Zestawienie wszystkich możliwych źródeł pozyskania zewnętrznych środków finansowych na projekty przewidziane w Planie gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Lublin 2014 2020, wraz z warunkami ich pozyskania oraz wybór najkorzystniejszych wariantów dofinansowania. Zakres działań do ekspertyzy: "Projekty zwiększające efektywność energetyczną 3 spółek miejskich w latach 2015-2020". Niniejsza ekspertyza została wykonana w ramach projektu "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Lublin, współfinansowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 ze środków Unii Europejskiej. Mirosław Kimla Kielce, luty 2015r. Strona1
Podstawą do sporządzenia ekspertyzy polegającej na wskazaniu wszystkich możliwych źródeł pozyskania zewnętrznych środków finansowych na projekty przewidziane w Planie gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Lublin 2014-2020 wraz z warunkami ich pozyskania oraz wyboru najkorzystniejszych wariantów dofinansowania, była analiza działań ujętych w wykazie "Projektów zwiększających efektywność energetyczną 3 spółek miejskich w latach 2015-2020". Wykaz stanowi załącznik nr 1. Działania ujęte w wykazie polegają na modernizacjach, których celem jest poprawa efektywności energetycznej oraz kompleksowa, głęboka termomodernizacja już istniejących obiektów. W grupie wyżej wymienionych działań znajdują się m. in.: instalacja fotowoltaiczna do produkcji energii elektrycznej (2 MW); termomodernizacja obiektów; likwidacja piecyków gazowych/ podgrzewanie wody ciepłem systemowym; zakup autobusów elektrycznych. W latach 2015-2020 przewidzianych do realizacji jest 12 działań energooszczędnych, o szacowanym łącznym koszcie inwestycji 606133133 zł. W okresie od 2015 do 2020 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie Sp. z o.o. planuje zrealizować 5 przedsięwzięć. Jednym z nich jest wybudowanie instalacji fotowoltaicznej o mocy 2 MW. Przedsięwzięcie to będzie możliwe do dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 4A (RPO WL PI4A)- Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych 1. W Priorytecie Inwestycyjnym 4A przewidziane do wparcia zostały działania polegające m. in. na: budowie i przebudowie infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, budowie instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw 2 i 3 generacji, 1 Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie, Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 Projekt [wer. 9], Lublin, 19 grudnia 2014 r. s. 65. Dokument pobrany ze strony internetowej http://www.npf.rpo.lubelskie.pl/front/page/get/658/ - 19.01.2015 r. Strona2
sieci). 2 Przewidywaną formą wsparcia w ramach RPO WL PI 4A jest wsparcie bezzwrotne. inwestycje w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej, wykorzystujące w pierwszej kolejności energię słoneczną i biomasę, ale także biogaz, energię wiatru oraz wody, inwestycji związanych z budową i modernizacją sieci elektroenergetycznych w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE, kogeneracja rozproszona oparta na zidentyfikowanych lokalnych zasobach, tj. budowa lokalnych, małych źródeł energii produkujących zarówno energię elektryczną, jak i ciepło na potrzeby lokalne, niewymagająca przesyłania jej na duże odległości oraz poprawa sprawności wytwarzania ciepła poprzez zmianę źródeł ciepła na jednostki wysokosprawnej kogeneracji z OZE, przyłącza jednostek wytwarzania do najbliższej istniejącej sieci (w ramach budowy i modernizacji Rozważane jest również zastosowanie instrumentów finansowych. Głównym trybem wyboru projektów do dofinansowania w ramach priorytetu będzie tryb konkursowy. Kolejne działania przewidziane do dofinansowania którymi są: termomodernizacja obiektów oczyszczalni Hajdów; preizolowanie sieci kablowej zasilającej ujęcie Prawiedniki; stacja wodociągowa Zemborzycka - modernizacja pompowni wody oraz modernizacja pompowni wody w stacji wodociągowej Dziesiąta będą możliwe do dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 4B (RPO WL PI4B)- Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach 3. W Priorytecie Inwestycyjnym 4B przewidziane do wparcia zostały działania polegające m. in. na: wsparciu dla głębokiej termomodernizacji obiektów w przedsiębiorstwach, 2 Tamże. s. 66. 3 Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie, Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 Projekt [wer. 9], Lublin, 19 grudnia 2014 r. s. 70. Strona3
