AUKCJA DIZAJNU WYSTAWA 20.10-30.10.2011 AUKCJA 29.10.2011. Dom Towarzystwa Kredytowego, ul. Pomorska 21, Łódź

AUKCJA DIZAJNU WYSTAWA 20.10-30.10.2011 AUKCJA 29.10.2011 Dom Towarzystwa Kredytowego, ul. Pomorska 21, Łódź ww.lodzdesign.com www.fundacjaarton.pl

AUKCJA DIZAJNU Wystawa w dniach 20 30 października 2011 W Domu Towarzystwa Kredytowego przy ul. Pomorskiej 21, Łódź czwartek 20 października: 19.00-20.30 poniedziałek - piątek: 15.00-20.00 sobota niedziela: 13.00-19.00 Aukcja odbędzie się w Domu Towarzystwa Kredytowego 29 października 2011 (sobota) o godz. 19.00 Fundacja tel. +48 533 555 372; +48 533 555 373 e-mail: artonfundacja@gmail.com www.fundacjaarton.pl Łódź, 2011

Organizator i wydawca: Fundacja ul. Wilcza 12C, 00-532 Warszawa www.fundacjaarton.pl kontakt: + 48 533 555 372 ; +48 533 555 372 e-mail: artonfundacja@gmail.com Redakcja i opracowanie katalogu: Katarzyna Figura Współpraca: Marika Kuźmicz Reprodukcje: Robert Nirowski, Piotr Chlipalski, Tomasz Józefovski, Ernest Wińczyk, Bartek Górka oraz Autorzy Projekt graficzny, skład i przygotowanie do druku: Marcin Gromek BATORSKI POLIGRAFIA, tel. kom. +48 608 632 242 www.batorski.pl Druk: Drukarnia MDruk ul. Jagiellońska 82, 03-301 Warszawa, tel./fax 48 22 614 17 67 Okładka: Marcel Breuer, fotel Wassily Chair, 1925 Partner wystawy: Vitrum Wystawa i Aukcja towarzyszą 5 Międzynarodowemu Festiwalowi Designu - Łódź Design 2011 www.lodzdesign.com

