Uwalnianie zasobów wkład własny w projektach i partnerstwo projektowe

Barbara Pędzich - Ciach Uwalnianie zasobów wkład własny w projektach i partnerstwo projektowe Tekst przygotowany na zlecenie Federacji MAZOWIA w ramach projektu Prowadzenie Stołecznego Centrum Wspo łpracy Obywatelskiej wspo łfiinansowanego ze s rodko w m.st. Warszawy. Publikacja dystrybuowana jest bezpłatnie Ta praca objęta jest licencją Creative Commons Polska Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Aby zapoznac się z kopią licencji, nalez y odwiedzic stronę http://creativecommons.org/licenses/by- sa/3.0/pl/ lub wysłac list do Creative Commons: 543 Howard St., 5th Floor, San Francisco, California, 94105, USA. Prowadzenie Stołecznego Centrum Współpracy Obywatelskiej www.centrumwspolpracy.org.pl

Spis treści Wstęp str. 3 Rodzaje wkładu własnego str. 4 Źro dła wkładu własnego str. 8 Partnerstwa Projektowe str. 10 Fundusz wkłado w własnych str. 13 Wkład własny w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 str. 13 Partnerstwo projektowe w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 str. 15 2

Wstęp Podczas aplikowania o s rodki finansowe organizacje pozarządowe, jako wnioskodawcy (podmioty składające wniosek o s rodki na realizację projektu), coraz częs ciej spotykają się z warunkiem wniesienia wkładu własnego. Dla organizacji non-profit, kto rych gło wny przycho d stanowią często składki członkowskie, darowizny oraz dotacje celowe (na jasno okres lone i uwzględnione w budz ecie zadanie), wniesienie wkładu własnego nierzadko stanowi przeszkodę nie do pokonania w aplikowaniu o grant, a co za tym idzie w otrzymaniu dotacji. Przedstawiciele organizacji często pytają nas, dlaczego od organizacji działających społecznie oczekuje się wnoszenia wkładu własnego. Powodo w jest wiele. Najwaz niejsze z nich to: ograniczone s rodki dawcy grantu; zbyt duz a liczba wnioskujących organizacji w stosunku do wysokos ci s rodko w do rozdysponowania w konkursie; nakłonienie organizacji i jej członko w do większego zaangaz owania się w działalnos c ; zwiększenie efektywnos ci wydatkowania s rodko w z dotacji poprzez uzupełnienie ich pieniędzmi z innych źro deł; zachęcenie do poszukiwania partnerstw projektowych i łączenia zasobo w; zachęcenie organizacji pozarządowych, by uniezalez niały się od jednego źro dła dotacji (szczego lnie publicznego), poszukując s rodko w z wielu źro deł. Takie wytyczne zmuszają organizacje pozarządowe do sięgania po coraz to nowe rozwiązania w pozyskiwaniu s rodko w na działania statutowe, w tym na pokrycie wkładu własnego w projekcie ii na zwiększanie swojej płynnos ci finansowej, umoz liwiającej swobodne funkcjonowanie w okresie przejs ciowym między dotacjami/grantami. Sformułowanie wkład własny nie odnosi się wyłącznie do s rodko w własnych wnioskodawcy; wkład spełniający definicję moz e on pozyskac m.in. ze s rodko w publicznych (inna dotacja), od uczestniko w (działalnos c odpłatna) lub z innego grantu (np. instytucji niepublicznej) o ile taką sytuację dopuszcza dokumentacja konkursowa. Brakujące s rodki do niezbędnego wkładu własnego moz e nam ro wniez pomo c uzupełnic partner projektowy. Ponadto realizacja projektu w partnerstwie umoz liwi kompleksowos c działań, wymianę dos wiadczeń oraz zastosowanie innowacyjnych rozwiązań. 3

O wysokos ci takiego wkładu, jego rodzaju oraz źro dle pochodzenia decyduje instytucja udzielająca dotacji/grantu, ustalając zasady, kto re następnie publikowane są w ogłoszeniu konkursowym i/lub w regulaminie konkursu. W niniejszej publikacji skupimy się na dwo ch kluczowych kwestiach: rodzaju wkładu własnego oraz źro dłach, z kto rych moz na go pozyskac (patrz: grafika poniz ej). Omo wimy takz e m.in. pojęcie partnerstwa projektowego. Rodzaje wkładu własnego Rozro z niamy dwa rodzaje wkładu własnego: A. Finansowy gdy organizacja musi fizycznie wnies c s rodki pienięz ne do projektu, a więc pokryc częs c koszto w projektu z własnych s rodko w. Potwierdzeniem wniesienia przez organizację finansowego wkładu własnego są opłacane przez nią faktury. Skąd organizacja ma miec s rodki na wkład własny finansowy, jes li jest organizacją non-profit? Źro dła majątku organizacji, z kto rych moz e pochodzic goto wka na wkład własny, ogo lnie okres lają m.in.: ustawa o działalnos ci poz ytku publicznego i o wolontariacie, a szczego łowo jej statut. 4

