PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI SIERPOWO NA LATA 2010 2017 Sierpowo 2010
Projekt Planu Odnowy Miejscowości Sierpowo na lata 2010 2017 został opracowany przez pracowników Urzędu Miejskiego Śmigla przy ścisłej współpracy radnego, a zarazem sołtysa, rady sołeckiej oraz przedstawicieli organizacji działających na wsi. Następnie został przedstawiony mieszkańcom Sierpowa na zwołanym zebraniu wiejskim. Po konsultacjach społecznych Plan Odnowy Miejscowości Sierpowo otrzymał treść jak podano poniŝej. 2
1. Charakterystyka miejscowości PołoŜenie miejscowości Wieś Sierpowo połoŝona jest w środkowo-zachodniej części Polski, w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel oddalonej o 60 km na południowy zachód od Poznania. Sierpowo jest wsią sołecką połoŝoną na wysokości ok. 85 m n.p.m. na prawym brzegu Samicy obecnie tzw. Dolnej Samicy. W latach 1975-1998 miejscowość połoŝona była w województwie leszczyńskim. Sierpowo jest wsią sołecka, liczącą 260 mieszkańców. Powierzchnia sołectwa wynosi 298,61 ha, z czego znacznie przewaŝającą część stanowią grunty orne i sady. Historia miejscowości Pierwszy zapis nazwy wsi to Sirpowo (1403 r.), później Syrpowo (1580 r.). Nazwa dzierŝawcza od nazwiska osadnika Sierp. Wszystko zaczęło się bardzo, bardzo dawno temu, w czasach, gdy tworzyło się państwo polskie. Wtedy jedynym dobrem była ziemia, a jej właścicielem był władca - ksiąŝę lub król. Część dóbr ziemi rozdawał lub wydzierŝawiał. Na skutek podziałów rodzinnych i wydarzeń losowych wiele wsi było dzielonych na działy części, które następnie - bądź w drodze kupna, bądź za długi łączono lub sprzedawano. Bardzo często dochodziło, więc do sytuacji, Ŝe jedna wieś (podobnie było teŝ z miastami), jednocześnie miała kilku właścicieli. Tak i teŝ było z Sierpowem. Nie wiadomo dokładnie kiedy powstało Sierpowo. Nie ma Ŝadnych zapisów historycznych odnośnie wcześniejszych dziejów wsi. Wiadomo natomiast, Ŝe właścicielką Sierpowa była księŝna Joanna Katarzyna Acerenza Pignatelli. Prawdopodobnie nabyła je około 1828 r., kiedy odkupiła od Ksawerego Chłapowskiego dobra koszanowsko śmigielskie w tym Sierpowo. August Aleksander był ostatnim z rodu Bojanowskich, władającym Sierpowem, który oŝenił się z hr. Zofią Maltzan. Na przełomie XVIII i XIX wieku sprzedał Stare Bojanowo, Olszewo, Sierpowo, Robaczyn i NietąŜkowo i przeniósł się do Niemiec. Stare Bojanowo przeszło w ręce szwagra jego Ŝony księcia Birona Kurlandzkiego i jego rodziny. 3
W 1863 r. (to samo źródło w innym miejscu podaje rok 1881) Sierpowski folwark wraz z takowymi w Podśmiglu, Robaczynie i NietąŜkowie naleŝał do okręgu dworskiego Stare Bojanowo, stanowiącego wówczas własność Birona von Curland, a od 1882 r. do Gustawa Birona. W 1881 r. dzierŝawcą tych dóbr był Paul Gernoth, a majątek bojanowskich kupił w 1913 r. Przestrzenna struktura miejscowości Wieś Sierpowo połoŝona jest przy dwóch drogach powiatowych : droga nr 3940P Wydorowo Sierpowo łączy obie wsie z drogą krajową nr 5. Droga ta została przebudowana w 2004 r. z dotacji Unii Europejskiej z program SAPARD. Przebudowa drogi powiatowej miała miejsce na odcinku 2,5 km. Dalej drogą krajową nr 5 Poznań - Wrocław moŝna dojechać do Śmigla. droga nr 3938P Sierpowo Stare Bojanowo. Dalej poprzez drogę powiatową nr 3902P Stare Bojanowo Śmigiel dojeŝdŝamy do Śmigla. Ciąg dróg powiatowych nr 3940P, 3938P oraz część drogi 3902P i nowo wybudowana w 2009 r. droga gminna Bruszczewo Przysieka Polska w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 2011 stanowi alternatywny przejazd do Kościana