Vaccine Tracking SKRÓT RAPORTU

Vaccine Tracking SKRÓT RAPORTU Zespół badawczy Mileny Morawiec Warszawa, 19.11.2012 1

Metoda badawcza Badanie prowadzone jest metodą wywiadów osobistych w domach respondentek W każdej fali badania próba obejmuje 300 kobiet: kobiety będące w III trymestrze ciąży (n=90) matki noworodków przed pierwszą wizytą szczepienną (n=90) matki dzieci po pierwszej wizycie szczepiennej w wieku do 6 miesięcy (n=120) W badaniu biorą udział kobiety deklarujące dochód w gospodarstwie domowym co najmniej 750 zł na osobę netto, zamieszkujące miasta od 100 tys. mieszkańców Próba dobierana jest metodą warstwowo-kwotową Ostatnią falę badania przeprowadzono w dniach 6.06.12 20.06.12 2

3 Postawy dotyczące szczepień

Ogólne nastawienie do szczepień Jakie jest Pani ogólne nastawienie do szczepień? Podstawa: Wszystkie respondentki 29% 23% 25% 21% Zdecydowanie pozytywne {5} Raczej pozytywne {4} 45% 57% 53% 55% Ani pozytywne, ani negatywne {3} 19% 16% 16% 20% 5% 2% 3% 6% 1% 1% 4% I.2011 V.2011 XII.2011 Raczej negatywne {2} Zdecydowanie negatywne {1} Badane matki i kobiety w ciąży w większości wykazują pozytywne nastawienie do szczepień. ¾ z nich deklaruje, że szczepienia oceniają raczej lub zdecydowanie pozytywnie. Postawy nie ulegały zasadniczym zmianom w okresie prowadzenia badań. 4

Opinia o szczepieniach obowiązkowych Która z poniższych opinii dotyczących szczepień obowiązkowych jest Pani najbliższa? Podstawa: Wszystkie respondentki 48% 47% 45% 48% Szczepienia obowiązkowe powinny obejmować jak najwięcej szczepień, aby chronić dzieci przed możliwie największą liczbą chorób Szczepienia obowiązkowe powinny dotyczyć tylko najgroźniejszych chorób. Pozostałe szczepienia powinny zależeć od decyzji rodziców. 48% 50% 48% 48% Nie powinno być żadnych szczepień obowiązkowych. Wszystkie decyzje dotyczące szczepień powinny być podejmowane przez rodziców dzieci 2% 2% 4% 2% I.2011 V.2011 XII.2011 Nie wiem \ Trudno powiedzieć Szczepienia obowiązkowe są szeroko akceptowane. Badane dzielą się na zwolenniczki możliwie szerokiego oraz zwolenniczki umiarkowanego zakresu ich stosowania. Osób negujących obowiązek szczepień jest wśród badanych od 2 do 4%. 5

Opinia o szczepieniach dodatkowych Myśląc o szczepieniach dodatkowych, których stosowanie jest nieobowiązkowe i które można stosować zarówno u dzieci jak i dorosłych, która z poniższych opinii jest Pani najbliższa? Podstawa: Wszystkie respondentki 23% 17% 17% 19% Warto stosować jak najwięcej szczepień dodatkowych, aby zabezpieczyć się przeciwko wszystkim możliwym chorobom Warto zastosować niektóre szczepienia dodatkowe, aby zabezpieczyć się przeciwko najgroźniejszym chorobom 50% 63% 21% 16% 2% 1% 59% 57% 19% 19% 1% 0% Nie warto stosować szczepień dodatkowych. Szczepienia obowiązkowe są wystarczającą ochroną Nie powinno się szczepić w ogóle, ani szczepionkami obowiązkowymi, ani dodatkowymi Nie wiem \ Trudno powiedzieć I.2011 V.2011 XII.2011 W przypadku szczepień dodatkowych dominuje postawa polegająca na chęci zastosowania części szczepień przeciwko tym chorobom, które rodzice uważają za najgroźniejsze. Około 1/5 badanych kobiet uważa, że wystarczy ograniczyć się do szczepień obowiązkowych. Mimo pojawiających się kontrowersji dotyczących szczepień, nie powiększa się grupa odrzucających szczepienia. 6

