PCEA-czy wpływa na czas pobytu chorego w szpitalu? Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny
ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z BÓLEM POOPERACYJYM Wytyczne odnośnie optymalizacji postępowania z bólem pooperacyjnym: Prawidłowe szkolenie personelu medycznego i pielęgniarskiego 1-5 Prawidłowe i pełne informowanie pacjenta 2-6 Stosowanie zrównoważonej analgezji, PCA oraz zewnątrzoponowej podaży leków 2-6 Stosowanie protokołów sporządzonych na piśmie 1-5 Rutynowa ocena nasilenia dolegliwości bólowych 1-6 1.The Royal College of Surgeons of England and the College of Anaesthetists. Komisja ds. Świadczenia Usług Chirurgicznych (Commission on the provision of surgical services), Raport grupy roboczej ds. bólu pooperacyjnego (report of the working party on pain after surgery). Londyn, Wielka Brytania, HMSO, 1990. 2.IASP, Management of acute pain: a practical guide. W: Ready LB, Edwards ET, ed. Seattle, 1992. 3.Wulf i wsp. Die Behandlung akuter perioperativer und posttraumatischer Schmerzen Empfehlungen einer interdisziplinaeren Expertenkommision. G. Thieme, Stuttgart, New York, 1997. 4.EuroPain. European Minimum Standards for the Management of Postoperative Pain, 1998. 5.SFAR. Conférence de consensus. Prise en charge de la douleur postopératoire chez l adulte et chez l enfant. Ann Fr Anesth Reanim 1998; 17: 445-61 6.Agency for Health Care Policy and Research, Public Health Service, US Department of Health and Human Services. Acute Pain Management in Adults Operative Procedures. Quick Reference Guide for Clinicians. AHCPR Pub. Nr 92-0019. Rockville, MD.1992.
Sedacja Analgezja analgetyk wlew i.v. Ból MSSA 0 godz 2 godz 4 godz 6 godz 8 godz
Wybór metody postępowania przeciwbólowego w okresie pooperacyjnym zależy przede wszystkim od rodzaju oraz zakresu zabiegu operacyjnego i powinien zostać przyporządkowany do jednej z czterech kategorii.
Zabieg operacyjny z kategorii III np.torakotomia przed zabiegiem operacyjnym metamizol p.r. lub paracetamol p.r. lub morfina s.c. Znieczulenie Ogólne po zakończeniu zabiegu (doba zabiegu i 1. doba) paracetamol i.v lub metamizol i.v. (wlew ciągły/bolus) +/- tramadol lub morfina s.c/i.v./ PCA /PCEA w późniejszym okresie (następne dwie doby) paracetamol p.o. lub metamizol p.o. lub ketoprofen p.o. +/- tramadol p.o.
Co to jest PCA? PCA (Patient Controlled Analgesia) podaż leku przeciwbólowego przez pacjenta - w odróżnieniu od NCI (Nurse Controlled Analgesia). Metoda ta została wprowadzona do praktyki szpitalnej w latach 70-tych jako terapia poprawiająca skuteczność leczenia bólu w okresie pooperacyjnym. Przyjęcia leku dokonuje pacjent wtedy, kiedy występują (lub nasilają się) dolegliwości bólowe.
PCA nie określa drogi podania leku (doustna, podskórna, dożylna, zewnątrzoponowa). W praktyce klinicznej najczęściej stosuje się drogę dożylną, nieco rzadziej zewnątrzoponową. Wybór podyktowany jest szybkością działania leku - lek podany dożylnie działa szybko i dość przewidywalnie Do prowadzenia przeciwbólowej terapii metodą PCA konieczne jest stosowanie specjalnych pomp infuzyjnych zawierających tę opcję podaży leku.
Kiedy zastosować PCA, PCEA? Najczęstszym wskazaniem do zastosowania tej formy terapii jest występowanie silnych dolegliwości bólowych, które mogą być: 1/ skutkiem przebytej operacji lub dużego urazu 2/ następstwem zaawansowanej choroby nowotworowej do szacunkowej oceny zapotrzebowania na leki u chorych, u których planuje się ustawienie leczenia w warunkach ambulatoryjnych (terapia doustna, po odpowiedniej korekcji dawki z formy dożylnej preparatu na doustną) 3/ wynikiem przykrych i/lub bolesnych zabiegów diagnostycznych 4/ porodu ( podaż dożylna silnie i krótko działających opiodów, np. remifentanyl)