawach, w których mógł zapaść wyrok śmierci, nie mogła być złośliwa czy okrutna. Rozpoczęte sprawy dotyczące grzywien pieniężnych mogły, gdy istniała taka konieczność, zostać zakończone w nocy tego samego dnia. W przypadku spraw o kary cielesne i karę śmierci mogły one zostać zakończone tylko podczas dnia, nigdy w nocy i nigdy tego samego dnia, w którym się rozpoczęły. Były to więc raczej dwudniowe procesy. Sędziowie musieli przespać się ze swymi myślami i decyzjami. Procesów nie wolno było rozpoczynać w szabat ani podczas innych świąt, gdyż były to dni Świętego Zgromadzenia, w których ludzi miało pochłaniać wyłącznie uwielbienie Boga. W efekcie sprawy sądowe czekały dzień lub dwa. Nie mogły zaczynać się także w dniu poprzedzającym szabat czy święto, gdyż był to dzień przygotowań. Innymi słowy zakładano, że na dzień przed świętem umysł sędziego jest tak zajęty przygotowaniami, że może on popełnić błąd wydając wyrok. Wynikało to znów z troski o sprawiedliwość. 4 Talmud Makkot 7A 5 Rytualna łaźnia lub baptysterium, z którego codziennie korzystali mężczyźni, by obmyć się z duchowych nieczystości, co było niezbędne do wkroczenia do świątyni. 30 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A W sprawach o grzywnę wymagano zawsze dwóch świadków. Jeżeli oskarżony przyznawał się do winy i gotów był ja odpokutować, trzymano go za słowo i zarządzano właściwą karę. W przypadku poważniejszych spraw jednakże, jeżeli oskarżony przyznał się do winy, nie tylko nie przyjmowano jego świadectwa, ale, poza nielicznymi przypadkami, natychmiast odsuwano możliwość wykonania kary śmierci i prawie każda forma nawrócenia była wystarczająca, by oszczędzić ludzkie życie. Do zasądzenia kary śmierci potrzebnych było dwóch świadków popełnienia morderstwa. Musieli oni widzieć przestępstwo, próbować mu zapobiec i uprzedzić przestępcę, że zostanie skazany na śmierć, jeżeli nie ulegnie ich ostrzeżeniom i popełni planowany grzech. W dodatku, miały tu swoje zastosowanie wymagania dotyczące świadków. Świadkowie nie mogli być spokrewnieni z oskarżonym, powodem ani ze sobą nawzajem. W sprawach o karę śmierci czy kary cielesne świadkowie nie mogli być sędziami, zwłaszcza sędziami w sprawie, w której zeznają, sędzia nie mógł być spokrewniony ze świadkiem ani bezpośrednio powiązany z nim finansowo. Wyroki w sprawach o grzywnę mogły być zmieniane z uniewinnienia na skazanie i odwrotnie. Wyroki w sprawie o karę śmierci lub kary cielesne mogły jednakże być zmienione tylko w kierunku uniewinnienia. Nie tylko chętnie uniewinniano, ale do samej chwili egzekucji, jeżeli pojawił się nowy świadek z nowymi dowodami, cała sprawa Do zasądzenia kary śmierci potrzebnych było dwóch świadków popełnienia morderstwa. była przeprowadzana na nowo z wszelkimi obostrzeniami, które opisaliśmy wyżej. Innymi słowy, jeżeli uznano kogoś winnym i skazano na karę śmierci, a w drodze na egzekucję pojawił się nowy świadek i domagał się wysłuchania swych dowodów, wówczas oskarżonego odprowadzano, cały sąd zwoływano ponownie i otwierano sprawę, która toczyła się w co najmniej dwudniowym procesie. Rabini mówią, że aby sprawiedliwości stało się zadość, cały proces mógł być powtarzany do tysiąca razy. Kolejna procedura jest również bardzo interesująca. Jeden z sędziów pozostawał pod drzwiami Sanhedrynu z fl agą. Jeżeli pojawił się nowy świadek chcąc przedstawić dowody, osoba przy drzwiach machała flagą. W tym cza- ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 31

