Festiwal pod patronatem:

Toruń GruDZIĄDZ

Toruń GruDZIĄDZ Festiwal pod patronatem: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotra Całbeckiego Prezydenta Miasta Torunia Michała Zaleskiego Prezydenta Miasta Grudziądza Roberta Malinowskiego

probaltica 2014 MORZE BAŁTYCKIE TALLINN SANKT petersburg visby ryga kaliningrad WILNO GrudziąDZ TOruŃ LIpSK 4

Kim był Flisak, którego pomnik od 100 lat zdobi nasze miasto? Czy ubogim grajkiem samoukiem, który wypełniając nasze miasto cudowną muzyką wyprowadził z niego żaby? Czy symbolem ludu wiślanego dzięki któremu przez lata rosło bogactwo Torunia bogactwo? A może jedynie romantycznym ideałem podążenia za pasją i porzucenia dotychczasowego monotonnego życia? Dla nas Flisak na pewno stał się źródłem inspiracji, dzięki któremu już po raz dwudziesty pierwszy zapraszamy do Torunia na festiwal PROBALTICA artystów ze wszystkich miejsc, do których docierali niegdyś sami f lisacy i inni żeglarze z tych ziem, a także naszą już również wielonarodową publiczność. Dlatego też, Niech żyje Flisak! Henryk Giza pomysłodawca, twórca i dyrektor artystyczny Festiwalu Probaltica Who is the Raftsman whose monument has adorned our town for a hundred years? Was he a poor self-taught player, who managed, by filling the town with wonderful music, to drive frogs out of the city walls? Or does he symbolize the local people, living by the river, who made Toruń grow more prosperous? Or maybe merely a romantic ideal of following one s passion and abandoning the past monotonous life? For us, the Raftsman has certainly become a source of inspiration. For the 21st time we have invited to Toruń for the PROBALTICA Festival an international audience and artists from all those places that raftsmen and all other sailors of the region reached in the past. Therefore, Long live the Raftsman! Henryk Giza Founder and Artistic Director of the Probaltica Festival probaltica 2014 5

TOruŃ 1.05 CZW. 2.05 pt. 3.05 sob. 4.05 ND. 5.05 pon. 6.05 wt. 7.05 Śr. 8.05 CZW. 9.05 pt. 10.05 SO. 16.05 pt. GruDZIĄDZ 3.05 sob. 4.05 Nd. 8.05 czw. 9.05 pt. 18:00 Koncert z okazji 10 lecia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej ORKIESTRA SYMFONICZNA LITEWSKIEJ FILHARMONII NARODOWEJ w Wilnie pod dyrekcją Juozasa Domarkasa, solista Vilhelmas Čepinskis skrzypce Dwór Artusa 18:00 CHÓR i KAPELA FLISACZA pod dyrekcją Łukasza Wódeckiego obsada: Antoni - A. Zaremba, Szóstak - J. Lewandowski, Zosia - K. Nowak, Franek - M. Musiał, Jakub - W. Dyngosz, Feliks - M. Naruszewicz Rynek Staromiejski koncert plenerowy 17:00 obchody 100-nej rocznicy odsłonięcia pomnika toruńskiego Flisaka PRZEMARSZ FLISAKÓW (uczniów szkół muzycznych w Toruniu, Chełmnie, Inowrocławiu, Grudziądzu i Włocławku) wymarsz z Rynku Nowomiejskiego 17:30 KONCERT MŁODYCH FLISAKÓW oraz BALTIC BAND pod dyrekcją Vadima Brodskiego skrzypce Rynek Staromiejski koncert plenerowy 18:00 LEIPZIGER STREICHQUARTETT (Niemcy) Ratusz Staromiejski 19:00 SUBTILU-Z (Litwa) Ratusz Staromiejski 19:00 Nikolai Grabovskiy skrzypce (Rosja), Dmitry Serebrennikov skrzypce (Rosja) Marcin Sikorski fortepian Dwór Artusa 19:00 GOTLANDS BLASARKVINTETT (Szwecja) i MULTICAMERATA (Polska) Ratusz Staromiejski 19:00 Aleksandra Jakowlewa flet, Wladimir Slobodian klawesyn (Rosja) MULTICAMERATA (Polska) Katedra św. Janów 19:00 RIGAS SAKSOFONU KVARTETS (Łotwa) Ratusz Staromiejski 18:00 koncert muzyki współczesnej wykonawcy: Magdalena Lewandowska mezzosopran, ALICJA RÓŻYCKA wiolonczela, Wojciech Jeliński puzon, ORKIESTRA TUTTA FORZA pod dyrekcją Rafała Kłoczko Dwór Artusa 19:00 TORUŃSKA ORKIESTRA SYMFONICZNA pod dyrekcją Zygmunta Rycherta solistka Ewelina Nowicka skrzypce Dwór Artusa - koncert biletowany 12:00 koncert z okazji obchodów Święta Konstytucji 3 Maja ZESPÓŁ KAMERALNY MULTICAMERATA Muzeum w Grudziądzu 18:00 SUBTILU-Z (Litwa) Muzeum w Grudziądzu 18:00 RIGAS SAKSOFONU KVARTETS (Łotwa) Muzeum w Grudziądzu 18:00 GOTLANDS BLASARKVINTETT (Szwecja) Muzeum w Grudziądzu 6

