WALORY I ATRAKCJE GEOTURYSTYCZNE KOŚCIERZYNY I OKOLIC Seminarium 13 stycznia 2014, Kościerzyna Joanna Rychel - Program Kartografia Geologiczna
Położenie geograficzne
Jednostki fizyczno-geograficzne, Geologia regionu Mapa geologiczna Polski 1:500 000, J. Kondracki 2002 red. L. Marks 2006 9 piaski sandrowe; 13 gliny zwałowe
Geologia regionu j. Garczyn j. Sudomie j. Wdzydze j. Goluń j. Ostrzyckie j. Wierzysko Wzgórza Szymbarskie Wieżyca j. Grabowskie Pojezierny charakter ukształtowania terenu. Największe jeziora to: Goluń, Sudomie, Garczyn i Wierzysko oraz tuż poza gminą Wdzydze, Ostrzyckie i Raduńskie. Większość tych jezior to rynny polodowcowe, głębokie doliny o stromych zboczach, którymi płynęły pod lodowcem wody niosące materiał skalny. Jest to główny atut geologiczny tego regionu. Kolejnym są towarzyszące rynnom wały wzniesień form powstałych w szczelinach lodowych. Od północy zaś przebiegają wzniesienia moren czołowych, z których najwyższe to Wzgórza Szymbarskie z najwyższym wzniesieniem Pojezierza Pomorskiego Wieżycą 329 m n p m. Gliniasta wysoczyzna polodowcowa ma tu charakter urozmaicony, falisty a rozległe połacie piaszczysto-żwirowego sandru obfitują w okazałe głazy narzutowe, będace często eratykami. Średnia wysokość względna sięga ok. 150 m n.p.m.
Geoturystyka turystyka kwalifikowana, typ turystyki poznawczej bazującej na poznaniu obiektów i procesów geologicznych Związana ściśle z geoedukacją czyli popularyzacją, upowszechnianiem wiedzy z zakresu nauk o Ziemi, głównie geologii i georóżnorodnością, czyli naturalnym zróżnicowaniem powierzchni Ziemi, obejmującym aspekty geologiczne, geomorfologiczne, glebowe i hydrologiczne. W celu przybliżenia odbiorcy zagadnień związanych z geologią powstają opracowania geostanowisk, ścieżek geologicznych, organizowane są wystawy, centra edukacyjne oraz tematyczne parki rozrywki, geoparki oraz foldery, przewodniki i mapy geoturystyczne.
Geostanowiska (ang. geosites) To odsłonięcia geologiczne, naturalne lub sztuczne, będące zewnętrznym przejawem georóżnorodności. Charakteryzują się unikalnymi walorami przyrodniczymi o szczególnym znaczeniu dla zrozumienia historii Ziemi. Ranga geostanowisk może być lokalna, regionalna, krajowa czy międzynarodowa. Centralny Rejestr Geostanowisk Polski gromadzi informacje o najcenniejszych geostanowiskach Polski, są nimi pojedyncze odsłonięcia, grupy odsłonięć, skałki, głazy czy formy: akumulacyjne lub erozyjne. http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/geostanowiska
Ścieżki edukacyjne o profilu geologicznym Ścieżka geologiczna Kamieniołom Kielniki przebiega na obszarze Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, w gminie Olsztyn koło Częstochowy. Został tu wykorzystany nieczynny już kamieniołom wapieni, gdzie można znaleźć jurajskie skamieniałości i odkryć zjawiska krasowe. Powstają już coraz liczniej geologiczne ścieżki wirtualne, np. Kamieniołom Zachełmie czy Dolina Pasłęki. http:///pl/sekcja-geoturystyka-virt-pgi/429-sciezki.html
Geoparki są to obszary o zdefiniowanych granicach, zawierajace obiekty o wybitnych walorach geologicznych, wartościowe dla turystyki i edukacji. 1. Dolina Wisłoka Polski Teksas 2. Kanał Augustowski Augustowskie Sandry 3. Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy 4. Małopolski Przełom Wisły 5. Doliny Kamiennej 6. Jaćwież 7. Kamienny Las na Roztoczu 8. Kraina Polodowcowa nad brzegami Odry Centrum Moryń 9. Świętokrzyski 10. Łysogórski 11. Chęcińsko-Kielecki 12. Kraina tetrapoda i skamieniałych wydm 13. Jurajski 14. Pieniński 15. Kopalni Soli Wieliczka 16. Ślęży 17. Śnieżnika Kłodzkiego 18. Niecki Śródsudeckiej 19. Gór Stołowych
Centrum Geoparku Moryń Kraina polodowcowa nad Odrą Otwarty w maju 2012 r, znajduje się ok. 80 km na połunie od Szczecina. Jest to centrum geoparku transgranicznego. Tematyka epoki lodowcowej i żyjącej wtedy megafauny. Aleja Gwiazd Plejstocenu to aleja z naturalnej wielkości tropami zwierząt. Nad tropami ustawione są tablice z opisem danego zwierzęcia a niekiedy rekonstrukcjie, np. mamut. Kamienny Ogród to utworzone pod ruinami murów zamkowych lapidarium z głazów pochodzących z regionu. Każdy głaz został opatrzony tabliczką z opisem. W budynku centrum zorganizowana jest stała ekspozycja tematyczna. Po niemieckiej stronie w Gross-Ziethen można zwiedzić m.in. podlodowcowy tunel.
