Zeszyty Naukowe nr 725 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2006 Katedra Prawa Sprzedaż konsumencka uwagi ogólne do ustawy 1. Pojęcie sprzedaży konsumenckiej Od 1 stycznia 2003 r. obowiązuje wzorowana na dyrektywie unijnej ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej 2. Ustawa reguluje tzw. sprzedaż konsumencką sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu nie związanym z działalnością zawodową lub gospodarczą, czyli nabywa tzw. towar konsumpcyjny (art. 1 ust. 1 ustawy ). Umowa sprzedaży konsumenckiej to taka umowa, w której po jednej stronie występuje przedsiębiorca, a po drugiej osoba fizyczna. Ustawa nie posługuje się pojęciem konsument, lecz pojęciem osoba fizyczna, gdyż wbrew nazwie stroną sprzedaży konsumenckiej nie jest konsument w rozumieniu art. 22¹ k.c 4. W konsekwencji ustawa swoim zakresem nie obejmuje transakcji mieszanych 5 osoba fizyczna skorzysta z reżimu ochronnego ustawy pod warunkiem, że nabywany przez nią towar nie będzie miał żadnego związku z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby. Jest to różnica w porównaniu z obowiązującym do 31 grudnia 2002 r. rozporządzeniem Dyrektywa Rady nr 99/44/WE z dnia 25 maja 1999 r., w sprawie określonych aspektów sprzedaży i gwarancji na dobra konsumpcyjne, Dz.Urz. WE nr L 171 7.07.99. 2 Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r., o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zamianie Kodeksu cywilnego, Dz.U. nr 141, poz. 1176 ze zm. Przepisy w stosunku, do których nie podano źródła odnoszą się do ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej. 4 Zgodnie z art. 22¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. 5 K. Krańska, Pojęcie konsumenta w kodeksie cywilnym na tle tendencji europejskich, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2004, z. 1, s. 42.
84 Rady Ministrów 6, gdyż z ochrony przewidzianej przez rozporządzenie mógł skorzystać także konsument prowadzący działalność gospodarczą pod warunkiem, że nabywany towar bezpośrednio nie służył tej działalności. Z rękojmi określonej przez przepisy kodeksu cywilnego (art. 556 576 k.c.) może skorzystać kupujący, a więc każdy podmiot nabywający towar i nie ma znaczenia, jakiemu celowi ten towar służy. Reasumując, nowa regulacja w zakresie sprzedaży konsumenckiej wprowadziła ochronę, z której może skorzystać tylko osoba fizyczna nabywająca towar (rzecz ruchomą) dla celów konsumpcyjnych. Może być zatem tak, że w sklepie detalicznym nabędzie towar konsument (w rozumieniu kodeksu cywilnego) niebędący stroną sprzedaży konsumenckiej wówczas wejdą w grę przepisy o rękojmi za wady rzeczy, a nie o odpowiedzialności za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową. Zakres przedmiotowy ustawy nie ogranicza się tylko do umowy sprzedaży. Artykuł 14 ustawy stanowi, że przepisy o sprzedaży konsumenckiej stosuje się do umowy dostawy i umowy komisu oraz odpowiednio do umowy o dzieło, jeżeli są zawierane pomiędzy przedsiębiorcą, a osobą fizyczną nabywającą rzecz ruchomą dla celów niezwiązanych z działalnością zawodową lub gospodarczą 7. 2. Niezgodność towaru z umową Nowa regulacja wprowadza minimum ochrony nabywcy, co oznacza możliwość jedynie modyfikacji in plus, a więc na jego korzyść (umowny stopień ochrony nie może być niższy niż wymagane minimum). Zgodnie z postanowieniami ustawy (art. 1 ust. 4) do sprzedaży konsumenckiej nie będą miały zastosowania przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi i gwarancji jakości (art. 556 581). Wyłączenie stosowania przepisów kodeksu cywilnego do sprzedaży konsumenckiej wynika z postanowień dyrektywy 99/44, której celem jest eliminacja z ustawodawstw państw członkowskich rękojmi, ze względu na duże zróżnicowanie jej regulacji w poszczególnych państwach Unii. 6 Rozporządzenie Rady Ministrów z 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży między przedsiębiorcami a konsumentami, Dz.U. nr 96, poz. 851. To rozporządzenie zastąpiło Rozporządzenie Rady Ministrów z 30 maja 1995 r., w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży rzeczy ruchomych z udziałem konsumentów (Dz.U. nr 64, poz. 328). Przepisy rozporządzenia z 1995 r. zostały uchylone z dniem 2 lipca 2002 r. na podstawie art. 23 w zw. z art. 18 ust. 7 ustawy z 31 marca 2000 r., o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. nr 22, poz. 271). Rozporządzenie z 2002 r. przestało obowiązywać w związku z wprowadzeniem regulacji o sprzedaży konsumenckiej. 7 Do Kodeksu cywilnego zostały wprowadzone nowe postanowienia: art. 605¹, 627¹, 770¹.
