PROGRAM HARCERZE NA DRODZE ŚW. JAKUBA NAJPIĘKNIEJSZA DROGA ŚWIATA

Transkrypt

1 PROGRAM HARCERZE NA DRODZE ŚW. JAKUBA NAJPIĘKNIEJSZA DROGA ŚWIATA 1. Wprowadzenie W ostatnim dwudziestoleciu Droga św. Jakuba przeżywa imponujący rozwój. Obecnie Camino de Santiago jest nie tylko jednym z najważniejszych, chrześcijańskich szlaków pielgrzymkowych i pierwszym Europejskim Szlakiem Kulturowym, ale także najdłuższym i oznakowanym szlakiem pątniczym na świecie. Droga św. Jakuba to szlak pod każdym względem wyjątkowy, określany mianami Najpiękniejszej Drogi świata, Głównego traktu Europy, Drogi życia, Drogi wiary oraz Drogi nawrócenia i pokory. Johan Wolfgang von Goethe pisał, że Europa powstała na szlakach prowadzących do Santiago. Istniejący od blisko 1200 lat szlak, przetrwał do dnia dzisiejszego i przebiega przez niemal całą Europę, kończąc się w katedrze w Santiago de Compostela, gdzie od wieków znajduje się grób św. Jakuba Starszego Apostoła. Szczególny rozwój kultu św. Jakuba i pielgrzymowania do Jego grobu przypada na średniowiecze. W XIII w. sanktuarium w Composteli zostało uznane aktem papieskim za jeden z trzech najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w chrześcijaństwie (obok Jerozolimy i Rzymu). Ranga szlaków pielgrzymkowych znacznie zmalała w XVI-XVII w. Drogi św. Jakuba uległy stopniowemu zapomnieniu. Ponowne ożywienie pielgrzymowania do grobu św. Jakuba nastąpiło dzięki apelowi, który skierował Jan Paweł II podczas wizyty w Santiago w 1982 r. w tak zwanym Akcie Europejskim. Od tego momentu w całej Europie obserwowany jest renesans Camino de Santiago i pielgrzymowania Jakubowymi Szlakami. Również w Polsce od 2005 r. do chwili obecnej oznakowano 5000 km Jakubowego Szlaku! Wynik ten robi imponujące wrażenie na wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób zetknęli się z Drogą św. Jakuba. Dlaczego na blisko 5000 km szlaków w Polsce można spotkać muszle? Chciałbyś znaleźć się na Najpiękniejszej Drodze świata? Czy wiesz ile jest do Końca Świata? Dla Kogo święty Jakub stracił głowę? Nie musisz jechać do Hiszpanii żeby być na Camino! To nie droga jest trudnością, to trudności są drogą! Wystarczy wyjść z progu własnego domu! Dowiesz się więcej i zobaczysz na Drodze św. Jakuba!

2 2. św. Jakub Święty Jakub Starszy (Większy) był jednym z grona Dwunastu Apostołów, synem Zebedeusza i Salomei, bratem św. Jana Ewangelisty. Tuż po św. Piotrze i Andrzeju został najwcześniej powołany do służby apostolskiej podczas naprawiania sieci rybackiej wraz ze swoim bratem. Z powodu swojego porywczego charakteru obaj synowie Zebedeusza zostali przez Jezusa nazwani Boanerges Synami Gromu. Wraz ze Piotrem i Janem, Jakub Starszy należał do grupy uczniów w sposób szczególny uprzywilejowanych, będących świadkami: wskrzeszenia córki Jaira, przemienienia na Górze Tabor, modlitwy w Ogrójcu. Po Zesłaniu Ducha Świętego, Jakub został pierwszym biskupem Jerozolimy. W Dziejach Apostolskich opisane są okoliczności Jego śmierci. W 44 r. n.e. z rozkazu Heroda Agrypy został ścięty mieczem za swoje nauczanie i nawrócenie wielu jerozolimskich Żydów. Stał się zatem pierwszym spośród Apostołów i drugim po św. Szczepanie męczennikiem Kościoła. Przyjmuje się, iż w 2013 r. minęło 1200 lat od odnalezienia przez pustelnika Pelayo (Pelagiusza), relikwii św. Jakuba