Ogólnopolskie Sympozjum Nauka i przemysł metody spektroskopowe w praktyce, nowe wyzwania i możliwości W dniach 4 6 czerwca 2013 r. na Wydziale Chemii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie (UMCS) po raz szósty odbyło się Ogólnopolskie Sympozjum Nauka i przemysł metody spektroskopowe w praktyce, nowe wyzwania i możliwości, którego organizatorami były Wydział Chemii UMCS, Polskie Towarzystwo Chemiczne i Instytut Nawozów Sztucznych w Puławach (INS). Spotkanie objęte było honorowym patronatem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W Sympozjum wzięło udział ponad 190 osób, wygłoszonych zostało 71 wykładów i komunikatów oraz przedstawiono 115 posterów. Wzorem lat ubiegłych Sympozjum towarzyszyła monografia Nauka i przemysł metody spektroskopowe w praktyce, nowe wyzwania i możliwości pod redakcją prof. Zbigniewa Hubickiego licząca 964 strony (ISBN 978-83-937272-0-9). Sympozjum otworzył prof. Stanisław Michałowski, JM Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Głos zabrał również prof. Władysław Janusz, Dziekan Wydziału Chemii UMCS, prof. Bogusław Buszewski (UMK), prezes Polskiego Towarzystwa Chemicznego oraz prof. Cezary Możeński, dyrektor INS w Puławach. Prof. Zbigniew Hubicki, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego i Naukowego Sympozjum otwierając sesję plenarną, podobnie jak przedmówcy, życząc owocnych obrad podkreślił, że badania prowadzone w polskich uczelniach i instytutach badawczych muszą być prowadzone w ścisłej współpracy z producentami i ludźmi biznesu. Do tego też w swym wykładzie nawiązywał prof. B. Buszewski ( Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy? Człowiek a postęp cywilizacji ). Interesujący wykład o narzędziach analitycznych do oznaczania poziomów emisji związków organicznych uwalnianych z elementów wyposażenia pomieszczeń zamkniętych zaprezentował także prof. Jacek Namieśnik (PG). Kolejny wykład wygłosiła prof. Barbara Kubica, która omówiła oznaczanie poziomu aktywności 137 Cs oraz stężeń wybranych metali ciężkich w glebach wschodniej części Karpat Fliszowych. Sesję plenarną zakończył wykład prof. Violetty Patroniak (UAM) o architekturach supramolekularnych w nowych kompleksach jonów metali przejściowych. Następnie obrady odbywały się w trzech równoległych sekcjach. W trakcie pierwszej sekcji swoje wystąpienia prezentowali m.in. prof. Marek Smolik (PŚ), prof. Rajmund Michalski (IPIŚ, PAN) 1
prof. Andrzej Maciejewski (UAM), prof. Leszek Rycerz (PWr), dr hab. Dorota Kołodyńska (UMCS), prof. Jerzy Gęga (PCz) oraz mgr Maciej Kowalczyk (UMCS). Obrady drugiej sekcji zdominowane były przez przedstawicieli poznańskich uczelni tj. Uniwersytetu Medycznego (dr Judyta Cielecka-Piontek - Zastosowanie spektroskopii FT-IR i Ramana w ocenie jakości leków z grupy cefalosporyn, dr Tomasz Pospieszny - Synteza, właściwości i zastosowanie nowych steroidowych koniugatów o aktywności biobójczej) i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (dr Dagmara Insińska- Rak - Metody spektroskopowe w badaniu fotochemii ryboflawiny i jej pochodnych). O technikach ekstrakcyjnych w analizie wybranych leków przeciwhistaminowych mówiła mgr Ilona Kiszkiel (UB), zaś mgr Anna Watros z INS w Puławach o komponowaniu składu ekstraktów roślinnych przy pomocy metody powierzchni odpowiedzi. Wystąpienie mgr Marty Piątkowskiej dotyczyło natomiast pozostałości leków weterynaryjnych w jajach. W sesji popołudniowa poświęcona była zagadnieniom związanym z charakterystyką wypełnień stomatologicznych (mgr Zuzanna Okulus, PP i mgr Alina Krawczyk z UAM), synchroniczną spektroskopią fluorescencyjną w analizie równowag prototropowych pochodnych 5-deazaalloksazyn (dr Dorota Prukała, UAM), chromatografią biopartitioningu w ocenie przenikalności przez skórę wybranych składników ekstraktów roślinnych (mgr Katarzyna Stępnik, UMCS) z właściwościami elektrycznymi miodu (mgr Bartosz Paszkowski, IAF