Tematyczne parki rozrywki JURAPARK - Bałtów Odkrycie tu skamieniałych tropów dinozaurów doprowadziło do założenia w 2004 r. Parku Jurajskiego. Dziś jest tu ponad 70 rekonstrukcji dinozaurów naturalnej wielkości, stacja narciarska, Zwierzyniec Bałtowski wybieg dla zwierząt, Prehistoryczne Oceanarium-trójwymiarowa rekonstrukcja, Cinema 5D, kolejka zjazdowa, spływ rzeka Kamienną, ośrodek jazdy konnej Kraina Koni, kąpielisko Kamienne Oko.
Wystawy tematyczne W gminie Strzegowo zorganizowana została wystawa, lapidarium eratyków, 2 ścieżki edukacyjne i mapa geologiczno-turystyczna
Publikacje Przewodniki geoturystyczne Foldery informacyjne Mapy geologiczno-turystyczne Informacje na stronach internetowych
podstawowa forma popularyzacji geoturystyki parków narodowych, wydane w 2010 r. nieseryjne, wydane do 2011 r. gmin, wydane w 2012 r. parków narodowych, wydane w 2013 r. parków krajobrazowych, zakończenie w 2014 r. dla projektów geoparków, zakończone w 2013 r.
Fragment awersu i rewersu mapy geologiczno-turystycznej WPN
Sulęczyno Lipusz Stężyca Kaszubski PK Kościerzyna Nowa Karczma Walory regionu Szwajcaria Kaszubska, Kaszubskie Morze i grzybny raj Borów Tucholskich Wdzydzki PK Dziemany Karsin Stara Kiszewa 15 km 3 piesze szlaki turystyczne: regionalne: Kamiennych Kręgów, Kaszubski, Wdzydzki, oraz odcinki szlaku Izydora Gulgowskiego, kajakowe szlaki rzek Wdy, Pilicy, Wierzycy, Trzebiochy. trasy rowerowe: Kościerzyna-Wdzydze i Dookoła Jezior Wdzydzkich ścieżki przyrodnicze i edukacyjne: W Juszkach, Szlakiem pięciu jezior w Węglikowicach, we Wdzydzach
Walory krajoznawcze Najstarsze muzeum na wolnym powietrzu założone w 1906 r przez Teodorę i Izydora Gulgowskich Kaszubski Park Etnograficzny położony nad Kaszubskim Morzem (kompleks jezior Wdzydzkich) 50 zabytkowych budynków dawnej wsi pomorskiej, popularyzacja wiedzy o kulturze Kaszub i Kociewia: wystawy stałe i czasowe, pokazy dawnych zajęć domowych, produkcja rękodzieła i sztuki ludowej, imprezy folklorystyczne: Jarmark Wdzydzki, Świeto Kartofla, kiermasze i koncerty, lekcje muzealne i zajęcia edukacyjno-rekreacyjne i artystyczne. Muzeum Kolejnictwa, Kościerskie Sanktuaria, zabytki archeologiczne (cmentarzyska, grodziska, osady), zabytki architektury (chaty, kościoły, kapliczki, dworki), zabytkowe cmentarze okolice Skansen w Szymbarku, Muzeum Hymnu narodowego w Będominie, Dworek Wybickich w Sikorzynie, Kamienne kręgi w Węsiorach
Walory przyrodnicze Południową część terenu gminy zajmuje Wdzydzki Park Krajobrazowy z zespołem jezior rynnowych jeziora Wdzydze i jego ramion (Radolne, Jeleń i Goluń) zwanym Kaszubskim Morzem Od północy gmina sąsiaduje z Kaszubskim Parkiem Krajobrazowym z zespołem jezior Raduńskich i Wieżycą (tu stok narciarski i wieża widokowa) Pomniki przyrody ożywionej (zabytkowe drzewa, parki i aleje podworskie) i nieożywionej (głazy narzutowe) Rozwinięta infrastruktura turystyczna, baza noclegowa, bogata historia, odrębność kulturowa Miłośnicy aktywnego wypoczynku mogą tu żeglować, wędkować, pływać kajakami, jeździć konno, uprawiać Nordic Walking, piesze wędrówki oraz narciarstwo biegowe i zjazdowe wśród bajecznych krajobrazów.