Starszego Apostoła. Do miejsca w którym znajdował się sarkofag z relikwiami Apostoła na wzgórzu o nazwie Liberum Donum, w okolicy miejscowości Iria Flavia (dzisiaj El Padron) poprowadził pustelnika deszcz gwiazd spadających na pole. Wokół tego miejsca powstała osada o nazwie Como postolo Jakub Apostoł, lub Campus Stellae Pole Gwiazdy, następnie przekształcona na Compostela. Miasto, które powstało w tym miejscu zostało nazwane Santiago (Sant Iago), co po hiszpańsku znaczy św. Jakub. Odkrycie relikwii św. Jakuba Starszego Apostoła w 813 r. bezpośrednio wpłynęło na zapoczątkowanie ruchu pielgrzymkowego do grobu św. Jakuba. Szczególny rozwój kultu św. Jakuba i pielgrzymowania do Jego grobu przypada na średniowiecze. Święty Jakub Starszy Apostoł jest patronem Hiszpanii i Portugalii, głównym patronem pielgrzymów, zakonów rycerskich, aptekarzy, drogistów, robotników i żebraków. W ikonografii św. Jakub przedstawiany jest jako mężczyzna w średnim wieku, w stroju pielgrzymim: z peleryną, kapeluszem z szerokim rondem, podróżną sakwą, kosturem, bukłakiem bądź tykwą na wodę. Nieodłącznym atrybutem jest: muszla, którą udekorowany jest płaszcz lub kapelusz; księga lub zwój, a także miecz od którego poniósł śmierć męczeńską. W nielicznych przypadkach przedstawiany z toporem. Odziany w apostolskie szaty, boso, lub jako pielgrzym ubrany w sandały; z wysuniętą lub podniesioną jedną nogą co ma świadczyć o tym, iż jako patron Pielgrzymów jest ciągle razem z nimi w Drodze. Dla Drużynowych i Kapelanów Wędrówka jest istotnym elementem pracy z wędrownikami. Już sama nazwa Wędrownicy wskazuje na to, iż wędrownik ciągle wędruje czy to w sensie stricte fizycznym (podczas wycieczek pieszych, czy wypraw górskich), czy też w sensie intelektualnym i duchowym przygotowując się do wyruszenia w dorosłe życie. Za jedną najstarszych form wędrówki uważa się pielgrzymowanie wędrówki do miejsc świętych istnieją bowiem we wszystkich religiach świata i towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Wśród pielgrzymek o szczególnym znaczeniu, które w średniowieczu uznano za najważniejsze wydarzenie tego okresu dla Europy były podróże odbywane przez chrześcijan do grobu św. Jakuba Starszego Apostoła w Santiago de Compostela. Również i obecnie Droga św. Jakuba w zjednoczonej Europie, stanowi znaczący czynnik rozwoju poszczególnych regionów, jak i miejsce, które przyciąga pielgrzymów i turystów z zagranicy. Druhu Drużynowy jak często wychodzisz na wędrówkę z wędrownikami lub harcerzami? Może nie masz pomysłów na formy pracy, albo jak realizować wychowanie religijne w drużynie? W jaki sposób starsi harcerze i wędrownicy mogą pracować nad sobą, nad siłą ciała, intelektu i ducha? Może zatem warto wyruszyć na pielgrzymkę szlakiem, po którym przed nami kroczyli do świętości m.in. św. Franciszek z Asyżu, św. Ignacy Loyola, św. Brygida Szwedzka, św. Elżbieta Portugalska, św. Józef Sebastian Pelczar, czy bł. Jan Paweł II. Warto pojechać na Camino do Hiszpanii, aby tam dotrzeć do katedry w Santiago de Compostela, objąć figurę św. Jakuba Apostoła i uklęknąć przed Jego Grobem i relikwiami. Można również pielgrzymować najpiękniejszą drogą świata na terenie naszego kraju. W Polsce istnieje bowiem blisko 5000 km Szlaków Jakubowych. A może warto podjąć się pola służby właśnie na Drodze?

