ŚPIEWNIK KOLĘDOWY Seria Śpiewaj Polaku!
Kilka słów o projekcie: Śpiewaj Polaku! Chcąc zachęcić Was do wspólnego śpiewania i ułatwić Wam to - oddajemy w Wasze ręce pierwszy, opracowany przez nas śpiewnik z serii Śpiewaj Polaku!. Niniejszy Śpiewnik Kolędowy to wybór najpopularniejszych kolęd śpiewanych tradycyjnie w okresie świąt Bożego Narodzenia. Wspólne śpiewanie kolęd to jedna z najpiękniejszych polskich tradycji tych utworów jest kilkaset (sic!). Mamy swoje ulubione kolędy, które śpiewamy najczęściej, jednak... zazwyczaj znamy tylko pierwsze zwrotki. A już w trakcie kolędowania okazuje się, że każdy pamięta nieco inną wersję utworu. Nasz śpiewnik pomoże Wam w pełni cieszyć się wspólnym i harmonijnym śpiewaniem wszędzie - w domu, w samochodzie, w kościele... Śpiewnik jest przyjazny w obsłudze. Można go łatwo wydrukować na domowej drukarce lub w punkcie xero, ważne, aby każdy śpiewający miał własny egzemplarz. Dodatkowo, w śpiewniku znajdziecie wiele ciekawych informacji na temat tego, jak ważne jest śpiewanie. Niektóre z nich mogą Was zaskoczyć Zapraszam i życzę wiele radości ze wspólnego śpiewania kolęd. Piotr Gniado Szef Projektu Śpiewaj Polaku! Śpiewnik można pobrać w wersji elektronicznej - http://www.projektpolacy.pl/spiewaj-polaku
Spis treści Bóg się rodzi... 1 Cicha noc... 2 Lulajże Jezuniu... 3 Do szopy, hej pasterze... 5 Gdy się Chrystus rodzi... 6 Gdy śliczna Panna... 7 Jezus malusieńki...... 8 Mędrcy świata... 9 Mizerna, cicha, stajenka licha... 10 Pójdźmy wszyscy do stajenki...... 11 Przybieżeli do Betlejem...... 12 Triumfy Króla Niebieskiego... 13 Wśród nocnej ciszy...... 14 W żłobie leży...... 15 Hej, w dzień narodzenia... 16 Jak miła ta nowina... 17 Anioł Pasterzom mówił... 18 Oj, maluśki, maluśki... 19 Ciekawostki dotyczące śpiewania... 21 Projekt Polacy kilka słów o nas...... 25
Bóg się rodzi Bóg się rodzi, moc truchleje: Pan niebiosów obnażony! Ogień krzepnie, blask ciemnieje, ma granice Nieskończony! Wzgardzony okryty chwałą, śmiertelny Król nad wiekami; Cóż masz, niebo, nad ziemiany? Bóg porzucił szczęście swoje, wszedł między lud ukochany, dzieląc z nim trudy i znoje. Niemało cierpiał, niemało, żeśmy byli winni sami, W nędznej szopie urodzony, żłób Mu za kolebkę dano. Cóż jest, czym był otoczony? Bydło, pasterze i siano; Ubodzy! Was to spotkało, witać Go przed bogaczami, Potem i króle widziani cisną się między prostotą, niosąc dary Panu w dani: mirrę, kadzidło i złoto; Bóstwo to razem zmieszało z wieśniaczymi ofiarami, Podnieś rękę, Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą, w dobrych radach, w dobrym bycie wspieraj jej siłę swą siłą, dom nasz i majętność całą i wszystkie wioski z miastami! A Słowo ciałem się stało i mieszkało między nami. A Słowo ciałem się stało i mieszkało między nami. A Słowo ciałem się stało i mieszkało między nami. A Słowo ciałem się stało i mieszkało między nami. A Słowo ciałem się stało I mieszkało między nami. 1
Cicha noc Cicha noc, święta noc, pokój niesie ludziom wszem, a u żłobka Matka Święta czuwa sama uśmiechnięta, nad Dzieciątka snem. Cicha noc, święta noc, pastuszkowie od swych trzód biegną wielce zadziwieni, za anielskim głosem pieni, gdzie się spełnił cud. Cicha noc, święta noc, narodzony Boży Syn, Pan wielkiego majestatu, niesie dziś całemu światu odkupienie win. Cicha noc, święta noc, jakiż w tobie dzisiaj cud, w Betlejem Dziecina święta wznosi w górę swe rączęta błogosławi lud. 2
