Samojezdne opryskiwacze polowe

Samojezdne opryskiwacze polowe Przesłanki stosowania opryskiwaczy samojezdnych Spośród głównych producentów opryskiwaczy w Polsce: Pilmet SA, KFMR Krukowiak, Jar-Met, Bury, Agrola i Moskit, tylko dwie firmy - Krukowiak z Brześcia Kujawskiego i Moskit z Kalisza mają w swojej ofercie opryskiwacze samojezdne (rys. 1, 2). Poza rodzimą produkcją dostępna jest cała gama opryskiwaczy samojezdnych czołowych producentów tych maszyn z Europy, a w indywidualnych przypadkach możliwe jest także sprowadzenie określonego typu opryskiwacza spoza Europy, bowiem większość renomowanych firm światowych jest rozlokowana w krajach europejskich. Z najlepszymi na świecie producentami podzespołów do opryskiwaczy współpracują również polskie firmy. Można do nich zaliczyć włoskie firmy ARAG, BERTOLLINI, CAFFINI, COMET, ELETTROUNO, GAMBETTI BAR- RE, POLMAC, TECOMEC, UDOR, UNIGREEN, VETRORESINA PADANA oraz LE- CHLER (Niemcy), RDS ELECTRONIC (Belgia) i TEEJEET (USA). Jeszcze kilka lat temu wydawało się, że w Polsce nie będzie chętnych do kupienia opryskiwaczy samojezdnych. Początek przemian gospodarczych w Polsce, czyli początek lat 90. XX wieku charakteryzował się ogromną luką na rynku opryskiwaczy. Główny producent - Pilmet z Wrocławia nie był w stanie zaspokoić potrzeb. To wówczas nastąpił wielki boom w rozwoju krajowych producentów opryskiwaczy polowych. Szacowano, że w szczytowym okresie roku 1997 było w Polsce około 300 producentów opryskiwaczy. Obecnie na rynku pozostali najlepsi, którzy bardzo poważnie podeszli do zachowania, utrzymania oraz doskonalenia jakości tych precyzyjnych wyrobów. Oferują oni głównie opryskiwacze zawieszane i przyczepiane, ale podejmowane są również działania zmierzające do stawienia czoła zachodnim producentom opryskiwaczy samojezdnych. O technice wykonywania zabiegów ochrony roślin pisałem w numerze 24. Dobrej Uprawy (w 2005 r.) dlatego obecnie przedstawię ogólne cechy samojezdnych opryskiwaczy polowych, które wyróżniają je od opryskiwaczy ciągnikowych. Główną przesłaną rozwoju konstrukcji samojezdnych opryskiwaczy polowych jest dążenie do zwiększenia wydajności pracy i zmniejszenia kosztów wykonania zabiegu. Jest to możliwe tylko w przypadku dysponowania dużymi powierzchniami upraw polowych. Wymaganie zwiększenia wydajności pracy wynika z potrzeby przeprowadzenia oprysku w określonym, krótkim terminie agrotechnicznym, który niekiedy stanowi decydujący czynnik o wyborze tak drogiej maszyny. Powstawanie gospodarstw wielkoobszarowych powoduje zapotrzebowanie na wysokowydajne maszyny potrzebne do uprawy, siewu, sadzenia, nawożenia, ochrony roślin i zbioru. Często zakup takiego opryskiwacza zakłada częściowe jego wykorzystanie w formie usług dla rolników. Opryskiwacz samojezdny może być potrzebny wówczas, gdy jest wykorzystywany bardzo intensywnie i stosowanie opryskiwacza ciągnikowego powoduje zbyt częste wyłączenie z pracy ciągnika, który może być przydatny do innych celów. Ponadto sumaryczna cena dużego opryskiwacza zawieszanego lub przyczepianego oraz cena ciągnika współpracującego z maszyną może być porównywalna z ceną opryskiwacza samojezdnego. Główne zalety opryskiwacza samojezdnego to jednak bezpieczeństwo pracy operatora i wyższe cechy użytkowe. Klimatyzowana i przestronna kabina zapewnia wysoki komfort pracy, a układ filtrów (najczęściej z węglem aktywnym) zapobiega skażeniu operatora. Z kolei