Geoturystyka w Kościerzynie i okolicy Bliskość aglomeracji Trójmiasta przedwojenne tradycje turystyczne, silna tożsamość regionalna Obszar o dużym potencjale krajoznawczym, obfitujący w atrakcje turystyczne to doskonała baza do rozwoju turystyki kwalifikowanej - geoturystyki Tu zlokalizowane są najciekawsze miejsca Kaszub Mając tak atrakcyjną ofertę turystyczną a w perspektywie utworzenie uzdrowiska i zwiększenie liczby turystów podczas całego roku nie można stać w miejscu. Stąd propozycje geoturystyczne.
Propozycje -mapa geologiczno-turystyczna gminy -wyznaczenie geostanowisk na terenie gminy (jest tylko jedno-głaz narzutowy), rynny, formy szczelinowe, sandr z torfowiskami wysokimi i jeziora eutroficzne -łatwo dostępne, okazałe głazy można uporządkować tworząc lapidarium głazów narzutowych pochodzących z tego rejonu -korzystając z istniejących szlaków i ścieżek można opracować geologiczne uzupełnienia do funkcjonujących stanowisk przyrodniczych lub zrobić nowe ścieżki i stanowiska (tablice) o profilu geologicznym, np. 1. w okolicy miejscowości Korne (NW od Kościerzyny) gdzie podziwiać można rynny, w kierunku Owśnic, Łubiany czy Rybaków gdzie są odsłonięcia żwirowe w sandrze, 2. od jezior Wdzydzkich po okolice Niedamowa (sandr, rynny, jeziora, wysoczyzna) -tematyczny park rozrywki, np. wielopoziomowa sieć zjeżdżalni o różnym poziomie trudności zadaszonych lub na wolnym powietrzu, naśladujących rynny i kanały w lodowcu z przystankami zadaniowymi -przewodnik geoturystyczny po gminie, regionie
Poszukiwanie skarbów geologicznych Geocaching gra w poszukiwanie skarbów za pomocą GPS, smartfonu. Rozpoczynasz grę logując się na stronie internetowej gdzie znajdują się informacje o lokalizacji kaszów (koordynaty). Ideą jest odnalezienie wcześniej ukrytego pojemnika (kasza) i odnotowanie tego faktu na stronie internetowej. http://www.geocaching.com/ http://www.geocaching.pl/ Propozycje EarthCach to skrytka, skarb o charakterze geologicznym, aby ją zdobyć trzeba rozwiązać zagadkę przy pomocy umieszonych podpowiedzi, można zdobyć nagrody. Skarbem może być forma geologiczna czy głaz narzutowy, przy skarbie umieszczone jest szczelny pojemnik, w którym jest książka loginów a do niej wpisują się uczestnicy. Na terenie Polski znajduje się 9 557 skrytek Mapa geoturystyczna=mapa skarbów Gra już 6 mln ludzi na całym świecie
Wszystkie zdjęcia z terenu gminy pochodzą z https://maps.google.pl/maps?hl=pl&tab=wl Dziękuję za uwagę.