Lulajże Jezuniu Lulajże, Jezuniu, moja Perełko, lulaj, ulubione me Pieścidełko. Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj! A Ty Go, Matulu, w płaczu utulaj. Zamknijże znużone płaczem powieczki, utulże zemdlone łkaniem usteczki. Lulajże, Jezuniu... Lulajże, piękniuchny mój aniołeczku, lulajże, maluchny świata kwiateczku. Lulajże, Jezuniu... Lulajże różyczko najozdobniejsza, lulajże, lilijko najprzyjemniejsza. Lulajże, Jezuniu... Lulajże, przyjemna oczom Gwiazdeczko, lulaj, najśliczniejsze świata Słoneczko. Lulajże, Jezuniu... My z Toba tam w niebie spocząć pragniemy, Ciebie tu na ziemi kochać będziemy. Lulajże, Jezuniu... Matuniu kochana, już odchodzimy, małemu Dzieciątku przyśpiewujemy. Lulajże, Jezuniu... Cyt cyt cyt, już zaśnie małe Dzieciątko, patrz jeno, jak to śpi niby kurczątko. Lulajże, Jezuniu... Cyt cyt cyt, wszyscy się spać zabierajcie, mojego Dzieciątka nie przebudzajcie. Lulajże, Jezuniu... 3
Dzisiaj w Betlejem Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem wesoła nowina, że Panna czysta, że Panna czysta porodziła Syna. Maryja Panna, Maryja Panna Dzieciątko piastuje, i Józef Święty, i Józef Święty Ono pielęgnuje. Chrystus się rodzi, nas oswobodzi Anieli grają, Króle witają, pasterze śpiewają, bydlęta klękają, cuda, cuda ogłaszają. (bis) Chrystus się rodzi... Choć w stajeneczce, choć w stajeneczce Panna Syna rodzi przecież On wkrótce, przecież On wkrótce ludzi oswobodzi Chrystus się rodzi... I Trzej Królowie, i Trzej Królowie od wschodu przybyli i dary Panu, i dary Panu kosztowne złożyli Chrystus się rodzi... Pójdźmy też i my, pójdźmy też i my przywitać Jezusa Króla nad królmi, Króla nad królmi uwielbić Chrystusa Chrystus się rodzi... Bądźże pochwalon, bądźże pochwalon dziś, nasz wieczny Panie któryś złożony, któryś złożony na zielonym sianie Chrystus się rodzi... Bądź pozdrowiony, bądź pozdrowiony Boże nieskończony sławimy Ciebie, wsławimy Ciebie, Jezu niezmierzony Chrystus się rodzi... 4
Do szopy, hej pasterze Do szopy, hej pasterze, do Szopy, bo tam cud! Syn Boży w żłobie leży, by zbawić ludzki ród. Padnijmy na kolana, to Dziecię to nasz Bóg. Uczcijmy niebios Pana; miłości złóżmy dług. O Boże niepojęty, kto pojmie miłość Twą? Na sianie wśród bydlęty, masz tron i służbę swą. On Ojcu równy w Bóstwie opuszcza niebo swe. A rodzi się w ubóstwie i cierpi wszystko złe Bóg, Stwórca wiecznej chwały, Bóg godzien wszelkiej czci. Patrz, w szopie tej zbutwiałej, jak słodko On w niej śpi. Jezuniu mój najsłodszy, Tobie oddaję się. O skarbie mój najdroższy, racz wziąć na własność mnie. Śpiewajcie Aniołowie, pasterze, grajcie Mu. kłaniajcie się Królowie, nie budźcie Go ze snu. Śpiewajcie... Śpiewajcie... Śpiewajcie... Śpiewajcie... Śpiewajcie... 5
Gdy się Chrystus rodzi Gdy się Chrystus rodzi i na świat przychodzi, ciemna noc w jasności Promienistej brodzi. Aniołowie się radują, pod niebiosy wyśpiewują; Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo! Mówią do pasterzy, którzy trzód swych strzegli, aby do Betlejem czym prędzej pobiegli. Bo się narodził Zbawiciel Wszego świata Odkupiciel, Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo! O niebieskie Duchy i posłowie nieba, powiedzcie wyraźnie co nam czynić trzeba, Bo my nic nie rozumiemy ledwo od strachu żyjemy, Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo! Idźcie do Betlejem, gdzie Dziecię zrodzone, w pieluszki powite, w żłobie położone, Oddajcie Mu pokłon Boski, on osłodzi wasze troski. Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo! A gdy pastuszkowie wszystko zrozumieli, zaraz do Betlejem spiesznie pobieżeli I zupełnie tak zastali jak Anieli im zeznali. Gloria, gloria, gloria, in excelsis Deo! 6