w trakcie awaryjnego zamknięcia drogi ekspresowej S5 - obwodnicy Śmigla. W obrębie wsi przebiega główna trasa kolejowa Poznań- Wrocław. Zabudowę Sierpowa tworzą budynki mieszkalne murowane, usytuowane wzdłuŝ głównych dróg biegnących przez wioskę a takŝe wzdłuŝ jednej drogi gminnej. W centrum miejscowości znajduje się sklep spoŝywczo przemysłowy. Na terenie Sierpowa znajduje się świetlica wiejska, remiza OSP oraz teren rekreacyjny. Cały ten mini kompleks kulturalno - rekreacyjny, jest miejscem, gdzie moŝna pograć w piłkę, pospacerować, spotkać się ze znajomymi i odpocząć. 2. Inwentaryzacja zasobów słuŝących odnowie miejscowości Zasoby przyrodnicze, obiekty i tereny Okolice Śmigla są obszarem o zróŝnicowanych walorach turystycznokrajoznawczych. Przez ciekawsze tereny gminy prowadzą szlaki turystyczne, umoŝliwiające turystom poznanie pięknych zakątków i miejscowości. Znakowane szlaki przebiegają w 4
południowo - wschodniej części gminy. Szlak Ŝółty o długości 46 km biegnie z Błotkowa do Piotrowa. Na terenie gminy Śmigiel biegnie lasem z kierunku Błotkowa przez Wydorowo, Sierpowo, Robaczyn, Stare Bojanowo, Bruszczewo, Przysiekę Polską i Przysiekę Starą. Na terenie gminy szlak liczy około 14 km. We wsi Sierpowo znajdują się wysokie walory przyrodniczo krajobrazowe. Istnieje czyste środowisko przyrodnicze zachęcające do aktywnego wypoczynku na świeŝym powietrzu. Przy pięknie utrzymanym i zarybionym stawie moŝna często spotkać nie tylko wędkarzy, ale równieŝ ich rodziny. Staw jest miejscem prywatnym, ale udostępnionym dla wszystkich. W słoneczne i ciepłe dni słuŝy mieszkańcom Sierpowa, jako miejsce wypoczynku. Staw w Sierpowie Wybierając się na wycieczkę po Sierpowie moŝna podziwiać przepiękne krajobrazy i lasy. Jak historia głosi jeden z lasu nazywany jest Borkiem Cygańskim, poniewaŝ zatrzymywały się przy nim tabuny podróŝujących cyganów. Puszczali konie, które mogły sobie luzem pobiegać, a oni odpoczywali na świeŝym powietrzu podziwiając przepiękne okolice. We wsi Sierpowo znajdują się złoŝa kruszywa naturalnego oraz torfu. Dziedzictwo kulturowe We wsi Sierpowo, przy skrzyŝowaniu dróg do Lipna i Wydorowa znajduje się figura przydroŝna, wzniesiona ok. 1950 r. kamienna figura Pana Jezusa wysoka ok. 1,6 m, stoi na murowanym i otynkowanym słupie wys. ok. 4,5 m. 5
Figura Pana Jezusa Przy drodze do Starego Bojanowa znajduje się kapliczka przydroŝna na skraju wsi i lasu sosnowego. Wzniesiona została w 1927 roku. Słupowa wys. ok.4,5 m, murowana jest z cegły, nieotynkowana. W prześwicie znajduje się kamienna rzeźba św. Wojciecha. PoniŜej obraz Matki Boskiej Góreckiej. Na cokole tablica z napisem NMP Góreckiej i św. Wojciechowi w podziękowaniu za wolność Ojczyzny robotnicy 1927 Towarzystwo Robotników Katolickich parafii św. Wojciecha w Poznaniu. Kapliczka przydroŝna na skraju wsi Na jednym z pól w kierunku Starego Bojanowa, przy skrzyŝowaniu drogi asfaltowej z drogą polną po lewej stronie dokonano odkrycia osady datowanej na okres około 2000 lat przed Chrystusem, prawdopodobnie powiązanej z osada odkrytą w Bruszczewie. Obecnie trwają szczegółowe badania wykopanych w Sierpowie skamielin. Przez teren Sierpowa przebiega szlak pielgrzyma. Szlak ten prowadzi do Górki Duchownej, w której mieści się Sanktuarium Matki BoŜej Pocieszenia. Obecnie największa liczba pielgrzymów gromadzi się w góreckim sanktuarium z okazji dorocznego odpustu ku czci Matki BoŜej Pocieszenia. Trwa on przez 10 dni, a odprawiany jest na przełomie sierpnia i września. Pielgrzymi przybywają zorganizowani w pielgrzymki parafialne bądź 6