1.05 TOruŃ Orkiestra Symfoniczna Litewskiej Filharmonii Narodowej w Wilnie pod dyrekcją Juozasa Domarkasa solista: Vilhelmas Čepinskis skrzypce Koncert z okazji 10 lecia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej w programie: Vytautas V. Barkauskas (1930- ) Dotknięcie na orkiestrę symfoniczną Max Bruch (1838-1920) 1 koncert skrzypcowy g-moll op. 26 Piotr Czajkowski (1840-1893) Symfonia nr 6 h-moll Patetyczna op.74 probaltica 2014 7

Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna została założona w 1940 roku przez litewskiego kompozytora, dyrygenta i pianistę Balys a Dvarionas a. Składający się z 96 najwybitniejszych litewskich muzyków prowadzony jest przez absolwenta Konserwatorium w St. Petersburgu prof. Juozasa Domarkasa, który od 1964 roku pełni funkcję głównego dyrygenta i dyrektora artystycznego. Zespół wykonuje ponad 50 koncertów rocznie w kraju, przede wszystkim w Głównym Audytorium Litewskiej Filharmonii Narodowej w Wilnie. Podczas corocznych tournee występował w większości krajów europejskich, w Japonii i Turcji w tak słynnych salach koncertowych jak m.in. Musikverein w Wiedniu, Alte Oper we Frankfurcie, Barbican Centre w Londynie, Tokyo Metropolitan Space oraz na festiwalach takich jak Stars of Moscow, Russian Winter, Warszawska Jesień czy Praska Wiosna. W repertuarze orkiestry obok dzieł światowej klasyki szczególne miejsce zajmuje twórczość symfoniczna litewskich kompozytorów począwszy od poematów symfonicznych Mikołaja Konstantyna Ciurlionisa poprzez dzieła orkiestrowe Balysa Dvarionasa, Antanas Rekašius, Feliksas Bajoras, Vytautas Barkauskas, po najnowsze dzieła Onutė Narbutaitė i Anatolijusa Šenderovasa. Wśród dyrygentów prowadzących orkiestrę wymienić można takie sławy jak choćby Balys Dvarionas, Saulius Sondeckis, Vladimir Fedoseyev, Mstislav Rostropovich, Krzysztof Penderecki, Kurt Masur, Justus Frantz, Neeme Järvi, Christoph Spering i Richard Hickox. Orkiestra grała z wieloma znakomitymi instrumentalistami i śpiewakami wielu narodowości i wielu pokoleń, takimi jak śpiewacy operowi: Montserrat Caballé, Jessye Norman, Sergei Larin, Violeta Urmana, Virgilijus Noreika, Algirdas Janutas; pianiści Emil Gilels, Dmitri Bashkirov, Daniel Pollack, Mūza Rubackytė i Petras Geniušas; skrzypkowie Gidon Kremer, Leonid Kogan, Vladimir Spivakov i Vilhelmas Čepinskis; wiolonczeliści David Geringas, altowioliści Yuri Bashmet i wielu, naprawdę wielu innych. Founded in 1940 by Lithuanian composer, conductor and pianist Balys Dvarionas, the Lithuanian National Symphony Orchestra remains the most experienced and reputable symphony orchestras in Lithuania. A 96-piece orchestra currently consolidates the outstanding forces of Lithuania s finest musicians led by a graduate of the St. Petersburg Conservatory, Prof. Juozas Domarkas, who has served as its Artistic Director and Chief Conductor since 1964. The LNSO presents around 50 concerts throughout the country a year, most of them in the Main Auditorium of the Lithuanian National Philharmonic Hall in Vilnius. On its international tours each year, the LNSO has repeatedly performed in most of the European countries, Japan and South Korea, and in some of the world s greatest concert halls and major festivals, including the Musikverein in Vienna, Berliner Philharmonie, Alte Oper in Frankfurt, London s Barbican Centre, Stockholm s Berwaldhallen and Town Hall, Tokyo Suntory Hall, Osaka Festival Hall, Amsterdam s Concertgebouw, Schleswig- -Holstein, Stars of Moscow, Russian Winter, Warsaw Autumn, Warsaw Beethoven Easter, Prague Spring, Stresa, Merano, Rheingau, Ludwigsburg, Gstaad, Saas-Fee and many other festivals. The bulk of the LNSO s repertoire consists of classical and romantic masterpieces spiced by the most innovative 20th-century scores and nearly all the symphonic works written by Lithuanian composers. The Orchestra has demonstrated its long-standing commitment to the promotion of Lithuanian symphonic music by performing over a hundred works to date from the symphonic poems by Mikalojus Konstantinas Čiurlionis through the orchestral opuses by Balys Dvarionas, Eduardas Balsys, Julius Juzeliūnas, Antanas Rekašius, Feliksas Bajoras, Vytautas Barkauskas, Osvaldas Balakauskas, Vidmantas Bartulis, Onutė Narbutaitė and Anatolijus Šenderovas to the first symphonic pieces by many emerging composers. Some of these works resulted from close friendship with the LNSO s conductors, Juozas Domarkas and Robertas Šervenikas, and were dedicated to 8