Postawy dotyczące szczepień Na ile zgadza się Pani lub nie z poniższymi opiniami? Podstawa: Wszystkie respondentki W kwestii szczepień ufam lekarzowi szczepię szczepionkami zalecanymi przez niego 31% 50% Odsetek zgadzających się ze stwierdzeniem w kolejnych falach badania 9% 2% 8% V.2011 XII.2011 80% 77% 81% Nie da się przecenić szczepień dzięki nim udało się ludzkości przezwyciężyć wiele śmiertelnych chorób 40% 39% 11% 1% 8% 88% 83% 79% Szczepionki należą do najbezpieczniejszych i najlepiej przebadanych preparatów medycznych 18% 49% 15% 2% 15% 65% 68% 67% Powinno się szczepić tylko przeciwko chorobom, które mogą zagrażać życiu 21% 40% 24% 9% 6% 54% 48% 61% Producenci szczepionek tylko straszą rodziców nie wszystkie choroby wymagają szczepienia 13% 44% 25% 8% 11% 46% 48% 56% Powinno się szczepić przeciw wszystkim chorobom, na jakie istnieją szczepionki 11% 34% 26% 19% 10% 36% 33% 45% Gdybym miała możliwości finansowe, zaszczepiłabym dziecko na wszystkie choroby, przeciw którym istnieją szczepionki 18% 26% 28% 18% 9% 38% 38% 44% Producenci szczepionek ukrywają informacje na temat niepożądanych działań szczepionek 12% 27% 30% 10% 21% 43% 41% 39% Za każdym razem, gdy szczepię dziecko, obawiam się, że może mu to zaszkodzić 10% 29% 33% 15% 13% 39% 33% 39% Zdecydowanie się zgadzam {4} Raczej się zgadzam {3} Raczej się nie zgadzam {2} 7 W ogóle się nie zgadzam {4} Trudno powiedzieć/nie wiem Stwierdzenia, które są najczęściej akceptowane przez badane matki dotyczą zaufania do lekarza orz przekonaniu, że szczepionki należą do bezpiecznych preparatów. Opinie nie ulegały znaczącym zmianom w ostatnim czasie, ale występuje pewna tendencja do polaryzacji poglądów przybywa zwolenników szczepienia jak największą liczbą szczepionek, a także osób obawiających się szczepień i nie ufających ich producentom. - Zmiany istotne statystycznie

Postawy dotyczące szczepień Na ile zgadza się Pani lub nie z poniższymi opiniami? Podstawa: Wszystkie respondentki Nie warto szczepić przeciw chorobom, które występują bardzo rzadko 9% 28% 30% 15% Odsetek zgadzających się ze stwierdzeniem w kolejnych falach badania 18% V.2011 35% XII.2011 35% 37% Uważam, że szczepienie przeciw wielu różnym chorobom może zaszkodzić mojemu dziecku 13% 22% 41% 14% 10% 27% 33% 35% Podawanie szczepionek noworodkom i niemowlętom osłabia ich naturalny system odpornościowy 10% 25% 30% 18% 17% 27% 31% 35% Obecnie dzieci dostają za dużo szczepień 10% 23% 40% 13% 14% 30% 31% 33% Szczepionki przeciwko kilku chorobom w jednym zastrzyku są mniej bezpieczne niż szczepionki pojedyncze 7% 21% 32% 16% 24% 22% 28% 28% Nie ufam szczepieniom, bo sami lekarze mają wątpliwości 6% 17% 41% 22% 13% 19% 23% 24% Nie wierzę w skuteczność szczepień ci, którzy nie 1% chorują, po prostu nie zetknęli się z chorobą 15% 43% 30% 11% 13% 18% 16% Szczepionki są groźniejsze niż choroby, przed którymi mają chronić 2% 11% 46% 30% 11% 12% 15% 13% Zdecydowanie się zgadzam {4} Raczej się zgadzam {3} Raczej się nie zgadzam {2} W ogóle się nie zgadzam {4} Trudno powiedzieć/nie wiem Grupa badanych, która zdecydowanie podziela opinie o szkodliwości szczepionek wynosi do kilku do kilkunastu procent. 8