Sztuka dekoracyjna, użytkowa, stosowana, rzemiosło artystyczne, wreszcie wzornictwo przemysłowe wszystkie te określenia odnoszą się do dziedziny wytwórczości człowieka, do której stosujemy dziś jeden, niezwykle pojemny znaczeniowo termin - design, w spolszczonej wersji także dizajn. Wzornictwo jest najpopularniejszą, najłatwiej dostępną i najbardziej demokratyczną sztuką. Jednocześnie specyficzną jego cechą, jest to, że łączy w sobie przeciwności to co potoczne, utylitarne, codzienne, z tym, co wysokie, realizacją potrzeb estetycznych, celów społecznych, komunikowaniem konkretnych wartości. Dzięki uwzględnianiu estetycznych trendów, stylów czy kierunków jest soczewką, w której skupia się obraz kondycji współczesnej kultury ¹. Przedmioty potrafią zmienić styl epoki, kierunek rozwoju gałęzi przemysłu, dzięki zastosowanym materiałom lub technologiom, określić charakter narodowej sztuki. Integrująca rola jaką wypełniają w życiu zarówno jednostki, jak i całego społeczeństwa sprawia, że pewne szczególne projekty przechodzą do historii, nabierając nowych znaczeń i wartości. Ich siła oddziaływania wykracza daleko poza tylko materialną formę, funkcję użytkową i czas, w którym powstały. To właśnie dlatego stają się obiektami, który chcemy zachować i posiadać, jako znak czasu, odzwierciedlenie mody i estetycznych upodobań epoki lub po prostu, dla ich nieprzemijającego piękna. Sztuka użytkowa narodziła się w Polsce pod koniec XIX w., za sprawą tych samych idei, które zapoczątkowały odrodzenie rzemiosła w całej Europie. Teorie i działalność Johna Ruskina, Williama Morrisa i ruchu Arts and Crafts, a w Polsce także odkryte na nowo teorie Cypriana Kamila Norwida, dotyczące integracji wszystkich sztuk oraz cyrkulacji piękna pomiędzy tym, co piękne i użyteczne, spowodowały po raz pierwszy na tak dużą skalę zwrócenie uwagi na tę dziedzinę twórczości. Dostrzeżono wówczas, że sukces rewolucji przemysłowej stał się poważnym zagrożeniem dla jakości produkowanych masowo przedmiotów użytkowych. Grupa reformatorów rozpoczęła walkę z industrialną brzydotą rzeczy produkowanych przemysłowo, nawołując m.in. do powrotu do tradycyjnego rzemiosła, jako źródła autentyczności i piękna. Drugim niezwykle istotnym zjawiskiem, które zasadniczo wpłynęło na narodziny polskiego wzornictwa było poszukiwanie, głównie w architekturze i rzemiośle, stylu narodowego, który opierałyby się na formach charakterystycznych dla danego państwa. Zjawisko to dotyczyło na przełomie XIX i XX w. takich krajów i narodów europejskich, jak Niemcy, Rosja, Rumunia, Czechy, Węgry, Finlandia, Norwegia. W Polsce pierwszą odpowiedzią na poszukiwania stylu narodowego, która przyczyniła się do poświęcenia większej uwagi przedmiotom użytkowym był styl zakopiański, stworzony przez Stanisława Witkiewicza. Sztuka użytkowa, nazywana wówczas stosowaną znalazła się w centrum zainteresowania najważniejszych twórców epoki, a posiadanie sprzętów użytkowych sygnowanych nazwiskiem znanego artysty wyrażało status społeczny i majątkowy ich właścicieli, stanowiło nobilitację i prestiż. Przykładem takich pierwszych inwestycji w sztukę użytkową były np. meble projektu Stanisława Wyspiańskiego, zaprojektowane do mieszkania Zofii Pareńskiej i jej męża Tadeusza Boya Żeleńskiego, które mimo, że z powodu zastosowanej konstrukcji i dekoracji nie do końca spełniały zasadę użyteczności, dla Żeleńskich były świadomie nabytym dziełem sztuki wielkiego artysty. Ważnym dla historii polskiej sztuki użytkowej zjawiskiem artystycznym była Spółdzielnia Artystów Ład (założona w 1926 r.) zajmującą się projektowaniem, wytwarzaniem i sprzedażą przedmiotów wyposażenia wnętrz. Działania Ładu zmierzały do rozwijania formuły stylu narodowego zakorzenionego w rodzimych tradycjach i materiałach. W dziedzinie meblarstwa Ład stworzył swój odrębny styl, uznawany za polską odmianę art deco. Prosta forma krzesełka Sarenka, prezentowanego na wystawie reprezentuje jeden z nurtów poszukiwań Ładu, kontynuowany także w pierwszych latach powojennych funkcjonalnych surowych i prostych mebli do przeciętnych wnętrz. Mebel zabawka projektu Olgierda Szlekysa i Władysława Wincze, produkowany przez Spółdzielnię Ład od 1946 prezentuje bezpretensjonalną formę wynikającą z obróbki drewna, zgodnej z jego właściwościami, skonstruowaną wg dawnych rzemieślniczych reguł oraz wyraźne inspirowaną wiejską snycerką. Kolejny istotny dla polskiego wzornictwa kierunek poszukiwań związany był ze środowiskiem architektów i malarzy związanych z grupami Blok i Praesens, zainspirowanych awangardowym ruchem w sztuce europejskiej. Formy i technologie odkryte przez projektantów Bauhausu, m.in. meble wykonywanie z giętych stalowych rurek szybko zostały przyswojone i zaadaptowane do warunków w innych krajach europejskich. O popularności tej technologii najwymowniej świadczy fakt, że meble wykonane ze stali chromowej, skóry i pluszu znalazły się na wyposażeniu rezydencji prezydenta Ignacego Mościckiego Zameczku w Wiśle, zaprojektowanego przez Adolfa Szyszko-Bohusza oraz jego współpracowników Andrzeja Pronaszkę i Włodzimierza Padlewskiego w latach 1929-31. Stół do gry z czarnych oksydowanych rurek giętych odzwierciedla popularność i szerokie zastosowanie technologii łączącej funkcjonalność z niskimi kosztami produkcji do produkcji sprzętów o bardzo różnym zastosowaniu. Modernizm i tzw. styl międzynarodowy stał się modny i był stosowany chętnie w wyrobach takich jak: lampy, zegary, zastawa stołowa. Oderwany już od swoich teoretycznych i społecznych konotacji przeniknął do innego, modnego kierunku art deco. Styl art deco, zarówno w nurcie narodowym, jak i międzynarodowym, ogólnoeuropejskim uznawany jest za niezwykle ważne historycznie ogniwo w rozwoju sztuki XX w. Charakteryzował się tendencją do mocnych, zwartych konstrukcji, spiętrzania brył, jej obłości, symetrii, geometryzacji i rytmizacji układów oraz używania czystych, świetlistych kolorów, m.in. w stosowanych w meblach fornirach². Mimo panującego w latach 30. kryzysu, polskim firmom udało się zbudować swój wizerunek w oparciu o wzornictwo. Wyroby polskiego przemysłu wreszcie mogły poszczycić się doskonałym wzornictwem. Warto tu wymienić porcelanę z Ćmielowa, szkło stołowe i toaletowe hut Niemen i Zawiercie, lampy firmy Marciniak, wyroby firm Norblin, Fraget, Braci Hennenberg (wyroby metalowe), motocykl Sokół, lokomotywę Pm-36, samoloty Łoś i Wicher. Serwis Kula projektu Bogdana Wendorfa z 1934 roku, wyróżniający się spośród ówczesnej produkcji fabryki swoją awangardową, geometryczną formą i prostą dekoracją kolorystyczną, wpisuje się jako jeden z nielicznych w zachodnioeuropejską konwencję stylu art deco. Zmiana polityczna, jaka nastąpiła w Polsce po wojnie, spowodowała m.in. wprowadzenie planowej gospodarki centralnie zarządzanej oraz upaństwowienie przemysłu. Wzornictwo miało się stać elementem państwowej polityki kulturalnej. Wanda Telakowska, propagatorka wzornictwa, organizatorka, założycielka i pierwsza dyrektorka Instytutu Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie (1950) już w pierwszych latach powojennych, zdając sobie sprawę z wartości polskich projektów i przewidując ich znaczenie dla kultury, systematycznie gromadziła najoryginalniejsze prace polskich projektantów. Tkaniny, biżuteria, wyroby ze szkła i porcelany, meble, ubiory, przedmioty, które weszły do masowej produkcji, ale też prototypy wykonane w jednym tylko egzemplarzu, a nawet projekty, które pozostały wyłącznie na papierze. Weszły do kolekcji należącej najpierw do BNEP, potem do Instytutu Wzornictwa Przemysłowego następnie zostały przekazane Muzeum Narodowemu w Warszawie, gdzie stały się ważną częścią największego w Polsce zbioru wzornictwa. Po roku 1955 nastąpił kilkuletni okres odwilży. Rozpoczął się jeden z najciekawszych okresów w polskim wzornictwie, architekturze wnętrz i sztuce użytkowej. Narodził się specyficzny styl, nazywany często stylem form organicznych, estetycznie nawiązujący do projektów Alvara Aalto, Eero Saarinena Charlesa i Ray Eamesów, Lucienne i Robina Day, rzeźb Henry ego Moore i malarstwa Pabla Picassa. Najważniejszą kategorią stała się nowość i nowoczesność. We wzornictwie pojawiły się wówczas formy o miękkich, asymetrycznych konturach, organiczne, wrzecionowate kształty, żywe, kontrastowe kolory. Lata 50. i 60. to także czas eksperymentowania z nowymi tworzywami. Ten kierunek projektowania rozwijał się intensywnie na Zachodzie, przyczyniając się do powstania przełomowych w historii światowego wzornictwa projektów, czego doskonałym przykładem jest kolejna ikona designu prezentowana na wystawie i w katalogu, wykonany z jednego kawałka tworzywa Panton Chair Vernera Pantona z 1960 roku. W Polsce wyjątkowym przykładem takich poszukiwań jest fotel z włókna szklanego Romana Modzelewskiego z 1961 roku. W latach 50. obok fascynacji materiałami syntetycznymi, powróciła również moda na surowce naturalne, takie jak trzcina, wiklina czy gięte drewno. Najwybitniejszym twórcą mebli z wikliny był Władysław Wołkowski. Jego dzieła stanowiły kwintesencję stylu epoki. 3