them. It is thanks to their effort that a great deal of Lithuanian symphonic music has been featured not only in live performances but also on many recordings released on various labels in Lithuania and elsewhere. The roster of conductors who led the LNSO includes historical figures and international celebrities, such as Balys Dvarionas, Saulius Sondeckis, Jonas Aleksa, Vladimir Fedoseyev, Mstislav Rostropovich, Krzysztof Penderecki, Kurt Masur, Justus Frantz, Cyril Diederich, Neeme Järvi, Christoph Eschenbach, Richard Hickox, among others. The Orchestra has partnered many great instrumentalists and singers of various generations and nationalities, such as singers Montserrat Caballé, Jessye Norman, Sergei Larin, Violeta Urmana, Virgilijus Noreika; pianists Emil Gilels, Dmitri Bashkirov, Daniel Pollack, Sergio Tiempo, Freddy Kempf, Mūza Rubackytė and Petras Geniušas; violinists Gidon Kremer, Leonid Kogan, Vladimir Spivakov, Julian Rachlin, Sergey Krylov, Philippe Graffin, Arabella Steinbacher and Vilhelmas Čepinskis; cellists Misha Maisky, David Geringas, Yuri Bashmet and many others. Juozas Domarkas, dyrektor artystyczny i główny dyrygent Litewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej, jeden z najbardziej doświadczonych wykładowców dyrygentury. Rozpoczął swoją edukację muzyczną od gry na klarnecie w Litewskim Konserwatorium Muzycznym, który w 1957 roku zamienił na batutę dyrygenta, stając się dyrygentem Wileńskiej Orkiestry Dętej. Kolejnym stopniem w edukacji było ukończenie Konserwatorium w Petersburgu, gdzie studiował dyrygenturę operową i symfoniczną u prof. I. Musina. Dzięki jego rekomendacji w 1963 roku został wybrany spośród 16 młodych dyrygentów pochodzących z całego Związku Radzieckiego aby wziąć udział w 4 miesięcznym kursie dyrygenckim prowadzonym przez światowej sławy francuskiego kompozytora i dyrygenta I. Markevitcha. Podczas ostatniego roku studiów w Sankt Petersburgu został zaproszony do objęcia stanowiska dyrygenta Litewskiej Narodowej Orkiestrę Symfonicznej, którą kieruje od 50 lat. W 1969 roku odbył swoje pierwsze zagraniczne tournee koncertowe probaltica 2014 9

w Polsce. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w 1990 roku tournee koncertowe orkiestry pod jego dyrekcją objęły niemal całą Europę oraz Japonię, a sam Juozas Domarkas dyrygował znakomitymi orkiestrami w Polsce, Rosji, Czechach, Niemczech, Finlandii, Turcji i Wenezueli. Był członkiem jury Międzynarodowych Konkursów im. G. Fitelberga w Katowicach w latach 1991, 1995 i 2003 oraz I i II Międzynarodowych Konkursów im. S. Prokofiewa w Petersburgu (1993, 1996). Ma na swym koncie liczne nagrania płytowe z wieloma orkiestrami. Dedykowano mu wiele kompozycji współczesnych. Artystyczna działalność zapewniła Juozasowi Domarkasowi uznanie krytyki w Czechach, Polsce, na Litwie, w Rosji i innych krajach. Z Litewską Narodową Orkiestrą Symfoniczną występował w Niemczech, Anglii, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii i Japonii. Koncertował w wiedeńskiej Musikverein, londyńskim Barbican Center, warszawskiej Filharmonii Narodowej oraz na festiwalach takich jak Praska Wiosna czy w Szleswiku-Holsztynie. Kieruje Wydziałem Dyrygentury Litewskiej Akademii Muzycznej. W 1998 roku otrzymał Order Giedymina I i Nagrodę Rządu Litewskiego za zasługi dla kultury litewskiej. W 2001 roku został laureatem litewskiej Nagrody Państwowej. W 2006 roku za rozwój kontaktów kulturalnych między Litwą a Polską przez prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Juozas Domarkas artistic director and chief conductor of the Lithuanian National Symphony Orchestra, one of Lithuania s most experienced and inf luential conducting teachers and an accomplished performer having developed a distinctive manner of interpretation Juozas Domarkas having started his musical education in Klaipėda, he first studied clarinet at the Lithuanian State Conservatory. He switched from clarinet to baton in 1957, when he became conductor with the Vilnius Wind Orchestra. Aspiring to pursue conducting career and broaden his musical knowledge he went on to study conducting at the St Petersburg Conservatory with Prof. Ilya Musin, a renowned teacher and founder of the modern Russian school of conducting. It was on his recommendation that Domarkas was chosen, in 1963, among the sixteen young conductors from all over the Soviet Union to have a unique opportunity to participate in the four-month master course in Moscow with the world-famous French conductor and composer Igor Markevitch. In his last year of studies at St Petersburg Conservatory Domarkas was invited to conduct and direct Lithuania s prime symphony orchestra, the LNSO. In 1969, the LNSO embarked on their first international tour in Poland. The ability of the young maestro and his orchestra to perform the most complex symphonic scores was recognised internationally in the 1970s when they began receiving numerous invitations to perform at the prestigious concert halls in Moscow and St Petersburg as well as abroad. In the 1980s they performed to wide acclaim at two contemporary music festivals in St Petersburg. After Lithuania regained independence in 1990, their concert routes have expanded even more, to include most of Europe, Japan, major European festivals and halls, such as Vienna s Musikverein, London s Barbican Centre, Philharmonie Köln and Amsterdam s Concertgebouw. Domarkas has been frequently invited to perform with major orchestras of Russia, Poland, the Czech Republic, Slovakia, Germany, Estonia, Venezuela, Turkey and Finland. Several memorable productions in musical theatre may also testify to his artistic versatility. He also served as a jury member at the international competitions for conductors, including Fitelberg (1991, 1995 and 2003) in Katowice, Poland, and Prokofiev (1993 and 1996) in St. Petersburg, Russia. Juozas Domarkas became the last Lithuanian artist to be awarded with the People s Artist of the Soviet Union title in 1986. His accomplishments in cultivation of Lithuanian musical culture have garnered him several highest national distinctions: the Lithuanian State Prize (1974), the Lithuanian Government Art Prize (1998), the Officer s Cross (1994) and 10