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA sie na miejscu egzekucji był inny sędzia, którego wyłącznym zajęciem było obserwowanie flagi. Ciekawym jest porównanie z Dz 7,58: Świadkowie zaś złożyli szaty swoje u stóp młodzieńca, zwanego Saulem. Lepszym tłumaczeniem słowa szaty jest tu słowo flaga. Prawdopodobnie Saul, który potem został Pawłem, był właśnie owym sędzią, który w procesie Szczepana dostał nakaz, by machać fl agą, gdyby ktoś przyszedł z nowymi dowodami. Próbowano zrobić wszystko, aby uniknąć wyroków skazujących na śmierć. W sprawach o grzywny, rozprawę czy głosowania mogły zaczynać osoby najważniejsze lub najmniej ważne. Jednak, gdy chodziło o poważniejsze wyroki rozprawa i głosowanie zawsze zaczynało się od osoby najmniej ważnej, a kończyło na najważniejszej. Czyniono tak, aby myśli i decyzje bardziej uczonych i szanowanych, w sądzie nie wpływały na mniej wykształconych, nie cieszących się takim respektem. Zwłaszcza w sądach, które rozstrzygały w sprawach większej wagi, dotyczących kary śmierci, często zdarzało się, że zasiadali razem nauczyciele i uczniowie. Ponieważ łamaniem dobrych obyczajów było publiczne sprzeciwianie się swoim nauczycielom, zdecydowano, że ci o niższej pozycji będą wygłaszać swe argumenty i decyzje jako pierwsi. Wreszcie wyroki grzywny mogły być zasądzane większością tylko jednego głosu. Nie trzeba mówić, że jednomyślne głosowania były również przyjmowane. W sprawach wyższej wagi wymagana była większość trzech głosów, zwykła większość nie wystarczała. Jeżeli przewaga głosów za skazaniem wynosiła jeden lub dwa należało ich przekonać i sprawa była rozpatrywana na nowo. Jeżeli sytuacja się powtarzała, zapadał wyrok uniewinniający. W przypadku jednomyślnego wyroku, mógł on być zmieniony w sprawach o kary cielesne, jednak było to niedopuszczalne w przypadku procesów kończących się wyrokiem śmierci. W takich przypadkach wyrok jednomyślny oznaczał uniewinnienie, którego nie można cofnąć. Jeżeli wydaje ci się, że próbowano zrobić wszystko, by uniknąć wyroków skazujących na śmierć to dobrze rozumujesz. Powstaje pytanie: co poszło nie tak w przypadku Jezusa? Dlaczego tak szybko i tak łatwo skazano go na 32 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A śmierć? Odnalezienie odpowiedzi na to pytanie jest dla nas niezbędne, lecz jednocześnie mocno zasmucające. Śmierć Jezusa była nade wszystko grą polityczną, eliminacją zagrożenia politycznego na wielu poziomach, ubraną w język i zawiłości poprawnego procesu. Bez wątpienia była pomyłką sądową, mającą na celu wypełnienie czyichś osobistych i politycznych planów. Przeanalizujemy teraz proces i przebieg egzekucji Pana Jezusa Chrystusa werset po wersecie i przyjrzymy się dokładnie temu, co nie miało miejsca, co zostało pominięte, a następnie zwrócimy uwagę na niektóre prawdopodobne powody, dlaczego sprawy potoczyły się w taki, a nie inny sposób. Zacznijmy od Ewangelii Łukasza, która mówi: Pojmawszy go tedy, zawiedli go i wprowadzili do pałacu arcykapłana. ( ) A mężowie, którzy go pilnowali, naigrawali się z niego i bili go. I zasłoniwszy mu twarz, pytali go, mówiąc: Prorokuj, kto jest ten, co cię uderzył? (Łk 22,54.63-64). Możemy dostrzec kilka rażących naruszeń już w