PAN). Uczestnicy Sympozjum mogli także dowiedzieć się o jakości oznaczania form specjacyjnych chromu i arsenu w wodzie techniką HPLC-ICP-MS (prof. Danuta Barałkiewicz, UAM), oznaczania wanadu w próbkach gleb (prof. Barbara Marczewska, KUL), wykorzystaniu spektrometrii alfa i gamma do celów geochronologicznych i oznaczaniu aktywności 137 Cs w próbkach gleb Karpat Fliszowych (dr Katarzyna Szarłowicz i dr Marcin Stobiński z AGH). Wystąpienia swe prezentowali również pracownicy UMCS: prof. Ryszard Dobrowolski, dr Mirosław Kulik, mgr Marek Reszka, dr Jolanta Nieszporek i mgr Sylwia Turczyniak, a także dr Grzegorz Rotko z PK. W tym dniu odbyła się również kolacja integracyjna w w Agit Hotel Congress & SPA w Lublinie. Drugi dzień obrad Sympozjum otworzył referat prof. Mirosława Karbowiaka z PWr związany z wykorzystaniem kompleksów i nanocząsteczek związków lantanowców jako komponentów luminescencyjnych materiałów hybrydowych. Następnie dr Małgorzata Kaczmarek omówiła chemiluminescencję układów zawierających jony lantanowców i jej zastosowanie w analizie chemicznej leków. Dr 2
Rafał Janicki (PWr) omówił właściwości strukturalne i spektroskopowe kompleksów Ln(III) z węglanami. Uczestnicy Sympozjum mieli okazję wysłuchać także szeregu interesujących wykładów z chemii koordynacyjnej (mgr Michał Zawiszak, UAM; dr Romualda Bregier-Jarzębowska, UAM; mgr Martyna Nowak). Obrady sekcji zakończyły wystąpienia przedstawicieli firm Candela, (mgr inż. Adam Jastrząb), Prevac (mgr inż. Stanisław Frysztak), Perlan Technologies (mgr Monika Stochaj- Yamani), Sartorius (mgr Łukasz Pietura) oraz Shim-Pol (dr hab. Marek Szklarczyk) omawiające najnowsze rozwiązania aparaturowe oferowane przez w/w Firmy. W ramach równolegle odbywającej się w tym dniu drugiej sekcji dr Przemysław Zalewski z UM w Poznaniu zaprezentował tematykę związaną z zastosowaniem spektroskopii FT-IR i Ramana w ocenie jakości leków z grupy cefalosporyn, dr Emilia Fornal z KUL mówiła o wykorzystaniu wysokorozdzielczej spektrometrii mas sprzężonej z chromatografią cieczową w kontroli produktów na zawartość substancji psychoaktywnych, dr Agata Głuszyńska z UAM o spektroskopii dichroizmu kołowego jako metodzie chiralooptycznej stosowana w analizie DNA, zaś Ewa Krystkowiak z UAM o zastosowaniu 6-aminokumaryny jako sondy do badań międzycząsteczkowych wiązań wodorowych w roztworach. Następnie wykład Teoria i eksperyment w badaniach spektroskopowych nad tautomerią pochodnych pirazolinonu o aktywności przeciwbakteryjnej zaprezentowała dr hab. Monika Pitucha z UM w Lublinie. Kolejnymi prelegentami byli dr Anna Przybył z UAM (Synteza i analiza amidowych pochodnych (-)-cytyzyny), mgr Marta Szewczyk z UAM (Synteza i właściwości spektroskopowe fluorowanych estrów kwasów fosfonowych), dr Anna Dembska z UAM (Fluorescencyjne sondy oligonukleotydowe na bazie i- motywów oraz g-kwadrupleksów), mgr inż. Tomasz Buchwald (Badania zmian składu i struktury szkliwa we wczesnym stadium próchnicy metodami spektroskopii optycznej), mgr Marta Hryniewicka z UB (Badania procesów wydzielania niektórych leków hipolipemicznych techniką SBSE), mgr inż. Iwona Mądrzak-Litwa z PP (Zastosowanie metod spektroskopowych w analizie związków heterocyklicznych) i mgr Joanna Maj z INS w Puławach (Walidacja i szacowanie niepewności procedury oznaczania miedzi i cynku metodą ICP-OES w surowcach i produktach roślinnych po ekstrakcji nadkrytycznej CO 2 na przykładzie aronii czarnej). Trzecia sekcja naukowa w tym dniu trwania Sympozjum dotyczyła natomiast badań realizowanych przez pracowników UMCS w Lublinie dr Barbary Charmas (Badania kalorymetryczne właściwości karbosili modyfikowanych hydrotermicznie), dr 3