the Grand Cross (1998) of the Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas and the Lithuanian National Arts and Culture Prize (2000). In September 2006 he was awarded the Chevalier Cross Order of the Republic of Poland for his contribution into Polish-Lithuanian cultural collaboration. Vilhelmas Čepinskis zaczął grać na skrzypcach w wieku czterech lat ze swoim ojcem, a będąc siedmiolatkiem zadebiutował jako solista w Filharmonii Kowieńskiej. W roku 1987 dziesięcioletni Vilhelmas Čepinskis po raz pierwszy wystąpił jako solista z Litewską Narodową Orkiestrą Symfoniczną, grając Drugi Koncert Skrzypcowy H. Wieniawskiego. Studiował u renomowanej Dorothy DeLay w Julliard Music School, której dyplom zdobył w 1997 roku. Od tamtego czasu przyznano mu bardzo wiele nagród na międzynarodowych konkursach, występował w recitalach solo, a także jako solista z wieloma najważniejszymi orkiestrami Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Rosji, Polski, Czechosłowacji, Finlandii, Norwegii, Niemiec, Węgier, Stanów Zjednoczonych oraz wielu innych krajów. Vilhelmas Čepinskis wystąpił gościnnie w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku 17 września 1991 roku, kiedy to miała miejsce historyczna chwila umieszczenia tam litewskiej f lagi narodowej. W tym samym roku, wraz z Królową Jordanii i Królową Grecji, otrzymał od Jej Królewskiej Mości Królowej Hiszpanii Medal im. Marii Pii Fanfani (razem za Fundację Pokoju). W 1992 roku został zaproszony do specjalnego występu mającego uczcić monarszą wizytę Króla i Królowej Szwecji na Litwie. Rok później Vilhelmas dał koncert dla Króla i Królowej Norwegii. W grudniu 1994 roku odniósł triumf z zespołem o światowej sławie, Orkiestrą Kameralną Moskiewscy Wirtuozi, pod batutą Władimira Spiwakowa. Stało się już tradycją, że występy pana Čepinskisa otwierają i zamykają sezon koncertowy Litewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej, co transmituje ogólnokrajowa telewizja. Vilhelmas Čepinskis zaczął współpracę koncertową z Państwową Telewizją i Radiem Litewskim już w wieku jedenastu lat. Wiosna probaltica 2014 11