początkowych wersetach relacji. Pierwszym jest fakt, że proces miał miejsce w domu najwyższego kapłana, a nie w budynku Sanhedrynu, który znajdował się na dziedzińcu świątyni 6. Po drugie, wydaje się, że to najwyższy kapłan miał być sędzią w tej sprawie. Pojawia się też problem, że zarówno aresztowanie jak i proces miały miejsce nocą. Kolejną nieprawidłowością jest to, że proces odbywał się w pierwszym dniu Paschy, podczas gdy cały żydowski miesiąc Nissan, w którym obchodzona jest Pascha, jest uważany za święto i żaden proces nie powinien się odbywać w ciągu tego miesiąca. W rzeczywistości, nie wolno zwoływać sądu w miesiącu Nissan, co oznacza, że osoba chcąca takie zgromadzenie zwołać przekłada sprawę na następny miesiąc. Wreszcie, Jezus otrzymuje karę cielesną bez procesu. Jedno uderzenie w twarz dawało mu prawo do wniesienia swojej własnej sprawy i powód, by wnieść o oddalenie sprawy, którą wobec Niego prowadzono, wbrew zasadom. Mateusz pisze: Lecz arcykapłani i cała Rada Najwyższa 7 szukali fałszywego świadectwa przeciwko Jezusowi, aby go skazać na śmierć. I nie znaleźli, chociaż przychodziło wielu fałszywych świadków. Na koniec zaś przyszli dwaj i rzekli: Ten powiedział; Mogę zburzyć świątynię Bożą i w trzy dni ją 6 Warto zauważyć, że według Talmudu, na początku każdego święta budynek był zamykany i strzeżony, a głowa sądu (sędzia, który był wykwalifi kowany, by rozstrzygać sprawy o wyrok śmierci) miał ze sobą klucz i tylko on mógł nakazać powtórne otworzenie sądu 7 Zauważ, że ani Mateusz ani Łukasz nie używają terminu Sanhedryn. Wyjątkowo uderzający jest jego brak u Łukasza, który używa tego słowa w Dziejach Apostolskich. ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 33

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA odbudować. Wówczas powstał arcykapłan i rzekł do niego: Nic nie odpowiadasz na to, co ci świadczą przeciwko tobie? Ale Jezus milczał: Wtedy arcykapłan rzekł do niego: Zaklinam cię na Boga żywego, abyś nam powiedział, czy Ty jesteś Chrystus, Syn Boga. (Mt 26,59-63) Mnóstwo rzeczy, odbywało się niezgodnie z procedurami żydowskimi. Po pierwsze, kapłani zasiadali w sądzie orzekając w sprawie o karę śmierci. Po drugie, sąd aktywnie dążył do skazania Jezusa na śmierć, podczas gdy powinien pozostać neutralny i szukać sposobów na uniewinnienie. Po trzecie, sąd, by skazać Jezusa na śmierć, zgodził się na dowolną liczbę fałszywych świadków. To był poważny problem, gdyż z biblijnego punktu widzenia fałszywy świadek powinien otrzymać tę sama karę, której domagano Z biblijnego punktu widzenia fałszywy świadek powinien otrzymać tę samą karę, której domagano się dla oskarżonego. się dla oskarżanego. Innymi słowy wszyscy fałszywi świadkowie powinni byli być sądzeni, najprawdopodobniej okazaliby się winni i skazani na śmierć. Wydaje się jednak, że najwyższy kapłan, pomimo pozornej gorliwości, by działać zgodnie z nakazami Pisma, sam zaniedbał niektóre z najważniejszych jego części. Gdy wreszcie znaleziono dwóch świadków, wszystko, co mogli powiedzieć, to to, że podobno Jezus twierdził, iż jest w stanie zniszczyć budynek Świątyni i odbudować go w trzy dni. Ponieważ taka wypowiedź była, według postanowień rabinistycznych, bluźnierstwem 8, karą za pogwałcenie dekretów rabinistycznych była zazwyczaj grzywna, a w najgorszym wypadku chłosta. Sprawa o karę śmierci powinna