Sprzedaż konsumencka uwagi ogólne do ustawy 85 Od 1 stycznia 2003 r. podstawą reklamowania towarów są albo przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi, gdy kontrahentem sprzedawcy jest inny przedsiębiorca lub osoba nabywająca towar dla celów działalności gospodarczej, albo przepisy o odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową, gdy kupującym jest osoba fizyczna nabywająca towar konsumpcyjny. Podstawą odpowiedzialności w ramach sprzedaży konsumenckiej jest niezgodność towaru z umową (art. 4 ust. 1 ustawy) 8. Pojęcie niezgodność towaru z umową jest novum w polskim systemie prawa, opartym dotychczas na rękojmi jako odpowiedzialności za wady rzeczy. Ustawa o sprzedaży konsumenckiej nie posługuje się pojęciem wady towaru to nazewnictwo jest zarezerwowane dla rękojmi. Nowa regulacja wprowadza dwie grupy domniemań prawnych dotyczących zgodności towaru z umową: 1) indywidualne uzgodnienie właściwości towaru konsumpcyjnego przez strony umowy, w tym wypadku domniemywa się, że towar jest zgodny z umową, jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego w umowie, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia, co do celu wybranego przez kupującego (art. 4 ust. 2 ustawy), 2) w pozostałych wypadkach domniemywa się, że towar jest zgodny z umową, jeżeli nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany oraz gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju, a więc towar posiada takie cechy, jakie standardowo posiadają towary o takim samym przeznaczeniu (art. 4 ust. 3 zd. 1 ustawy). Nabywca, reklamując towar, musi więc wykazać, że jest on niezgodny z umową. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy jego sytuacja dowodowa jest łatwa, gdyż korzysta on z domniemania prawnego określonego w art. 4 ust. 1 ustawy 9, ale po upływie tego terminu na kupującego zostaje przerzucony ciężar udowodnienia niezgodności towaru z umową, co w praktyce oznacza konieczność uzyskania opinii rzeczoznawcy 10. W obszar odpowiedzialności z tytułu niezgodności towaru z umową włączono również reklamę domniemywa się, że towar jest zgodny z umową, gdy odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela (art. 4 ust. 3 zd. 2 ustawy). Tylko w jednym wypadku wprost bez posługiwania się domnie- 8 Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego zakupu jest niezgodny z umową. 9 W wypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania. 10 Por. J. Maliszewska-Nienartowicz, Sprzedaż konsumencka wybrane problemy prawne, Glosa 2002, nr 12, s. 14.