Mimo żelaznej kurtyny i braku możliwości wymiany myśli artystycznej i wzajemnych inspiracji z twórcami innych krajów europejskich polskie projekty ceramiki, mebli i tkaniny w stylu z lat 50. i 60. są jednymi z najlepszych realizacji tego czasu w Europie, co znajdywało swoje odzwierciedlenie m.in. w sukcesach polskiego wzornictwa na zagranicznych wystawach. Mimo to, sytuacja polityczna spowodowała, że nie mogły zrobić wielkiej światowej kariery. Uniemożliwiono m.in. współpracę Romanowi Modzelewskiemu z Le Corbusierem, który chciał na Zachodzie produkować jego słynny fotel z żywicy na polskiej licencji, a także Lubomirowi Tomaszewskiemu, z którym chciał podjąć współpracę szef słynnej brytyjskiej wytwórni porcelany Studio Line Rosenthal. Dziś wzornictwo tego okresu odkrywane i docenione jest nie tylko w kraju, ale wreszcie także za granicą projekty, zarówno Modzelewskiego, jak i Tomaszewskiego znajdują się w kolekcji Victoria and Alberts Museum. Jeszcze jednym szczególnym osiągnięciem tego okresu są projekty porcelany, a także fajansowe wyroby z Włocławka potocznie nazywane Pikasami. Stanowią kwintesencję stylu epoki i cieszą się dużym powodzeniem wśród kolekcjonerów do dziś. Do najwybitniejszych realizacji należą projekty dwóch serwisów do kawy czarnej i białej Dorota i Ina zaprojektowane w latach 1961 1963 przez Lubomira Tomaszewskiego, projektanta działającego w Zakładzie Szkła i Ceramiki IWP. Wraz z trojgiem innych projektantów działających w Zakładzie Henrykiem Jędrasiakiem, Hanną Orthwein i Mieczysławem Naruszewiczem przyczynili się znacznie do wysokiego poziomu wzornictwa przemysłowego tego czasu. W II połowie lat 60. i latach 70. polskie wzornictwo zwrócone było bardziej w stronę techniki, niż sztuki. Stylistyka wielu polskich wyrobów wpisywała się w światowe tendencje, w tym techniczny charakter, oparty o założenia naukowego operacjonalizmu teorii stworzonej w Hochschule für Gestaltung w Ulm. Wśród ciekawszych dokonań polskich projektantów można wymienić np. proste, a zarazem nowotarskie technologicznie szkło Jana Sylwestra Drosta, twórczo nawiązującego do najnowszych światowych tendencji. W obliczu wydarzeń lat 80., powolnej destrukcji systemu politycznego wzornictwo przemysłowe i zagadnienia estetyki produkcji, zeszły na dalszy plan. Projektanci rozpoczęli działalność projektową i niejednokrotnie wytwórczą, zakładając niewielkie prywatne firmy (MASS Studio, IDEA, MIMO, FORMA, KARTA, design studio KONCEPT, CREAP). Zniesienie cenzury, otwarcie granic w latach 90. przyniosło wolność działań twórczych, ale także pewne zagrożenia i wyzwania. Dla polskiego wzornictwa konieczność nieuniknionego konkurowania z wzorami i wzorcami napływającymi z Zachodu. Powstały wówczas firmy projektowe istniejące do dziś jak Ergo Design, Triada Design, Towarzystwo Projektowe. Współczesny polski design, po 2000 roku, to projekty o dużym potencjale rynkowym, prezentujące twórcze podejście do nowoczesnych technologii, materiałów i form. Współcześni polscy projektanci nie tylko projektują, ale także zajmują się produkcją i promocją własnej twórczości. Nadają swoim projektom znaczenie wykraczające poza funkcje użytkowe czy dekoracyjne, podejmując niejednokrotnie dialog z użytkownikiem lub zapraszając go do własnych działań z obiektem. Taki kierunek działań można dostrzec np. w twórczości projektantów porcelany Kariny Marusińskiej (m.in. Reproducts) i Bogdana Kosaka (Stroiki sentymentalne), którzy w swoich realizacjach przywracają do życia i nadają nowe role odpadom produkcji masowej porcelany. Projekty Agnieszki Lasoty to z kolei prace na pograniczu sztuki i wzornictwa. Projektantka zamyka w szklanej konstrukcji fragmenty zabytkowych mebli, jak gdyby próbując ocalić od zniszczenia. Za pomocą projekcji przywołuje chwile świetności mebla. Prace Oskara Zięty to realizacje, które wykorzystują możliwości nowych materiałów, nauki, zaawansowanych technologii. Stanowią wyraz bardzo ciekawego kierunku, w jakim podąża obecnie światowy design. Idea projektów Oskara Zięty jest ściśle powiązana z myśleniem o materiale, technice i drodze do doskonalenia jego wykorzystania. Jest to przykład designu, który w zastosowaniu nowych technologii znajduje sposób na nieznane wcześniej podejście do projektowania tradycyjnych sprzętów. To także przykład designu, który odwołuje się do poczucia humoru użytkowników i nawiązuje pewnego rodzaju grę z odbiorcą jego meble wykonane w technologii FIDU, udają, coś czym nie są, nie są czymś, czego byśmy się po nich spodziewali forma, materiał, wykonanie, nic tu nie jest takie, na jakie wygląda. Jeszcze innym przykładem zastosowania stosunkowo nowego materiału są lampy Genotyp projektu Tomka Rygalika, wykonane przy użyciu materiału DuPont Corian. Struktura pozwalająca na specyficzne przepuszczanie światła ujawniła zupełnie nowe, ciekawe zastosowanie. Swoją formą lampy Genotyp nawiązują do archetypu lampy. Maksymalna prostota ich formy ma za zadanie wydobycie urody materiału i delikatnych efektów świetlnych. Inspiracją dla wielu polskich projektantów jest także rodzima tradycja i rzemiosło. Tradycyjne rzemiosło odcięte już od swych korzeni przybrało dziś bardziej współczesną formę. Przykładem takiego twórczego podejścia do rzemiosła i sztuki ludowej jest dywan Joanny Rusin Pasanka. Fotele z serii Transformacja pracowni Fawory odwołują się z kolei do tradycji polskiego wzornictwa przemysłowego. Użyta do nich stalowa konstrukcja mebli z lat 70. stała się tłem do autorskich, nowatorskich poszukiwań formalnych i materiałowych. Zwarta, kubiczna bryła, a jednocześnie miękkie, wyoblone formy foteli Agnieszki Bąk nawiązują natomiast do stylu mebli z lat 50. Najważniejsze nagrody w międzynarodowych konkursach, targach i wystawach, jak Red Dot Design Award, DMY Award, przyznawane polskim projektantom, świadczą najlepiej o tym, że nasze wzornictwo jest atrakcyjne także dla europejskiego odbiorcy i może z powodzeniem konkurować z projektantami z innych krajów. Ostatnie lata przyniosły w Polsce oczekiwany, wyraźny wzrost zainteresowania polskim wzornictwem. Ukazuje się coraz więcej specjalistycznych publikacji, pozwalających na stworzenie syntetycznego obrazu tej dziedziny. Tworzeniem kolekcji designu powoli, lecz systematycznie uzupełnianych o współczesne realizacje polskich projektantów zajmuje się też coraz więcej ośrodków muzealnych. W Polsce dopiero zaczynamy odkrywać bogactwo i różnorodność naszego wzornictwa, co niesie ze sobą szansę na zdobywanie rzeczy niezwykłych i unikatowych. To najlepszy czas, aby zainicjować własne poszukiwania i zdobyć dobry,polski projekt w przystępnej cenie. Zwłaszcza, że uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne sprawiły, że najciekawsze przykłady naszego wzornictwa, to często krótkoseryjne lub nawet jednostkowe, unikatowe realizacje, projekty wykonywane na zamówienie, powstałe w warsztatach rzemieślniczych, z nadzieją na wprowadzenie do produkcji masowej w przyszłości. Dlatego też, tak ważne jest poznawanie i odkrywanie nazwisk projektantów, producentów stojących za projektami, które stały się symbolem swoich czasów i określiły charakter polskiego i europejskiego designu. Tak, jak w przypadku budowania każdej kolekcji sztuki, przystępując do kolekcjonowania designu należy podjąć decyzję o profilu kolekcji. W przypadku wzornictwa, może być budowana według kilku kluczy chronologicznego, tematycznego, związanego z daną dziedziną, np. porcelaną z lat 50. i 60., może opierać się na nazwisku projektanta, wytwórni, stylu np. polskim lub międzynarodowym art deco, stylu międzynarodowym, może to być kolekcja współczesnej porcelany unikatowej, lub designu konceptualnego. Dla jednych ciekawsze okażą się ikony designu, dla innych jedynie unikatowe, niepowtarzalne wzory, jednostkowe przedmioty. Kierunków jest wiele, a każdy wybór może stać się początkiem unikalnego i cennego zbioru wzornictwa. Mamy nadzieję, że prace prezentowane na wystawie i Aukcji zachęcą Państwa do poznawania historii wzornictwa i budowania własnej kolekcji designu. Katarzyna Figura ¹ Przemyśleć u/życie Projektanci. Przedmioty. Życie społeczne. Monika Rosińska, Warszawa 2010, s. 36 ² Irena Huml, Polskie art deco w Krakowie, Design Wiadomości IWP, nr 1-2, 1994, s. 49 50. 4