być tu zdjęta z wokandy. Ponad to, najwyższy kapłan związał Jezusa przysięgą. To również jest bardzo problematyczne. Podczas gdy w judaizmie czasami związujemy ludzi przysięga, albo każemy im składać przysięgi w naszych sądach, dzieje się to tylko wtedy, jeśli już dana wypowiedź padła z ich ust. Nigdy nie przysięgamy na żyjącego Boga, ale zawsze na zwój Tory. Jeżeli skłamiesz w takiej przysiędze, na zawsze dyskwalifikuje cię to do bycia świadkiem. Jest to skrajny środek, gdy widzimy, że komuś brakuje prawości tak bardzo, że aby wydostać się 8 Sam Jezus nigdy nie mówił, że zniszczy świątynię, był więc zwolniony z przekroczenia nakazów rabinistycznych. 34 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A z trudnej sytuacji, mógłby posłużyć się kłamstwem, ale nawet wówczas stosujemy go tylko w celu weryfikacji tego, co już sam wcześniej wypowiedział. Mówiliśmy już o tym, że człowiek nie mógł sam dostarczyć dowodów skazujących go na śmierć. Dlatego też najwyższy kapłan, który zresztą nie miał kwalifi kacji, by orzekać w tej sprawie, nie mógł zmusić Jezusa do tego. Co więcej, nie mógł wiązać go w tej sprawie przysięgą. To nie amerykańska Karta Praw Obywatelskich jako pierwsza zawierała Piątą Poprawkę (masz prawo milczeć, jeżeli twoje świadectwo mogłoby cię pogrążyć) to całkowicie żydowski pomysł. Mateusz kontynuuje swoją relację: Rzecze mu Jezus: Tyś powiedział. Nadto powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej i przychodzącego na obłokach nieba. Wtedy arcykapłan rozdarł swe szaty i zawołał: Zbluźnił! Czyż potrzeba nam jeszcze świadków? Oto słyszeliście bluźnierstwo. Co sądzicie! A oni, odpowiadając, rzekli: Winien jest śmierci. (Mt 26,64-66) To nie amerykańska Karta Praw Obywatelskich jako pierwsza zawierała Piątą Poprawkę, to całkowicie żydowski pomysł. Po pierwsze, pozwolę sobie wyjaśnić, czym według Talmudu jest bluźnierstwo. 9 Bluźnierstwo, którego konsekwencją według rabinów czasów Jezusa była kara śmierci, to przeklinanie Boga w imieniu Boga. Innymi słowy, załóżmy, że imię Boga to Peloni. Aby popełnić prawdziwe bluźnierstwo, za które można było zostać skazanym na śmierć musiałbyś, w obecności dwóch świadków, którzy próbowaliby cię powstrzymać i ostrzec o karze, powiedzieć: Niech Peloni przeklnie Peloni. Wówczas, by świadkowie się upewnili, że miałeś dokładnie na myśli, musiałbyś powtórzyć to w ich obecności. Powiedzenie: Tyś powiedział nie jest w żadnym wypadku bluźnierstwem, które zasługuje na śmierć być może na grzywnę, lub chłostę, ale nie na śmierć. Zatrzymam się w tym miejscu na słowach Tyś powiedział, ponieważ reszta słów Jezusa to cytat z Targum Yonaton, aramejskiego tłumaczenia - komen- 9 Sanhedryn 96A i Berachot 24B ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 35

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA tarza do hebrajskiej Biblii, w tym przypadku księgi Daniela. Cytowanie Pism, zwłaszcza w obecności starszych i kapłanów nigdy nie było grzechem, więc nie może tu być mowy o bluźnierstwie. Reakcja najwyższego kapłana jest również kontrowersyjna. Po pierwsze, sędziowie, jak już wspomnieliśmy, nie mogli występować w roli świadków. Po drugie, nie wolno było prowokować kogoś, aby mimochodem wypowiedział bluźnierstwo, co było zamiarem arcykapłana. Po trzecie, najwyższy kapłan, po tym jak powiedział ludziom, co mają myśleć, co jak już