1997 roku przyniosła muzykowi wiele sukcesów. W maju na Międzynarodowym Konkursie Wileńskim wraz ze skrzypkiem Jurijem Baszmetem oraz Moskiewskim Zespołem Solowym wykonał Symfonię koncertującą Mozarta. W czerwcu miał swój debiut symfoniczny w Carnegie Hall. Wydał także swoją pierwszą płytę CD z następującymi utworami: Koncert Sibeliusa, Koncert nr 2 Paganiniego oraz Fantazja Carmen Sarasate`a. Nagrał je z Litewską Narodową Orkiestrą Symfoniczną pod batutą Juozasa Domarkasa. W obecnym sezonie występuje w Lublanie, Niemczech, Amsterdamie (w Concertgebouw), Francji, Turcji, Stanach Zjednoczonych i na Dominikanie. Vilhelmas Čepinskis began his violin studies at the age of four with his father and at seven he made his solo debut at the Kaunas Philharmonic. In 1987, at the age of ten, Vilhelmas Čepinskis first performed with the Lithuanian National Symphony Orchestra as soloist, playing the H. Wieniawsky s Second Violin Concerto. He studied with renowned Dorothy DeLay at the Juilliard Music School, from which he graduated in 1997. Since then, he has won a myriad of international competitions, and has been performing to rave reviews in solo recitals and as soloist with numerous principal orchestras in the Lithuania, Latvia, Estonia, Belarus, Russia, Poland, Czechoslovakia, Finland, Norway, Germany, Hungary, USA, and others. Vilhelmas Čepinskis was guest artist at the United Nations on September 17, 1991, on the historic day when the Lithuanian f lag was raised in New York. That same year, together with the Queen of Jordan and the Queen of Greece, he received the Maria Pia Fanfani (together for Peace Foundation) Medal from H.R.H. the Queen of Spain. In 1992 he was invited to give a special performance honouring the Royal visit of the King and Queen of Sweden to Lithuania. In 1998 Vilhelmas performed for the King and Queen of Norway. In December 1994 he had a triumph with the internationally-renowned Moscow Virtuosi Chamber Orchestra, with Vladimir Spivakov conducting. It has also become a tradition for Vilhelmas Čepinskis to open and close the concert season of the Lithuanian National Symphony Orchestra events that are always nationally televised. In fact, he has been performing for Lithuanian National Television and Radio since the age of eleven. The Spring of 1997 was highly successful for Vilhelmas Čepinskis. In May 1997, he performed Mozart s Symphony Concertante with violinist Youri Bashmet and the Moscow Soloists Ensemble at the International Vilnius Festival. In June he made his symphonic debut at Carnegie Hall. Also his first CD was released, featuring performances of Sibelius Concerto, Paganini`s Concerto No. 2 and Sarasate`s Carmen Fantasy, together with the Lithuanian National Symphony Orchestra, conducted by Juozas Domarkas. During the current season he is performing in Ljubljana, Germany, Amsterdam (at the Concertgebouw), France, Turkey, the Dominican Republic and the USA. 12

2.05 TOruŃ Stanisław Moniuszko Opera FLIS libretto Stanisław Bogusławski Chór i Kapela Flisacza pod dyrekcją Łukasza Wódeckiego Adam Zaremba Antoni, zamożny rybak Krystyna Nowak Zosia, córka rybaka Maciej Musiał Franek, młody flisak Szymon Rona Franek, młody flisak (dubler) Marcin Naruszewicz Feliks, młody flisak Wojciech Dyngosz Jakub, fryzjer, fircyk z miasta Janusz Lewandowski Szóstak, były żołnierz obiekt pochodzi ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku. Muzeum Narodowe w Gdańsku Wilhelm August Stryjowski, Obóz flisaków pod Gdańskiem ok. 1860, nr inw. MNG/SD/637/M probaltica 2014 13

Flisacy, oryle i szyprowie podczas kilkuset lat swojej działalności, która zapewniła rozwój nadwiślańskich miast wytworzyli, dla siebie charakterystyczne obyczaje, jak również muzykę i pieśni będące również źródłem natchnienia kolejnych twórców. Jednym z najsłynniejszych był Stanisław Moniuszko, którego nigdy jak dotąd nie wystawiana w Toruniu w całości opera Flis zabrzmi w wykonaniu specjalnie powstałej na tą okazję Kapeli i Chóru Flisaków. Po raz pierwszy wystawiona w Warszawie w dniu 24 września 1858 roku cieszyła się wielkim powodzeniem, którego wyrazem było wielokrotne wywoływanie brawami kompozytora na scenę. Choć ówcześni recenzenci chwaląc walory muzyczne dzieła mocno wytykali tuzinkowość libretta. Akcja rozgrywa się w XIX wieku w scenerii nadwiślańskiej wsi, w chwilę bo burzy, a bohaterami kompozycji są f lisacy, wiejska społeczność oraz przybysz z miasta. Głównym tematem jest konf likt rozgrywającego się pomiędzy młodym f lisakiem Frankiem a przybyłym do wsi miejskim fircykiem fryzjerem Jakubem, starających się jednocześnie o rękę Zosi, córki zamożnego wiślanego rybaka Antoniego. Ten przyrzeka ją Jakubowi nie bacząc na uczucie łączące Franka i Zosię. Nieszczęśliwy Franek postanawia ruszyć w świat aby wszystkie siły przeznaczyć na poszukiwania brata, z którym w dzieciństwie został nieszczęśliwie rozdzielony. Szczęśliwie okazuje się jednak, że brat znalazł się sam. Jest nim jego rywal Jakub, który w obliczu szczęśliwego odnalezienia się brata i widząc, jak wielka miłość łączy Zosię i Franka, ustępuje bratu miejsca. Wśród zalet opery wskazuje się liczne nawiązania melodyczne do popularnego repertuaru wiejskiego, a w zakresie rytmiki - do polskich tańców narodowych. Pojawiają się zatem we Flisie kujawiaki jak Płyną tratwy po Wiśle... i krakowiak Ej, przybywaj, miły f lisie. Jednak jak głosi legenda powtarzana przez pierwszych badaczy życia i twórczości kompozytora opera powstała w ciągu czterech dni upalnego lata, kiedy zamknął się on paryskim hotelu w czerwcu 1858 roku. Prawdopodobnie nie dowiemy się, jak było naprawdę, jednak z pewnością pisząc Flisy, jak brzmiał pierwotny tytuł utworu Moniuszko przelał na papier emocje towarzyszące podróży z nurtem Wisły. During hundreds of years of their activity which contributed to the development of towns along the Vistula River, raftsmen and skippers have created unique customs as well as music and songs that have inspired the following generations of artists. One of the most famous was Stanisław Moniuszko, whose opera Flis has never been fully presented in Toruń, and now will be performed by the Raftsmen Band and Choir, established especially for the purpose. It is formed not by folk players but by professional musicians from symphony orchestras from Toruń and Bydgoszcz. Flis was first performed in Warsaw on 24 September 1858. The press noted that it was a great success and the composer was applauded by the audience many times. The reviewers praised the music, although they criticised the banality of the libretto. The plot is set in a 19 th -century village by the Vistula River after a tempest and the protagonists are raftsmen, the village community and a visitor from the town. The main theme of the opera is the conf lict between Frank, a young raftsman, and Jacob, a young dandy hairdresser who comes to the village from the town. Both of them are courting Zosia, the daughter of a wealthy fisherman, Antoni. The father promises his daughter to Jacob, disregarding the feelings between Frank and Zosia. Unhappy Frank decides then to leave the village in order to find his brother, from who he had been unhappily separated in the past. Luckily, it turns out the brother finds himself it is his rival Jacob, who, rejoicing that he has regained his brother and seeing the power of love between Zosia and Franek, decides to give up Zosia and thus allow the two lovers to be reunited. What seems particularly appealing in the opera are the melodic references to the popular country repertoire and rhythmical allusions to Polish national dances. Therefore, in Flis we can appreciate kujawiaks such as Płyną tratwy po Wiśle... (Rafts down the Vistula 14