1. BOGDAN WENDORF, Fabryka Porcelany i Wyrobów Ceramicznych Spółka Akcyjna Ćmielów w Ćmielowie Serwis kawowy Kula, 1 poł. XX w. Porcelana szkliwiona, złocenia; wymiary: czajniczek wys. 15 cm dł. 20 cm szer. 13 cm; mlecznik: wys. 7,5 cm, dł. 11 cm; szer. 8 cm; cukiernica wys. 11 cm, dł. 14 cm, szer. 10 cm, filiżanka wys. 4,5 cm, dł. 8 cm, szer. 7 cm; spodek wys. 1,5 cm, śr. 11 cm; sygnowane: pieczątka: w trójkącie litera Ć, pod trójkątem ĆMIELÓW, numer 2012, tłoczona sygn. Cena wywoławcza: 8500 zł FABRYKA PORCELANY I WYROBÓW CERAMICZNYCH SPÓŁKA AKCYJNA ĆMIELÓW W ĆMIELOWIE W okresie międzywojennym Zakłady w Ćmielowie stały się potentatem w produkcji porcelany na polskim rynku. Wydamy w 1938 katalog wyrobów obejmuje 580 pozycji. Fabryka realizowała również zastawy o charakterze reprezentacyjnym, m.in. dla Prezydenta Ignacego Mościckiego. W latach 1932 34 rozpoczęto produkcję nowoczesnych, utrzymanych w stylistyce art deco wzorów zakupionych w paryskiej pracowni Bogdana Wendorfa: Płaski, Kaprys oraz Kula. Spośród tych trzech serwisów Kula posiada najbardziej awangardową, geometryczną formę. Serwis dekorowano jednolitym szkliwem, w całości, lub tylko dolne partie czerepów, oraz złocono podstawy i uchwyty. Istniała również wersja dekoracji w formie geometrycznych wzorów w formie zachodzących na siebie kółek złotych i czerwonych. W latach 90. odtworzono serwis i przygotowano dziesięć całkowicie nowych wzorów dekoracji. Źródło: Barbara Banaś, 1932-1934 Serwis Kula, w: Rzeczy pospolite. Polskie wyroby 1899-1999, Warszawa 2001 2. BRACIA HEMPEL Zestaw sztućców środka stołu art deco, Warszawa, ok. 1925 r. Sześcioelementowy srebrny, pozłacany komplet sztućców środka stołu: chochla do zupy, łopatka i widelec do serwowania ryb, para łyżek sałatkowych, chochelka do sosu, sygn. Br Hempel, srebro 3. próby, częściowo złocone, waga łączna 700 g. Cena wywoławcza: 4500 zł 5