Negatywne informacje dotyczące szczepień Czy słyszała Pani jakiekolwiek negatywne informacje na temat szkodliwości szczepionek? Jeśli tak, czego one dotyczyły? Podstawa: Wszystkie respondentki nie słyszałam negatywnych informacji 52% powikłania po szczepieniu 16% dziecko traci odporność\ zaczyna chorować gorączka pomimo szczepienia zachorowało\ nieskuteczne autyzm obrzęki\ zaczerwienienie ogólnie szkodliwe dziecko przestało się prawidławo rozwijać problemy neurologiczne\ uszkadzają układ nerwowy uczulenia, alergie szkodliwość rtęci śmierć biegunka wymioty nie pamiętam inne 7% 5% 3% 3% 3% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 7% 12% Około połowy badanych słyszało o możliwych negatywnych skutkach szczepionek. Relatywnie najczęściej wymieniane negatywne skutki to powikłania poszczepienne. 9

10 Wiedza o szczepieniach

Wiedza o kalendarzu szczepień dodatkowych Czy słyszała już Pani o kalendarzu dodatkowych szczepień zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia, ale opłacanych przez rodziców? Podstawa: Wszystkie respondentki 100% 90% 80% 96% 95% 89% 88% 82% 79% 98% 98% 98% 98% 97% 93% 94% 94% 90% 91% 92% 92% 90% 87% 87% dziecko po pierwszej wizycie z noworodkiem 70% 60% ciężarna 50% XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 Wiedza o dostępności szczepień dodatkowych jest wśród badanych kobiet powszechna. W ostatnim okresie wyraźny wzrost poziomu wiedzy na ten temat nastąpił w grupie kobiet w ciąży ponad 90% z nich dowiaduje się o szczepieniach dodatkowych przed urodzeniem dziecka. 11

Wiedza o wybranych szczepionkach dodatkowych O jakich szczepionkach dla dziecka Pani słyszała? Podstawa: Wszystkie respondentki Znajomość spontaniczna Znajomość wspomagana przeciw rotawirusom 55% 93% przeciw pneumokokom 49% 87% 5w1 42% 85% 6w1 38% 84% przeciw ospie wietrznej 35% 78% przeciw meningokokom 23% 61% Znajomość spontaniczna obejmuje szczepionki, które kobiety wymieniają z pamięci, a znajomość wspomagana te, które rozpoznają po pokazaniu listy. 12

13 Plany dotyczące wykonywania szczepień

Branie pod uwagę zakupu wybranych szczepionek Proszę wskazać szczepionki, których wykupienie dla dziecka bierze Pani pod uwagę Podstawa: Respondentki przed pierwszą wizytą szczepienną u pediatry skojarzona 6 w 1 33% przeciw rotawirusom 33% przeciw pneumokokom 27% skojarzona 5 w 1 25% przeciw ospie wietrznej 15% przeciw meningokokom 13% Badane kobiety deklarują największe zainteresowanie szczepieniami 6 w 1 oraz przeciw rotawirusom. 14

15 Szczepienia przeciw rotawirusom

Wiedza o szczepieniach przeciw rotawirusom Czy słyszała Pani przed naszą rozmową o możliwości zaszczepienia dziecka przeciw rotawirusom? Podstawa: Wszystkie respondentki 27% 7% 19% 12% 7% 4% 4% 5% 9% 4% 3% 6% 7% 3% w ogóle nie słyszałam o rotawirusach 66% 79% 82% 89% 91% 84% 93% nie tak XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 Udział odpowiedzi tak, słyszałam w różnych grupach 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 92% 92% 93% 93% 87% 87% 93% 84% 89% 84% 81% 77% 77% 94% 84% 86% 79% 80% 60% 69% 57% XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 matka z dzieckiem po pierwszej wizycie matka z noworodkiem ciężarna Zdecydowana większość badanych kobiet słyszała o szczepieniach przeciw rotawirusom. Jednocześnie w ciągu ostatnich 4 lat nastąpił wyraźny wzrost znajomości tej szczepionki. 16

Wiedza o objawach i konsekwencjach zakażenia rotawirusowego Czy wie Pani, jakie są objawy i konsekwencje zakażenia rotawirusowego? Jeśli tak, proszę je wymienić. Podstawa: Respondentki, które zetknęły się z informacjami o rotawirusach biegunka 80% wymioty 65% odwodnienie 57% gorączka 46% hospitalizacja 24% śmierć 6% inne 1% nie znam żadnych objawów 9% Badane matki wykazują dużą wiedzą o rotawirusach. Większość potrafi wymienić 2-3 potencjalne skutki zakażenia. 17