come...) and the krakowiak Przybywaj, miły f lisie (Come, dear raftsman). However, according to the legend told by the first scholars investigating the composer s life and music, the opera was created on an extremely hot summer, when Moniuszko locked himself in a Paris hotel for four days in June of 1858. Probably, we will never find out the truth, however, when the composer was writing the Flisy (Raftsmen), which was the original title of the opera, he managed to convey in this work the emotions accompanying a trip on the Vistula River. Łukasz Wódecki - przygodę z muzyką rozpoczął w wieku 7 lat w klasie skrzypiec profesora Antoniego Kostyły w ZSM im. K. Szymanowskiego w Toruniu. Następnie doskonalił grę skrzypcową w PZSM im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy w klasie prof. Ireny Żarnowskiej oraz ad. dr Bolesława Siarkiewicza, by kolejno studiować pod jego okiem oraz prof. Jadwigi Kaliszewskiej w Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, kończąc Wydział Instrumentalny Akademii Muzycznej z tytułem magistra sztuki. Ponad cztery lata temu rozpoczął studia w macierzystej Uczelni na Wydziale Dyrygentury, Jazz i Edukacji Muzycznej, specjalność dyrygentura symfoniczno-operowa w klasie prof. dr Zygmunta Rycherta. Od początku nauki współpracuje z Orkiestrą Symfoniczną Akademii Muzycznej, z którą zadebiutował w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy (2010). Aktywnie uczestniczył w kursach dyrygentury symfonicznej w Juilliard School w Nowym Jorku prowadzonych przez Maestro Jamesa Andersona DePreist, a także w Schwob School of Music w Columbus University gdzie doskonalił swoje umiejętności pod okiem Maestro Paula Hostettera. W roku 2011 został zaproszony przez wybitną kompozytorkę Joannę Bruzdowicz do Francji gdzie poprowadził Orchestre Perpignan Mediterranee podczas sesji nagraniowych jej utworów. W styczniu 2012 wraz z orkiestrą kameralną Profonica odbył tournée po Chinach. W 2013 roku dyrygował orkiestrą kameralną akademii muzycznej w Bydgoszczy podczas Polsko- -Białoruskiego Forum Muzycznego a także po raz kolejny poprowadził Toruńską Orkiestrę Symfoniczną, która wystąpiła z najzdolniejszymi uczniami szkoły muzycznej w Toruniu. W grudniu 2013 roku otrzymał wyróżnienie probaltica 2014 15

