Pnącza stanowią grupę krzewów ozdobnych wspinających się po podporach przy pomocy, pędów, wąsów czepnych lub liści. Niektóre mogą piąć się nawet po płaskich ścianach bez dodatkowych podpór, przytrzymując się ścian korzeniami przybyszowymi (bluszcz, milin) lub specjalnymi przylgami (winobluszcz). Pnącza zajmują mało miejsca w ogrodzie a dają duży efekt dzięki: - masie wytwarzanej zieleni (rdest auberta, winobluszcze. aktinidie, dławisz, milin), - pięknych kwiatach (glicynie, powojniki, wiciokrzewy, milin), - owocach: - ozdobnych (dławisz, powojniki) czy - jadalnych (aktinidie). Pnącza mogą pokrywać: - ściany budynków, altany, pergole, ogrodzenia (np. siatki zastępujące żywopłoty), - podstawy drzew i silnych krzewów, - mogą również spełniać rolę roślin okrywowych płożąc, się po ziemi i tworząc zielony kobierzec zastępujący trawnik i hamujący rozwój chwastów. Większość pnączy nie ma specjalnych wymagań glebowych, ale nie lubią gleb bardzo suchych i bardzo ubogich. Gatunki ciepłolubne (aktinidie, glicynie i miliny) preferują stanowiska ciepłe, osłonięte i słoneczne np.: przy południowych ścianach. Dla odmiany wiciokrzewy lepiej czują się na stanowiskach półcienistych a bluszcz, kokornak i hortensja pnąca na stanowiskach półcienistych lub cienistych. Pnącza sadzimy: 1 / 5
- co najmniej 50 cm od podstawy drzew czy murów, 5-10 cm głębiej niż rosły dotychczas - do dołu o wymiarach 50x50 x50 cm wypełnionego żyzną glebą. Akebia - Akebia. Ozdobna z egzotycznie wyglądających, półzimozielonych liści. Dorasta do 5-6m owijając się pędami dookoła podpór. Może rosnąć na każdej przeciętnej glebie. Świetnie nadaje się do obsadzania altan czy pergoli ale może wspinać się po niedużych drzewach lub obrastać podpory przy ścianach. Aktinidia - Actinidia. Rośliny ozdobne z liści, o jadalnych owocach, dorastają do 4-8m (1 m rocznie). Najczęściej są roślinami dwupiennymi, choć zdarzają się rośliny obupłciowe. Najlepiej rosną na stanowiskach ciepłych, osłoniętych i słonecznych. Gleba średniowilgotna i umiarkowanie żyzna wystarczy aby zapewnić bujny wzrost. - Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta). Dorasta do 8 m. - A. pstra (A. kolomikta). Dorasta do 4m. Rośliny męskie i obojnacze mają liście pstre zielono-biało-różowe. Bluszcz pospolity (Hedera helix). Dorasta do 5-10 m wysokości( 0,5-1 m rocznie). Główną ozdobę stanowią ciemnozielone, zimozielone liście. Czepia się podpór korzeniami przybyszowymi. Najlepiej rośnie w cieniu lub półcieniu. Nie lubi gleb suchych, kwaśnych. Może być zastosowany zarówno jako pnącze jak i roślina okrywowa. Dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus). Silne pnącze, dorasta do 12m (1-2 m rocznie). Nie powinno być sadzone przy krzewach lub niedużych drzewach gdyż owijając się może je zadusić. Roślina dwupienna. Dużą ozdobę stanowią żółto-czerwone owoce (na roślinach żeńskich), dekoracyjne przez kilka miesięcy i świetnie nadające się do dekoracji pomieszczeń. Liście, jesienią intensywnie żółte. Dławisz nie ma specjalnych wymagań. Glicynia (Wisteria). Silne pnącze dorastające do 10 m, (1-3m rocznie). Glicynie są przepięknie kwitnącymi pnączami o kwiatach: białych, różowych, niebieskich lub fioletowych (zależy od odmiany) zebranych w długie grona (do 60 cm). Kwitnie V-VI. Młode rośliny wymagają szczególnej troski, podlewania, nawożenia i osłaniania na zimę. W ostre zimy mogą przemarzać ale odbijają z części podziemnej. Glicynie najlepiej rosną i kwitną na stanowiskach osłoniętych ciepłych i słonecznych, glebie umiarkowanie żyznej i średnio wilgotnej. 2 / 5
Hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris). Dorasta do 6-10m (O,5 m rocznie). Wspina się po porowatych podporach przy pomocy korzeni przybyszowych. Dużą ozdobę stanowią białe baldachowate kwiatostany oraz liście jesienią intensywnie żółte. Najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych, w cieniu lub półcieniu. Nie lubi suchych gleb. Kokornak (Aristolochia macrophylla). Dorasta do 8-15m (2m rocznie). Główną ozdobę stanowią bardzo duże, sercowate liście. Dobrze znosi cień. Nie lubi gleb suchych. Milin amerykański (Campsis radicans). Dorasta do 6-10m (1-2 m rocznie). Wspina się przy pomocy korzeni czepnych i owija pędami. Pomarańczowe kwiaty rozwijają się VII-IX. Dla milinu najlepsze są stanowiska ciepłe, nasłonecznione i osłonięte. Najładniej kwitnie w lata ciepłe i słoneczne. Nie ma dużych wymagań glebowych ale lubi gleby stale lekko wilgotne. Nie jest całkowicie mrozodporny i w ostrzejsze zimy może przemarzać, ale odrasta z korzeni. Powojnik (Clematis). W zależności od gatunku i odmiany dorasta do 2-8 m (1-3 m rocznie). Piękną ozdobę stanowią kwiaty o średnicy od 5 do 25 cm rozwijające się od V do X, a u niektórych gatunków i odmian również owocostany. Powojniki można prowadzić przy różnego rodzaju podporach. Dużo uroku i naturalnego piękna uzyskuje się puszczając je po naturalnych podporach, którymi mogą być np.: rośliny cebulowe, byliny, krzewy i drzewa. Najlepiej rosną na glebie żyznej, umiarkowanie wilgotnej, obojętnej lub umiarkowanie zasadowej. - Powojnik alpejski (Clematis alpina) - dorasta do 2 m, kwiaty niebieskie, białe, różowe lub czerwonobrązowe. Kwitnie V-VI. Ładne owocostany. Świetny do ogródków skalnych, obsadzania niedużych ogrodzeń, lubi półcień. Całkowicie mrozoodporny. - Powojnik górski (Clematis montana) - dorasta do 8 m ( 2-4 m rocznie), kwiaty jasnoróżowe. Kwitnie V-VI. Może przemarzać. - Powojnik tangucki (Clematis tangutica) - dorasta do 2-3 m wysokości, kwiaty żółte VII-IX a od połowy lata ozdobę stanowią również puszyste owocostany. Całkowicie mrozoodporny. Stosunkowo dobrze toleruje przesychanie gleby. Mieszańce wielkokwiatowe. W zależności od odmiany kwiaty o średnicy od 12 do 25 cm, różnej barwy (białe, różowe, czerwone, niebieskie, fioletowe i dwubarwne), pojedyncze lub pełne, kwitnące od potowy V do X. Rdest Auberta (Fallopia aubertii) - Najsilniej rosnące pnącze w naszym klimacie. Dorasta do 12 m (6-8 m rocznie). Kwiaty białe, drobne ale bardzo liczne VIII-X. W ostrzejsze zimy pędy mogą przemarzać, ale odrastają z podstawy rośliny. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby 3 / 5
i stanowiska, jeśli cień nie jest zbyt silny, a gleba zbyt sucha. Wiciokrzew (Lonicera). Dorasta do 3-6m (0,5-1 m rocznie). Kwiaty rozwijają się od V do VIII). Stanowisko od słonecznego do półcienistego. Nie mają specjalnych wymagań glebowych. Często w maju są atakowane przez mszyce, zwłaszcza gdy rosną na stanowiskach suchych lub słonecznych. - Wiciokrzew Browna (Loniicera brownii) 'Dropmore Scarlet' kwiaty jaskrawoczerwone, kwitnie VI-IX. - W. Heckrotta (L. heckrotti) - kwiaty dwubarwne, różowo kremowe (w pąkach karminowe), lekko pachnące, kwitnie VI-IX. - W.,japoński (L. japonica) 'Aureoreticulata' - interesujące liście, zielone z żółtym unerwieniem. - W. pomorski (G. periclymenum) 'Serotina' - kwiaty kremowo czerwone, silnie pachnące, kwitnie V-Vlll. - W. przewiercień (L. caprifolium) - kwiaty kremowe, pachnące, kwitnie V-VI. - W. Tellmana (L. tellmaniana) - kwiaty intensywnie żółtopomarańczowe VI-VII. Winobluszcz (Parthenocissus) - Silne pnącze dorastające do 10-20 m, (1-2 m rocznie). Wspina się owijając dookoła podpór lub przytrzymując ścian specjalnymi przylgami. Liście jesienią (IX-X) stają się szkarłatne. Najładniej przebarwiają się, gdy rosną na stanowiskach słonecznych. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. - Winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) - Liście złożone z pięciu listków. Szczególnie dobry do obsadzania siatek lub przykrywania altan, ale z powodzeniem może wspinać się po innych podporach, również po ścianach. - W. trójklapowy (P. tricuspidata). Liście pojedyncze z 3 klapami, sztywne, ciemnozielone, błyszczące, pięknie dachówkowato ułożone, świetny do obsadzania ścian. 4 / 5
Winorośl pachnąca (Vitis riparia) - Silne pnącze, dorastające do 12 m (2 m rocznie), kwiaty niepozorne, pachnące, w VI. Liście duże, jesienią przebarwiają się żółto. 5 / 5