Wiedza o objawach i konsekwencjach zakażenia rotawirusowego Czy zgadza się Pani z następującymi stwierdzeniami? Podstawa: Respondentki, które zetknęły się z informacjami o rotawirusach Zakażenie rotawirusowe może spowodować odwodnienie 87% 3% 9% Zakażenie rotawirusowe może prowadzić do konieczności leczenia szpitalnego 87% 6% 8% Rotawirusy są najgroźniejsze dla najmłodszych dzieci 79% 7% 14% Zakażenia rotawirusowe przechorowuje większość małych dzieci 42% 36% 22% Tak Nie Nie wiem Większość badanych matek podziela przekonanie, że rotawirusy grożą hospitalizacją, odwodnieniem, zwłaszcza najmłodszym dzieciom. Opinia o częstym występowaniu rotawirusów jest akceptowana przez nieco mniej niż połowę badanych. 18

Uciążliwość zakażenia rotawirusami Jak określiłaby Pani uciążliwość tej choroby? Podstawa: Respondentki, które zetknęły się z informacjami o rotawirusach 5% 9% 28% Nie wiem/ Trudno powiedzieć Mało uciążliwa 2 3 57% 4 Bardzo uciążliwa Zdaniem większości respondentek zakażenie rotawirusem łączy się z dużym lub bardzo dużym stopniem uciążliwości dla rodziców i dziecka. 19

Plany dotyczące szczepień przeciw rotawirusom Kiedy podjęła Pani decyzję o zakupie lub rezygnacji szczepionki przeciw rotawirusom dla swojego dziecka? Podstawa: Respondentki po pierwszej wizycie szczepiennej z dzieckiem Jeszcze przed zajściem w ciążę W czasie pierwszych 6 miesięcy ciąży W czasie 7-9 miesiąca ciąży Po urodzeniu dziecka, ale przed pierwszą wizytą szczepienną W trakcie pierwszej wizyty szczepiennej Później niż w trakcie pierwszej wizyty szczepiennej 10% 13% 8% 30% 25% 14% Kluczowy moment dla wyboru szczepionek to okres między urodzeniem dziecka, a pierwszą wizytą szczepienną wtedy najwięcej matek decyduje o zakupie lub rezygnacji ze szczepienia przeciw rotawirusom. 20

Rozmowy z lekarzem na temat szczepień przeciwko rotawirusom Czy kiedykolwiek rozmawiała Pani z lekarzem o zakażeniach rotawirusowych? Podstawa: Wszystkie respondentki 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Udział odpowiedzi tak, 62% 53% 56% 56% 54% 49% 41% 38% 31% 23% 29% 33% 27% 15% 20% 17% 19% 11% 14% 15% 10% XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 matki z dzieckiem po pierwszej wizycie szczepiennej matki z noworodkiem ciężarne Kto zainicjował rozmowę z lekarzem pediatrą? Podstawa: Respondentki, które rozmawiały z lekarzem 12% 12% 8% 17% 13% 9% 9% 47% 50% 54% 39% 45% 40% 47% nie wiem Odbycie rozmowy z lekarzem o szczepieniach przeciwko rotawirusom deklaruje ponad połowa matek po pierwszych szczepieniach i około co piąta badana przed urodzeniem dziecka. Odsetki te nie ulegają znaczącym zmianom w ostatnim okresie. lekarz 41% 39% 38% 44% 42% 50% 44% ja XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 21

Rozmowy z lekarzem na temat szczepień przeciwko rotawirusom Czy lekarz zachęcał czy zniechęcał Panią do szczepienia? Podstawa: Respondentki, które rozmawiały z lekarzem 23% Zdecydowanie zniechęcał Raczej zniechęcał 48% 29% Ani zachęcał, ani zniechęcał Raczej zachęcał Zdecydowanie zachęcał Wśród lekarzy, którzy rozmawiali z pacjentkami większość zachęcała do szczepienia przeciw rotawirusom lub zachowywała postawę neutralną. Praktycznie nie było respondentek, które pamiętałyby zniechęcanie do szczepienia. 22