podczas I Ogólnopolskiego Konkursu Studentów Dyrygentury im. Adama Kopycińskiego we Wrocławiu. Łukasz Wódecki jest stypendystą Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Łukasz Wódecki His adventure with music started at the age of seven when he began to play the violin at the Karol Szymanowski Music School in Toruń under Professor Antoni Kostyła. He perfected his skills at the A. Rubinstein State Music School in Bydgoszcz under Professor Irena Żarnowska and Assistant Professor Bolesław Siarkiewicz, who continued to be his teacher, along with Professor Jadwiga Kaliszewska, also at the F. Nowowiejski Academy of Music in Bydgoszcz. Upon graduation from the Instrumental Department of the school, he was awarded the degree of Master of Arts. Over four years ago, he started to study at his Alma mater at the Department of Conducting, Jazz and Music Education, specialising in symphony and opera conducting under Assistant Professor Zygmunt Rychter. Since the beginning of his studies he has co-operated with the Music Academy Symphony Orchestra and he had his debut with the ensemble at the Pomeranian Philharmonic in Bydgoszcz (2010). Łukasz Wódecki has participated in classes on symphony conducting led by Maestro James Anderson DePreist at the Juilliard School in New York City. He has also perfected his skills under the supervision of Maestro Paul Hostetter at the Schwob School of Music at Columbus University. In 2011 he was invited by eminent composer Joanna Bruzdowicz to France where he led the Orchestre Perpignan Mediterranée during the session when the orchestra recorded their compositions. In January 2012, he toured China with the Profonica chamber orchestra. In 2013, he conducted the chamber orchestra of the Academy of Music in Bydgoszcz at the Polish-Belorussian Music Forum and he also again led the Toruń Symphony Orchestra which performed with the most talented students of the Toruń music school. In December 2013, he won a mention at the 1st Adam Kopciński National Competition for Students of Conducting in Wrocław. Łukasz Wódecki has been awarded a scholarship by the Marshal of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship. 16

3.05 TOruŃ koncert młodych Flisaków oraz Baltic Band pod dyrekcją Vadima Brodskiego skrzypce wykonawcy: uczniowie Zespołu Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego w Toruniu: Agata i Aleksandra Szymeczko, Olga Pniewska, Krzysztof Wysłouch, Jagna Kończewska, Martyna Łukasiak, Sofia Tomilov, Agnieszka Marczyńska, Małgorzata Myszkowska, przygotowni przez Andrzeja Bondela Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. G. G. Gorczyckiego w Chełmnie, Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. S. Moniuszki w Grudziądzu: Zuzanna Bala, Alicja Siemiątkowska, Natalia Kucińska, Julia Szypuła, Łucja Szczepanik, Marta Tesz, Paweł Drozdowski, Beata Prus, Lidia Gałczyńska, Weronika Bagniewska, Magdalena Domagalska, Weronika Chruszczewska, Daria Lewandowska, Aleksandra Grzanka oraz Zespołu Szkół Muzycznych im. Czesława Niemena we Włocławku: Sandra Walewicz, Julia Łowicka, Wiktoria Ochmańska, Weronika Król obchody 100-nej rocznicy odsłonięcia pomnika toruńskiego Flisaka na zdjęciu toruński flisak Adam Siebers probaltica 2014 17

3 maja 100tna rocznica odsłonięcia pomnika Flisaka Jak podają źródła historyczne w 1911 roku świeżo przybyły do Torunia Nadburmistrz Arnorld Haase pragnąc upiększyć dziedziniec Ratusza Staromiejskiego zainicjował budowę studzienki pomnika. Pozostawiając otwartą ostateczną decyzję wyboru tematyki rzeźby komitetowi organizatorów i uczestników zbiórki wstępnie zaproponowano uwiecznienie postaci f lisaka, którego licznych wzorów dostarczało malarstwo gdańskiego malarza Wilhelma Augusta Stryjowskiego. O trudnościach związanych z zaakceptowaniem przez wszystkich fundatorów tematu pomnika świadczyć może niemal dwuletni okres przedstawiania co raz to nowych propozycji i zażartych sporów. Zamiast f lisaka na cokole stanąć mógł zatem na przykład rycerz Roland lub Neptun, albo alegoryczna postać Torunii, rybaka z wiślanym jesiotrem, czy nawet posąg popularnego miejskiego puzonisty. Jak wiemy wygrał f lisak, w opinii większości członków gremium, najlepszy symbol toruńskiego handlu i atmosfery samego miasta, które co roku oczekiwało przypływających f lisaków jako zwiastunu nadchodzącego lata. Ostatecznie jako wykonawcę pomnika wybrano urodzonego w Toruniu ale zamieszkującego w Charlottenburgu Georga Wolfa, który w dniu 28 czerwca 1914 uczestniczył w uroczystości jego odsłonięcia, zaledwie kilka tygodni poprzedzającej wybuch I wojny światowej. Niewiele lat później ze szlaków wiślanych zniknęli ostatni prawdziwi f lisacy, a wraz z nimi tradycje nakazujące aby to w Toruniu odbywał się chrzest każdego z młodych f lisaków. Od wielu lat wiosennych i letnich miesięcy nie wypełnia również muzykowanie f lisaków rozłożonych pomiędzy Ratuszem a nieistniejącą już Gospodą pod Turkiem. Dlatego też po 100 latach, które minęły od postawienia pomnika Flisaka zaprosiliśmy do Torunia setkę młodych f lisaków, uczniów szkół muzycz- 18