3 3. Cele Poprzez realizację Programu pragniemy rozpropagować u wędrowników i harcerzy idee pielgrzymowania Drogą św. Jakuba w Polsce i zagranicą do Santiago de Compostela. Poprzez tak skonstruowany program harcerze mogą podejmować wędrówkę w sensie dosłownym i tym wymiarze intelektualnym i duchowym. Program ma umożliwić drużynowym i kapelanom harcerskim stosowanie form wychowania religijnego poprzez rekolekcje w drodze na jednym z najważniejszych szlaków pątniczych na świecie. Wymiar religijny duchowy ma tu najważniejsze znaczenie, ale poprzez pielgrzymowanie Drogą św. Jakuba można odkrywać również piękno otaczającego nas świata, dziedzictwo kulturowe mające korzenie w chrześcijańskiej Europie. Camino jest bowiem miejscem spotkania z Bogiem, drugim człowiekiem, ale przede wszystkim okazją na odnalezienie samego siebie. 4. Etapy Program Harcerze na Drodze podzielony jest na V etapów, które w założeniu trwają w sposób ciągły nie ma sztywnego terminu ich zakończenia. Idea jest taka, aby z czasem Program przerodził się w inicjatywy lokalne drużyn i środowisk harcerskich. Każdy etap ma punkt inauguracyjny. Etap I: W Drodze w podziękowaniu za pontyfikat Jana Pawła II Organizacja Harcerzy weźmie udział w Pielgrzymce Dziękczynnej za Pontyfikat i kanonizację Jana Pawła II 9664 km pielgrzymki Drogą św. Jakuba organizowanej przez Bractwo św. Jakuba w Więcławicach Starych. Wszyscy harcerze, którzy pragną podziękować za pontyfikat bł. Jana Pawła II, mogą wziąć udział w pielgrzymce (indywidualnie lub zastępem, drużyną) dowolnym odcinkiem Drogi św. Jakuba w Polsce lub za granicą do 15 kwietnia 2014 r. Przyjmując, że w pielgrzymce weźmie udział 100 HARCERZY, a każdy z nich pokona 97-KILOMETROWY odcinek, otrzymamy kilometraż odpowiadający liczbie dni pontyfikatu Papieża-Polaka. Zgłoszenia osób pragnących włączyć się w pielgrzymkę przyjmowane są do 31 marca 2014 r. Każda osoba, która prześle swoje zgłoszenie drogą pocztową lub elektroniczną, otrzyma okolicznościowy Paszport Pielgrzyma, a po kanonizacji bł. Jana Pawła II certyfikat potwierdzający odbycie pielgrzymki. Warunkiem otrzymania certyfikatu jest przesłanie do 15 kwietnia 2014 r. kopii Paszportu Pielgrzyma dokumentującego odbycie pielgrzymki. Kopie paszportów zostaną złożone w procesji z darami podczas uroczystości w Krakowie, które odbędą się 11 maja 2014 r. Ks. kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, objął patronatem honorowym tę inicjatywę oraz udzielił pielgrzymom pasterskiego błogosławieństwa. Patronat medialny nad inicjatywą objęli: Gość Niedzielny, Dwutygodnik Młodzieży Katolickiej Droga, Katolickie Radio VIA i Przewodnik Katolicki. Etap II: Harcerze na Drodze Wszystkie lokalne i indywidualne inicjatywy na Drodze św. Jakuba. Stworzenie możliwości i nawyku, iż na Drogę św. Jakuba można wyruszyć o każdej porze roku, podróżując w różnorodny sposób (pieszo, rowerem, konno, kajakiem, czy na nartach) i zawsze jest to okazja do wyciszenia i indywidualnej modlitwy. Propozycje dla wędrowników do włączania w próby na stopnie rekolekcji na Drodze. Etap III: Służba na Drodze Droga św. Jakuba to wielkie dzieło istnieje ponad 20 różnych odcinków Szlaku Jakubowego we wszystkich regionach Polski. To ponad 5000 km Camino de Santiago! Aby utrzymać szlak potrzeba wolontariuszy zazwyczaj zajmują się tym osoby prywatne caminowicze, parafie, bractwa i stowarzyszenia jakubowe. Od 2012 r. Podkarpacka Chorągiew Harcerzy podjęła się opieki nad

4 odcinkiem Podkarpackiej Drogi św. Jakuba Via Regia z Medyki/ Korczowej do Pilzna. Tym przykładem mogą pójść kolejne drużyny, ZZ-ty lub indywidualni wędrownicy. W ramach służby harcerze będą mieć m.in. za zadanie we współpracy z lokalnymi koordynatorami Drogi św. Jakuba wykonywać prace niezbędne nad cyklicznym odświeżaniem oznakowania. Zgłoszone drużyny lub osoby zostaną specjalnie mianowani na Strażników Drogi św. Jakuba podczas Konferencji Naukowej w Krakowie Etap IV: Harcerze na Camino W lipcu lub wrześniu 2015 r. odbędzie się Pielgrzymka Organizacji Harcerzy ZHR do grobu św. Jakuba Starszego Apostoła w Santiago de Compostela. Harcerze wyjadą najpierw do Lourdes i następnie do Saint Jean Pied de Port gdzie rozpocznie się oficjalnie pielgrzymka w miejscu, gdzie największa rzesza pielgrzymów wyrusza do Santiago de Compostela tzw. Droga Francuską Camino Frances. Następnie pielgrzymka przejedzie na teren Hiszpanii, gdzie harcerze w małych grupach (do 10 osób) wyruszą pieszo na różne odcinki Camino de