Projektowanie Sieci Lokalnych i Rozległych wykład 2: RDS Dr inż. Jacek Mazurkiewicz Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki e-mail: Jacek.Mazurkiewicz@pwr.wroc.pl
1975 USA HAR Highway Advisory Radio - średnie fale, mała moc (10 W) - 2 częstotliwości: 530 i 1610 khz - anteny wzdłuż autostrad i piononowe miasto Protoplaści RDS-u 1940 Most Washingtona w Nowym Jorku: - William Halstead i nadajnik AM 550 khz - 1min komunikaty obejmujące cały most CAR-FAX Wielka Brytania: - 70 nadajników średniofalowych - 1 częstotliwość, podział czasu, mała moc
Dziadek z Wermachtu (1) 1974 RFN ARI Autofahrer Rundfunk Information 1976 Austria i Szwajcaria ARI tyż! koniec lat 70-tych próby w Radiu Wrocław - nadajnik na Ślęży 70,67 MHz sygnał SK 57 khz automatyczne strojenie sygnał DK 125 Hz automatyczne przełączanie sygnał BK strefa komunikatu tylko info, że dla kierowców brak przesyłu danych cyfrowych
Dziadek z Wermachtu (2)
Początki faktyczne! 1982 Szwecja dzisiejszy RDS: - Radio Data System 1986 Dubrownik Chorwacja (Jugosławia) - CCIR: yes! yes! yes! 1995 USA RBDS: - Radio Broadcasting Data System - brak kompatybilności z Europą
Zawartość RDS-u (1) PI Programme Identification, 16 bitów - identyfikacja programu - kod nie jest prezentowany na wyświetlaczu - international, national, macro-regional, regional, local
Zawartość RDS-u (2) PS Programme Service - 8 znaków na wyświetlaczu - w założeniu statyczny nazwa stacji - obecnie cuda przeróżne
Zawartość RDS-u (3) PTY Programme Type - rodzaj/charakter emitowanej audycji - 32 różne typy definiowane potencjalnie - może być filtrem przełączania stacji
Zawartość RDS-u (4) TP Traffic Programme (1 bit) TA Traffic Annoucement (1 bit) - przełączenie na tuner z odtwarzacza - przestrojenie na stację a komunikatem - automatyczna regulacja głośności - TP audycje dla kierowców potencjalnie możliwe - TA audycja dla kierowców on-line AF Alternative Frequencies - do 25 częstotliwości z tą samą stacją - szybkie przełączanie - 2 głowice tunera
Zawartość RDS-u (5) DI Decoder Identification (4 bity) - optymalizacja toru akustycznego - 16 rodzajów pracy - kodowanie/dekodowanie wieloma metodami
Zawartość RDS-u (6) M/S Music/Speech (1 bit) - włączenie/wyłączenie konturu PIN Programme Item Number - kod audycji programowanie tunera - lista osobista słuchania RT Radiotext - 32 znaków ASCII dowolnej treści - syntezer mowy wskazany EON Enhanced Other Networks - reklama kumpli od sitka - wspólne AF, PTY, PS, TP, TA
Zawartość RDS-u (7) TDC Transparent Data Channel - kanał danych do dowolnego zastosowania IH In House - zdalne przełączanie sieci - przywołanie personelu CT Clock Time - czas i data - teoretycznie znormalizowany RP Radio Paging - wywołane brzęczyk - alfanumeryczne wieści do 80 znaków
Zawartość RDS-u (8) TMC Traffic Message Channel - aktualność informacji - brak słyszalności natychmiast - odtworzenie z filtracją - informacje do nawigacji: korki, utrudnienia, itp. - syntezer mowy - 30 wiadomości na minutę DGPS Differential Positioning System - poprawki do GPS-u - Teracom Svensk Rundradio AB - EPOS EWS Emergency Warning System - alarmy i poważne ostrzeżenia
Struktura kodowania (1)
Struktura kodowania (2)
Struktura kodowania (3)
Struktura kodowania (4)
Struktura kodowania (5)
Struktura kodowania (6)
Struktura kodowania (7) pasmo: 87,5 108 MHz modulacja trzeciej harmonicznej pilota stereo: 3 * 19 khz = 57 khz modulacja fazy: PSK strumień danych o przepustowości: 1187,5 bps
DRM cyfry w AM (1) Digital Radio Mondiale - fale długie, średnie, krótkie - analog pasmo przenoszenia 4,5 khz - a tu jak w FM-ie i zasięgi! - multimedia, obrazy, wiadomości tekstowe - Deutsche Welle, RTL, Voice of Russia, BBC, RFI - dowolna częstotliwość poniżej 30 MHz a może do 174 MHz - MPEG-4 AAC (Advanced Audio Coding) duża odporność na zakłócenia - MPEG-4 CELP (Code Excited Linear Prediction) - odporność na zakłócenia mowa-mono - MPEG-4 HVXC (Harmonic Vecor excitation Coding) - odporność na zakłócenia mowa-mono, - niewielka przepływność bitowa
DRM cyfry w AM (2) Multipleks 3 kanały logiczne - MSC Main Service Channel główny kanał usług - FAC Fast Access Channel kanał szybkiego dostępu - SDC Service Description Channel kanał opisu usług - MSC = dane - FAC = szerokość kanału i indeksacja danych - SDC = jak kodowany MSC (tryb odporności), gdzie alternatywa danych - przepływności bitowe od 4,8 kb/s do 72 kb/s - odbiorniki mają charakter mało-komerycyjny
DAB/DAB+ jest wśród nas! Digital Audio Broadcasting - zamiast analogu na FM - multimedia, obrazy, wiadomości tekstowe - u nas działa z MPEG-4 AAC+: RTON Żórawina / Instytut Łączności Wrocław - 3,4 kw / 100 W, kanał 5B 176,640 MHz - Radio ESKA, PR Euro, AR Luz, Radio RAM, RMF Maxx, Tok FM, Radio Wrocław, Radio ZET, RW Sport, RW Kultura, EPG, TMC RTON PKiN Warszawa - kanał 7B 190,640 MHz - PR 1, PR 2, PR 3, PR Euro, RMF FM, RMF Classic, Radio ZET, Chilli ZET, Tok FM, RdC, Radio ESKA, Radio Maryja, Radio Wrocław