PROGRAM NAUCZANIA Załącznik nr 1 do ZW 1/2007 KIERUNEK: AUTOMATYKA I ROBOTYKA WYDZIAŁ: ELEKTRYCZNY STUDIA: II-STOPNIA (stopień) STACJONARNY (system) SPECJALNOŚĆ: AUTOMATYKA I STEROWANIE W ENERGETYCE (ASE) Uchwała z dnia 30.06.2008 r. Obowiązuje od 01.10.2008 r. 1. Opis Czas trwania (w semestrach): 3 Tytuł zawodowy: Magister inżynier Wymagania wstępne-rekrutacja: ukończone studia I stopnia na kierunku Automatyka i Robotyka na uczelniach krajowych i zagranicznych, ukończone studia I stopnia na kierunku Elektrotechnika, na Wydziale Elektrycznym Politechniki Wrocławskiej, ukończone studia I stopnia na kierunkach pokrewnych, po weryfikacji dorobku przez Komisję Programową, jako jedna z wybieralnych specjalności magisterskich dla studentów jednolitych studiów magisterskich (okres przejściowy). Możliwość kontynuacji studiów: Studia III stopnia zakończenia studiów (projekt dyplomowy, praca dyplomowa egzamin dyplomowy itp.): Magisterska praca dyplomowa Sylwetka absolwenta: Absolwenci specjalności Automatyka i Sterowanie w Energetyce są przygotowani do projektowania i eksploatacji systemów automatyki w energetyce, przy wykorzystaniu nowoczesnych technik cyfrowych z uwzględnieniem układów inteligentnych. Absolwenci tych studiów posiadają zaawansowaną wiedzę i umiejętności potrzebne do twórczego działania w zakresie analizy, projektowania i konstrukcji układów i systemów automatyki, sterowania i oprogramowania systemów robotyki przemysłowej i usługowej. Są przygotowani do kierowania zespołami w jednostkach przemysłowych i projektowych oraz do pracy naukowo-badawczej. Mają wpojone nawyki ustawicznego kształcenia i rozwoju zawodowego oraz kontynuowania edukacji na studiach trzeciego stopnia. 1
2. Struktura programu nauczania 1. w układzie punktowym 31 30 29 Technika światłowodowa 28 Z 2 (2) 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 Automatyzacja systemów elektroenergetycznych E 5 (3,2) Systemy sterowania i kontroli w elektroenergetyce Techniki cyfrowe w automatyce Z 3 (1,2) Teoria sterowania E 4 Podstawy modelowania systemów Techniki optymalizacji E 6 (4,2) Z 6 Sztuczna inteligencja w automatyce E 4 (3,1) Urządzenia i standardy sterowania instalacjami elektrycznymi E 6 (4,2) Symulacja elektromagnetycznych stanów przejściowych Projekt przejściowy Z 9 Z, E 8 Magisterski projekt dyplomowy Z 8 Praca dyplomowa magisterska E 12 2 Identyfikacja obiektów sterowania Język obcy drugi A2 E 3 Seminarium dyplomowe Z 2 1 SEMESTR I II III 2. w układzie owym 24 23 22 Technika światłowodowa 21 Z 20000 20 19 18 17 16 15 14 13 12 Automatyzacja systemów elektroenergetycznych E 20100 Systemy sterowania i kontroli w elektroenergetyce Z 20100 Techniki cyfrowe w automatyce Z 10020 11 Teoria sterowania E 20000 10 9 8 7 6 5 4 3 Podstawy modelowania systemów Z 20100 Techniki optymalizacji E 20100 Z 3 Sztuczna inteligencja w automatyce E 20010 Urządzenia i standardy sterowania instalacjami elektrycznymi E 22000 Symulacja elektromagnetycznych stanów przejściowych Z 20010 Projekt przejściowy Z 00060 Język obcy drugi A2 Z, E 8 Magisterski projekt dyplomowy Z 00040 Praca dyplomowa magisterska E 10 Identyfikacja obiektów sterowania 2 Z 20100 E 04000 Seminarium dyplomowe Z 00002 1 SEMESRTR I II III 2