indywidualnie. Mieszkańcy wsi Sierpowa bardzo Ŝyczliwie przyjmują pielgrzymów i zawsze słuŝą im pomocą w razie potrzeby. Infrastruktura techniczna Sanktuarium Matki BoŜej Pocieszenia w Górce Duchownej Sierpowo posiada podstawową infrastrukturę techniczną tj. sieć wodociągową i telefoniczną. W dobrym stopniu wioska zabezpieczona jest w energię elektryczną oraz jest dobrze oświetlona. Brak natomiast jest sieci gazowej i kanalizacji sanitarnej. W obrębie wsi przebiega główna trasa kolejowa Poznań- Wrocław. Nie znajduje się tu niestety stacja kolejowa. Brak jest takŝe linii komunikacyjnej PKS. Potrzeby w zakresie świadczenia usług dla mieszkańców przez transport publiczny nie są spełnione. Mieszkańcy Sierpowa do najbliŝszego przystanku PKP, który mieści się w Starym Bojanowie mają ok. 3,0 km. Przy dworcu PKP zlokalizowany jest równieŝ przystanek PKS. W związku z tym mieszkańcy przemieszczają się korzystając z własnych pojazdów (samochody, rowery itp.). We wsi Sierpowo znajduje się przystanek autobusu szkolnego. Dzieci i młodzieŝ dojeŝdŝają z Sierpowa do szkoły w Starym Bojanowie. Przystanek słuŝy im do schronienia w czasie opadów i wiatru. Przystanek autobusu szkolnego Mieszkańcy wsi od kilku lat mają stworzone warunki do segregacji odpadów. Gmina organizuje odbiór odpadów nadających się do recyklingu, natomiast kaŝde gospodarstwo 7
domowe ma podpisaną umowę z profesjonalnym zakładem na odbiór nieczystości komunalnych. Mieszkańcy Sierpowa posiadają moŝliwość stałego i nieograniczonego czasowo dostępu do Internetu, dzięki wykorzystaniu sieci telefonicznej i urządzeń radiowych. Gospodarka i rolnictwo Obecnie wioska ma charakter rolniczy. Większość ludzi utrzymuje się z rolnictwa i z działów specjalnych (produkcja pieczarek). Mieszkańcy utrzymują się takŝe z prowadzenia działalności gospodarczej oraz pracy najemnej. Na terenie sołectwa znajduje się 13 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Urzędzie Miejskim Śmigla. Zajmują się one między innymi: konserwacją i naprawą pojazdów samochodowych, sprzedaŝą detaliczną części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, posadzkarstwem w tym tapetowaniem, produkcją stelaŝy drewnianych do mebli tapicerowanych. Kilka zakładów zajmuje się sprzedaŝą detaliczną wyrobów prowadzoną na straganach i targowiskach. Na terenie Sierpowa znajduje się takŝe duŝy zakład zajmujący się stolarką budowlaną, produkcją i montaŝem okien PCV a takŝe sklep spoŝywczy, w którym mieszkańcy mogą zaopatrzyć się w podstawowe artykuły Ŝywnościowe i wielobranŝowe. Na obszarze sołectwa Sierpowa znajduje się 41 gospodarstw rolnych. Grupy obszarowe uŝytków rolnych (w ha) Ogólna liczba gospodarstw rolnych Powierzchnia uŝytków rolnych (w ha) do 2 13 23,41 2-5 9 32,11 5-7 2 11,93 7-10 7 60,60 10-15 5 64,24 powyŝej 15 5 106,24 Razem 41 298,53 Źródło: Urząd Miejski Śmigla, 2009 r. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych na terenie sołectwa wskazuje duŝe zróŝnicowanie dominują gospodarstwa małe o powierzchni do 10 ha. Stanowią one ponad 8
75,61% ogółu. Zasadniczymi uprawami, na przewaŝających glebach III, IV, V i VI klasy są Ŝyto, kukurydza oraz rzepak. Rolnicy nastawieni są na hodowlę bydła mlecznego oraz trzody chlewnej. NaleŜy teŝ wspomnieć o istotnym znaczeniu działów specjalnych w rolnictwie między innymi produkcji pieczarek oraz warzyw pod osłonami. Sierpowo jest wsią w której istnieją takŝe dwa duŝe gospodarstwa szkółkarskie, które zajmują się uprawą i handlem drzew i krzewów. Spora grupa mieszkańców znajduje pracę w zakładzie stolarskim oraz gospodarstwach