wspomnieliśmy było zabronione, zażądał natychmiastowego werdyktu. Wyrok wydany tego samego dnia, lub w tym przypadku nocą, był pogwałceniem kolejnych ograniczeń i zasad prawa karnego. I to był kolejny problem. Wyrok wydany tego samego dnia, lub w tym przypadku tej samej nocy, której zaczęła się sprawa, stanowił pogwałcenie kolejnych ograniczeń i zasad prawa karnego. Najwyraźniejsza cześć tego procesu miała się jednak dopiero wydarzyć. W kolejnym rozdziale zaprowadzono Jezusa do Poncjusza Piłata w celu wykonania egzekucji. Z początku możesz pomyśleć, że ma to sens. Problem polegał na tym, że gdy Sanhedryn, lub inny podobny mu sąd wydał później wyrok śmierci na Szczepana 10, nie czuł potrzeby pójścia do namiestnika, lecz sam wykonał wyrok. Judaizm, zwłaszcza w prowincji palestyńskiej, miał status Religio Legatus, prawomocnej religii pod prawem rzymskim, co oznaczało, że dopóki Rzymianie byli zadowoleni, Żydzi mieli wolność postępować ze swoimi wichrzycielami jak to uważali za stosowne. Dlaczego więc zanieśli tę właśnie sprawę do namiestnika rzymskiego? Odpowiedź na to pytanie jest interesująca. Biorąc pod uwagę liczbę fi lmów rozgrywających się na salach sądowych, które wydają się zalewać kulturę amerykańską w ostatnich czasach, wątpię czy znaleźlibyśmy ludzi nie mających choć podstawowego pojęcia o tym, jak działa system sądowy w Ameryce. Załóżmy, że usłyszałeś historię o burmistrzu pewnego miasteczka, który kogoś aresztował i sądził go bez dostępu do prawnika czy ławy przysięgłych. Bezpośrednio po procesie natychmiast zabrał go do naczelnika policji, który pospiesznie zastrzelił tę osobę. 10 Na marginesie, ta decyzja mogła mieć więcej wspólnego z tym, że był Samarytaninem niż z pogwałceniem Tory. 36 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A Prawdopodobnie pomyślałbyś, że ktoś opowiada ci źle napisaną bajkę, pozbawioną podstawowych wiadomości o zasadach sądowniczych. Żydzi i większość ludzi, do których ewangelia dotarła w I w n.e.mieli raczej dobre pojecie na temat zasad funkcjonowania żydowskiego systemu sądowniczego. Dla nich historia procesu Jezusa wyglądała albo jak kiepska historyjka, albo jak poważna polityczna vendetta. Ponieważ jednak prawda bywa dziwniejsza od fikcji, mamy do czynienia z tym drugim. Ewangeliści chcieli z pewnością zadać nam kilka pytań: Gdzie był rabin Gamaliel, elegancki głos rozsądku z księgi Dziejów Apostolskich (zob. Dz 5,34-35)? Z Talmudu i zapisków historycznych wynika, że to on, a nie Najwyższy Kapłan, był wówczas głową Sanhedrynu, a wspomniany wcześniej Saul, który potem stał się Pawłem, był również w tamtym czasie sędzią. Gdzie oni byli? Wiadomo było, że rabin Gamaliel przedłużał swój obrządek paschalny z poprzedniego wieczoru aż do czasu modlitwy następnego poranka i nic nie mogło sprawić, że odstąpiłby od tego zwyczaju. Potem modlił się na nabożeństwie świątecznym, co zajmowało mu, według Talmudu, pięć lub sześć godzin. Oznacza to, że w momencie, gdy Gamaliel pozwolił zewnętrznym wydarzeniom dotrzeć do swego umysłu, była piąta lub szósta godzina dnia, a ukrzyżowanie Jezusa już się zakończyło (patrz Łk 23,44). W tym momencie niewiele dało się już zrobić. Dlaczego Kajfasz i Annasz, dwaj arcykapłani, chcieli, aby Piłat zabił Jezusa? W tamtym czasie społeczeństwo judejskie zmagało się z kilkoma problemami. Po pierwsze, lud był podzielony. Odłam