Gdy śliczna Panna Gdy śliczna Panna Syna kołysała, z wielkim weselem tak Jemu śpiewała: Li li li li laj, moje Dzieciąteczko, Li li li li laj, śliczne Paniąteczko. Bis Wszystko stworzenie, śpiewaj Panu swemu, pomóż w radości wielkiej sercu memu. Li li li li laj, wielki Królewiczu, Li li li li laj, niebieski Dziedzicu! Bis Sypcie się z nieba, liczni aniołowie, śpiewajcie Panu, Niebiescy duchowie. Li li li li laj mój wonny kwiateczku, Li li li li laj w ubogim żłóbeczku. Bis Przybądźcie z Nieba, święci Aniołowie śpieszcie do ludzi z pokojem, posłowie. Li li li li laj, wielki Królewiczu, Li li li li laj, niebieski Dziedzicu! Bis Łączcie się w dziękach, wszystkie ziemskie dzieci. niechaj się miłość w sercach waszych nieci. Li li li li laj, drogi Zbawicielu, Li li li li laj, nasz Odkupicielu! Bis Cicho wietrzyku, cicho południowy, cicho powiewaj, niech śpi Panicz nowy, Li li li li laj, mój wdzięczny Synaczku, Li li li li laj, miluchny Robaczku. Bis 7
Jezus malusieńki... Jezus malusieńki leży wśród stajenki, płacze z zimna, nie dała Mu matusia sukienki. Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła, w który Dziecię owinąwszy, siankiem Je okryła, Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki, we żłobie Mu położyła siana pod główeczki. Dzieciąteczko kwili, Matusieńka lili, w nóżki zimno, żłóbek twardy, stajenka się chyli. Gdy dziecina kwili, patrzy w każdej chwili, na Dzieciątko Boskie w żłóbku, oko Jej nie myli. Panienka truchleje, a mówiąc łzy leje: o mój Synu! Wola Twoja, nie moja się dzieje. Tylko nie płacz, proszę, bo żalu nie zniosę, dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę. Pokłon oddawajmy, Bogiem je wyznajmy, to Dzieciątko ubożuchne ludziom ogłaszajmy. 8
Mędrcy świata Mędrcy świata, Monarchowie, gdzie śpiesznie dążycie? Powiedzcież nam, Trzej Królowie, chcecie widzieć Dziecię? Ono w żłobie, nie ma tronu, i berła nie dzierży, a proroctwo Jego zgonu, już się w świecie szerzy. Mędrcy świata, złość okrutna, Dziecię prześladuje. Wieść okropna, wieść to smutna, Herod spisek knuje. Nic monarchów nie odstrasza, ku Betlejem śpieszą, gwiazda Zbawcę im ogłasza, nadzieją się cieszą. Przed Maryją stają społem, niosą Panu dary. Przed Jezusem biją czołem, składają ofiary. Trzykroć szczęśliwi Królowie, któż Wam nie zazdrości? Cóż my damy, kto nam powie, pałając z miłości? Tak, jak każą nam kapłani, damy dar troisty: Modły, pracę niosąc w dani, i żar serca czysty. To kadzidło, mirrę, złoto. Niesiem, Jezu szczerze, co dajemy Ci z ochotą, od nas przyjm w ofierze. 9
Mizerna, cicha, stajenka licha Mizerna, cicha, stajenka licha, pełna niebieskiej chwały, oto leżący, przed nami śpiący w promieniach Jezus mały. Nad Nim Anieli w locie stanęli i pochyleni klęczą z włosy złotymi, z skrzydły białymi, pod malowaną tęczą. Radość na ziemi, Pan nad wszystkimi roztacza blask poranny przepaść zawarta, upadek czarta, zstępuje Pan nad Pany. Wielkie zdziwienie: wszelkie stworzenie, cały świat orzeźwiony; Mądrość mądrości, Światłość światłości, Bóg-Człowiek tu wcielony. I oto mnodzy ludzie ubodzy radzi oglądać Pana, pełni natchnienia, pewni zbawienia, upadli na kolana. Hej, ludzie prości, Bóg z wami gości, skończony czas niedoli! On daje siebie, chwała na niebie, mir ludziom dobrej woli. 10