napęd na 4 koła i niewielkie wymiary zewnętrzne czynią go bardzo zwrotnym, ponieważ koła obydwu osi mogą być skręcane niezależnie. W opcji standardowej koła osi przedniej i tylniej są kierowane przeciwnie, co zmniejsza promień skrętu do minimum. Możliwe jest również skierowanie wszystkich kół w jedną stronę. Opryskiwacz porusza się wówczas bokiem realizując funkcję tak zwanego "psiego chodu". Jest ona przydatna podczas pracy na stokach, gdy ślizgająca się oś tylna ustawia opryskiwacz w poprzek rzędu i wymagana jest korekta położenia maszyny. 1

Kolejną przesłanką wprowadzenia opryskiwaczy samojezdnych było zapewnienie większego prześwitu, który jest wymagany podczas oprysku roślin polowych będących w późniejszym stadium rozwojowym. Przykładowo opryskiwanie plantacji kukurydzy może być obecnie wykonywane przy znacznie wyższych roślinach. Późniejszy wjazd na pole jest możliwy przy zastosowaniu do zabiegu właśnie opryskiwaczy samojezdnych. W tym przypadku główną zaletą tych maszyn (prócz możliwości opryskania dużych powierzchni w ciągu jednego dnia - do 300 ha/dzień) jest znacznie większy prześwit między powierzchnią pola a podwoziem maszyny. W przypadku kukurydzy jest to wyjątkowo korzystne, ponieważ zabiegi na plantacjach można prowadzić w późniejszych stadiach rozwoju roślin, np. ochrona przed omacnicą prosowianką, której występowanie w ostatnich ciepłych latach znacznie się nasiliło. Opryskiwacze samojezdne mają również lepiej rozłożoną masę na obie osie niż opryskiwacze przyczepiane, czy zawieszane na ciągniku. Aby zapewnić równomierny rozkład masy opryskiwacza samojezdnego stosuje się różne rozwiązania. Silnik opryskiwacza montowany jest w przedniej części maszyny, a zbiornik i belka polowa w tylnej. Spotyka się również rozwiązania z belką polową zainstalowaną z przodu maszyny samojezdnej, w środkowej części silnik, a z tyłu zbiornik. Instalowanie belki polowej w przedniej części opryskiwacza pozwala z jednej strony na lepszą obserwację pracy poszczególnych dysz, ale z drugiej strony utrudnia widoczność z kabiny operatora i może stanowić przeszkodę prawną w dopuszczeniu tego typu maszyn samojezdnych do ruchu po drogach publicznych. Zasadniczą wadą opryskiwaczy samojezdnych jest cena maszyny. Samojezdny opryskiwacz S 4000 firmy Moskit kosztuje około 180 tys. zł, a ceny importowanych opryskiwaczy kształtują się w granicach 300 tys. zł. Na zakup tego typu maszyn mogą sobie pozwolić zatem najbardziej zamożni rolnicy, którzy dysponują naprawdę dużą powierzchnią upraw. Dla porównania cena dobrego opryskiwacza zawieszanego wynosi około 12 tys. zł. Właściciele małych gospodarstw kupują opryskiwacze ze zbiornikiem o pojemności od 400 do 800 litrów. Właściciele większych decydują się na kupno opryskiwacza ze zbiornikiem o pojemności od 1 000 do 3 000 litrów. Największa pojemność zbiornika opryskiwacza przyczepianego polskiej produkcji wynosi 3 500 litrów. Pojemność zbiorników opryskiwaczy samojezdnych osiąga 7 000 litrów. Do tego należy dodać masę własną maszyny, około 4 000 ton. W sumie stanowi to masę około 11 000 ton, co znacznie wpływa na pogorszenie stanu gleby po przejechaniu tak ciężką maszyną samojezdną. Szerokość robocza W celu zapewnienia dużej wydajności efektywnej w opryskiwaczach samojezdnych montuje się belki polowe o szerokości do 42 m. Tak duże szerokości belek nastręczają poważnych kłopotów związanych ze ich stabilizacją poprzeczną