Do najczęstszych źro deł majątku nalez ą: Składki członkowskie to obowiązkowe wpłaty, kto re członkowie stowarzyszenia przeznaczają na rzecz jego działalnos ci. Przychody ze składek mogą byc dowolnie wydatkowane na realizację zadań statutowych, w tym na wkład własny (jednak z praktyki wynika, z e s rodki te nie są zbyt wysokie). Darowizna to dar pienięz ny lub rzeczowy od danej osoby/podmiotu, przekazany organizacji bezinteresownie. Przychody z darowizn ro wniez mogą byc wydatkowane na dowolne zadania statutowe, chyba z e darczyńca jasno okres li ich przeznaczenie. Dotacje (granty) s rodki przyznawane przez samorządy, administrację publiczną oraz instytucje prywatne i społeczne (gło wnie organizacje grantodawcze). Dotacja (lub jej częs c ) pochodząca z jednego źro dła moz e stanowic wkład własny w innym dotowanym projekcie pozwala to na uzupełnienie działań i zasobo w. W projektach z dwo ch źro deł nie mogą jednak byc finansowane te same inwestycje. Działalnos c gospodarcza jest to zarobkowa działalnos c wytwo rcza, budowlana, handlowa lub usługowa, z kto rej docho d słuz y do realizacji celo w statutowych organizacji i nie moz e byc przeznaczony do podziału między jego członko w; ma słuz yc realizacji celo w statutowych organizacji. Korzystny jest fakt, z e docho d z działalnos ci gospodarczej jest swobodnie wykorzystywany przez organizację pozarządową do finansowania koszto w w obrębie działalnos ci statutowej, w tym moz e stanowic źro dło s rodko w do wkładu własnego w projektach. Sponsoring oznacza odpłatne przekazanie organizacji pozarządowej: s rodko w finansowych, materialnych lub usługi sponsorowanej w zamian za reklamę lub inne działania promocyjne (sponsoring moz e byc prowadzony tylko i wyłącznie w ramach działalnos ci gospodarczej; często mylnie rozumiany jest jako darowizna). Odpisy 1% podatku dochodowego od oso b fizycznych na organizacje o statusie organizacji poz ytku publicznego przychodami z 1% podatku organizacja pozarządowa moz e swobodnie dysponowac w obrębie działalnos ci statutowej. Zbio rka publiczna to wszelkie publiczne zbieranie s rodko w w formie pienięz nej lub rzeczowej, kto re przeznaczone są na go ry okres lony z go ry cel, kto re. Aby zorganizowac zbio rkę, konieczne jest wczes niejsze uzyskanie pozwolenia włas ciwego urzędu. Nalez y pamiętac, z e s rodki ze zbio rki moz na wykorzystac w dotacji tylko wtedy, gdy cele zbio rki i dotacji są toz same. 5

Działalnos c odpłatna poz ytku publicznego jest to: działalnos c prowadzona przez stowarzyszenie/fundację w ramach jej działań statutowych mieszczących się w sferze poz ytku publicznego, okres lonej w art. 4 ustawy o działalnos ci poz ytku publicznego i o wolontariacie, za kto rą pobiera opłaty (wynagrodzenie) od beneficjento w; - sprzedaz towaro w lub usług wytworzonych lub s wiadczonych przez osoby bezpos rednio korzystające z działalnos ci poz ytku publicznego, w szczego lnos ci w zakresie: rehabilitacji i przystosowania do pracy zawodowej oso b z niepełnosprawnos cią oraz reintegracji zawodowej i społecznej oso b zagroz onych wykluczeniem społecznym; - sprzedaz przedmioto w z darowizny. Przycho d z działalnos ci odpłatnej poz ytku publicznego słuz y wyłącznie prowadzeniu działalnos ci poz ytku publicznego (nieodpłatnej lub odpłatnej). Przychody z działalnos ci odpłatnej dają organizacji pewną swobodę w dysponowaniu s rodkami, jednak tylko w obrębie zakresu działalnos ci odpłatnej i w danym roku. Organizacja moz e wykorzystac zgromadzone s rodki z działalnos ci odpłatnej jako wkład własny w projekcie, ale tylko wtedy gdy projekt jest realizowany w tym samym zakresie merytorycznym co działalnos c odpłatna. Fundraising to proces zdobywania funduszy poprzez nakłanianie: oso b indywidualnych, firm, fundacji dobroczynnych lub instytucji rządowych do wsparcia organizacji. B. Wkład niefinansowy wniesienie do projektu zasobo w osobowych lub rzeczowych na podstawie wyceny, tj. oszacowania ich wartos ci i zakresu wykorzystania w projekcie. a. Wkład osobowy to wycena nieodpłatnej pracy wolontariuszy uczestniczących w projekcie. Koszt pracy oblicza się na podstawie stawek rynkowych adekwatnie do zakresu zadań wykonywanych w projekcie oraz indywidualnych kwalifikacji i umiejętnos ci wykorzystywanych w pracy w ramach projektu (inne więc będą stawki np. dla wolontariuszy będących opiekunami kolonijnymi, dla niepełnoletnich wolontariuszy pomagających w obsłudze obozu czy tez dla psychologo w). Wycena pracy powinna ro wniez opierac się na analizie stawek rynkowych i wymiaru pracy, kto ry zapewni powodzenie realizacji projektu. Dokumentami potwierdzającymi wniesienie wkładu osobowego są m.in. umowa wspo łpracy z wolontariuszem, okres lająca zadania (najlepiej w wymiarze godzinowym) i stawkę za godzinę, oraz ewidencja czasu pracy. Wolontariuszami mogą byc członkowie organizacji lub osoby spoza organizacji. Dobrą 6