Pójdźmy wszyscy do stajenki... Pójdźmy wszyscy do stajenki, do Jezusa i Panienki! Powitajmy maleńkiego i Maryję, Matkę Jego. Witaj, Jezu ukochany, od Patriarchów czekany. Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony. Witaj, Dzieciąteczko w żłobie, wyznajemy Boga w Tobie. Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy. Witaj, Jezu nam zjawiony; witaj, dwakroć narodzony, raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z Matki człowiekiem. Któż to słyszał takie dziwy? Tyś człowiek i Bóg prawdziwy. Ty łączysz w Boskiej Osobie dwie natury różne sobie. O szczęśliwi pastuszkowie, któż radość waszą wypowie! Czego Ojcowie żądali, wyście pierwsi oglądali. O Jezu, nasze kochanie, czemu nad niebios mieszkanie przekładasz nędzę, ubóstwo, i wyniszczasz swoje Bóstwo? Miłości to Twojej dzieło z miłości początek wzięło. Byś nas zrównał z Aniołami, poniżasz się między nami. Spraw to, Jezu, Boskie Dziecię niech Cię kochamy nad życie; niech miłością odwdzięczamy miłość, której doznawamy. Święta Panno, Twa przyczyna niech nam wyjedna u Syna, by to Jego narodzenie zapewniło nam zbawienie. 11
Przybieżeli do Betlejem... Przybieżeli do Betlejem pasterze, grając skocznie Dzieciąteczku na lirze. Oddawali swe ukłony w pokorze Tobie, z serca ochotnego, o Boże! Anioł Pański sam ogłosił te dziwy, których oni nie słyszeli, jak żywi. Oto Mu się wół i osioł kłaniają, Trzej Królowie podarunki oddają Dziwili się napowietrznej muzyce, i myśleli: co to będzie za Dziecię? I Anieli gromadami pilnują, Panna czysta wraz z Józefem piastują. Poznali Go Mesjaszem być prawym, narodzonym dzisiaj Panem łaskawym. My Go także Bogiem, Zbawcą już znamy i z całego serca wszyscy kochamy. Chwała na wysokości, chwała na wysokości, a pokój na ziemi. Chwała na wysokości Chwała na wysokości Chwała na wysokości Chwała na wysokości Chwała na wysokości Chwała na wysokości Chwała na wysokości 12
Triumfy Króla Niebieskiego Triumfy Króla Niebieskiego zstąpiły z nieba wysokiego. Pobudziły pasterzów, dobytku swego stróżów, Śpiewaniem, śpiewaniem, śpiewaniem. Chwała bądź Bogu w wysokości, a ludziom pokój na niskości. Narodził się Zbawiciel, dusz ludzkich Odkupiciel, Na ziemi, na ziemi, na ziemi. Zrodziła Maryja Dziewica Wiecznego Boga bez rodzica, By nas z piekła wybawił, a w niebieskich postawił. Pałacach, pałacach, pałacach. Pasterze w podziwieniu stają, triumfu przyczynę badają, Co się nowego dzieje, że tak światłość jaśnieje. Nie wiedzą, nie wiedzą, nie wiedzą. Że to Bóg, gdy się dowiedzieli, swej trzody w polu odbieżeli, Śpiesząc na powitanie do Betlejemskiej stajni. Dzieciątka, Dzieciątka, Dzieciątka. Niebieskim światłem oświeceni, pokornie przed nim uniżeni, Bogiem Go być prawdziwym z serca afektem żywym. Wyznają, wyznają, wyznają. I które mieli z sobą dary Dzieciątku dają na ofiary: przyjmij, o Narodzony nas i dar przyniesiony. Z ochotą, z ochotą, z ochotą. A potem Maryi cześć dają, za Matkę Boską Ją uznają. Tak nas uczą przykładem, jak iść mamy Ich śladem Statecznie, stateczne, statecznie 13