86 maniami ustawa mówi, że za niezgodność towaru z umową uważa się nieprawidłowość w jego zamontowaniu i uruchomieniu, jeżeli te czynności zostały wykonane w ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę, za którą ponosi on odpowiedzialność, albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży (art. 6 ustawy). 3. Odpowiedzialność sprzedawcy Odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową ponosi bezpośredni sprzedawca (tak jak przy rękojmi). To on ma obowiązek uczynić zadość słusznym roszczeniom osoby fizycznej. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność niezależnie od tego czy to on spowodował niezgodność towaru, a nawet niezależnie od tego czy w ogóle o tej niezgodności wiedział, ale ustawa przyznaje mu roszczenia regresowe w stosunku do poprzednich sprzedawców, a więc osób biorących udział w łańcuchu dystrybucji. Artykuł 12 ustawy stanowi, że: w przypadku zaspokojenia roszczeń wynikających z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedawca może dochodzić odszkodowania od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców, jeżeli wskutek jego działania lub zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej. Roszczenie regresowe może być realizowane w ciągu sześciu miesięcy od chwili zaspokojenia kupującego (art. 12 ust. 2 ustawy). Do tej odpowiedzialności odszkodowawczej stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o skutkach niewykonania zobowiązań 11. W ten sposób ustawa rozkłada odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową na wszystkie podmioty biorące udział w procesie sprzedaży konsumenckiej. W konsekwencji podmioty wprowadzające towar konsumpcyjny do obrotu krajowego także muszą stosować się do przepisów ustawy o sprzedaży konsumenckiej (choć w mniejszym zakresie niż bezpośredni sprzedawca), tym bardziej że w artykule 11 ustawy czytamy, że: uprawnień unormowanych w ustawie nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. Po zawiadomieniu i zgłoszeniu określonego żądania, kupujący i sprzedawca mogą wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową. Jest to różnica w porównaniu z rękojmią, w ramach której profesjonaliści między sobą mogą się umówić o ograniczenie lub wyłączenie rękojmi już przy zawarciu umowy sprzedaży. Sprzedawca ponosi także odpowiedzialność, jeżeli niezgodność towaru z umową ma swoje źródło w publicznych zapewnieniach składanych przez producenta, osobę która wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego, chyba że sprzedawca wykaże, że zapewnienia nie znał, ani oceniając rozsądnie znać nie mógł, albo że nie 11 Odpowiedzialność kontraktowa art. 471 i nast. k.c.
Sprzedaż konsumencka uwagi ogólne do ustawy 87 mogło ono mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy, albo też że jego treść sprostowano przed zawarciem umowy, wtedy ma on możliwość zwolnienia się od odpowiedzialności (art. 5 ustawy). Ustawa nie przewiduje jednak bezpośredniej odpowiedzialności wobec kupującego innych niż sprzedawca podmiotów. Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową, gdy kupujący o tej niezgodności wiedział lub oceniając rozsądnie powinien był wiedzieć (art. 7 ustawy). Podobną przesłankę można znaleźć w art. 557 k.c., chociaż w Kodeksie cywilnym nie ma podziału na wady jawne i ukryte 12. Stąd wniosek, że jeżeli kupujący nie został poinformowany o istniejącej wadzie towaru to nawet, gdy była ona widoczna nie musiał jej zauważyć. Ulotki informujące o tym, że wady jawne, widoczne w dniu zakupu nie podlegają reklamacji nie miały i nie mają przy rękojmi znaczenia, gdyż wada musi być wyraźnie oznaczona, a kupujący musi o niej wiedzieć. W wypadku odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową ta kwestia przedstawia się inaczej. Powołany wyżej art. 7 ustawy mówi, że sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za towar niezgodny z umową nie tylko wtedy, gdy kupujący o niezgodności wiedział (został o niej poinformowany), ale także wtedy, gdy oceniając rozsądnie powinien był wiedzieć (a więc badając rzecz, powinien był ją zauważyć). Ustawa nakłada więc na kupującego w ramach sprzedaży konsumenckiej obowiązek zachowania należytej staranności przy nabywaniu towarów. Termin odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z umową wynosi dwa lata od wydania towaru kupującemu. W wypadku wymiany towaru termin biegnie na nowo (art. 10 ust. 1 ustawy), a przy naprawie ulega zatrzymaniu na czas dokonywania tej czynności (art. 10 ust. 3 ustawy). Możliwe jest wprowadzenie krótszego o rok terminu odpowiedzialności, jeżeli przedmiotem sprzedaży konsumenckiej będzie używana rzecz ruchoma. 4. Reklamacja towaru niezgodnego z umową W sytuacji stwierdzenia niezgodności towaru z umową kupujący może skorzystać z ułożonych w dwie sekwencje uprawnień: 12 W myśl art. 557 k.c., aby nastąpiło zwolnienie sprzedawcy od odpowiedzialności z rękojmi, kupujący musi wiedzieć o wadzie i nie podlega badaniu kwestia, czy powinien był wiedzieć np. dlatego, że wada rzeczy była jawna. Wynika stąd, że na gruncie kodeksu cywilnego nie ma znaczenia podział na wady jawne i ukryte wyrok SN z dn. 29 czerwca 2000 r., U V CKN 66/00 LEX nr 52580. Dla zwolnienia sprzedawcy od odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady nie wystarczy, że kupujący mógł po dołożeniu należytej staranności wadę zauważyć. Sprzedawca bowiem odpowiada także za wady jawne, jeżeli nie były kupującemu znane wyrok s. apel. w Poznaniu I ACr 640/94 Wokanda z 1994 nr 11.