i utrzymaniem jednakowej wysokości nad powierzchnią pola lub roślin. Do tego celu jest stosowany hydrauliczny układ stabilizujący, którego rozwiązania są często opatentowane przez poszczególnych producentów. Stanowić to może również wyróżnik firmy. Układ stabilizujący jest układem siłowników hydraulicznych i pneumatycznych, które to układy wzajemnie się kompensują i znakomicie tłumią wstrząsy i uderzenia oraz amortyzują drgania podłużne i porzeczne maszyny - wynikające z nierówności terenu. Takie działanie znajduje praktyczne przełożenie w ograniczeniu pionowych wahań belek polowych i utrzymaniu wysokiej dokładności ich pracy. W przeważające większości belka polowa jest zawieszona na ramie w układzie równoległoboku, którego praca jest wspomagana sprężynami i amortyzatorami. Do stabilizacji wykorzystuje się środek ciężkości belki, co pozwala na jej samo-poziomowanie. Dla tak dużych belek stosuje się również układy hydrauliczne, które pozwalają na ich składanie i rozkładanie oraz opuszczanie i podnoszenie. Aby zmniejszyć dynamiczną reakcje ruchu belek w układach hydraulicznych są stosowane dławiki przepływu oleju, których działanie przedłuża żywotność całego zespołu. Do skorygowani pochylenia belki są stosowane dodatkowe siłowniki hydrauliczne. 2

Dla dużych belek potrzebne jest zastosowanie odpowiedniego wzmocnienia lub odciągów stabilizujących. Dużą wytrzymałość belek osiąga się przez zastosowanie konstrukcji kratowej, których ramiona i przeguby są również stabilizowane. Zmniejszenie masy belek można uzyskać przez zastosowanie elementów aluminiowych, zamiast stalowych, ale zwiększa to cenę gotowego wyrobu. Przykładowo firma Berthoud, która jest największym producentem opryskiwaczy we Francji oferuje w sprzedaży dwa modele opryskiwaczy samojezdnych Boxer AS z belkami instalowanymi z przodu maszyny o szerokości w zakresie 24-42 m i pojemności zbiorników 3000 lub 4000 l. O podobnych parametrach są dostępne opryskiwacze, ale z belką zamocowaną z tyłu i sprzedawane pod nazwą handlową Boxer R. Opryskiwacze są dostępne w Polsce przez generalnego dystrybutora Dom Handlowy Henryki i Pawła Korbanków. W tych opryskiwaczach zastosowano własnej konstrukcji belki polowe Axiale i Ektar patenty firmy Berthoud. Belka polowa typu Axiale jest wykonana ze stali nierdzewnej, ma zawieszenie aktywnie amortyzowane, a podnoszenie, opuszczanie i składanie odbywa się hydraulicznie. Jest wyposażona w korekcję odchylenia i ma zmienną geometrię, a sterowanie funkcjami belki jest realizowane za pomocą elektrozaworów. Belka polowa typu Ektar jest belką aluminiową. Lekka konstrukcja, ze stalowymi wzmocnieniami przegubów przedłuża żywotność belki. Wahadłowe zawieszenie belki wykorzystujące górny punkt zaczepienia zapewnia wyjątkową stabilność belki o bardzo dużych szerokościach roboczych. Belka Ektar na opryskiwaczu samojezdnym może być zawieszona z przodu lub z tyłu, a sterowanie funkcjami belki odbywa się przez komputer DPTronic. Prędkość jazdy Innym parametrem decydującym o wydajności powierzchniowej opryskiwacza jest prędkość robocza, która prawie we wszystkich dostępnych modelach jest regulowana bezstopniowo. W porównaniu z przyczepianymi i zawieszanymi opryskiwaczami ciągnikowymi jest to ważna zaleta maszyn samojezdnych, stanowiąca o możliwości bardziej precyzyjnego dostosowania się do warunków polowych. Układ napędowy jest najczęściej dwustopniowy. Dzięki temu istnieje