Wśród nocnej ciszy... Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi: Wstańcie, pasterze, Bóg się wam rodzi. Czym prędzej się wybierajcie, do Betlejem pośpieszajcie, przywitać Pana. Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie, z wszystkimi znaki, danymi sobie. Jako Bogu cześć Mu dali, a witając zawołali, z wielkiej radości. "Ach witaj, Zbawco; z dawna żądany, tyle tysięcy lat wyglądany! Na Ciebie króle, prorocy, czekali, a Tyś tej nocy - nam się objawił". I my czekamy na Ciebie, Pana, a skoro przyjdziesz na głos kapłana. Padniemy na twarz przed Tobą, wierząc, żeś jest pod osłoną, chleba i wina. 14
W żłobie leży... W żłobie leży, któż pobieży kolędować Małemu? Jezusowi Chrystusowi, dziś nam narodzonemu? Pastuszkowie przybywajcie, Jemu wdzięcznie przygrywajcie, jako Panu naszemu. My zaś sami z piosneczkami za wami pośpieszymy. A tak tego Maleńkiego niech wszyscy zobaczymy: jak ubogo narodzony, płacze w stajni położony, więc Go dziś ucieszymy. Naprzód tedy, niechaj wszędy zabrzmi świat w wesołości. Że posłany, nam jest dany Emanuel w niskości. Jego tedy przywitajmy, z Aniołami zaśpiewajmy: "Chwała na wysokości". Witaj, Panie, cóż się stanie że rozkosze niebieskie, opuściłeś, a zstąpiłeś na te niskości ziemskie. "Miłość moja to sprawiła, By człowieka wywyższyła, Pod nieba empirejskie". 15
Hej, w dzień narodzenia Hej, w dzień narodzenia Syna Jedynego, Ojca Przedwiecznego, Boga prawdziwego wesoło śpiewajmy, chwałę Bogu dajmy. Hej, kolęda, kolęda! Panna porodziła niebieskie Dzieciątko, w żłobie położyła małe Pacholątko. Pasterze śpiewają, na multankach grają. Hej, kolęda, kolęda! Skoro pastuszkowie o ty m usłyszeli, zaraz do Betlejem czym prędzej bieżeli, witając Dzieciątko, małe pacholątko. Hej, kolęda, kolęda! A Klimas porwawszy barana jednego, i Staszek czym prędzej schwytawszy drugiego, tych bydlątek parę Panu na ofiarę. Hej, kolęda, kolęda! Kuba nieboraczek nierychło przybieżał, śpieszno, ni tak, ni siak wszystkiego odbieżał. Panu nie miał co dać, kazali mu śpiewać. Hej, kolęda, kolęda! Dobył tak wdzięcznego głosu baraniego, aż się Józef stary przestraszył od niego. Już uciekać myśli, ale drudzy przyszli Hej kolęda, kolęda! I tak wszyscy społem wokoło stanęli Panu maleńkiemu wesoło krzyknęli: Funda, funda, funda tota ritibunda Hej, kolęda, kolęda! 16
Wesołą nowinę Wesołą nowinę, bracia słuchajcie, niebieską Dziecinę ze mną witajcie. Jak miła ta nowina! Mów, gdzie jest ta Dziecina, byśmy tam pobieżeli i ujrzeli. Bogu chwałę wznoszą na wysokości, pokoj ludziom głoszą duchy światłości. Panna nam powiła Boskie Dzieciątko, pokłonem uczciła to Niemowlątko. Ktorego zrodziła, Bogiem uznała, i Panną, jak była, Panną została. Krolowie na wschodzie już to poznali i w judzkim narodzie szukać jechali. Gwiazda najśliczniejsza ich oświeciła, Do szopy w Betlejem zaprowadziła 17 Jak miła ta nowina... Jak miła ta nowina Jak miła ta nowina Jak miła ta nowina Jak miła ta nowina Znaleźli to Dziecię i Matkę Jego Tam idźcie, znajdziecie Syna Bożego! Już wiemy, gdzie Dziecina, wszyscy tam pobieżymy i ujrzymy. Jak miła ta nowina Jak miła ta nowina
Anioł Pasterzom mówił Anioł Pasterzom mówił: Chrystus się wam narodził. W Betlejem nie bardzo podłym mieście, narodził się w ubóstwie Pan waszego stworzenia! Chcąc się dowiedzieć tego poselstwa wesołego, bieżeli do Betlejem skwapliwie, znaleźli Dziecię w żłobie, Maryje z Józefem. Taki Pan chwały wielkiej uniżył się Wysoki, pałacu kosztownego żadnego nie miał zbudowanego, Pan waszego stworzenia! O dziwne narodzenie, nigdy nie wysłowione. Poczęła Panna Syna w czystości, porodziła w całości panieństwa swojego. Już się ono spełniło, co pod figurą było: Aarona różdżka zielona stała się nam kwitnąca i owoc rodząca. 18