88 pierwsza to żądanie naprawy albo wymiany w odpowiednim terminie (art. 8 ust. 1 ustawy), dopiero w razie niezaspokojenia tych żądań z określonych przyczyn (nadmierne koszty 13 albo ani naprawa, ani wymiana nie będą możliwe) jest brana po uwagę, druga to żądanie obniżenia ceny albo odstąpienie od umowy, przy czym nie można odstąpić od umowy, jeżeli niezgodność towaru z umową jest nieistotna 14 (art. 8 ust. 4 ustawy). Przy wymianie albo naprawie sprzedawca ma obowiązek dokonać tych czynności nieodpłatnie, a ponadto zwrócić kupującemu poniesione przez niego koszty, a w szczególności koszty demontażu, przesłania, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia (art. 8 ust. 2 ustawy). Przepisy o rękojmi uprawnienia kupującego kształtują inaczej. Zgodnie z art. 560 1 k.c. w zw. z art. 561 k.c. nabywca wadliwej rzeczy od razu może domagać się odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny. Nabywca nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie rzecz naprawi przy rzeczach oznaczonych co do tożsamości 15 lub niezwłocznie rzecz wymieni na nową przy rzeczach oznaczonych co do gatunku 16. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne. Sprzedawca może więc ubezskutecznić kupującego w odstąpieniu od umowy, ale tylko przy pierwszej uzasadnionej reklamacji, jeżeli pojawi się kolejna wada uzasadniająca reklamację, to sprzedawca na żądanie kupującego będzie musiał zwrócić mu kwotę zapłaconą za towar. Ustawa w przeciwieństwie do kodeksu cywilnego nie wprowadza rozróżnienia na rzeczy oznaczone co do gatunku i rzeczy oznaczone co do tożsamości oznacza to możliwość dokonywania w ramach odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową reklamacyjnej naprawy rzeczy oznaczonych co do gatunku. Nabywca powinien zawiadomić sprzedawcę o niezgodności towaru z umową w terminie dwóch miesięcy od momentu stwierdzenia tego faktu pod rygorem utraty uprawnień. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie zawiadomienia np. 13 Zgodnie z art. 8 ust. 1 zd. 2 ustawy przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia. 14 Podobnie jak w wypadku rękojmi ustawa nie podaje definicji pojęcia nieistotna. Należy przyjąć, że niezgodność towaru z umową jest nieistotna, jeżeli pozwala na korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. 15 Rzecz oznaczona co do tożsamości rzecz wykazująca cechy indywidualne, np. para obuwia wykonana przez szewca na zamówienie. 16 Rzecz oznaczona co do gatunku rzecz odpowiadająca pewnym cechom rodzajowym, rzecz produkowana masowo.