3. KOMPLET DO KAWY I HERBATY, FRANCJA, l. 20. XX w. Srebrny komplet składający się z dwóch dzbanków, mlecznika i cukiernicy, wymiary: wysokość dzbanków: 22 i 24 cm, mlecznik 11 cm, cukiernica 16 cm; srebrna próba: 1, państwowa punca głowa Minerwy oraz monogram złotnika : gwiazdka i F.L. w rombie, waga: 2390 g. Cena wywoławcza: 15 000 zł 4. RUTH I WILLIAM GERTH, Chase Brass & Cooper Company Wazon art deco, ok. 1934 Mosiądz chromowany, mosiądz chromowany, wys. 23 cm, średnica podstawy 9 cm. Wazon w formie konstrukcji z rur umieszczonej na okrągłej podstawie Cena wywoławcza: 1250 zł RUTH GERTH (ur. 1897 r., zm. 1952 r.) i WILLIAM GERTH Ruth i William Gerth byli jednymi z najbardziej wpływowych i najważniejszych projektantów w firmie Chase and Brass Company. Twórcy najbardziej nowatorskich form i najlepiej sprzedających się przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych w historii firmy. Chase Brass & Copper Company firma założona w 1876 r. w Waterbury w Connecticut w Stanach Zjednoczonych, w 1930 roku rozpoczęła linię chromowanych, mosiężnych i miedzianych przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych pod nazwą Speciality Line. Dla firmy Chase projektowali czołowi projektanci wzornictwa tamtych czasów, jak Walter von Nessen, Rockwell Kent, Lurelle Guil, małżeństwo Gerth, Rusell Wright, Harry Laylon i wielu innych. Ich projekty dla Chase odegrały ważną rolę w kształtowaniu wyjątkowego charakteru amerykańskiego Art Deco. Linia Chase Specialty Line produkowana była około dwunastu lat, aż do 1942 roku. Powstało w tym czasie ponad 500 przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych i ponad 500 lamp i opraw oświetleniowych Chase Company. 6

5. ALEXANDER STURM Para podstawek do jajek, Wiedeń, 1920 Srebro, wys.: 9,5 cm; próba: 3 ; sygn. puncą austriacką, puncą warsztatową oraz nr 67499, waga: 216 g. Cena wywoławcza: 1450 zł 6. MLECZNIK, SZWAJCARIA, PRZED 1934 r. Srebro, wysokość: 6,5 cm, śr.: 10 cm; próba: 835, waga: 108 g; sygn. państwowa kuropatwa, ryty numer 1976. Cena wywoławcza: 400 zł 7

7. MOSER, KARLSBAD Wazon, lata 20. XX w. Szkło, szlifowane, o ośmiobocznej stopie, i szlifach poziomych i pionowych, wysokość: 15 cm; na spodzie trawiona sygnatura: Moser Karlsbad. Cena wywoławcza: 700 zł MOSER Historia Huty szkła Moser rozpoczęła się w roku 1857, gdy Ludwig Moser założył w Karlowych Varach (ówczesnym Karlsbadzie) pracownię zdobniczą i sklep ze szkłem. Huta szkła założona w Dworach koło Karlowych Warów rozpoczęła produkcję w 1893 roku pod nazwą Ludwig Moser & Söhne, specjalizując się w produkcji szkła według własnej technologii- tak zwany kryształ bezołowiowy (czeski kryształ). Ludwog Moser posiadał oficjalny tytuł dostawcy szkła na dwór Franciszka Józefa I, zaopatrywał Perskiego szacha i angielskiego króla Edwarda VII. 8. BACCARAT Wazon Baccarat, Francja, 1920/30 Szkło bezbarwne, szlifowane, wysokość: 24,6 cm; na spodzie sygnatura: Baccarat France Cena wywoławcza: 1900 zł BACCARAT Słynna fabryka produkująca wysokiej jakości szkło kryształowe powstała w 1764 roku w Baccarat Produkcja wysokiej klasy kryształów (żyrandoli czy butelek perfum) zapewniła przedsiębiorstwu ogólnoświatową reputację. W 1907 roku do asortymentu Baccarat dołączyły flakony do perfum największych kreatorów: Coty, Elizabeth Arden, Guerlain, Dior, Montana, Versace, Lancome. Asortyment Baccarat to przedmioty dekoracyjne takie: jak świeczniki, lichtarze, wazony, zastawy stołowe: kielichy i karafki i wiele innych bibelotów i przedmiotów codziennego użytku. 8

9. SZAFA, l. 20./30. XX w. Szafa fornirowana brzozą falistą lub cytryną i czeczotą topolową, z pięcioma komorami, dwiema zamkniętymi drzwiczkami (z lewej strony wyższymi, jednoskrzydłowymi, z prawej dwuskrzydłowymi), pozostałe klapą i przesuwnymi taflami szklanymi, wymiary: wys. 136 x 146 x 49 cm. Mebel o prostych ściankach kontrastowanych z łukowatymi podporami i obrzeżami blatów o profilu półwałka. Cena wywoławcza: 1900 zł 10. KREDENS - POMOCNIK, l. 20./30. XX w. Kredens fornirowany brzozą falistą lub cytryną i czeczotą topolową, z dwiema komorami, prawa wyższa, z jednoskrzydłowymi drzwiczkami, lewa z dwiema szufladami; powyżej mieszczące się pod blatem wnęki, wymiary: 54 x 62 x 30 cm. Mebel o prostych ściankach kontrastowanych z łukowatymi podporami i obrzeżami blatów o profilu półwałka. Cena wywoławcza: 900 zł 9