praktyką jest (i coraz częs ciej wymagają tego instytucje ogłaszające konkurs w regulaminie konkursu, ogłoszeniu konkursowym) nieangaz owanie w projekcie tej samej osoby do jednoczesnych prac odpłatnej i wolontariackiej szczego lnie gdy wymagałoby to łączenia funkcji koordynatora i wykonawcy zadań merytorycznych (przykład: Jan Kowalski zatrudniony w danym projekcie jako psycholog i jednocześnie pracujący jako koordynator-wolontariusz). b. Wkład rzeczowy wycena wniesionego i wykorzystywanego na potrzeby projektu: sprzętu, nieruchomos ci, wyposaz enia. Organizacja moz e jako wkład własny rzeczowy wnies c np. lokal wo wczas wycenia się powierzchnię wykorzystywaną w nim na potrzeby projektu (przykład: lokal ma pow. 30 m 2, jego wartość to 3000 tys. zł; na rzecz projektu wykorzystywane jest 20 m 2, co daje 2000 zł). Nalez y tu jednak rozro z nic wycenę powierzchni uz ytkowanej jako wkład własny rzeczowy (podstawą rozliczenia będzie tu tytuł prawny do lokalu, wyceny np. za metr kwadratowy lokalu) od koszto w eksploatacyjnych lokalu (woda, prąd, media), kto re zaliczane są do wkładu własnego finansowego, a więc koszto w, kto re organizacja ponosi regularnie. W drugim przypadku koszty eksploatacji lokalu na potrzeby projektu wylicza się w odniesieniu do koszto w w skali miesiąca (o ile organizacja rzeczywis cie ponosi takie koszty). Przykład: Miesięczne koszty eksploatacyjne (woda, prąd) to 1500 zł, dziennie 50 zł (1500 zł / 30 dni). Zajęcia w projekcie będą odbywały się przez 5 dni w miesiącu, więc koszty eksploatacji lokalu na potrzeby projektu to 250 zł (50 zł x 5 dni). Jes li organizacja korzysta z lokalu nalez ącego do miasta/gminy i wynajmowanego na preferencyjnych warunkach, tj. bezpłatnie, nie moz e go wykazac jako wkład własny we wniosku do projektu finansowanego przez to samo miasto bądź tę samą gminę. Nie dotyczy to sytuacji, gdy organizacja płaci miastu lub gminie za uz ytkowany lokal. Kalkulację kaz da organizacja przygotowuje indywidualnie na podstawie stawek rynkowych. W większos ci projekto w wystarcza dokument wewnętrzny organizacji, ale grantodawca moz e zaz ądac wyceny wkładu rzeczowego przeprowadzonej przez obiektywnego rzeczoznawcę. W wielu konkursach, szczego lnie ze s rodko w krajowych publicznych, nie dopuszcza się moz liwos ci wnoszenia wkładu własnego niefinansowego rzeczowego jasno okres la to dokumentacja konkursowa. Wkład tego typu moz na jednak wnies c w projektach finansowanych ze s rodko w niepublicznych, np. innych organizacji i/lub unijnych, takich jak: Program Rozwoju Obszaro w Wiejskich, Regionalny Program Operacyjny Wojewo dztwa Mazowieckiego, Program Wiedza Edukacja Rozwo j, Program Infrastruktura i Środowisko, programy transgraniczne i europejskie. 7