szkółkarskich znajdujących się na terenie Sierpowa. Kapitał społeczny i ludzki W Sierpowie działają następujące organizacje społeczne: Ochotnicza StraŜ PoŜarna Kółko Rolnicze Koło Gospodyń Wiejskich (obecnie nie istnieje) Rada Sołecka Ochotnicza StraŜ PoŜarna w Sierpowie powstała w 1929 roku. Jej powołanie miało i nadal ma na celu zapobieganie poŝarom oraz współdziałanie w tym zakresie z instytucjami i organizacjami społecznymi, branie udziału w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie poŝarów i innych klęsk, uświadamianie ludności o konieczności i sposobach ochrony przed poŝarami oraz przygotowywanie jej do udziału w ochronie przeciwpoŝarowej, branie udziału w obronie cywilnej, rozwijanie wśród członków OSP zainteresowań w dziedzinie kultury, oświaty i sportu a takŝe wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów o ochronie przeciwpoŝarowej oraz statutu. Obecnie OSP w Sierpowie skupia ok. 30 osób w większości jest to młodzieŝ. Członkowie OSP z Sierpowa aktywnie włączają się w Ŝycie społeczne i kulturowe. Biorą systematycznie udział w Krajowych Zawodach Sikawek Konnych Cichowo, a takŝe w gminnych zawodach sportowo-poŝarniczych. Zawsze w razie potrzeby wspomagają zawodową straŝ. Do organizacji społecznych działających we wsi Sierpowo naleŝało takŝe Koło Gospodyń Wiejskich, które obecnie nie istnieje. Świetlica wiejska słuŝyła jej członkiniom, jako siedziba i miejsce spotkań. Koło Gospodyń Wiejskich w Sierpowie działało w szczególności broniąc praw i reprezentując interesy na rzecz poprawy sytuacji społecznozawodowej kobiet wiejskich mieszkających w ich wsi oraz ich rodzin. Koło pomagało w 9
organizacji Ŝycia na wsi. Członkinie organizowały imprezy artystyczne i zabawy wiejskie. W związku z tym, Ŝe liczba członków koła z roku na rok się zmniejszała zdecydowano o jego likwidacji. Brak członków spowodowane było tym, Ŝe społeczeństwo mieszkające w Sierpowie było i jest coraz młodsze, a młodzi ludzie z jednej strony nie są zainteresowani kontynuacją tradycji, a z drugiej brakiem czasu. Inną organizacją społeczną działającą, w Sierpowie jest Kółko Rolnicze. Jest to dobrowolna społeczno-gospodarcza organizacja chłopska, działająca w celu zwiększenia i doskonalenia produkcji rolnej. Na terenie Sierpowa zlokalizowana jest świetlica wiejska. W obiekcie świetlicy znajdują się: sala, zaplecze kuchenne, część sanitarna oraz pomieszczenie magazynowe. Obiekt wymaga jeszcze dość sporych nakładów finansowych dla prawidłowego funkcjonowania. Dotyczyć one będą zarówno dalszego remontu budynku jak i zagospodarowania terenu przy świetlicy na cele rekreacyjno-sportowo - wypoczynkowe. Budynek świetlicy Mieszkańcy spotykają się w świetlicy przy okazji imprez organizowanych przez sołtysa, radę sołecką i kółko rolnicze, a takŝe członków OSP w Sierpowie. W sali wiejskiej odbywają się zebrania, spotkania, imprezy dla dzieci, dla seniorów, zabawy taneczne, wieczorki, spotkania towarzyskie, wigilijne oraz wielkanocne dla wszystkich chętnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób samotnych i biednych, pokazy itp. Z pomieszczeń świetlicy korzystają mieszkańcy organizując przyjęcia weselne, stypy, komunie, osiemnastki itp. imprezy. Z obiektu świetlicy wiejskiej w Sierpowie korzystają takŝe sąsiednie wioski między innymi Wydorowo, Olszewo, Stare Bojanowo oraz sąsiedniej gminy Lipno Górka Duchowna. Mieszkańcy Sierpowa włączają się aktywnie w Ŝycie swojej wsi. 10