11. MARCEL BREUER Para foteli Wassily Lounge Chair / B3 Chair, producent Knoll, 1925/do 1989 r. Skóra bydlęca, stal chromowana, wym.: 77 x 76 x 70 cm, tłoczona sygnatura M Breuer w lewym górnym rogu oparcia. Stan dobry, uszkodzona skóra na siedzisku jednego fotela. Cena wywoławcza: 4000 zł MARCEL BREUER (ur. 1902 r., zm. 1981 r.) Architekt i projektant form przemysłowych pochodzenia węgierskiego, działający w Niemczech, Wielkiej Brytanii i USA. Jeden z największych architektów i projektantów XX w. Przedstawiciel funkcjonalizmu i stylu międzynarodowego. Jeszcze jako student Bauhausu objął kierownictwo pracowni meblarskiej. Na początku lat 30. został kierownikiem pracowni Waltera Gropiusa. Wraz z nim przeniósł się do USA gdzie objął stanowisko profesora w Harvardzie. Od 1946 r. rozwinął samodzielną praktykę w Nowym Jorku. Projektował formy przemysłowe, budynki biurowe, domy jednorodzinne. Prezentowany w 1925 roku fotel Wassily, znany również jako Model B3, to jeden z jego najsłynniejszych projektów i jednocześnie jedno z najbardziej rozpoznawalnych i najważniejszych dzieł światowego dizajnu. Według tradycji miał być zaprojektowany do domu malarza Wassily Kandinsky'ego, swoją nazwę zyskał jednak dopiero kilka dekad później, za sprawą włoskiego producenta, który wznowił produkcję krzesła. Uznawany za pierwszy mebel wykonany całkowicie z metalowych rurek. Inspiracją dla konstrukcji miała być kierownica roweru Breuera Adler. Po raz pierwszy zostały wyprodukowane pod nazwą Model B3 przez firmę Thonet w końcu lat 20. XX w. Po II wojnie światowej firma Gavina zaczęła produkować fotel w jego najbardziej znanej skórzanej wersji. Od 1968 roku właścicielem Gaviny został Knoll, który do dziś produkuje meble projektu Marcela Breuera. 10

12. FABRYKA ŻYRANDOLI ELEKTRYCZNYCH ANTONIEGO MARCINIAKA SA W WARSZAWIE Lampa na biurko, model nr 1057, l. 30. XX. Lampa mosiężna, niklowana. Wymiary: wys. 42, szer. klosza 25 cm, szer. ok. 22 cm; sygn. A. Marciniak, na spodzie wybity numer 1057. Cena wywoławcza: 2000 zł FABRYKA ŻYRANDOLI ELEKTRYCZNYCH ANTONIEGO MARCINIAKA SA W WARSZAWIE (zał. 1910) Fabryka powstała w 1910 roku, jako mała pracownia brązownicza. W 1923 roku została przekształcona w Spółkę Akcyjną i stała się jednym z największych w kraju producentów elektrycznego oświetlenia. O wysokiej renomie, jaką cieszyły się wyroby firmy świadczą duże zamówienia rządowe m.in. do gmachu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, do Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w tym do gabinetu ministra Józefa Becka oraz do Zameczku prezydenta Ignacego Mościckiego. Lampy wykonywano z dużą dbałością o materiały odlewano z brązu, mosiężne polerowano, niklowane polerowano, oksydowano i chromowano. W 1923 roku Firma Marciniaka nawiązała stałą współpracę z profesorem warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych (późniejszej ASP) znanym grafikiem Edmundem Bartłomiejczykiem, który do czasów wojny był kierownikiem artystycznym w fabryce i twórcą zapewne większości projektów lamp i żyrandoli. Źródło: Hubert Bilewicz, Żyrandole wykwintne. O oprawach oświetleniowych warszawskiej firmy Antoniego Marciniaka, w: Wiadomości IWP Design, nr 1-2, 1994, s. 80 82. 13. STÓŁ DO GRY, l. 20./30. XX w. Stolik kwadratowy i 4 krzesła sprężynujące z rurek stalowych oksydowanych na czarno i giętej sklejki, stół, wymiary: wys. 66,5 x 74 x 74 cm; 4 krzesła: wys. 84, szer. 39 cm, gł. 39cm; Szkielety mebli wykonane z pojedynczych rurek o załamanej linii, w stole tworzącej zamknięty obwód, w krzesłach otwarty od góry. Blat stołu drewniany, z prostym obramieniem ujmującym nieznacznie obniżoną część środkową. Krzesła podparte na dwóch frontowych nogach, zagiętych u dołu w poziomą, stabilizującą podstawę, u góry przechodzące w boczne ramiaki siedzenia i oparcia. Siedzenia płytowe, esowate, od frontu półkoliście wywinięte; oparcia analogiczne, wygięte w linii pleców. Pierwsze tego rodzaju fotele i krzesła z elastycznym szkieletem z rurek stalowych umożliwiającym lekkie kołysanie zaprojektowali M. Breuer i M. Stam, w latach 1926-1927. Dzięki swojej trwałości, lekkości i funkcjonalności nalazły zastosowanie nie tylko we wnętrzach mieszkalnych, ale także w biurach, sklepach, szpitalach, budynkach użyteczności publicznej. Cena wywoławcza: 4500 zł 11

14. ZEGAR KWADRANSOWY ART DECO, l. 20./30. XX w. Skrzynia fornirowana, okleina orzechowa, szkło szlifowane, wymiary 61 x 35 x 17 cm. Cena wywoławcza: 1800 zł 15. ZEGAR KOMINKOWY ART DECO, l. 20./30. XX w. Obudowa z marmurowa. Wymiary: 26 x 39 x 12,5 cm. Cena wywoławcza: 1200 zł 16. DUCADO, NIEMCY Zegar wiszący, l. 60. XX w. Skrzynia drewniana. Wymiary: 26 x 22 x 6 cm. Cena wywoławcza: 700 zł 12

17. GABINET ART DECO, l. 20./30. XX w. Biurko i szafa biblioteczna w okleinie orzechowej, biurko wymiary: wysokość 76 cm, szerokość 166 cm, głębokość 82 cm; biblioteka wymiary: wysokość 172 cm, szerokość 228 cm, 50 cm. Cena wywoławcza: 9000 zł 18. FABRYKA MEBLI GIĘTYCH MAZOWIA, RADOMSKO Fotel, 1913/1939 Fotel z drewna giętego, tapicerowany, wymiary: 83,5 x 55 x 54 cm; oryginalna nalepka: Mazowia Radomsko. Cena wywoławcza: 900 zł FABRYKA MEBLI GIĘTYCH MAZOWIA Historia zakładu Mazowia wiąże się osobą Michaela Thoneta wiedeńskiego wynalazcy prekursorskiej metody gięcia drewna bukowego. Ogromna popularność mebli robionych techniką gięcia na gorąco sprawiła, że synowie Michaela Thoneta August i Karol zaczęli zakładać w Europie kolejne fabryki mebli również w Polsce. W latach 80. XIX w. wybudowali w Radomsku dużą Fabrykę Mebli Giętych Bracia Thonet (Thonet Mundus), co przyczyniło się do powstania dużego ośrodka meblarstwa w Radomsku. W 1913 roku uruchomiono tu również inne fabryki mebli giętych, które produkowały podobny asortyment wyrobów z giętego drewna, jak Zakład Produkcji Mebli Giętych Ksawery Wünsche i S-ka czy duża wytwórnia mebli giętych Mazowia, która w została zamknięta w 1939 roku. 13