Źródła wkładu własnego a) Zasoby 1 własne wnioskodawcy zasoby będące w posiadaniu wnioskodawcy, kto re mogą byc udokumentowane jako jego własnos c. Środki zgromadzone na rachunku bankowym lub w kasie organizacji w niekto rych przypadkach, szczego lnie w odniesieniu do dotacji ze s rodko w publicznych i w wysokich kwotach, od wnioskodawcy moz e wymagac się przedstawienia salda rachunku bankowego. Słuz y to potwierdzeniu posiadania przez wnioskodawcę deklarowanych s rodko w na wkład własny. Kadra opis potencjału kadrowego, członko w i pracowniko w organizacji wraz z ich kwalifikacjami, dos wiadczeniem. Wszystkie zawarte umowy (o pracę, cywilnoprawne i porozumienia wolontariackie) powinny byc umieszczone w rejestrze. b) Lokal, wyposaz enie posiadane przez organizację dokumenty potwierdzające np. tytuł prawny do lokalu, akt własnos ci, umowa dzierz awy lub najmu, ewidencja s rodko w trwałych i wyposaz enia, faktury zakupu s rodko w trwałych i wyposaz enia. c) Zasoby z innych źro deł zasoby finansowe, osobowe i rzeczowe niebędące w posiadaniu wnioskodawcy, a kto re planuje on pozyskac w trakcie realizacji projektu, lub zasoby pozyskane juz przez wnioskodawcę i deklarowane jako wymagany wkład własny z innych źro deł. Biorąc pod uwagę źro dło pochodzenia zasobo w, rozro z niamy: wkład prywatny i wkład publiczny. a) Wkład z zasobo w prywatnych wkład pochodzący od oso b i/lub podmioto w prywatnych, kto ry organizacja otrzymała/zebrała na konkretny projekt, na własne konto i z kto rego pokrywac będzie wydatki projektu, lub wkład ze s rodko w innych nich wnioskodawcy, dzięki kto remu dany wydatek w projekcie zostanie pokryty bez przepływu s rodko w. 1. Wkład tego rodzaju moz e pochodzic z działalnos ci odpłatnej: Opłaty pobierane od uczestniko w projektu wnioskodawca w ramach działalnos ci odpłatnej (o ile taką prowadzi, a więc nie stoi ona w sprzecznos ci ze statutem organizacji i pozwalają na to odpowiednie zapisy w ofercie konkursowej) deklaruje uzyskac s rodki na wkład własny, m.in. z opłat zebranych od uczestniko w projektu, o kto rego dofinansowanie się stara. Ze s rodko w zgromadzonych z działalnos ci 1 Zasoby: finansowe, osobowe, techniczne, organizacyjne. 8

odpłatnej w danym roku w ramach takiego samego zakresu merytorycznego działalnos ci odpłatnej, jak zakres merytoryczny ofert (wnioskodawca informuje o tym grantodawcę). Środki te moz na w danym wniosku wykazac jako własne, niepobierane od uczestniko w projektu. Przychody z działalnos ci odpłatnej dają organizacji pewną swobodę w dysponowaniu s rodkami na cele statutowe, w tym na pokrycie wkładu własnego, jednak tylko w zakresie działalnos ci odpłatnej i tylko w danym roku obrotowym. Prowadzenie działalnos ci odpłatnej ma swoje zalety i wady. Jedną z zalet jest zwiększenie samodzielnos ci finansowej organizacji. Ponadto partycypowanie odbiorco w działań w kosztach ponoszonych przez organizację kształtuje w nich postawy obywatelskie, a zapobiega roszczeniowym. Nie zawsze jednak pobieranie odpłatnos ci od uczestniko w projektu jest uzasadnione (np. w przypadku oso b ubogich i ich rodzin). Często grantodawca, przekazując s rodki, oczekuje ro wniez, z e uczestnicy projektu będą ze wsparcia korzystac bezpłatnie bez względu na rzeczywiste potrzeby, np. sytuację finansową.. b) Wkład z zasobo w publicznych wkład ze s rodko w instytucji publicznych, kto ry wnioskująca o grant organizacja otrzymała lub planuje otrzymac od innej publicznej lub niepublicznej instytucji dysponującej zasobami publicznymi (najczęs ciej w formie finansowej) i przyznającej je. Aby organizacja wnioskująca mogła uwzględnic zasoby/s rodki z innego projektu finansowanego ze s rodko w publicznych, konieczna jest zgoda obu instytucji (tej, z kto rej organizacja ma juz s rodki, oraz tej, do kto rej aplikuje) na łączenie s rodko w i źro deł finansowania, w tym ze s rodko w publicznych. Informacja o takiej moz liwos ci znajduje się w dokumentacjach konkursowych i/lub regulaminach konkursu włas ciwych instytucji. Instytucja ogłaszająca konkurs (szczego lnie publiczna), chcąc wymusic większe zaangaz owanie s rodko w prywatnych w realizację zadania, moz e zabronic moz liwos ci finansowania wkładu własnego ze s rodko w publicznych. Kolejny warunek, kto ry nalez y spełnic, by s rodki na wkład własny mo c uzupełnic ze źro deł publicznych, to zbiez nos c zakresu merytorycznego planowanych projekto w i wydatko w oraz ich synchronizacja w czasie. Wymaga to od wnioskodawcy planowania projekto w z wyprzedzeniem oraz podejmowania pewnego ryzyka 9