3. Lista Lp. T/N Kod kursu/ Nazwa kursu/ Tygodniowa liczba zaliczenia *E oznacza egzamin, *Z oznacza zaliczenie, *T oznacza kurs techniczny 3.1. Lista nietechnicznych 3.1.1 Przedmioty humanistyczno-menedżerskie brak 3.1.2 Języki obce 1 Język obcy drugi A2 0 4 0 0 0 60 90 3 E Razem: 0 4 0 0 0 60 90 3 1E 3.1.3 Zajęcia sportowe brak 3.1.4 Technologie informacyjne brak Lp. T/N Kod kursu/ Nazwa kursu/ Tygodniowa liczba zaliczenia Razem nietechnicznych: 0 4 0 0 0 60 90 3 1E 3.2 Lista podstawowych 3.2.1 Przedmioty podstawowe brak 3.3 Lista kierunkowych 3.3.1 Kursy obowiązkowe kierunkowe 1 T ARR2504 Identyfikacja obiektów sterowania 2 0 1 0 0 45 90 3 (2,1) Z 2 T ARR1307 Techniki optymalizacji 2 0 1 0 0 45 180 6 (4,2) E 3 T ARR2108 Podstawy modelowania systemów 2 0 1 0 0 45 90 3 (2,1) Z 4 T ARR2115 Teoria sterowania 2 0 0 0 0 30 120 4 (4) E Razem: 8 0 3 0 0 165 480 16 2E, 2Z 3.3.2 Kursy wybieralne kierunkowe brak Lp. T/N Kod kursu/ Nazwa kursu/ Tygodniowa liczba zaliczenia. Razem kierunkowych do realizacji: 8 0 3 0 0 165 480 16 2E, 2Z 3
3.4 Lista specjalnościowych 3.4.1 Kursy obowiązkowe specjalnościowe 1 T ARR2109 Techniki cyfrowe w automatyce 1 0 0 2 0 45 90 3 (1,2) Z 2 T ARR2204 Systemy sterowania i kontroli w elektroenergetyce 2 0 1 0 0 45 90 3 (2,1) Z 3 T ARR2505 Automatyzacja systemów elektroenergetycznych 2 0 1 0 0 45 150 5 (3,2) E 4 T ARR2205 Technika światłowodowa 2 0 0 0 0 30 60 2 (2) Z 5 T ARR2110 Symulacja elektromagnetycznych stanów przejściowych 2 0 0 1 0 45 90 3 (2,1) Z 6 T ARR2303 Urządzenia i standardy sterowania instalacjami elektrycznymi 2 2 0 0 0 60 180 6 (4,2) E 7 T ARR2116 Sztuczna inteligencja w automatyce 2 0 0 1 0 45 120 4 (3,1) E 8 T ARR3157 Projekt przejściowy 0 0 0 6 0 90 270 9 Z 9 T ARR3158 Magisterski projekt dyplomowy 0 0 0 4 0 60 240 8 Z 10 ARR3159 Seminarium dyplomowe 0 0 0 0 2 30 60 2 Z 11 T ARR3160D Praca dyplomowa magisterska 150 360 12 E Razem: 13 2 2 14 2 645 1710 57 4E, 7Z 3.4.2 Kursy wybieralne specjalnościowe 1 T ARR2207 Automatyka elektroenergetyczna 2 0 1 0 0 45 120 4(3,1) E 2 T ARR2506 Sterowanie obciążeniami elektrycznymi 2 0 0 0 0 30 60 2 Z 3 T ARR2507 Sterowanie komputerowe systemami elektroenergetycznymi 2 0 0 0 1 30 90 3(2,1) Z 4 T ARR2508 Pomiary i automatyka w elektrowniach 2 1 0 0 0 45 90 3(2,1) Z 5 T ARR2509 Obiekty sterowania w elektrowniach 2 0 1 0 0 45 90 3(2,1) Z 6 T ARR2111 Sterowniki programowalne w automatyce 1 0 2 0 0 45 90 3(1,2) Z 7 T ARR2112 Sterowniki mikroprocesorowe w energetyce 1 0 2 0 0 45 90 3(1,2) Z 8 T ARR3224 Sterowanie rozmyte 1 0 0 1 0 30 60 2(1,1) Z 9 T ARR3223 Sieci neuronowe w automatyce 1 0 1 0 0 30 60 2(1,1) Z 10 T ARR2510 Sztuczna inteligencja w sterowaniu systemami elektroenergetycznymi 2 0 1 0 0 45 90 3(1,2) Z 11 T ARR2304 Inteligentne instalacje budynków i obiektów 2 0 0 0 0 30 90 3 E 12 T ARR1308 Sieci teleinformatyczne w technice 2 0 1 0 0 45 90 3(2,1) Z 13 T ARR2403 Projektowanie instalacji elektrycznych wspomagane komputerowo 1 0 0 2 0 45 