19. ŻYRANDOL ART DECO, l. 20. XX w. Stal niklowana, pięcioramienny, wymiary: wys. 88 cm, szer. ok. 68 cm. Cena wywoławcza: 4200 zł 20. ŻYRANDOL ART DECO, l. 20. XX w. Metal niklowany, szkło barwione, trawione; wymiary: 82 x 60 x 60 cm. Cena wywoławcza: 2000 zł 14

21. SÈVRES, FRANCJA Wazon, wczesne l. 20. XX w. Szkło kryształowe, wymiary: 13 x 7,5 x 7,5 cm; sygn. trawiona na spodzie: Sevres FRANCE. Cena wywoławcza: 200 zł 22. RENÉ JULES LALIQUE Misa, l. 30./40. XX wieku Szkło, wymiary: wys.: 6,5 cm, śr.: 33 cm; sygn. diamentowym piórem na spodzie misy. Cena wywoławcza: 2900 zł 23. RENÉ JULES LALIQUE Misa, l. 30./40. XX wieku Szkło, wymiary: wys.: 9,5 cm, śr.: 25,5 cm.; sygn. diamentowym piórem na spodzie misy. Cena wywoławcza: 2400 zł RENÉ JULES LALIQUE (ur. 1860 r., zm. 1945 r.) Artysta tworzący w szkle, jubiler. Zajmował się wyrobem butelek na perfumy, waz, wazonów, świeczników, zegarków, biżuterii i podobnych form sztuki użytkowej. Pracował dla firm jubilerskich, m.in: Cartier, Boucheron. W 1884 założył wraz z jubilerem Varenne firmę Lalique & Varenne. W następnym roku założył własną firmę produkującą wyroby według jego własnych projektów. W roku 1908 zaczął produkcję flakonów do perfum dla firmy François Coty. Od roku 1911 zaczął tworzyć wyłącznie w szkle. Francuski jubiler i projektant odkrył dla świata dwa rodzaje szkła - opalizujące, które znane było wcześniej, ale nigdy nie miało tak dekoracyjnego charakteru i kryształowe szkło prasowane. To ostatnie powstaje przez wtłaczanie szkła przechowywanego w ceramicznych naczyniach do metalowych form za pomocą prasy. Nowatorstwo Lalique'a polegało na tym, że po wyjęciu z form szkło było jeszcze ręcznie rzeźbione i polerowane - w ten sposób udało się połączyć produkcję masową (choć na małą skalę) z indywidualnym charakterem każdego egzemplarza. To właśnie projektowanie kryształowych przedmiotów przyniosło mu uznanie i światową sławę. Do dziś symbolem marki Lalique jest kryształ: satynowy, szkliście transparentny, mleczny albo barwiony. Założona przez René Lalique'a firma w dalszym ciągu produkuje biżuterię, flakoniki do perfum i przedmioty sztuki użytkowej: lampy, stoły, wazony, lustra. Jego prace poszukiwane są przez kolekcjonerów na całym świecie. 15

24. WŁADYSŁAW WINCZE, OLGIERD SZLEKYS, PRODUCENT SPÓŁDZIELNIA ARTYSTÓW ŁAD, WARSZTATY WYTWÓRCZE W KŁODZKU Krzesło Sarenka, projekt 1942, produkcja poł. l. 60. XX w. Drewno sosnowe, palone, lakier, 66 x 30 x 42 cm Cena wywoławcza: 500 zł OLGIERD SZLEKYS (ur. 1908 r., zm. 1980 r.) Architekt wnętrz, projektant mebli. Studia w l. 1928-1931 PSSZiPA Poznań, Wydział Architektury Wnętrz (prof.karol Maszkowski) 1931-1937 SSP Warszawa, Wydział Architektury Wnętrz, dyplom w 1939 r. W latach 1935-1950 pracował jako projektant w Spółdzielni Artystów ŁAD. W latach 1942-1944 prowadził własną pracownię doświadczalną (z W. Wincze i W. Jaworskim). Współpracował z BNEP, a następnie IWP. Należał do grona najwybitniejszych projektantów mebli Spółdzielni ŁAD. W latach 1945-1950 prowadził wraz z Władysławem Wincze spółkę autorską. Kontynuowali przedwojenny styl mebli. W małej firmie meblarskiej założonej wraz z Władysławem Jaworskim realizowali projekty przedwojenne, powstawały też prototypy, które produkował Ład po 1945 roku. WŁADYSŁAW WINCZE (ur. 1905 r., zm. 1992 r.) Aarchitekt wnętrz, projektant mebli. Studiował architekturę na Politechnice Warszawskiej (1925 1928), absolwent warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych: architektury wnętrz w pracowni Wojciecha Jastrzębowskiego (dyplom - 1949) oraz malarstwa pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego i Karola Tichego (dyplom - 1953). Asystent prof. J. Czajkowskiego w pracowni Kompozycji i Płaszczyzn (1936 1938); prowadził stolarnię w Warszawie 1940 1944; dyrektor Ładu 1945 1948; doradca ministra przemysłu ds. plastycznych; z-ca prof. w PWSSP we Wrocławiu 1948 r.; organizator i kierownik Zakładu Metalu i Drewna; dziekan Wydz. Architektury Wnętrz wrocławskiej PWSSP i kierownik Pracowni Architektury Wnętrz (1950 1972). 25. WŁADYSŁAW WOŁKOWSKI Krzesło wiklinowe, l. 50. XX w. Siedzisko wraz z oparciem wyplatane z wikliny, konstrukcja drewniana, stan dobry, na siedzisku brakujące elementy wikliny. Cena wywoławcza: 1000 zł WŁADYSŁAW WOŁKOWSKI (ur. 1902 r., zm. 1986 r.) Studiował malarstwo, architekturę i pedagogikę na ASP w Warszawie. Tworzył rzeźby, przedmioty użytkowe i meble, używając wikliny, trzciny, słomy, sznurów konopnych i lnianych, drewna, piór (rzadziej metalu, szkła, mas plastycznych i bambusa). Ponieważ miał solidne podstawy wiklinowego rzemiosła, wszystko wyplatał sam. Jeszcze przed II wojną światową prace Wołkowskiego cieszyły się wielkim powodzeniem, największy jego sukces to złoty medal przyznany w 1937 r. na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Jego twórczość była wielokrotnie nagradzana na licznych wystawach w kraju i za granicą m.in. w Berlinie, Paryżu, Mediolanie, Nowym Jorku. Meble kupiły królowe angielska i belgijska, Muzeum Ziemi w Sztokholmie, ambasada Polski w Berlinie i kilka innych instytucji. Jego prace były wystawiane Największy zbiór prac Władysława Wołkowskiego można dziś oglądać w jego muzeum w Olkuszu. 16