Oj, maluśki, maluśki Oj, maluśki, maluśki, maluśki kiejby rękawicka albo li tez jakoby, jakoby kawałecek smycka. Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Cy nie lepiej by Tobie, by Tobie siedzieć było w niebie, wsak Twój Tatuś kochany, kochany nie wyganiał Ciebie. Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Tam wciornaska wygoda, wygoda, a tu bieda wsędzie, ta Ci teraz dokuca, dokuca. ta i potem będzie. Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Tam Ty miałeś pościółkę, pościółkę i miętkie piernatki, tu na to Twej nie stanie ubożuchnej Matki. Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Tam kukiołki jadałeś, jadałeś z carnuską i miodem, tu się tylko zasilać, zasilać musis samym głodem Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu 19
Tam pijałeś ceć jakie, ceć jakie słodkie małmazyje, a tu się Twoja gębusia, gębusia łez gorzkich napije. Tam ci zawsze słuzyły, słuzyły pseślicne Janioły, a tu lezys sam jeden, sam jeden jako palec goły Hej, co się więc takiego, takiego Tobie, Panie, stało, zeć się na ten kiepski świat, kiepski świat przychodzić zachciało. Matka Boska śpiwała, śpiwała Święty Józef przygrywał Piter, Paweł tańcował, tańcował, a Duch Święty ziewał. Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Śpiewajcież i grajcież Mu, Małemu, Małemu Cóż Ci oddam panie, mój Panie, mój Panie Chyba me piosnecki, Albo li też te moje, te moje lipowe skrzypecki. 20
Ciekawostki dotyczące śpiewania Chcesz zwiększyć swoją inteligencję? Zacznij śpiewać! Wyniki badań prof. Manfreda Spitzera (neurologa, psychiatry, filozofa i psychologa) wskazują jednoznacznie, że uprawianie muzyki rozwija wszechstronnie i przyczynia się do postępów w procesie uczenia się. Wszelkie pomiary dowodzą, że osoby grające na jakimś instrumencie lub śpiewające uzyskują lepsze wyniki w procesach uczenia się i rozwoju. Rys. 1. Manfred Spitzer, Geist & Gehirn 136 Musik macht schlau (2011). Badania Spitzera nie mają nic wspólnego z tzw. efektem Mozarta. Śpiew przyczynia się do rozwoju i regeneracji mózgu. Dzięki specjalnym technikom wokalnym chorzy, którzy stracili mowę w wyniku udaru, szybciej odzyskują tę umiejętność. Metoda ta znana jest jako terapia intonacyjno-muzyczna. Analizujący ją neurolog prof. Gottfried Schlaug z Uniwersytetu Harvarda stwierdził, że na szczegółowych zdjęciach widać, jak dzięki śpiewaniu w zdrowej, prawej półkuli mózgu powstają nowe połączenia nerwowe. To one częściowo przejmują funkcję uszkodzonych ośrodków mowy. 21
Czy wiesz, że posiadasz zaawansowany mechanizm wokalny? Mechanizm wokalny to wszystkie części Twojego ciała, które biorą udział w wytwarzaniu dźwięku - mózg, brzuch, przepona, struny głosowe, język, usta itd. Jak to wygląda w działaniu? Aby coś zaśpiewać, zaczynasz o tym myśleć (co czyni mózg). Następnie otwierasz usta, a Twoja przepona napina się i zasysa powietrze do płuc. Gdy w płucach jest już dość powietrza, rozpoczynasz wydychanie. Strumień powietrza, wychodząc z płuc poprzez krtań, wprawia w drgania znajdujące się tam struny głosowe. Pojawia się dźwięk. Od stopnia napięcia strun głosowych zależy to, czy dźwięk będzie wysoki, czy niski. Dźwięk trafia następnie do komór rezonacyjnych (gardło, usta, zatoki nosowe) i tam nabiera barwy. Barwa może być np. jasna lub ciemna, piskliwa, skrzecząca lub gruba (Myszka Miki kontra śpiewak operowy). W końcu ubarwiony dźwięk wydobywa się z Twoich ust i unoszony falami akustycznymi roznosi się w powietrzu. W ten sposób dociera do uszu słuchających. Końcowy efekt tego procesu (czyli to, jak ładnie śpiewasz) zależy, jak widać, od jakości poszczególnych elementów Twojego mechanizmu wokalnego oraz stopnia ich współgrania. Dysponujesz mechanizmem złożonym dokładnie z takich samych elementów, co najlepsi wokaliści na świecie. Pytanie jednak, czy zadałeś sobie kiedykolwiek trud popracowania nad nim? 22