Sprzedaż konsumencka uwagi ogólne do ustawy 89 listu poleconego przed jego upływem (art. 9 ust. 1 ustawy). Ten termin jest dłuższy niż termin stosowany przy rękojmi, wynoszący jeden miesiąc (art. 563 1 k.c.). Sprzedawca ma obowiązek ustosunkować się do żądania nabywcy w terminie 14 dni (są to dni kalendarzowe) od jego zgłoszenia, jeżeli uchybi terminowi, przyjmuje się, że uznaje roszczenie nabywcy za uzasadnione (art. 8 ust. 3 ustawy). W 14-dniowym terminie sprzedawca ma obowiązek ustosunkować się do żądania, czyli albo je uznać, albo oddalić. Jeżeli sprzedawca stwierdzi niezgodność towaru z umową i uzna roszczenia kupującego, to w pierwszej kolejności kupujący może żądać albo naprawy, albo wymiany. Sprzedawca powinien uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie. Przy określaniu odpowiedniego czasu naprawy albo wymiany należy uwzględnić rodzaj towaru i cel jego nabycia (art. 8 ust. 2 w zw. z art. 8 ust. 4 ustawy). Jeżeli towaru nie można ani naprawić, ani wymienić przy czym jest to niemożliwe z przyczyn obiektywnych 17 wówczas kupujący może żądać obniżenia ceny albo może odstąpić od umowy. Te dwa roszczenia powinny być realizowane w zasadzie niezwłocznie od ręki (art. 8 ust. 4 ustawy). Przy kolejnych reklamacjach tego samego towaru postępuje się w sposób wyżej opisany. Sekwencyjność uprawnień w miejsce możliwości pełnego wyboru przez kupującego sposobów załatwiania reklamacji, a co więcej umieszczenie na końcu uprawnienia do odstąpienia od umowy jest krokiem wstecz w porównaniu z rękojmią określoną w przepisach Kodeksu cywilnego 18. Zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności towaru z umową przerywa bieg przedawnienia (art. 10 ust. 2 ustawy) oznacza to, że termin trwania odpowiedzialności sprzedawcy ulega przedłużeniu o czas, w którym kupujący nie mógł z rzeczy korzystać. Jest to zupełnie inna regulacja w porównaniu z rękojmią, gdzie zasadniczy roczny termin rękojmi (trzy lata przy wadach budynku) ani nie biegnie od początku, ani nie ulega przedłużeniu. Roszczenia kupującego wynikające z posiadania towaru niezgodnego z umową przedawniają się z upływem roku od stwierdzenia owej niezgodności (art. 10 ust. 2 ustawy). Znaczenie dla nabywcy strony sprzedaży konsumenckiej ma postanowienie z art. 10 ust. 4 ustawy, który przewiduje, że: upływ powyższych terminów 19 nie wyłącza wykonywania uprawnień wynikających z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, jeżeli sprzedawca w chwili zawarcia umowy wiedział o niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kupującego. Przypomina to podstępne zatajenie wady z Kodeksu cywilnego. 17 To znaczy naprawa jest niemożliwa do wykonania oraz nie na towaru na wymianę. 18 Podobnie J. Maliszewska-Nienartowicz, Sprzedaż konsumencka, (przypis 10), s. 15. 19 Dwuletniego terminu odpowiedzialności sprzedawcy, dwumiesięcznego terminu na zgłoszenie niezgodności oraz rocznego terminu przedawnienia.
90 5. Gwarancja komercyjna (europejska) Przewidywana regulacja w tym zakresie jest niewielka zawarta w jednym artykule (art. 13 ustawy). Gwarancja ta ma charakter dobrowolny i jest nieodpłatna, a jej udzielenie następuje przez oświadczenie gwaranta (może być nim sprzedawca) zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub w reklamie 20. Oświadczenie gwaranta określa jego obowiązki i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości skazanej w tym oświadczeniu, natomiast nie jest gwarancją oświadczenie, które nie kształtuje obowiązków gwaranta. Ustawa jednak nie wskazuje tych obowiązków. Kodeks cywilny regulujący gwarancję jakości w art. 577 przewiduje, że: w przypadku, gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Dyrektywa 99/44 określa gwarancję komercyjną jako każde zobowiązanie podjęte przez sprzedawcę lub producenta do zwrotu ceny, wymiany towaru konsumpcyjnego lub naprawy tego towaru albo innego odpowiedniego działania w wypadku, gdy towar konsumpcyjny nie wykazuje cech określonych w dokumencie gwarancyjnym lub odpowiedniej reklamie. Polski ustawodawca powinien wprowadzić podobną regulację. Oświadczenie gwarancyjne powinno być sformułowane jasno i precyzyjnie, nie może zawierać informacji wprowadzających w błąd i musi być sporządzone w języku polskim, jeżeli sprzedaż jest dokonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa określa również, jakie dane powinny być w dokumencie gwarancyjnym zamieszczone: nazwa i adres gwaranta, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej. Ponadto należy w tym dokumencie podać, że gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową. Kupujący może więc korzystać zarówno z uprawnień wynikających z ustawy, jak i uprawnień określonych w dokumencie gwarancyjnym i do niego należy wybór reżimu odpowiedzialności, z którego będzie korzystał. Podobną regułę zależności pomiędzy rękojmią, a gwarancją jakości zawiera art. 579 k.c. 21 20 Reklama określająca warunki gwarancji jest więc wiążąca dla kupującego w ramach sprzedaży konsumenckiej. 21 W myśl art. 579 k.c.: Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.