Santiago. Podczas kilkudniowej pielgrzymki przebędą min. 100 km na najpiękniejszej drodze świata. Po gwiaździstym zejściu się wszystkich grup w Santiago pielgrzymka weźmie udział w Eucharystii w katedrze sanktuarium św. Jakuba Apostoła. Następnie całość odbędzie podróż na Przylądek Finisterre który w średniowieczu uznawany był za koniec świata. Tam też pielgrzymi jakubowi zbierali muszle jako potwierdzenie odbycia pielgrzymki do Composteli i palili ubrania na znak zerwania ze starym życiem. Na zakończenie wraz ze skautami hiszpańskimi na Monte do Gozo Górze Radości odbędzie obrzędowa watra. Całość pielgrzymki organizowana będzie w Organizacji Harcerzy z zamysłem wspólnego wyjazdu z harcerkami, czy rodzinami harcerzy, a także we współpracy ze skautami hiszpańskimi. Etap V: Harcerze jako Hospitalero Camino de Santiago to miejsce na którym spotykają się osoby z całego świata. W 2012 r. na konferencję do Krakowa przyjechali delegaci stowarzyszeń i bractw św. Jakuba z 16 krajów m.in. USA, Kanady, Japonii i krajów europejskich. W Hiszpanii na Camino można usłyszeć wszystkie języki świata, a coraz częściej i język polski (Polska plasuje się mniej więcej na 10 miejscu jeśli chodzi o narodowości pielgrzymujące do Santiago). W związku z tym potrzeba jest co raz większej liczby wolontariuszy do specjalnych schronisk pielgrzymich tzw. albergue. Wolontariusze w schroniskach nazywani Hospitalero mają za zadanie ułatwić pielgrzymom odwiedzającym schroniska zajęcie miejsca w salach noclegowych i oferować pomoc we wszelkich kwestiach związanych zarówno z albergue, jak i ich dalszą wędrówką w kierunku grobu św. Jakuba. Jest to okazja do konkretnej służby dla wędrowników, ale i poznania kultury, zwyczajów różnych narodowości i przede wszystkim podszlifowanie języków. Jednym z podstawowych warunków do zostania Hospitalero jest przejście wcześniejsze Camino i otrzymanie Compostelki. 5. Harmonogram Etap I: od stycznia 2014 r. 20.I inauguracja Programu/ równolegle otwarcie strony Programu/ uruchomienie funpage na FB Organizacji, promocja Pielgrzymki Dziękczynnej Od 10.II wysłanie na bieżąco zgłoszonym uczestnikom pielgrzymki Paszportu Pielgrzyma tzw. credenciali Do 31.III. zgłoszenia na Pielgrzymkę Dziękczynną Drogą św. Jakuba za Pontyfikat Jana Pawła II 15.IV zakończenie Pielgrzymki Dziękczynnej przesłanie kopii Paszportu Pielgrzyma 11.V uroczystości pokanonizacyjne Jana Pawła II w Krakowie złożenie kopii Paszportów Pielgrzyma w procesji z darami ofiarnymi

5 - 15.V - otrzymanie certyfikatu na wzór Compostelki potwierdzającej odbycie Pielgrzymki Dziękczynnej Etap II: od marca 2014 r. - zgłoszenia za pośrednictwem strony Programu pielgrzymek i innych inicjatyw lokalnych na wybranych odcinkach Drogi św. Jakuba w Polsce /przez cały czas trwania Programu/ - inicjowanie przez drużyny i kapelanów Niedzielnego pielgrzymowania na Drodze św. Jakuba i innych inicjatyw lokalnych typu przejścia (piesze, rowerowe, narciarskie itp.), pielgrzymki, rekolekcje w drodze, - ogłoszenie konkursu na najciekawszy credencial i fotoreportaż z Drogi Etap III: od września 2014 r. - Zgłoszenia podjęcia się pola służby na wybranych odcinkach Drogi św. Jakuba /przez cały czas trwania Programu/ - Zgłoszenia na VII Międzynarodową Konferencję Naukową IX. VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa poświęcona Drodze św. Jakuba podjęcie się przez drużyny lub indywidualnie przez wędrowników pola służby na Drodze św. Jakuba/ mianowanie Strażników Drogi Etap IV: lipiec lub wrzesień 2015 r. - Wyjazd na pielgrzymkę na wybrane odcinki Camino de Santiago w Hiszpanii. Wzięcie udziału w uroczystościach w katedrze w Santiago de Compostela. Wspólne spotkanie z skautami hiszpańskimi. Etap V: od września 2015 r. - Uruchomienie wymiany międzynarodowej z Hiszpanią/ możliwości dla wędrowników zostania Hospitalero w albergue w Hiszpanii. 6. Warunki uczestnictwa W Programie mogą wziąć udział wszyscy chętni: zuchy, harcerze, wędrownicy, harcerze starsi i instruktorzy (etap I i II). Etap IV adresowany jest w szczególności dla wędrowników, a V etap dla harcerzy i wędrowników pełnoletnich (którzy wcześniej przebyli Camino na terenie Hiszpanii). Program organizowany jest przez Wydział Wędrowników i skierowany dla Organizacji Harcerzy ZHR, jednak założenie jest takie, aby mogli w nim wziąć udział harcerki, czy rodziny harcerzy/ harcerek. Opracował: hm. Łukasz Mróz Pełnomocnik Naczelnika Harcerzy ds. Wędrowników Koordynator Programu Harcerze na Drodze św. Jakuba