Ze świata dźwięków Śpiew ptaków i reakcje typu "stroszenie piórek" mają ważną funkcję związaną z doborem płciowym. Związek muzyki z emocjami jest wyraźny - czy ta melodia jest wesoła czy smutna? Odpowiedzą na to nawet osoby bez słuchu muzycznego. Dlaczego we wszystkich kulturach istnieje muzyka? Spowodowały to ważne czynniki ewolucyjne. Muzyka pomagała zdobyć partnerkę (partnera), przekraczając bariery. Słuch absolutny jest rzadki, ma go 1 osoba na 10.000. W kulturach, które posługują się językiem tonalnym (np. chińskim czy wietnamskim), występuje znacznie częściej. Amusia to niezdolność do określenia względnej wysokości dźwięku, powtórzenia melodii; zwykle prowadzi to do całkowitego braku zainteresowania muzyką. Amusia prawie nie występuje tam, gdzie są języki tonalne. Śpiewanie ma dobroczynny wpływ na osoby z chorobą Alzheimera, Parkinsona i inne, pobudzając emocje. Śpiewanie czy wybijanie rytmu ma wpływ na synchronizację procesów w mózgu. 23
Instynkt muzyczny jest wrodzony! Jeżeli myślisz, że nie masz słuchu muzycznego, to najprawdopodobniej bardzo się mylisz! Pewnie, gdzieś po drodze, uwierzyłeś innym, że tak jest i tak już zostało. Zdecydowana większość ludzi posiada słuch muzyczny. Twierdzisz, że jednak nie masz słuch muzycznego? Że słyszysz, jak fałszujesz? To właśnie dowód, że jednak go masz bo słyszysz to! Nie ma kiepskich głosów są tylko głosy niewytrenowane. 24
Projekt Polacy kilka słów o nas... Projekt Polacy to oddolna obywatelska inicjatywa mająca na celu odbudowę więzi wspólnotowych między Polakami. Kluczem do tego jest doskonalenie siły osobistej (ducha, ciała i umysłu) każdego z nas. Chcemy umożliwić wszystkim chętnym odzyskanie pełnej tożsamości kulturowej i cywilizacyjnej. Chcemy też razem zadbać o nasze polskie sprawy. Jedną z takich spraw jest przetrwanie polskiej tożsamości wynikającej z historii, tradycji i dorobku kulturowego i cywilizacyjnego narodu. W przypadku Polaków jest to dorobek piękny i bogaty coraz częściej jednak zapominany i zaniedbywany. Kluczowy składniki polskiej tożsamości to tradycja, a elementem tej tradycji jest wspólne śpiewanie. Bez naszego wspólnego śpiewania istotna część polskiej tradycji po prostu umrze Dlatego zapraszamy każdego gorąco, aby przyłączył się do dbania o naszą polską tożsamość właśnie poprzez śpiewanie i zachęcanie do tego innych. Śpiewniki są jedną z podejmowanych przez nas inicjatyw. Jeśli chcesz działać dla dobra Polski i Polaków - dołącz do nas! Zapraszamy też do współpracy w rozwoju śpiewników. Chcielibyśmy, aby w przyszłości śpiewniki były dostępne w internecie i on-line w wersji mobilnej, z zapisem nutowym, chwytami, gotowymi podkładami muzycznymi, rysem historycznym, aplikacjami itd.). Weź udział w czymś naprawdę ważnym! *** Jeśli masz własne pomysły na ciekawe działania - zapraszamy do kontaktu: kontakt@projektpolacy.pl Jeżeli zaciekawiło Cię to, co robimy odwiedź naszą stronę: http://www.projektpolacy.pl 25