90 3(1,2) Z 14 T ARR2512 Wytwarzanie energii elektrycznej 2 1 0 0 0 45 90 3(2,1) Z 15 T ARR2307 Metody optymalizacji w elektroenergetyce przemysłowej 2 0 0 0 0 30 90 3 E 16 T ARR2308 Przekształtniki energoelektroniczne w przemyśle 2 0 0 0 0 30 60 2 Z 17 T ARR2309 Układy przekształtnikowe zastosowania 2 0 0 0 0 30 60 2 Z 18 T ARR2404 Instalacje elektryczne w obiektach energetyki 2 1 0 0 0 45 90 3(2,1) Z 19 T ARR3216 Systemy monitorowania i diagnostyki w przemyśle 2 0 1 0 0 45 90 3(2,1) Z Razem: 33 3 10 3 1 735 1590 53 3E, 16Z Lp. T/N Kod kursu/ Nazwa kursu/ Razem specjalnościowych do realizacji: * - musi się zgadzać ilość, i Tygodniowa liczba zaliczenia 855 2130 71 5E, *Z 4
4. Limity w poszczególnych blokach humanistyczno - menedżerskie Przedmioty nietechniczne j. obce zajęcia sportowe technologie informacyjne Przedmioty podstawowe Przedmioty kierunkowe Przedmioty specjalnościowe - 3 - - - 16 71 5. Wykaz grup zaliczanych na podstawie jednej oceny brak 6. Wykaz egzaminów obowiązkowych Lp. Kod kursu Nazwa kursu 1. Język obcy drugi A2 2. ARR1307 Techniki optymalizacji 3. ARR2115 Teoria sterowania 4. ARR2505 Automatyzacja systemów elektroenergetycznych 5. ARR2303 Urządzenia i standardy sterowania instalacjami elektrycznymi 6. ARR2116 Sztuczna inteligencja w automatyce 7. Przedmiot wybieralny specjalnościowy 8. ARR2160D Praca dyplomowa magisterska 7. Kurs/ kursy praca dyplomowa, projekt dyplomowy itp.: Projekt przejściowy ARR2157P Wymiar owy : 90 : 9 Wymiar owy : 270 Magisterski projekt dyplomowy ARR2158P Wymiar owy : 60 : 8 Wymiar owy : 240 Seminarium dyplomowe ARR2159S Wymiar owy : 30 : 2 Wymiar owy : 60 Praca dyplomowa magisterska (E) ARR2160D Wymiar owy: 150 : 12 Wymiar owy : 360 5
8. Praktyki studenckie - nie są wymagane 9. Zakres egzaminu dyplomowego prezentacja magisterskiej pracy dyplomowej z wykorzystaniem środków audiowizualnych. W trakcie prezentacji Student przedstawia cel i zakres pracy, sposób rozwiązania problemu oraz wynikające z pracy wnioski, sprawdzenie wiedzy Studenta w zakresie podanym w programie nauczania (egzamin ustny). Zestaw zagadnień na magisterski egzamin dyplomowy 1. Identyfikacja obiektów sterowania a. Identyfikacja modeli statycznych i dynamicznych b. Identyfikacja modeli parametrycznych i nieparametrycznych c. Identyfikacja modeli obiektów ze sprzężeniem zwrotnym d. Identyfikacja modeli ciągów czasowych 2. Techniki optymalizacji a. Techniczne i ekonomiczne aspekty optymalizacji, optymalizacja z ograniczeniami i bez ograniczeń b. Modele matematyczne, metody analityczne i numeryczne wyznaczania ekstremum funkcji celu c. Metoda Lagrange a, warunki Kuhna-Tuckera d. Programowanie liniowe i nieliniowe 3. Teoria sterowania a. Sterowanie liniowym obiektem dynamicznym przy zadanym stanie w układzie zamkniętym i otwartym; warunek pełnej sterowalności b. Sterowanie liniowym obiektem dynamicznym przy zadanym stanie z pomiarem wyjścia; warunek obserwowalności c. Ogólna charakterystyka problemu sterowania optymalnego d. Zagadnienie sterowania obiektem statycznym ze stałym losowym parametrem mierzonym w obecności zakłóceń losowych 