Uniwersytet Europejski Viadrina Magdalena Pietrzak Historia Dróg Jakubowych w Europie, ich znaczenie i rozwój 26.02.2013 Wronki

Podziałprezentacji 1. Św. Jakub Apostoł 2. Dlaczego Santiago de Compostela? 3. Średniowieczna tradycja pielgrzymowania do Santiago de Compostela 4. Średniowieczna sieć szlaków Jakubowych 5. Ponowne ożywienie tradycji pielgrzymowania 6. Współczesne szlaki św. Jakuba i ich charakterystyka: - motywy pielgrzymowania, - wyznaczniki współczesnych szlaków Jakubowych, - odtwarzanie szlaków Jakubowych.

1. Św. Jakub Apostoł Jakub Większy (Starszy), Jakub Pielgrzym lub Jakub z Composteli, syn Zebedeusza i Salome, brat Jana Ewangelisty, apostoł i męczennik, biskup Jerozolimy, Patron Hiszpanii, Portugalii oraz rybaków, robotników i żebraków, Atrybuty: kij pielgrzyma, księga, muszla, torba, kapelusz, miecz.

1. Św. Jakub Apostoł

2. Dlaczego Santiago de Compostela? legenda o odnalezieniu grobu i relikwii św. Jakuba Apostoła przez eremitę Pelayo w 835 r., legenda o św. Jakubie, który miał się ukazać w czasie jednej z bitw z Maurami na niebie w zbroi rycerza i przyczynić się do zwycięstwa chrześcijan.

Katedra w Santiago de Compostela

3. Średniowieczna tradycja pielgrzymowania do Santiago de Compostela Santiago de Compostela jako jedno z trzech średniowiecznych celów chrześcijańskich pielgrzymek (obok Jerozolimy i Rzymu), przybycie pierwszego udokumentowanego pielgrzyma, francuskiego biskupa Le Puy Godescalco, datowane na rok 950, największe nasilenie ruchów pielgrzymkowych - wiek XI XIV,

3. Średniowieczna tradycja pielgrzymowania do Santiago de Compostela Motywy pielgrzymowania: charakter religijny: dla umocnienia wiary, odbycia pokuty, spełnienia ślubowania, z prośbą o uzdrowienie lub w celach dziękczynnych, czczenie miejsc świętych przez rycerstwo, wysyłanie pielgrzymów w intencji ważnej dla danej społeczności, np. prosząc o koniec suszy, odbywanie pielgrzymek przez przestępców.

4. Średniowieczna sieć szlaków Jakubowych

5. Ponowne ożywienie tradycji pielgrzymowania zanik tradycji pielgrzymowania w okresie humanizmu i reformacji, ponowne ożywienie ruchu pielgrzymkowego w latach 80-tych XX w., (J. W. Goethe) "drogi św. Jakuba ukształtowały Europę, "świadomość europejska zrodziła się w pielgrzymowaniu Akt Europejski (1982): rola pielgrzymek Jakubowych w procesie kształtowania jedności kontynentu europejskiego,

5. Ponowne ożywienie tradycji pielgrzymowania ogłoszenie Camino de Santiago Europejskim Szlakiem Kultury przez Radę Europy (1987), wpisanie Camino de Santiago na listę światowego dziedzictwa kultury przez UNESCO (1993).

Źródło: http://prawica.net/33281 (24.02.2013)

6. Współczesne szlaki św. Jakuba Motywy pielgrzymowania/wędrowania: S. Burdziej (2005): wymiar religijny mniej widoczny, motyw kulturalny, forma spędzania wakacji, komercjalizacja i umasowienie szlaku, B. Haab (1998) chęć oderwania się od codzienności, sprawdzenia granic wytrzymałości fizycznej, przeżycia czegoś nowego,

6. Współczesne szlaki św. Jakuba (K. Berkemann) spiritueller Tourismus = turystyka duchowa, podróżowanie w poszukiwaniu przeżyć transcendentalnych, sensu życia i wartości, potrzeba relacji z sacrum (pielgrzymowanie duchowe).

6. Współczesne szlaki św. Jakuba Wyznaczniki współczesnej Camino de Santiago : szlak ekumeniczny (otwarty dla ludzi różnych wierzeń i przekonań oraz społeczeństw laickich), szlak pielgrzymkowy (pielgrzymowanie indywidualne), szlak kulturowy (przybliżający europejskie dziedzictwo kulturowe), szlak turystyczny (chęć poznania regionu, przyrody; Wanderweg = szlak wędrowny, Erlebnisweg = szlak doznań, przeżyć).

6. Współczesne szlaki św. Jakuba Odtwarzanie szlaków Jakubowych: sieć dawnych szlaków handlowych i traktów komunikacyjnych, ślady kultu św. Jakuba, (R.Knapiński): wraz ze wzrastającą odległością od Santiago de Compostela coraz trudniej zidentyfikować śladu kultu św. Jakuba

Dziękuję serdecznie za uwagę!

Projekt Drogi św. Jakuba na Wschód i Zachód od Odry Katedra Historii Średniowiecznej i Regionalnej Historii Kultury Uniwersytet Europejski Viadrina Prof. dr dr Ulrich Knefelkamp http://www.jakobswege-viadrina.de Stowarzyszenie Jakobusgesellschaft Brandenburg-Oderregion e.v. http://www.brandenburger-jakobswege.de/

Literatura: Berkemann, K. Spiritueller Tourismus in Sachsen-Anhalt. (Tourismus-Studien Sachsen-Anhalt 19), Wittenberg 2006 Bruns, F./ Weczerka, H. Hansische Handelsstraßen w: Quellen und Darstellungen zur Hansischen Geschichte. tom XIII, Wydawnictwo Böhlau, Weimar 1968. Burdziej, S. W drodze do Santiago de Compostela, NOMOS, Kraków 2005. Haab, B. Weg und Wandlung. Zur Spiritualität heutiger Jakobspilger und - pilgerinnen, Freiburg 1998. Knapiński, R. red. Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo- Wschodniej, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002. Manikowska, H./ Zarembska H. red. Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, Instytut Historii PAN, Warszawa 1995. Pietrzak, M. Szlaki św. Jakuba w Polsce Zachodniej i w Brandenburgii - odtwarzanie starych szlaków pątniczych jako nowoczesnych szlaków pielgrzymkowych, kulturowych i turystycznych w: Turystyka Religijna red. Z.Kroplewski i A.Panasiuk Szczecin 2010, s. 568-574 Samsonowicz, H. Kult św. Jakuba i szlaki Jakubowe w Polsce w: Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej red. R. Knapiński, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002.

Źródła internetowe: http://www.swjakub.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=605&itemid=180 (24.02.2013) http://biblia.wiara.pl/doc/423004.swiety-jakub-starszy-apostol/2 (24.02.2013) http://prawica.net/33281 (24.02.2013)