Sprzedaż konsumencka uwagi ogólne do ustawy 91 Sprzedawca udzielający kupującemu gwarancji wydaje dokument gwarancyjny wraz z towarem, a więc gwarancja powinna mieć formę pisemną. Ponadto sprzedawca powinien sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na towarze zabezpieczeń. 6. Uwagi końcowe Ustawa o sprzedaży konsumenckiej obciążyła sprzedawcę dodatkową oprócz rękojmi i gwarancji jakości odpowiedzialnością za jakość świadczonej rzeczy odpowiedzialnością za niezgodność towaru z umową. Spowodowało to z jednej strony zamęt, gdyż sprzedawcy mają problemy z ustaleniem, jaki reżim będzie podstawą ich odpowiedzialności wobec konkretnego nabywcy, a z drugiej, obniżyło poziom ochrony kupującego będącego stroną sprzedaży konsumenckiej 22. Obniżenie poziomu ochrony uwidacznia się w uprawnieniach kupującego z tytułu niezgodności towaru z umową. Przejmując postanowienia dyrektywy, w ustawie nie uwzględniono polskich realiów gospodarczych. Umieszczenie uprawnienia do odstąpienia od umowy na końcu katalogu uprawnień i uzależnienie jego dochodzenia od obiektywnej niemożności dokonania naprawy lub wymiany rzeczy albo też od nieuczynienia zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie albo wskazania, że naprawa lub wymiana narażają na znaczne niedogodności może w wielu wypadkach oznaczać dla kupującego utrudnienia w zaspokajaniu swoich potrzeb konsumpcyjnych. Kupujący, chcąc odstąpić od umowy, będzie musiał wykazać, że zachodzi jedna z wyżej wymienionych przesłanek, a jego sytuację dowodową utrudnia użycie w treści ustawy niedookreślonych pojęć znaczne niedogodności, odpowiedni czas. Ponadto poprzez ustawę została usankcjonowana stosowana, a niedopuszczalna w ramach rękojmi, praktyka pozwalająca na dokonywanie reklamacyjnych napraw rzeczy oznaczonych co do gatunku 23. Dodatkowo ustawa obciążyła kupującego koniecznością udowodnienia, że reklamowany przez niego towar jest niezgodny z umową w sytuacji, gdy niezgodność ujawni się po upływie sześciu miesięcy od wydania towaru. Trudno więc taką ustawę uznać za zwiększającą ochronę kupującego. 22 Sprzedaży konsumenckiej nie można zaliczyć do umów z zakresu obrotu konsumenckiego. 23 Zgodnie z art. 561 1 k.c.: jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, kupujący może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia.
92 Consumer Sales General Comments on the Existing Law This article contains general comments on the law on the detailed conditions of consumer sales. The author discusses the following issues: the objective and subjective scope of the law, purchaser s rights stemming from the introduction into Polish law of the seller s liability for goods being not fit for use, refund procedures, and also commercial guarantees (European). The subjective scope of this law was limited to: on the one hand, sellers/companies, and on the other, buyers, though not the consumer in the understanding of the Civil Code (as might be expected), but a physical person purchasing a consumer good not associated with the economic or professional activity of that person. In her final comments, the author offers a critique of many of the solutions contained in the above law.