nych w Brodnicy, Chełmnie, Inowrocławiu, Grudziądzu i Włocławku. Wszyscy przebrani w strój w f lisaczy płaszcz i kapelusz przemaszerują głównymi ulicami miasta podążając za tratwą, na której muzykować będzie nasz retman wodny książę, w którego rolę wcieli się znakomity skrzypek Vadim Brodski. Na Rynku Staromiejskim nastąpi chrzest f lisaków, a później ich wspólny koncert. 3 May The 100 th anniversary of the unveiling of the monument of the Raftsman According to historical sources, in 1911 a newcomer to Toruń, Mayor Arnold Haase, wishing to make the courtyard of the old town hall more beautiful, decided to have a well-monument built. He left the final decision as to the theme of the monument to the committee of organizers and participants of the collection. They initially proposed that the monument of a raftsman should be erected. The figure of a draftsman was often depicted in the paintings by an artist from Gdańsk, Wilhelm August Stryjkowski. The process of accepting the theme for the monument by all its founders proved difficult, as for nearly two years new propositions appeared and there were fierce discussions. Thus, instead of the raftsman, the base might have been ornamented with a knight or Neptune, some allegory figure of Torunia, a fisherman with a river sturgeon, or even the figure of a popular town trombonist. The raftsman won as the best symbol of the Toruń trade and the atmosphere of the town, where the appearance of raftsmen was commonly considered a sign of the approaching summer. Finally, a sculptor was chosen Georg Wolf, a Toruń-born artist living in Charlottenburg. On 28 June 1914, he participated in the ceremony of the unveiling of the monument, merely a few weeks before the outbreak of the First World War. Soon, all true raftsmen disappeared from the Vistula River, and with them died the tradition which required every new raftsman to be christened in Toruń. The spring and summer months are not filled any longer with music performed by the raftsmen playing in the square between the town hall and the long gone Turks Inn. This is why, a hundred years after the monument of the Raftsman was erected, we invited to Toruń a hundred young raftsmen, students of music schools in Brodnica, Chełmno, Inowrocław, Grudziądz and Włocławek. Dressed in raftsmen s clothes, coats and hats, they will be marching through the town s main streets, following the raft where our main navigator water prince, personified by eminent violinist Vadim Brodski, will be performing. In the Old Town Square the new raftsmen will be christened and then will give a concert together. Vadim Brodski odtwórca roli f lisaka Urodził się w Kijowie. Mając zaledwie 11 lat wystąpił jako solista z Orkiestrą Filharmonii Kijowskiej, wykonując koncert Dymitra Kabalewskiego pod dyrekcją kompozytora. Kształcił się pod kierunkiem Olgi Parchomienko i Davida Ojstracha. Został laureatem pierwszych nagrody na wszystkich międzynarodowych konkursach skrzypcowych, w których uczestniczył: Wieniawskiego (Polska 1977 r.), Paganiniego (Włochy 1984 r.), Tibora Vargi (Szwajcaria 1984 r.). Sukces na Konkursie Wieniawskiego przyniósł artyście wiele koncertów w najlepszych salach całej Europy. Niestety, ówczesne władze radzieckie zabroniły wyjazdów zagranicznych młode- mu skrzypkowi. W 1981 roku przeprowadził się do Polski. Nowojorski debiut w 1982 roku w Y-Hall zaowocował podpisaniem kontraktu z Musical Heritage Society, dla którego nagrał między innymi koncerty skrzypcowe Brahmsa, Bartóka, Paganiniego, Czajkowskiego, Saint-Saënsa i Sibeliusa oraz 6 Sonat na skrzypce solo Eugène Ysaÿe a. W latach następnych Brodski kontynuował działalność koncertową, występując z tak znakomitymi orkiestrami jak: Filharmonia Moskiewska, Filharmonia w Sankt Petersburgu, Filharmonia Narodowa w Kijowie, Filharmonia Narodowa w Warszawie, Mexico National Symphony, London Philharmonic, Jerusalem Symphony, New Jersey Symphony, Suisse Romande w Genewie. probaltica 2014 19

Zagrał też z orkiestrą symfoniczną w Sewilli z okazji otwarcia nowego Teatro de la Maestranza. Współpracuje regularnie z włoską TV, dla której - z orkiestrą RAI - nagrał koncerty Brucha, Beethovena, Czajkowskiego, Paganiniego, Bartóka i Vivaldiego. W 2003 roku DUX wydał płytę zawierającą nagrane przez Brodskiego utwory H. Wieniawskiego - koncerty skrzypcowe i Fantazję na motywach z opery Faust Gounoda, a marcu 2004 roku ukazał się, także wydany przez firmę DUX, 3-płytowy album Arcydzieła na skrzypce i orkiestrę. Chętnie gra repertuar lżejszy. Nagrał między innymi płyty The Beatles, Bolling - Vilensky - Brodski Jazz Quartet. Wystąpił również jako aktor w komedii filmowej To ja złodziej i w serialu U Pana Boga w ogródku reżyserowanych przez Jacka Bromskiego. Jest jednym z nielicznych skrzypków w historii, którzy mieli zaszczyt zagrać na słynnym instrumencie Guarneri del Gesù, należącym do Niccolò Paganiniego. Na tym właśnie instrumencie grał podczas tournée po Włoszech z orkiestrą Simfonica di Savona w 1998 roku. Od 1985 roku mieszka w Rzymie. Gra na skrzypcach Gennaro Gagliano z 1747 roku. 20