(w sytuacji, gdy s rodki na wkład własny mają zostac pozyskane przez organizację wnioskującą w drodze otwartego konkursu ofert, kto rego moz e nie wygrac ).c) Łączenie zasobo w własnych z prywatnymi, publicznymi przekazanie organizacji pozarządowej (będącej wnioskodawcą) zasobo w/s rodko w przez: osobę/podmiot prywatny, instytucje publiczną lub inną organizację odbywa się zgodnie m.in. z: ustawą o działalnos ci poz ytku publicznego i o wolontariacie, ustawą o rachunkowos ci, statutami i regulaminami wewnętrznymi, w kto rych opisane są formy i źro dła gromadzenia majątku przez stowarzyszenia, fundacje. W zalez nos ci od rodzaju podmiotu (osoba fizyczna, urząd) oraz sytuacji, wybierane są ro z ne formy przekazania zasobo w/s rodko w. Partnerstwa projektowe różnica między podmiotem, który przekazuje swoje zasoby na wkład własny w projekcie wnioskodawcy, a partnerem projektowym Koniecznos c wnoszenia wkłado w własnych w projektach, ograniczone zasoby wnioskujących podmioto w, w tym organizacji, uwarunkowania ekonomiczne oraz powszechnie stosowane strategie zro wnowaz onego rozwoju zachęcają (lub wręcz zmuszają) podmioty (nie tylko organizacje pozarządowe) do realizacji projekto w w partnerstwie. Nalez y pamiętac, z e realizacja zadań publicznych przez instytucje publiczne oraz organizacje powinna byc zgodna zasadami: pomocniczos ci, suwerennos ci stron, partnerstwa, efektywnos ci, uczciwej konkurencji, jawnos ci oraz ro wnos ci szans. Poniewaz zaro wno organizacje, jak i instytucje publiczne (w tym, oczywis cie, samorządowe) realizują zadania publiczne ze s rodko w własnych oraz pozyskanych (często z tych samych źro deł i dla tej samej grupy odbioro w), podejmowane działania powinny byc przemys lane, kompleksowe, efektywne i spo jne. Ułatwia to wspo łpraca i realizacja projekto w w ramach partnerstwa. Skoro więc działanie w partnerstwie się opłaca, dlaczego jest tak mało popularne? Przede wszystkim, aby organizacja/instytucja mogła złoz yc projekt partnerski, musi wczes niej znac i darzyc zaufaniem inne podmioty działające w tej samej sferze i tym samym obszarze terytorialnym, a takz e umiec okres lic wspo lne obszary i wypracowac rozwiązania. Ten praco- i czasochłonny proces nalez y bezwzględnie wykonac przed przejs ciem do etapu złoz enia wniosku partnerskiego. Zanim partnerzy podpiszą umowę o partnerstwie, powinni przewidziec ewentualne szanse i zagroz enia. Trudnos ciami mogą okazac się np. ro z nice w formach prawnej i organizacyjnej partnero w lub rozbiez nos ci w kulturze organizacyjnej stron. Partnerzy mogą miec odmienne 10

dos wiadczenia wynikające z ro z nych faz rozwoju swoich organizacji, ale tez np. ze względu na ro z nicę wieku członko w zespoło w. Przewaz nie największą obawą organizacji jest dzielenie się swoim know-how, czyli wiedzą, dos wiadczeniami, a takz e umiejętnos ciami, kto rymi dysponują. Częstym źro dłem niepowodzeń bywa rozbiez nos c zamierzeń dlatego rozmowy warto rozpocząc od przedstawienia własnych celo w. W zalez nos ci od zaangaz owania stron w realizację danego projektu, moz emy rozro z nic kilka rodzajo w wspo łpracy lub partnerstwa, kto rych skutkiem jest łączenie zasobo w wspo łpracujących ze sobą podmioto w, i ewentualnego uwzględniania ich potencjału jako wkładu własnego wnioskodawcy. W poniz szych punktach przyjrzymy się im bliz ej. a) Wspo łpraca podmioto w ograniczająca się do dofinansowania działań wnioskującej o dotację organizacji przez podmiot niebędący wnioskodawcą ani realizatorem wo wczas odpowiedzialnos c za całkowitą realizację projektu oraz poszczego lnych zadań ponosi organizacja wspierana finansowo. Nie mamy w tej sytuacji do czynienia z partnerstwem projektowym, ale ze wspo łpracą na rzecz realizacji projektu. Przykład: wpłata darowizny na rzecz warsztatów artystycznych w kwocie 1000 zł i/lub udzielenie dotacji przez inną organizację instytucję publiczną w kwocie 3000 zł w drodze małego grantu, ogłoszonego konkursu, zakupionej usługi lub darowizny. We wniosku o dofinansowanie uwzględniamy wkład, wskazując jego źro dło. Nie ma obowiązku wskazywania i charakteryzowania podmiotu, kto ry je przekazał. b) Partnerstwo projektowe nieformalne umowna wspo łpraca podmioto w: lidera i partnero w na rzecz realizacji projektu w zakresie ograniczającym się do uzupełnienia niezbędnych zasobo w i wspo łdziałania. Decyzyjnos c i odpowiedzialnos c za realizację projektu spoczywa na wnioskodawcy. Wspo łpraca nie ma charakteru formalnego, wspo łpartnerzy nie są realizatorami zadań, z tytułu wspo łpracy w ramach projektu nie otrzymują ro wniez wynagrodzenia. We wspo łpracy nie ma ustalonego podziału zadań i odpowiedzialnos ci, a jes li jest, to ma on charakter umowny. Przykład: gmina udostępnia bezpłatnie lokale na rzecz realizacji projektu, a informacje o nim zamieszcza na swojej stronie WWW lub: inna organizacja pozarządowa przyjeżdża, by gościnnie poprowadzić warsztaty dla osób starszych). We wniosku o dofinansowanie moz emy wpisac potencjalnych nieformalnych partnero w, ale nie musimy podawac ich szczego łowych danych. 11

