d r h a b. M a g d a l e n a P o p ow s k a, p r o f. U W U N I W E R S Y T E T W AR S Z AW S K I W Y D Z I AŁ B I O L O G I I ul. ILJI MIECZNIKOWA 1, 02-096 WARSZAWA TEL: (+22) 55-41-420, FAX: (+22) 55-41-402 e-mail: magdapop@biol.uw.edu.pl Warszawa 16.11.2015 r. RAPORT Zamawiający raport: BIOALT Sp. z o.o. z siedzibą w Białobrzegach (26-800 Białobrzegi ul. Reymonta 32/34) Wykonawca: BIOALT Sp. z o.o. na podstawie umowy o przeprowadzenie wspólnej inwestycji pt.: eksperyment naukowy metodą bioremediacji w opcji In-Situ Dotyczy: Eksperymentu naukowego z wykorzystaniem metody bioremediacji in-situ z użyciem biopreparatu BACTREM Teren eksperymentu: Rafineria w Gorlicach Celem eksperymentu było: określenie skuteczności działania ww. biopreparatów w procesie bioremediacji terenów skażonych związkami ropopochodnymi. Badania: Preparat BACTREM został zadany w dniu 24.09.2015 r. w ilości 100 litrów na powierzchnię 42 m 2 poletka doświadczalnego (2,38 litra na 1 m 2 ) Pomiary stężenia wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz metali ciężkich przeprowadzało akredytowane laboratorium PETROGEO. I. Wstęp 1. BIOREMEDIACJA opis metody Zastosowanie technologii bioremadiacji, jako metody biologicznego usuwania ze środowiska naturalnego skażeń różnego typu substancjami chemicznymi, głównie przy udziale mikroorganizmów, umożliwia obniżenie poziom zanieczyszczeń w określonych i akceptowalnych ramach czasowych do poziomu bezpiecznego dla życia organizmów. W rankingu technik usuwania z gleby np. produktów naftowych (m.in. metody fizyczne i chemiczne) bioremediacja została uznana na Międzynarodowej Konferencji Haztech w San Francisco w 1989 roku jako najbardziej naturalny i przyjazny proces leczenia" środowiska i ta ocena pozostaje niezmieniona. 2. Opis biopreparatu BACTREM BACTREM jest produktem organiczno-mineralnym zawierającym kompozycję szczepów tlenowych bakterii saprofitycznych, pożywkę oraz nośnik sprzyjające rozwojowi tych bakterii.
W skład tej kompozycji wchodzą szczepy bakterii wyselekcjonowanych z terenów zanieczyszczonych (gleby i wody) jedno- i wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi, nitrozwiązkami, pestycydami, metalami ciężkimi i farmaceutykami. Szczepionka bioremediacyjna zawierająca kompozycję tych szczepów oraz zastosowanie szczepionki bioremediacyjnej i sposób jej wykorzystania zostały opatentowane. Patent w Polsce - PL219151B1, (decyzja w 2014, ochrona od 2012 r.) Patent w USA - US 9,012,200 (decyzja w 2015, ochrona od 2014) Patent w Europejskim Urzędzie Patentowym EP 2788512 (decyzja w 2015, ochrona od 2013) Preparat jest bezpieczny dla środowiska, nie zawiera substancji toksycznych, posiada wymagane Atesty. Atest PZH - HK/M/0230/01/2015 Produkt BACTREM został również poddany ocenie mikrobiologicznej celem wykluczenia obecności bakterii patogennych - sprawozdanie z badań PZH nr 12/010/15/LHK/M Preparat jest produkowany i stosowany przez Firmę BACTrem Sp. z o. o. Uniwersytetu Warszawskiego (http://www.bactrem.pl/, Spółka w trakcie rejestracji). Z siedzibą: 02-096 Warszawa, ul. Miecznikowa 1 (Wydział Biologii UW). BACTREM jest przeznaczony do bioremediacja gleby, hałd, składowisk skażonych węglowodorami aromatycznymi, związkami nitrowymi, metalami ciężkimi w warunkach tlenowych i względnie beztlenowych oraz wspomagania procesów biodegradacji przy kompostowaniu, w przydomowych oczyszczalniach ścieków oraz w glebie pod uprawy. Preparat osadzony na złożu biologicznym może zostać również wykorzystany do oczyszczania wód odciekowych, przemysłowych i innych. II. Wyniki uzyskane podczas trwania eksperymentu IIa. Wyniki dotyczące poziomu zanieczyszcenia przez wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) Tabela 1. Wyniki pomiarów stężenia WWA Data poboru prób Oznaczenie Stężenie WWA % pozostałego WWA % poziom redukcji WWA 21.09.2015 Pobranie prób przed 283* 100% 0% rozpoczęciem eksperymenty (t0) 01.10.2015 Pobranie prób po 7 48,3 17% 83% preparatu (t7) 12.10.2015 Pobranie prób po 18 75,3 26% 74% preparatu (t18) 03.11.2015 Pobranie prób po 39 41,8 14,8% 85,2% preparatu (t39) *przekroczone wartości dopuszczalne zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska
Otrzymane wyniki przedstawiono na wykresach 1 i 2: Wykres 1. Spadek stężenia WWA w czasie trwania eksperymentu z wykorzystaniem preparatu BACTREM Wykres 2. Procentowy spadek stężenia WWA w czasie trwania eksperymentu
IIb. Wyniki dotyczące poziomu zanieczyszcenia przez poszczególne metale ciężkie Tabela 2. Wyniki pomiarów stężenia metali ciężkich Metal ciężki Data poboru prób oraz uzyskane wyniki 21.09.2015 (t0) 03.11.2015 (t39) Stężenie metalu Pozostało Stężenie metalu Pozostało poziom redukcji Ołów (Pb) 315* 100% 133 42,2 57,8 Chrom (Cr) 56 100% 32 57,1 42,9 Miedź (Cu) 30 100% 11 36,7 63,3 Nikiel (Ni) 23 100% 19 82,6 17,4 Cynk (Zn) 170 100% 98 57,6 42,4 *przekroczone wartości dopuszczalne zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska Otrzymane wyniki przedstawiono na wykresach 3 i 4: Wykres 3. Spadek stężenia metali ciężkich po 39 dniach trwania eksperymentu
Procentowy spadek stężenia metali ciężkich - BACTREM Pb Cr Cu Ni Zn Wykres 4. Procentowy spadek stężenia metali ciężkich po 39 dniach trwania eksperymentu III. Podsumowanie W wyniku przeprowadzonego eksperymentu z wykorzystaniem biopreparatu BACTREM przeprowdzono proces bioremediacji gruntu zanieczyszczonego związkami ropopochodnymi, których głównym źródłem na terenie Rafinerii W Gorlicach jest Mazut, oleista ciecz będąca pozostałością po destylacji niskogatunkowej ropy naftowej, składająca się z węglowodorów wysokocząsteczkowych. Jako dodatkowe zanieczyszczenie zwykle występują pozostałości ropy i frakcje olejowe oraz metale ciężkie. 1. Największą efektywność procesu bioremediacji zaobserwowano po 7 i po 39 dniach działania biopreparatu BACTREM - spadek stężenia WWA o 83% i 85,2% odpowiednio. 2. Największą redukcję stężenia metali ciężkich zaobserwowano w przypadku ołowiu, chromu, miedzi i cynku. 3. W wyniku bioremediacji z wykorzystaniem biopreparatu BACTREM uzyskano redukcję poziomu ww. zanieczyszczeń do poziomu poniżej dopuszczalnych wartości stężeń wg. Rozporządzenia Ministra Środowiska (Dz.U.02.165.1359)