zastosowaniu technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią, projekty przedsiębiorstw redukujące ilość strat energii, ciepła, wody, w tym pozwalające na odzysk i ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego, zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii; budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu energetycznego), przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie. Do głównych grup beneficjentów należą m.in.: spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, MŚP, podmioty wdrażające instrument finansowy, które spełniają kryteria wymienione w rozporządzaniu delegowanym nr 480/2014. 4 Przewidywaną formą wsparcia w ramach RPO WL PI 4B jest wsparcie bezzwrotne. Rozważane jest również zastosowanie instrumentów finansowych. Głównym trybem wyboru projektów do dofinansowania w ramach priorytetu będzie tryb konkursowy. Alternatywnym źródłem finansowania termomodernizacji obiektów oczyszczalni Hajdów, jest kredyt bankowy z Premią termomodernizacyjną pochodzącą z Funduszu Termomodernizacji i Remontów funkcjonującego w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego. Z premii mogą korzystać wszyscy Inwestorzy, bez względu na status prawny, a więc np.: osoby prawne (np. spółdzielnie mieszkaniowe i spółki prawa handlowego), jednostki samorządu terytorialnego, wspólnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne, w tym właściciele domów jednorodzinnych. 5 Premia termomodernizacyjna przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych, których celem jest: 4 Tamże. s. 71. 5 http://www.bgk.com.pl/fundusz-termomodernizacji-i-remontow/premia-termomodernizacyjna Strona4
zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz budynkach stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych, zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków - w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji - z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii. 6 Podstawą do ubiegania się o Premię termomodernizacyjną jest przedstawienie audytu Energetycznego. Premia wynosi 20% wykorzystanego kredytu, nie więcej jednak niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. 7 O kredyt z Premią termomodernizacyjną można się starać w następujących Bankach: 1. Bank BPH S.A. 2. DNB Bank Polska S.A. 3. Bank Millennium S.A. 4. Bank Ochrony Środowiska S.A. 5. Bank Pekao S.A. 6. Bank Pocztowy S.A. 7. Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 8. Bank Zachodni WBK S.A. 9. ING Bank Śląski S.A. 10. Krakowski Bank Spółdzielczy 11. PKO BP S.A. 12. Spółdzielcza Grupa Bankowa - Bank S.A. 8 6 Tamże. 7 Tamże. 8 http://www.bgk.com.pl/fundusz-termomodernizacji-i-remontow/lista-bankow-wspolpracujacych Strona5
W okresie od 2015 do 2020 r. Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. planuje zrealizować 5 przedsięwzięć. Cztery z nich będą polegać na: modernizacji sieci ciepłowniczej na terenie miasta Lublin; modernizacji zewnętrznych instalacji odbiorczych / przebudowie węzłów grupowych na węzły indywidualne; likwidacji piecyków gazowych które będzie skutkować podgrzewaniem wody ciepłem systemowym oraz rozwoju sieci ciepłowniczej na terenie miasta Lublin. Przedsięwzięcia te będą możliwe do dofinansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 2020 w ramach Osi Priorytetowej I: Zmniejszenie emisyjności gospodarki, Priorytet Inwestycyjny 4.V.