c) Partnerstwo projektowe formalne to wspo łpraca podmioto w na rzecz realizacji projektu, polegająca na połączeniu zasobo w ludzkich, organizacyjnych, technicznych bądź finansowych dwo ch (lub więcej) instytucji realizujących projekt wspo lnie z liderem (partnerem wiodącym) na warunkach, kto re zostały okres lone w umowie partnerskiej. Jest to sformalizowane partnerstwo (umowa partnerska) z podziałem zadań i odpowiedzialnos ci poszczego lnych partnero w. Oferta składana na konkurs, podpisana przez wszystkich partnero w, zawiera ich dane wraz z opisem potencjału, realizowanych zadań i związanego z nimi zaangaz owania budz etowego. Umowę z instytucją grantodawczą podpisują wszyscy partnerzy lub lider (partner wiodący) na mocy umowy partnerskiej, kto ra jest załącznikiem do oferty oraz umowy o dofinansowanie. W przypadku gdy o s rodki publiczne ubiega się kilka organizacji zawiązujących partnerstwo, składana jest oferta wspo lna. W jej konsekwencji umowa podpisywana jest przez kaz dego z partnero w w zakresie zadań deklarowanych przez nich do realizacji (inaczej jest w funduszach unijnych, w kto rych partnerstwo projektowe reprezentowane jest przez lidera partnera wiodącego). Organizacja pozarządowa moz e stworzyc partnerstwo projektowe z instytucją publiczną; to tzw. partnerstwo publiczno-społeczne, kto re jest kwintesencją konstytucyjnej zasady pomocniczos ci. Moz emy tu wyro z nic dwie istotne sytuacje z zastosowaniem takiego partnerstwa: 1. Organizacja pozarządowa zaprasza do partnerstwa projektowego podmiot prywatny lub urząd (administrację publiczną) i to ona pełni funkcję lidera (partnera wiodącego). Wo wczas nie stosuje się z adnej procedury wyłonienia partnera projektowego. 2. Organizacja pozarządowa zostaje zaproszona do partnerstwa projektowego, a liderem jest urząd (administracja publiczna). Mamy tu do czynienia z projektem partnerskim realizowanym przez urząd (partnera wiodącego) w takim przypadku partnera nalez y wyłonic zgodnie z procedurą dla projekto w partnerskich realizowanych na podstawie umowy partnerskiej. Podmiot, o kto rym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamo wień publicznych, ubiegający się o dofinansowanie, dokonuje wyboru partnero w spoza sektora finanso w publicznych, z zachowaniem zasady przejrzystos ci i ro wnego traktowania podmioto w. W szczego lnos ci jest zobowiązany do: ogłoszenia otwartego naboru partnero w informacja powinna ukazac się w dzienniku ogo lnopolskim lub lokalnym oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. W ogłoszeniu nalez y wskazac, do kiedy trwa proces zgłaszania partnero w (termin ten powinien wynosic co najmniej 21 dni); 12