Saduceuszy, z poparciem Rzymu, przejął kontrolę nad systemem prawnym. Rzymianie pragnęli utrzymać te podziały, ponieważ ułatwiały im rządy i obniżały prawdopodobieństwo skutecznej rewolty. Jezus, jako potomek Dawida, był zagrożeniem dla sekty saduceuszy. Saduceusze byli bowiem spadkobiercami Machabeuszy, kapłanów, którzy wypędzili Greków i ustanowili się zarówno kapłanami jak i królami. Dziedzic tronu Dawida z dużym poparciem wśród ludu, był zagrożeniem dla władzy politycznej, do której dążyli saduceusze. Jednakże, widzieli w tej sytuacji pewien potencjał, mogli uczynić kolejny krok w sporze z faryzeuszami, którzy z kolei mieli znaczny wpływ na społeczeństwo, jeśli nie z innego powodu, to choćby po to, by móc sądzić ludzi i zaostrzyć kary, włącznie z wprowadzeniem kary śmierci. Gdyby saduceusze mogli skutecznie zgładzić jednego ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 37

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA ze swoich wrogów, zyskaliby, choćby tylko we własnych umysłach, niezbędną władzę polityczną, by osiągnąć przewagę nad faryzeuszami. Jednocześnie nie mogli pozwolić, by faryzeusze zorientowali się, o co tak naprawdę chodzi, gdyż ci szybko zmobilizowaliby się, by ich powstrzymać. Józef 11 odnotował, że dokładnie tak się stało z Jakubem, bratem Jezusa. Saduceusze pod przywództwem Annasza skazali Jakuba na śmierć wbrew życzeniu faryzeuszy (którzy uznali go za jednego ze swoich), w czasie gdy namiestnik rzymski przebywał poza prowincją. Po powrocie namiestnika faryzeusze zażądali zadośćuczynienia i poprzez przedziwną sprawiedliwość Bożą, Annasz, najwyższy kapłan, został ukrzyżowany na Golgocie dokładnie tak jak Jezus. Nawet w tym jest nauczka dotycząca sprawiedliwości Królestwa: Bóg traktuje ją bardzo poważnie - jeśli ją wypaczysz, poniesiesz konsekwencje. Dlatego właśnie Jezus został zaprowadzony do Piłata i ukrzyżowany. Poncjusz Piłat odgrywa tu raczej niewinną rolę, ale jest w niej coś specyficznego. Historia podaje nam kilka faktów dotyczących Piłata. Bóg traktuje sprawiedliwość bardzo poważnie - jeśli ją wypaczysz, poniesiesz konsekwencje. Po pierwsze kilkakrotnie został on zawstydzony przez Żydów, gdy próbował umieścić rzymskie obrazy w świątyni te żenujące sytuacje naprawdę go zabolały. Po drugie, widział już tak wiele powstań, parweniuszowskich mesjaszy i królów dawidowych, że zaczął cierpieć na swoistą paranoję, coś co mogło w efekcie doprowadzić do jego egzekucji po powrocie do Rzymu. Po trzecie, najważniejsze, był mocno rozsierdzony faktem, iż nie by w stanie doprowadzić do złożenia przez Żydów przysięgi wierności i poddania Cezarowi przynajmniej nie do tamtej chwili. I rzekł do Żydów: Oto król wasz! A oni zawołali: Precz, precz, ukrzyżuj go! Rzekł do nich Piłat: Króla waszego mam ukrzyżować? Odpowiedzieli arcykapłani: Nie mamy króla, tylko cesarza. (J 19,14-15). Dlatego właśnie śmierć Jezusa była korzystna dla obu stron. Saduceuszom udało się pozbyć ościenia z ich boku i zdobyć polityczną przewagę nad faryzeuszami. W międzyczasie Piłat dostał to, czego zawsze chciał od Żydów. Zamiast odpowiedzi Nie mamy króla 11 Antiquities of the Jews 20:200 38 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A poza Bogiem wreszcie usłyszał od nich słowa Nie mamy króla, tylko cesarza słowa uległości, które zawsze chciał usłyszeć od swych