3. Ocena mocnych i słabych stron (Analiza SWOT) SILNE STRONY dobra sieć drogowa dobry stan nawierzchni dróg dostateczna infrastruktura techniczna dobry potencjał rozwojowy wśród mieszkańców łatwa dostępność do środków produkcji rolnej gospodarstwa szkółkarskie pręŝnie działające organizacje społeczne wysokie walory przyrodniczo krajobrazowe czyste środowisko przyrodnicze aktywne społeczeństwo SZANSE rozwój rolnictwa, przedsiębiorczości wzrost zainteresowania nauką wśród młodzieŝy fundusze strukturalne rozwój agroturystyki SŁABE STRONY brak kanalizacji sanitarnej brak sieci gazowej brak bazy rekreacyjno sportowej przy świetlicy nie odpowiadający wymogom obiekt świetlicy, a w szczególności pomieszczenia wc brak placu zabaw dla dzieci rosnące bezrobocie ZAGROśENIA zuboŝenie mieszkańców brak właściwej polityki rolnej państwa niedostateczna profilaktyka zdrowotna Wnioski Z przeprowadzonej analizy wynika, Ŝe poziom Ŝycia mieszkańców Sierpowa jest na średnim poziomie, jednakŝe pozytywny wpływ otoczenia stwarza szansę na jego poprawę. DuŜa aktywność mieszkańców, jak równieŝ duŝe zainteresowanie nauką wśród dzieci i młodzieŝy stanowi szansę na rozwój przedsiębiorczości, a tym samym wzrost zamoŝności mieszkańców. Wykorzystanie naturalnych atutów wsi moŝe wpłynąć na rozwój Ŝycia kulturalnego i społecznego mieszkańców. Walka z marginalizacją to obszar pracy dla lokalnych liderów i aktywu społecznego wsi, poprzez organizację Ŝycia społecznego, kulturalnego i sportowego. 11
4. Opis planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2010-2017 1. Remont świetlicy - wymiana istniejącego pokrycia dachowego z płyt eternitowych na pokrycie z blachy dachówkopodobnej, - adaptacja magazynu na nowe pomieszczenia w.c., - wydzielenie kotłowni z pomieszczenia gospodarczego oraz budowa instalacji centralnego ogrzewania, - wydzielenie pomieszczenia w.c. dla obsługi kuchni z pomieszczenia gospodarczego, - częściowa wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, - remont zaplecza kuchennego (przeznaczenie istniejących pomieszczeń w.c. na magazyn podręczny przy kuchni), - prace malarskie w obiekcie, - wykonanie nowej elewacji budynku. Celem tej inwestycji jest poprawa jakości Ŝycia mieszkańców wsi Sierpowo. Po części zostaną zaspokojone potrzeby kulturalne i społeczne mieszkańców, co wpłynie korzystnie na wzrost atrakcyjności terenu sołectwa. Zadanie to będzie realizowane w latach 2010-2011 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia : 324 317,16 zł Źródło finansowania: a) budŝet gminy, b) środki Unii Europejskiej. 2. Remont drogi gminnej na odcinku 300 m. i szerokości 4 m. z kostki brukowej (ciąg pieszo jezdny) Celem tej inwestycji jest poprawa komunikacji i bezpieczeństwa ruchu kołowego i pieszego mieszkańców Sierpowa. Zadanie to będzie realizowane w latach 2010-2013 12
Szacunkowy koszt przedsięwzięcia : 120.000,00 Źródło finansowania: budŝet gminy. 3. Zagospodarowanie terenu wokół świetlicy (wyprofilowanie terenu, zieleń, zakup ławek) oraz zakup placu zabaw (dostawa i montaŝ) Celem tej inwestycji jest zapewnienie rozwoju ruchowego dzieci oraz integracja rodziców, a takŝe stworzenie miejsca przyjaznego dla odpoczynku. Zadanie to będzie realizowane w latach 2011-2013 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia: 30.000,00 Źródło finansowania: budŝet gminy. 4. Zorganizowanie miejsca rekreacyjnego przy stawie ( zakup ławeczek, wymurowanie grilla) Celem tej inwestycji jest stworzenie miejsca przyjaznego dla odpoczynku i rozwoju rekreacyjnego mieszkańców Sierpowa. Zadanie to będzie realizowane w latach 2015-2017 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia: 15.000,00 Źródło finansowania: budŝet gminy. 13