4. Techniki cyfrowe w automatyce a. Wpływ przekładników prądowych i napięciowych na pracę zabezpieczeń b. Cyfrowe algorytmy detekcji, klasyfikacji oraz określenia kierunku wystąpienia zwarcia c. Nowoczesne środki komunikacji, zastosowanie systemu GPS d. Synchrofazory, analityczna synchronizacja pomiarów 5. Technika światłowodowa a. Przesył sygnałów w światłowodach zasady i problemy, sposoby ograniczania wpływu tłumienności i dyspersji b. Elementy aktywne i pasywne toru światłowodowego c. Pomiary podstawowych parametrów światłowodów d. Zjawiska optyczne wykorzystywane w czujnikach światłowodowych 6. Systemy sterowania i kontroli w elektroenergetyce: a. System elektroenergetyczny jako obiekt sterowania i kontroli. Rodzaje i funkcje automatyk, sterowania i kontroli w systemie b. Podstawy przesyłania informacji w systemie el-en., układy telemechaniki c. Struktura i funkcje systemów sterowania dyspozytorskiego d. System SCADA/EMS w elektroenergetyce 6
7. Automatyzacja systemów elektroenergetycznych a. Kołysania swobodne wirników generatorów i ich tłumienie b. Stabilność przejściowa wielomaszynowych systemów elektroenergetycznych c. Metody ochrony systemu przed utratą stabilności napięciowej d. Pierwotna i wtórna regulacja częstotliwości oraz regulacja mocy wymiany 8. Sterowanie instalacjami elektrycznymi a. Zasady obliczania prądów zwarciowych w instalacjach elektrycznych b. Zabezpieczanie odbiorników i przewodów instalacyjnych przed skutkami przetężeń i przepięć c. Układy zasilania odbiorców niskiego napięcia d. Układy sterowania odbiorników 9. Metody sztucznej inteligencji w elektroenergetyce a. Systemy ekspertowe właściwości, struktura, funkcje, metody wnioskowania, strategie rozwiązywania konfliktów b. Sztuczne sieci neuronowe - model neuronu, funkcje aktywacji, struktury sieci neuronowych, uczenie sieci, przykłady zastosowań c. Układy rozmyte sygnały rozmyte, funkcje przynależności, metody rozmywania i wyostrzania, realizacja algorytmów wielokryterialnych d. Algorytmy genetyczne strategie ewolucyjne, modyfikacje genetyczne, zastosowanie do optymalizacji 10. Podstawy modelowania systemów a. Modele liniowych elementów obwodów elektrycznych b. Modele o parametrach skupionych i rozłożonych c. Synteza modeli stanowych, zastosowanie obserwatora stanu d. Modelowanie elementów nieliniowych 11. Modelowanie cyfrowe w elektroenergetyce a. Model matematyczny wielofazowej linii o stałych skupionych i rozłożonych, zależność parametrów linii od częstotliwości b. Modelowanie transformatorów trójfazowych c. Modelowanie generatorów i silników elektrycznych d. Modelowanie obwodów wejściowych układów automatyki, odwzorowanie algorytmów pomiarowych i decyzyjnych 10. Wymagania dotyczące terminu zaliczenia danych lub wszystkich w poszczególnych blokach tematycznych Lp. Kod kursu Nazwa kursu Termin zaliczenia do semestru 1. Zaliczenie objętych programem nauczania ustala się do końca 3 semestru studiów. Zaopiniowane przez wydziałowy organ uchwałodawczy samorządu studenckiego:...... Data Imię, nazwisko i podpis przedstawiciela studentów...... Data Podpis dziekana 7