poddanych. Bardzo ważne jest zobaczyć, jak można nagiąć i wykrzywić sprawiedliwość w celu osiągnięcia celu politycznego czy chwilowych korzyści. Dążąc do ustanowienia chrześcijańskich sądów, starsi Kościoła zawsze będą czuć pokusę naginania zasad kawałek po kawałku, przekręcania odrobinę pewnych rzeczy, by ochronić to, co jest dla nich ważne, co jest ich ulubioną doktryną lub co wydaje się być terytorium ich wpływów, którego muszą strzec, lub potraktowania sądu jako sposobu na rozliczenie urazów doznanych w przeszłości. Oto możliwe pokusy. Smutne, że nie można wyprostować raz nagiętej sprawiedliwości. Nastąpiło zniszczenie, życie zostało zrujnowane, a chwała Pańska sprofanowana. Z tego powodu ważne jest zrozumieć, iż takie rzeczy działy się, dzieją i, Boże zachowaj, znów się będą działy. Spośród tych, którzy nagięli sprawiedliwość i przeprowadzili proces Jezusa: Piłat został wezwany do Rzymu, pozbawiony majątku i ścięty za rażące zaniedbanie obowiązków, Kajfasz, według Talmudu, został przez Piłata żywcem obdarty ze skóry za podżeganie do buntu, a Annasz został ukrzyżowany na tym samym wzgórzu, na którym zabito Pana Chwał. Zadaniem starszych Kościoła jest zaprowadzanie Bożej sprawiedliwości w Jego Ciele. Jednakże, gdy Kościół pragnie sprawiedliwości, a jeden ze starszych decyduje się ją nagiąć, Bóg nagrodzi pragnienie Kościoła. Bóg pomaga temu starszemu, gdyż Boża sprawiedliwość jest doskonała i odpłaca miarą za miarę. Dlatego też Jezus ostrzega w Mt 7,2: Albowiem jakim sądem sądzicie, takim was osądzą, i jaką miarą mierzycie, taką i wam odmierzą. Jeżeli szczerze pragniemy, by starsi sądzili Boże dzieci, niech to będzie sąd sprawiedliwy i skrupulatny, pragnący tylko tego, co najlepsze dla wszystkich zaangażowanych, pełen miłosierdzia wszędzie, gdzie to możliwe. Nie chodzi o to, by oczyszczać z zarzutów, czy uniewinniać starszych tamtego czasu. Fakt, że zdarzyło się to pod ich nadzorem, czyni ich równie winnymi, jak tych, którzy dosłownie sądzili Jezusa i skazali go na śmierć. Biblijną ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 39 Zadaniem starszych Kościoła jest zaprowadzenie Bożej sprawiedliwości w Jego Ciele.

WIELKIE SPO ECZEÑSTWA zasadą jest, że starsi, sędziowie są odpowiedzialni za duchowy stan swoich miast. Biblia stwierdza, że jeżeli zostało znalezione ciało między dwoma miastami, należało zmierzyć odległość do obu miast i to, które było bliżej było tym, którego starsi ponosili winę za morderstwo. Jeżeli w ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój, w dziedziczne posiadanie, znajdzie się zabitego, leżącego na polu, a nie wiadomo, kto go zabił, To twoi starsi i sędziowie wyjdą i odmierzą odległość między okolicznymi miastami a tym zabitym. Następnie starsi miasta, które jest najbliżej zabitego, wezmą jałówkę, której jeszcze nie użyto do pracy i która jeszcze nie ciągnęła w jarzmie, I starsi tego miasta zaprowadzą tę jałówkę do nie wysychającego potoku na miejsce, którego nie obrabiano i nie obsiewano, i tam w potoku złamią tej jałówce kark. Potem przystąpią kapłani, synowie Lewiego, gdyż ich wybrał Pan, Bóg twój, aby mu służyli i aby błogosławili w imieniu Pana, i aby według ich orzeczenia rozstrzygano każdy spór i każdą sprawę o uszkodzenie, I umyją wszyscy starsi tego miasta, mieszkający najbliżej tego zabitego, swoje ręce nad jałówką, której złamano