Bożeny Czech (Ocena skuteczności zastosowania metod fotokatalitycznych do oczyszczania ścieków), dr Wiesławy Ćwikły-Bundyry (Zastosowanie glinokrzemianów szkieletowych w procesach adsorpcji i katalizy) oraz dr Elżbiety Grządki (Wpływ kolejności dodawania składników na wielkość adsorpcji gumy guar na powierzchni MnO 2 w obecności związków powierzchniowo czynnych). Wykłady w tym dniu wygłosili także dr inż. Kornelia Lewandowska z AGH (Badania spektroskopowe układów fuleren-chromofor organiczny dla zastosowań w optoelektronice) oraz przedstawiciele Politechniki Poznańskiej: mgr inż. Robert Skonieczny, dr hab. Mirosław Szybowicz i mgr Marcelina Bińczyk. Wśród prelegentów z UMCS znaleźli się: mgr Katarzyna Szewczuk-Karpisz (Właściwości adsorpcyjne układu tlenek chromu(iii) surowicza albumina wołowa), mgr Małgorzata Sęczkowska (Badanie procesu adsorpcji herbicydów w obecności substancji konkurujących) i mgr Małgorzata Zienkiewicz-Strzałka (Synteza i charakterystyka układów metali szlachetnych z uporządkowanymi materiałami krzemionkowymi). W ostatnim dniu trwania Sympozjum można było natomiast zapoznać się z tematami badawczymi związanymi ze spektroskopią Starka w ocenie czynników wpływających na wydajność barwnikowych ogniw słonecznych (dr hab. Agata Zdyb, PL), właściwościami sorpcyjnymi anionitów mocno zasadowych w stosunku do barwnika C.I. Direct Blue 71M (dr Monika Wawrzkiewicz, UMCS), spektrofotometryczną analizą kinetyki adsorpcji mieszaniny pestycydu i organicznej substancji towarzyszącej na węglu aktywnym (dr hab. Wojciech Marczewski, UMCS), wykorzystaniem technik spektroskopowych do charakterystyki hydroksyapatytu (dr Ewa Skwarek, UMCS), adsorpcją La(III), Eu(III) i Lu(III) na bentonicie (dr Agnieszka Gładysz-Płaska, UMCS), właściwościami usieciowanych kopolimerów zawierających w swojej strukturze ugrupowania sulfidowe, sulfinylowe i sulfonowe (dr Beata Podkościelna, UMCS), badaniami procesu redukcji jonów chromu(vi) na wybranych jonitach i sorbentach (dr Grzegorz Wójcik, UMCS), analizą spektroskopową chitozanu jako podstawą do modyfikacji popiołów lotnych (mgr Agnieszka Adamczuk, UMCS). Obrady sekcji zamknęły wystąpienia pracowników Laboratorium Analitycznego WCh UMCS: mgr Weroniki Sofińskiej-Chmiel (Zastosowanie jonitów bispikolinowych w procesie usuwania jonów Cu(II)) i mgr Michała Rawskiego (Badanie zawęglania katalizatora KCo/CeO 2 stosowanego w konwersji etanolu z wykorzystaniem mikroskopii elektronowej (TEM/STEM) i spektroskopii dyspersji energii promieniowania rentgenowskiego (XEDS). 4
Wzorem lat ubiegłych Sympozjum towarzyszyła sesja posterowa. Komitet Organizacyjny Sympozjum przyznał nagrody i wyróżnienia za najlepsze prace plakatowe. Trzy pierwsze nagrody otrzymali pracownicy UAM: dr Grażyna Bartkowiak, mgr Weronika Kozanecka i prof. Robert Pietrzak. Przyznano także wyróżnienia (mgr inż. Jolanta Pulit, PK; dr Elżbieta Grządka, UMCS oraz mgr Michał Rawski, UMCS i mgr Rafał Gałązka, IUNG Puławy). Fundatorami nagród zarówno dla wyróżnionych jak i wszystkich prelegentów Sympozjum były firmy Candela, INS, Avantor Performance Materials, PWN, Vetagro, JarMag, Lanxess, Dow, Standard. Warto nadmienić, że trakcie trwania sesji posterowej uczestnicy Sympozjum mogli zwiedzić Laboratorium Analityczne Wydziału Chemii UMCS oraz stoiska wystawowe. Mimo niesprzyjającej pogody i ulewnego deszczu nie zabrakło również chętnych do wspólnego zwiedzania Lublina. Na zakończenie obrad prof. Zbigniew Hubicki podziękował przewodniczącym poszczególnych sekcji oraz wszystkim prelegentom za ich trud i zaangażowanie w przygotowanie wystąpień. Wyraził również nadzieję na kolejne spotkanie w czerwcu 2014 roku i zaprosił wszystkich tym bardziej gorąco, że konferencja ta wpisze się w obchody jubileuszu 70-lecia istnienia UMCS w Lublinie, a ponadto towarzyszyć jej będzie równoległa konferencja studencka Nauka i przemysł lubelskie spotkania studenckie (informacje dostępne na stronie http://www.npms.umcs.lublin.pl). Dorota Kołodyńska (Komitet Organizacyjny) Fot.1. Otwarcie Sympozjum JM UMCS Stanisław Michałowski (fot. Emil Zięba) Fot.2-4.W trakcie obrad (fot. Emil Zięba) 5