(POiŚ OPI PI4.V) Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu 9. W Priorytecie Inwestycyjnym 4.V przewidziane zostało wsparcie dla m. in.: - przebudowy istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu, celem zmniejszenia straty na przesyle, - likwidacji węzłów grupowych wraz z budową przyłączy do istniejących budynków i instalacją węzłów dwufunkcyjnych (ciepła woda użytkowa), - budowy nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączami i węzłami ciepłowniczymi w celu likwidacji istniejących lokalnych źródeł ciepła opalanych paliwem stałym. - likwidacji indywidualnych i zbiorowych źródeł niskiej emisji pod warunkiem podłączenia budynków do sieci ciepłowniczej 10. Potencjalnymi beneficjentami oraz grupami docelowymi POiŚ OPI PI 4.V są "jednostki samorządu terytorialnego (w tym ich związki i porozumienia) oraz działające w ich imieniu jednostki organizacyjne (w szczególności dla miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych), przedsiębiorcy, a także podmioty świadczące usługi publiczne w ramach 9 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 Wersja 1.0, 16 grudnia 2014 r., s. 43. Dokument pobrany ze strony internetowej https://www.pois.gov.pl/strony/o-programie/dokumenty/program-operacyjny-infrastruktura-i-srodowisko- 2014-2020/ - 19.01.2015 r. Wersja 1.0 Programu została zaakceptowana przez Komisję Europejską decyzją z 16 grudnia 2014 r., obowiązuje od 19 grudnia 2014 r. 10 Tamże. s. 44. Strona6
realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego nie będących przedsiębiorcami. 11 Kolejne zamierzenie inwestycyjne polegające na budowie Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (RGF lub pre-rdf) z odzyskiem ciepła będzie możliwe do dofinansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 2020 w ramach Osi Priorytetowej II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, Priorytet Inwestycyjny 6.I. (POiŚ OPII PI6.I) Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określanych przez państwa członkowskie. 12 W Priorytecie Inwestycyjnym 6.I przewidziane zostało wsparcie dla następujących obszarów: - infrastruktury w zakresie systemów selektywnego zbierania odpadów; - instalacji do recyklingu i odzysku poszczególnych frakcji materiałowych odpadów; - instalacji do mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów; - instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz z odzyskiem energii 13. Potencjalnymi beneficjentami oraz grupami docelowymi POiŚ OPII PI 6.I są "jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz działające w ich imieniu jednostki organizacyjne, a także podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego. 14 W okresie od 2015 do 2020 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne - Lublin Sp. z O. O. planuje zrealizować 2 przedsięwzięcia. Jednym z nich będzie zakup 20 autobusów elektrycznych. Przedsięwzięcie to będzie możliwe do dofinansowania z Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014 2020 w ramach Osi Priorytetowej II Nowoczesna Infrastruktura transportowa Priorytet Inwestycyjny 4E (POPW OPII PI4.E) promowanie 11 Tamże. s. 44. 12 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 Wersja 1.0, 16 grudnia 2014 r., s. 57. 13 Tamże. s. 58. 14 Tamże. s. 58. Strona7
strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu 15. W Priorytecie Inwestycyjnym 4.E przewidziane zostało wsparcie dla m. in.: budowy/przebudowy sieci autobusowych, trolejbusowych i tramwajowych, wraz z zakupem niskoemisyjnego taboru; budowy/przebudowy niezbędnej infrastruktury na potrzeby komunikacji miejskiej, w tym intermodalnych dworców przesiadkowych; wdrożenia nowych, rozbudowy lub modernizacji istniejących systemów telematycznych na potrzeby komunikacji miejskiej. 16 Potencjalnymi beneficjentami oraz grupami docelowymi POPW OPII PI4.E są: miasta wojewódzkie, w tym w porozumieniu z jednostkami samorządu terytorialnego zlokalizowanymi na obszarze funkcjonalnym miasta wojewódzkiego Polski Wschodniej lub obszarze realizacji ZIT miasta wojewódzkiego/innymi podmiotami; związki i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego zlokalizowanych na obszarze funkcjonalnym miasta wojewódzkiego Polski Wschodniej lub obszarze realizacji ZIT miasta wojewódzkiego Polski Wschodniej, w skład których wchodzi miasto wojewódzkie. 17 Kolejne z działań polegające na wykonaniu w autobusach instalacji fotowoltaicznej zmniejszającej zużycie paliwa i emisję toksycznych składników spalin będzie możliwe do dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 4B (RPO WL PI4B)- Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, opisanego wcześniej w ekspertyzie. 15 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Program Operacyjny Polska Wschodnia na lata 2014-2020, s. 32. Dokument pobrany ze strony internetowej http://www.polskawschodnia.gov.pl/strony/oprogramie/dokumenty/program-polska-wschodnia-2014-2020/ - 19.01.2015 r. Program został zaakceptowany przez Komisję Europejską. 16 Tamże. s. 34. 17 Tamże. s. 34. Strona8