23 Szczepienia skojarzone

Wiedza o szczepieniach skojarzonych Czy słyszała Pani przed naszą rozmową o szczepieniach skojarzonych? Podstawa: Wszystkie respondentki 20% 19% 18% 14% 13% 12% 18% Nie 80% 81% 82% 86% 87% 88% 82% Tak XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 Odsetek odpowiedzi tak w różnych grupach 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 96% 88% 91% 93% 91% 87% 83% 83% 84% 89% 82% 84% 81% 79% 81% 73% 74% 77% 78% 69% 69% XI.2008 IV.2009 II.2010 I.2011 V.2011 XII.2011 dziecko po pierwszej wizycie z noworodkiem ciężarna Ponad 80% matek słyszało o szczepieniach skojarzonych. Poziom wiedzy był zbliżony we wcześniejszych falach badania. 24

Wiedza o cenach szczepień skojarzonych Czy znana jest Pani w przybliżeniu cena jednej dawki szczepionki skojarzonej? Podstawa: Wszystkie respondentki Odsetek deklarujących znajomość cen szczepionki 5 w1 matki z dzieckiem po pierwszej wizycie 65% matki z noworodkiem 58% ciężarne 44% Odsetek deklarujących znajomość cen szczepionki 6 w 1 matki z dzieckiem po pierwszej wizycie 59% matki z noworodkiem 53% ciężarne 45% Ponad połowa matek orientuje się jaka jest przybliżona cena szczepionek skojarzonych jeszcze przed pierwszą wizytą szczepienną. 25

Moment podjęcia decyzji i motywy szczepienia Kiedy podjęła Pani decyzję o zakupie szczepionki skojarzonej dla swojego dziecka Podstawa: Respondentki, które zaszczepiły dzieci szczepionką skojarzoną Dlaczego zdecydowała się Pani na szczepionkę skojarzoną? Podstawa: Respondentki, które zaszczepiły dzieci szczepionką skojarzoną Uniknięcie bólu dziecka 54% Jeszcze przed zajściem w ciążę 9% Jedno ukłucie 54% W czasie pierwszych 6 miesięcy ciąży 13% Uniknięcie stresu dziecka Bardziej skuteczna 24% 46% W czasie 7-9 miesiąca ciąży Po urodzeniu dziecka, przed pierwszą wizytą 9% 48% Bardziej bezpieczna Lekarz namawiał Starsze dzieci tak szczepiłam 9% 9% 17% W trakcie pierwszej wizyty szczepiennej Później niż w trakcie pierwszej wizyty 2% 19% Koleżanka \ rodzina poleciła Tylko ta była w przychodni Tylko taką mi zaproponowano 7% 4% 2% Inne 2% Wśród matek decydujących się na szczepienie skojarzone, około 80% podejmuje wstępną decyzję jeszcze przed pierwszą wizytą szczepienną. Motywem szczepienia w zdecydowanej większości jest redukcja liczby ukłuć oraz uniknięcie bólu i stresu dziecka. 26

Rozmowy z lekarzem o szczepieniach skojarzonych Czy lekarz zachęcał czy zniechęcał Panią do szczepienia? Podstawa: Respondentki, które rozmawiały z lekarzem o szczepionce skojarzonej Na ile opinia lekarza wpłynęła na Pani ostateczną decyzję o zakupie lub rezygnacji ze szczepionki skojarzonej? Podstawa: Respondentki, które rozmawiały z lekarzem o szczepionce skojarzonej 4% 19% 52% Zdecydowanie zniechęcał Raczej zniechęcał Ani zachęcał, ani zniechęcał 10% 72% nie brałam pod uwagę opinii lekarza miałam swoje wyrobione zdanie opinia lekarza była istotna, ale podejmowałam decyzję głównie opierając się na swoich przekonaniach 24% Raczej zachęcał Zdecydowanie zachęcał 19% opinia lekarza była decydująca podejmowałam decyzję głównie opierając się na niej Jaką szczepionkę skojarzoną zalecał lekarz? Podstawa: Respondentki, które rozmawiały z lekarzem o szczepionce skojarzonej 5 w 1 6 w 1 33% 45% Wśród respondentek, które odbyły rozmowę z lekarzem o szczepieniach skojarzonych, większość deklaruje, że lekarze zachęcali do szczepień skojarzonych. Lekarze polecali najczęściej szczepionki 6 w 1. 90% matek decydujących się na szczepienie bierze pod uwagę opinię lekarza. 27