kark w potoku, I odezwą się tak: Nasze ręce nie wylały tej krwi i nasze oczy tego nie widziały. Panie, oczyść twój lud izraelski, który odkupiłeś, i nie dopuść, aby niewinna krew była pośród twojego ludu izraelskiego. I będą od tej krwi oczyszczeni (5 Mjż 21,1-8) Komentarz rabinistyczny mówi, że jeżeli starsi mieliby właściwy poziom świętości i pragnęli sprawiedliwości, sam Bóg powstrzymałby tego typu sytuację, aby nie wydarzyła się pod ich nadzorem. To, że Król Chwał mógł być niesprawiedliwie skazany pod nadzorem tak wspaniałego człowieka jak rabin Gamaliel pokazuje tylko jeszcze wyraźniej, że myśleli oni, iż mieli wiele racji i wciąż nie szukali sprawiedliwości tak jak powinni. Jeżeli udało ci się spędzić jakiś czas w Izraelu lub pomiędzy Żydami, będziesz wiedział, że nie istnieje tam coś takiego jak sekrety. Rabini mawiają: Sprawa jest trzymana w sekrecie dopóki tylko jeden o niej wie, jak wie dwóch, wie cały świat. Wątpliwe, by spisek zmierzający ku śmierci Jezusa nie był znany za granicą, zwłaszcza w miejscach uświęconych Jego mocą. Choć było wiele powodów, dla których ktoś, kto nie wierzył w Jezusa mógł się nie angażować, żaden z tych powodów nie był wystarczający, by zapomnieć o 40 THE MORNING STAR EDYCJA POLSKA

PROCES JEZUSA: O TYM JAK SPRAWIEDLIWOŒÆ ZAWIOD A sprawiedliwości. Niestety, pełne wyłuszczenie roli i odpowiedzialności starszych wymaga odrębnego artykułu. Warto zaznaczyć, że dla faryzeuszy zgoda na egzekucję Jezusa również była korzystna. W Talmudzie 12 rabini omawiają biblijne proroctwa dotyczące końca czasów, które wydają się stać w sprzeczności ze sobą, takie jak zniszczenie Damaszku (patrz Iz 17) i przyjście Pana (Iz 19) jak i rozbieżne sposoby przyjścia Mesjasza: na ośle (patrz Za 9,9) czy na obłokach (patrz Da 17,13). Rabini, pokolenie przed Jezusem, zdecydowali, że jeżeli Izrael będzie tego wart to Mesjasz przyjdzie na obłokach 13, a jeżeli nie, to na osiołku. Teraz wiemy z zapisu w Objawieniu, że oba te opisy są prawdziwe Jego pierwsze przyjście było w chwale na osiołku, zaś drugie na obłokach. W tamtych czasach jednak, gdy Jezus wjechał do Jerozolimy na osiołku, odważnie obwieścił im, przynajmniej w ich własnych umysłach, że nie są Go godni. Była to dla nich moralna obraza i najwygodniej byłoby, gdyby saduceusze rozwiązali za nich ten problem. Gdyby okazał się Mesjaszem, na pewno (według faryzeuszy) poradziłby sobie z saduceuszami, co Musimy się uczyć z pomyłek, które posłały Pana Chwał na krzyż i nigdy ich nie powtarzać. byłoby równie wygodne. Zawsze będziemy kuszeni, aby tego typu wygoda rządziła nami. Bardzo łatwo byłoby starszym i przywódcom użyć swej siły, by rozsądzić spory i wzywać ludzi, by zdawali sprawę się ze swego postępowania i użyć tego do własnych potrzeb lub preferowanych trendów teologicznych. Jednakże, jest to wypaczenie sprawiedliwości ponad miarę. Moc i autorytet starszych Kościoła, by sądzić Boże dzieci, nie zostały dane, by rozwiązywać swoje własne problemy i spory, dostosowując je do własnych potrzeb. Musimy się raczej uczyć z pomyłek, które posłały Pana Chwał na krzyż i nigdy ich nie powtarzać.r 12 Sanhedryn 98 A i B 13 To uczy nas także, że jeżeli Pismo wydaje się stać w sprzeczności ze sobą, nie oznacza, że prawda będzie wyglądać tak, albo tak jedno i drugie może mieć miejsce, by służyć Bożym celom. ORTODOKSYJNY RABIN YDOWSKI 41