Wskazanie dokładnych warunków wsparcia projektów w ramach wyżej wymienionych: Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 2020, Programu Operacyjnego Polska Wschodnia na lata 2014 2020 oraz Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 w momencie sporządzania ekspertyzy nie jest możliwe. Powodem tego stanu rzeczy jest brak Szczegółowych Opisów Osi Priorytetowych (SzOOP) do w/w programów, przez co nie ma możliwości wskazania m. in.: poziomu oraz wartości wsparcia; minimalnej/maksymalnej wartości projektu. W dniu 30 stycznia 2015 r. minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak podpisała Wytyczne w zakresie szczegółowego opisu osi priorytetowych krajowych i regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020. Dokument ten stanowi podstawę do opracowania SzOOP-ów. Z informacji pozyskanych od przedstawiciela Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym - Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie, wynika że RPO WL 2014-2020 18 zostanie ostatecznie zatwierdzony pod koniec I kwartału 2015 roku. Wtedy też należy się spodziewać publikacji SzOOP-u, który pozwoli na uszczegółowienie ekspertyzy. Według informacji przedstawiciela, pierwsze konkursy w ramach RPO WL 2014-2020 r., powinny zostać ogłoszone w 2 połowie 2015 r. Po przeanalizowaniu dostępnych informacji najkorzystniejszymi źródłami pozyskania zewnętrznych środków finansowych na działania zwiększające efektywność energetyczną oraz pozostałe działania głębokiej termomodernizacji zawarte w wykazie "Projektów zwiększających efektywność energetyczną 3 spółek miejskich w latach 2015-2020", są bezzwrotne dofinansowania dostępne w ramach Programów Operacyjnych oraz Regionalnego Programu Operacyjnego. Jeżeli chodzi o projekt polegający na termomodernizacji w przypadku nie uzyskania wsparcia z ww. źródeł korzystną alternatywą jest Kredyty z Premią termomodernizacyjną. 18 w momencie sporządzania ekspertyzy miał status "gotowy do przyjęcia" przyznany przez Komisję Europejską. Strona9
Załącznik nr 1. Spółki Działanie Czas realizacji Koszt Źródło finansowania MPWiK Lublin LPEC S.A. MPK Lublin Sp.z.o.o. Instalacja dwóch silników gazowych w elektrociepłowni oczyszczalni ścieków w celu zwiększenia możliwości energetycznego wykorzystania biogazu do produkcji energii odnawialnej Instalacja fotowoltaicznej do produkcji energii elektrycznej odnawialnej (2 MW) Termomodernizacja budynku administracyjnego oczyszczalni Hajdów Termomodernizacja obiektów oczyszczalni Hajdów Przeizolowanie sieci kablowej zasilającej ujęcie Prawiedniki Stacja wodociągowa Zemborzycka - modernizacja pompowni wody Stacja wodociągowa Dziesiąta - modernizacja pompowni wody Modernizacja sieci ciepłowniczej na terenie miasta Lublin Modernizacja zewnętrznych instalacji odbiorczych / przebudowa węzłów grupowych na węzły indywidualne Likwidacja piecyków gazowych/ podgrzewanie wody ciepłem systemowym Rozwój sieci ciepłowniczej na terenie miasta Lublin Budowa Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (RGF lub pre-rdf) z odzyskiem ciepła I, II i III kwartał 2015 r. 7 412 841 RPO WL 2007-2013 2016 2020 5 500 000 RPO WL PI 4A IV kwartał 2014 r. i I, II kwartał 2015r. 2016 2020 520 000 2015 2016 6 000 000 2015 2017 5 500 000 2015 2016 1 500 000 2015 2020 693 734 POIiŚ 2007-2013 106 269 848 2015 2020 13 022 000 2015 2020 10 845 285 2015 2020 39 600 000 2015 2020 379 000 000 Zakup 20 autobusów elektrycznych 2015 2016 36 000 000 Wykonanie w autobusach instalacji fotowoltaicznej zmniejszającej zużycie paliwa i emisję toksycznych składników spalin 2015 2016 2 376 000 RPO WL PI 4B / Kredyt z premią termomodernizacyjną RPO WL PI 4B RPO WL PI 4B RPO WL PI 4B POiŚ OPI PI 4.V POiŚ OPI PI 4.V POiŚ OPI PI 4.V POiŚ OPI PI 4.V POiŚ OPII PI 6.I POPW OPII PI4.E RPO WL PI 4B