uwzględnienia przy wyborze partnero w: zgodnos ci działań potencjalnego partnera z celami partnerstwa, oferowanego przez niego wkładu w realizację celu partnerstwa, dos wiadczenie w realizacji projekto w o podobnym charakterze, wspo łpracę z beneficjentem w trakcie przygotowania projektu; podania do publicznej wiadomos ci informacji o stronach umowy o partnerstwie oraz zakresu zadań partnero w. Procedura wyłonienia partnera trwa minimum 21 dni, a ogłoszone konkursy od 21 do 30 dni. Oznacza to, z e proces wyboru partnera w omawianej sytuacji powinien byc przeprowadzony odpowiednio wczes niej; dzięki temu po jego zakończeniu będzie jeszcze czas na przygotowanie dokumentacji projektu partnerskiego. Fundusz wkładów własnych Samorząd, w ramach wsparcia organizacji pozarządowych w realizacji zadań publicznych i pozyskiwaniu na ten cel s rodko w zewnętrznych, moz e ustanowic fundusz wkłado w własnych do projekto w ze s rodko w zewnętrznych. Potrzebę jego powstania nalez y uwzględnic w programie wspo łpracy miasta/gminy z organizacjami pozarządowymi. Następnie co roku do miasta/gminy powinny z wyprzedzeniem wpływac informacje o planowanych przez organizacje projektach i wysokos ci s rodko w potrzebnych na wkład własny tak, aby stworzyc w budz ecie rezerwę na ten cel. W sytuacji gdy organizacja wygra konkurs na dotację z innego źro dła, miasto/gmina ogłasza konkurs na wkład własny do ww. projektu w wysokos ci ustalonej wczes niej. Takie rozwiązania ułatwiają organizacjom pozyskiwanie s rodko w, kto re wciąz są wydatkowane na potrzeby lokalne, lecz za ich finansowanie nie musi juz w 100% odpowiadac miasto/gmina. Wkład własny w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 1. Wysokos c wkładu własnego do projekto w realizowanych z programo w wspo łfinansowanych ze s rodko w unijnych jest ro z na. W przypadku projekto w nieinwestycyjnych dla organizacji pozarządowych wynosi s rednio od 5% do 20%. 2. Wkład moz e byc finansowy i niefinansowy (nie ma okres lonych limito w z wyjątkiem punktu 4.). 3. Wkład niefinansowy /niepienięz ny musi spełniac poniz sze warunki: 13

powinien byc wnoszony przez beneficjenta: ze składniko w jego majątku lub z majątku innych podmioto w, jez eli moz liwos c taka wynika z przepiso w prawa oraz zostanie to ujęte w zatwierdzonym wniosku o dofinansowanie, lub w postaci s wiadczeń wykonywanych przez wolontariuszy; polega na wniesieniu (wykorzystaniu na rzecz projektu) nieruchomos ci, urządzeń, materiało w (surowco w), wartos ci niematerialnych i prawnych, ekspertyz lub nieodpłatnej pracy wykonywanej przez wolontariuszy na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalnos ci poz ytku publicznego i o wolontariacie; wartos c wkładu niepienięz nego została nalez ycie potwierdzona dokumentami o wartos ci dowodowej ro wnowaz nej fakturom; wartos c przypisana wkładowi niepienięz nemu nie przekracza stawek rynkowych; wartos c i dostarczenie wkładu niepienięz nego mogą byc poddane niezalez nej ocenie i weryfikacji; w przypadku wykorzystania nieruchomos ci na rzecz projektu jej wartos c nie przekracza wartos ci rynkowej; ponadto wartos c nieruchomos ci jest potwierdzona operatem szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomos ciami (Dz. U. z 2014 r., poz. 518, z po źn. zm.) aktualnym w momencie złoz enia wniosku o płatnos c ; wydatki poniesione na wycenę wkładu niepienięz nego są kwalifikowalne; w przypadku nieodpłatnej pracy wykonywanej przez wolontariuszy, powinny zostac spełnione łącznie następujące warunki: wolontariusz musi byc s wiadomy charakteru swojego udziału w realizacji projektu (tzn. musi wiedziec, iz udział jest nieodpłatny, nalez y zdefiniowac rodzaj wykonywanej przez niego pracy, tj. okres lic stanowisko w projekcie, a zadania wykonywane i wykazywane przez wolontariusza muszą byc zgodne z tytułem jego nieodpłatnej pracy (stanowiska); w ramach wolontariatu nie moz e byc wykonywana nieodpłatna praca dotycząca zadań, kto re są realizowane przez personel projektu dofinansowany w ramach projektu; wartos c wkładu niepienięz nego w przypadku nieodpłatnej pracy wykonywanej przez wolontariusza okres la się z uwzględnieniem ilos ci czasu pos więconego na jej wykonanie oraz s redniej wysokos ci wynagrodzenia (wg stawki godzinowej lub dziennej) za dany rodzaj pracy: obowiązującej u danego pracodawcy lub w danym regionie (wyliczonej 14