26. BIURKO ŻALUZJOWE, koniec l. 40./I poł. l. 50. XX w. Drewno, fornirowane drewnem orzechowym, dębowym i czereśniowym. Wymiary: 91 x 84 x 60 cm. Projekt artysty z kręgu polskich architektów projektantów, biurka te były między innymi na wyposażeniu salonów Mody Polskiej. Cena wywoławcza: 5000 zł 27. JOHANNES ANDERSEN, CFC Silkeborg, Dania Stolik Smile, 1957 Drewno teakowe, blat o wymiarach 134 x 52 cm, wys. 50 cm. Pod blatem półka o zaokrąglonym kształcie. Stan zachowania bardzo dobry, na blacie kilka ciemnych przebarwień. Cena wywoławcza: 5500 zł JOHANNES ANDERSEN (ur. 1903 r., zm. 1995 r.) Duński designer, projektował min. dla szwedzkiej firmy Trensum i CFC Silkeborg i C.F. Christensen. Jego stolik Smile jest jednym z najlepszych przykładów jego twórczości - funkcjonalny, zabawny i delikatny zarazem. Drewno teakowe z którego stolik został wykonany było surowcem faworyzowanym przez duńskich projektantów w latach 50. XX w. Projekt Andersena prezentuje wysoki poziom wykonawstwa, jaki udało się osiągnąć duńskiemu przemysłowi meblarskiemu. Precyzyjne wykończenie mebla, idealna gładkość powierzchni, obróbka drewna zachowująca naturalność materiału, tradycyjne, rzemieślnicze wyczucie formy, materiału i detali. Wyrafinowana forma stolika- rzeźby, wspaniałe proporcje i dbałość o każdy szczegół to doskonały przykład duńskiego designu z połowy XX w. 17

28. LUBOMIR TOMASZEWSKI, ZAKŁADY PORCELANY ĆMIELÓW W ĆMIELOWIE Serwis do kawy Dorota, 1962/63 Porcelana, dekoracja jednobarwna, natrysk wybierany, wys. imbryka 14,5 cm dł. 20 cm (brak przykrywki); sześć filiżanek, wymiary: wys. 6 cm, śr. ok. 7,5 cm; sześć spodków, wymiary: śr. 11,5 cm, mlecznik, wys. ok. 10 cm, cukiernica, wys. 5 cm. Cena wywoławcza: 3500 zł LUBOMIR TOMASZEWSKI (ur. 1922 r. w Warszawie) Studiował inżynierię oraz architekturę na Warszawskiej Politechnice, a następnie rzeźbę na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pracował jako projektant przemysłowy, zdobywając uznanie w Polsce i za granicą ( wystawy w Niemczech, Francji, Włoszech, Szwecji, Norwegji i ZSSR). W 1966 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie do zajmuje się rzeźbą. W latach 1967 1993 był profesorem na Wydziale Wzornictwa na Uniwersytecie w Bridgeport i Connecticut. Jego prace znajdują w kolekcjach prywatnych, korporacjach oraz muzeach, w USA, Europie Japonii. Lubomir Tomaszewski od 1961 roku prowadził w Zakładzie Szkła i Ceramiki w IWP badania nad skonstruowaniem nowego kształtu naczyń w żaden sposób nie nawiązującego do istniejących już form. W wyniku jego studiów m.in. nad cechami funkcjonalnymi, cechami fizycznymi płynów i mechaniką, powstały dwa serwisy (drugi serwis to Ina z 1962) o maksymalnie uproszczonej, zwartej bryle, pozbawione całkowicie wszystkich zbędnych detali i doklejanych elementów, jak ucho, czy wylew, nawiązujące do panujących wówczas tendencji stosowania form organicznych, biologicznych. To, co stanowi o nowatorstwie tego serwisu, to nieobrotowa forma imbryka w kształcie wysklepionej, zniekształconej powłoki półkuli. Serwis Tomaszewskiego o nowoczesnych formach, które nadawały mu charakteru dekoracyjnej rzeźby jest wyjątkiem w skali światowej. Wzbudził zainteresowanie m.in. Rosenthala, właściciela Studio Line. Dziś znajduje się m.in. w zbiorach Victoria and Albert Museum w Londynie i MN w Warszawie. 29. ZAKŁADY PORCELANY CHODZIEŻ W CHODZIEŻY Serwis kawowy, l. 60. XX w. Porcelana, szkliwiona, malowana, wymiary: dzbanek: wysokość 17,5 cm, śr. ok. 10 cm (brak przykrywki); 5 filiżanek, wys. 4,5 cm, śr. 6,5 cm, 5 spodków, śr. 11,5 cm, mlecznik, wys. 11,5 cm, śr.: 6,5 cm, cukiernica, wys. ok. 8 cm, śr. ok. 9 cm, sygn. na spodzie oraz ręczne sygnatury. Cena wywoławcza: 1800 zł 18