np. w oparciu o dane GUS) bądź płacy minimalnej okres lonej na podstawie obowiązujących przepiso w. Uwaga! W zalez nos ci od zapiso w wniosku o dofinansowanie projektu, wycena nieodpłatnej dobrowolnej pracy moz e uwzględniac wszystkie koszty, kto re zostałyby poniesione w przypadku jej odpłatnego wykonywania przez podmiot działający na zasadach rynkowych. Wycena uwzględni zatem koszt składek na ubezpieczenia społeczne oraz wszystkie pozostałe koszty wynikające z charakteru danego s wiadczenia. Wycena s wiadczenia wykonywanego przez wolontariusza moz e byc przedmiotem odrębnej kontroli i oceny. 4. W przypadku wniesienia do projektu wkładu niepienięz nego, wspo łfinansowanie z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spo jnos ci, a takz e z innych s rodko w publicznych (krajowych), niebędących wkładem własnym beneficjenta, nie moz e przekroczyc wartos ci całkowitych wydatko w kwalifikowalnych pomniejszonych o wartos c wkładu niepienięz nego 2. 5. Wnioskodawca nie moz e wnies c wkładu własnego niepienięz nego, np. s rodka trwałego, nieruchomos ci bądź wyposaz enia, kto ry w ciągu 7 poprzednich lat (dla nieruchomos ci okres ten wynosi 10 lat) był wspo łfinansowany ze s rodko w UE lub/oraz dotacji z krajowych s rodko w publicznych. Partnerstwo projektowe w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Partnerstwo projektowe oznacza wspo lną realizację projektu przez beneficjenta i podmioty wnoszące do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, na warunkach okres lonych w porozumieniu albo umowie partnerskiej. W przypadku realizacji projekto w partnerskich, partnerzy są wskazywani indywidualnie we wniosku o dofinansowanie projektu. Umowę o dofinansowanie projektu i odpowiedzialnos c za całkowitą jego realizację przed instytucją ogłaszającą konkurs ponosi jednak wnioskodawca (lider partnerstwa), natomiast zakres odpowiedzialnos ci między partnerami reguluje umowa partnerstwa. Wszystkie partnerstwa powinny wykorzystywac pełen potencjał podmioto w je tworzących. Przyczynia się to do zmniejszenia ryzyka wystąpienia sytuacji, w kto rej jeden z partnero w zleca usługę 2 Por.: Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020 15

innemu partnerowi tego samego projektu. W projektach finansowanych z funduszy UE nie ma moz liwos ci zlecania usług pomiędzy partnerami. Realizacja projekto w partnerskich wymaga spełnienia łącznie następujących warunko w: posiadania lidera partnerstwa (partnera wiodącego), kto ry jest jednoczes nie beneficjentem/wnioskodawcą projektu (stroną umowy o dofinansowanie); uczestnictwa partnero w w realizacji projektu na kaz dym jego etapie, co oznacza ro wniez wspo lne przygotowanie wniosku o dofinansowanie projektu oraz wspo lne zarządzanie projektem (przy czym partner moz e uczestniczyc w realizacji tylko częs ci zadań w projekcie); adekwatnos ci udziału partnero w, co oznacza odpowiedni udział partnero w w realizacji projektu (wniesienie zasobo w: ludzkich, organizacyjnych, technicznych lub finansowych odpowiadających realizowanym zadaniom). Pomiędzy wnioskodawcą a partnerem zawarta zostaje pisemna umowa o partnerstwie lub porozumienie. Okres lają one w szczego lnos ci: przedmiot porozumienia albo umowy, prawa i obowiązki stron, zakres i formę udziału poszczego lnych partnero w w projekcie i kto będzie partnerem wiodącym (uprawnionym do reprezentowania pozostałych partnero w projektu)). Ponadto w umowie tej nalez y zawrzec informacje o: sposobie przekazywania dofinansowania na pokrycie koszto w ponoszonych przez poszczego lnych partnero w projektu (umoz liwi to okres lenie kwoty dofinansowania udzielanego kaz demu z partnero w), a takz e metodach postępowania w przypadku naruszenia warunko w porozumienia lub umowy bądź niewywiązywania się przez jedną ze stron z ich postanowień. W programach finansowanych ze s rodko w unijnych pojawia się kryterium budz etowe w brzmieniu: roczny obro t wnioskodawcy i partnero w (o ile budz et projektu uwzględnia wydatki partnera) jest ro wny lub wyz szy od rocznych wydatko w w projekcie 3. Co to oznacza dla organizacji pozarządowych? M.in. to, z e nie mogą one pisac projekto w, przez kto re aplikowałyby o s rodki wyz sze (w skali roku) od ich rocznego obrotu za rok poprzedni. Co więcej, kryteria konkursowe mogą okres lac minimalną wartos c projektu wynoszącą 100 tys. zł dla wielu organizacji, szczego lnie młodych staz em, oznacza to dyskwalifikację w ubieganiu się o s rodki w tym konkursie o takich kryteriach.. 3 Cyt za: Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020 16

W s wietle powyz szych wytycznych liczba korzys ci z realizacji projekto w partnerskich ros nie. Realizacja projektu w partnerstwie z inną organizacją, firmą lub samorządem o przychodach wyz szych niz organizacji wnioskującej nie tylko zwiększa jej szanse na pozyskanie s rodko w, ale często wręcz ją warunkuje. 17