możliwość znacznego zróżnicowania prędkości jazdy opryskiwacza w czasie pracy, jak też w transporcie po drogach publicznych. Z dostępnych danych technicznych wynika, że zakres możliwych do uzyskania prędkości roboczych wynosi 0-20 km/h. Maksymalna prędkość transportowa, jaka jest osiągana przez opryskiwacze samojezdne wynosi 40 km/h. W tym przypadku konieczne jest zastosowanie odpowiedniego układu hamulcowego, gdyż jazda maszyny samojezdnej o tak dużej masie stwarza większe ryzyko niż jazda samochodem osobowym. Układ jezdny Znaczące modyfikacje występują również w układzie napędowym kół jezdnych. Spotyka się napędy mechaniczne, które są tańsze, ale nie pozwalają one na precyzyjne dostosowanie się maszyny do warunków polowych. Częściej spotyka się napędy hydrostatyczne na każde koło osobno, z możliwością wyboru jednego z następujących rozwiązań napędu: na przednią oś, na tylną oś i równolegle na dwie osie lub napęd kół usytuowanych względem siebie po przekątnej. Układ jezdny jest tak skonstruowany, by maszyna miała jak najmniejszy promień skrętu. Przykładowo w modelu HS 3200 firmy Holder w czasie zmiany kierunku jazdy (np. na zakręcie) przednie i tylne koła są równocześnie obracane w przeciwną stronę, co pozwala również na prowadzenie tylnych kół po śladach przednich. W wyniku takiego rozwiązania opryskiwacze polowe, mimo stosunkowo dużych gabarytów zewnętrznych, charakteryzują się dobrą zwrotnością. Ich promień skrętu wynosi od 4 do 6 m. Do sterowania kołami jest stosowany układ wspomagania hydraulicznego. Praca na dużych powierzchniach w różnych uprawach i pracach usługowych wymaga czasami zmiany rozstawu kół. Czynność ta zwykle jest czasochłonna i uciążliwa dla operatora. Dla ograniczenia przestojów i zapewnienia dużej wydajności opryskiwacz może być wy- 3

posażony w układ VariTrack, umożliwiający zdalną regulację rozstawu kół w zakresie od 1,80 do 2,25 m, przy zachowaniu prześwitu 1 m (rys. 3). Układ sterowany jest bezstopniowo z kabiny operatora (rys. 4). Poza tym istnieje możliwość wykorzystania wielu typów kół, różniących się średnicą i szerokością opon. Umożliwia to nie tylko odpowiedni dobór opon pod kątem ich oddziaływania na środowisko glebowe (ugniatanie gleby), ale również znacznie ułatwia dostosowanie parametrów technicznych układu jezdnego do wymagań stawianych przez technologię produkcji określonej rośliny. Średnice kół w opryskiwaczach polowych są tak duże, że wraz z odpowiednio zainstalowanymi zwolnicami pozwalają na uzyskanie prześwitu maszyny dochodzącego standardowo do 110 cm, a na życzenie nawet do 150 cm. Prześwit ten może być zmieniany bezstopniowo za pomocą siłowników hydraulicznych. Jak wspomniano na początku ma to szczególne znacznie w razie konieczności przeprowadzenia zabiegu ochrony w późniejszych stadiach rozwoju rośliny. Ważne cechy konstrukcyjne i funkcjonalne Od opryskiwaczy samojezdnych wymaga się nie tylko wysokich cech wytrzymałościowych i jakościowych, ale również dobrych cech funkcjonalnych. Jakość oprysku jest cechą, której podporządkowuje się niemal wszystkie decyzje. Przez jakość oprysku należy rozumieć osiągnięcie możliwie najlepszej penetracji uprawy przy równocześnie precyzyjnym i równomiernym pokryciu roślin płynnym środkiem ochrony roślin w jak najmniejszej dawce. Te wymagania powinny być spełnione nawet w trudnych warunkach pogodowych, zwłaszcza przy większym wietrze, gdy istnieje niebezpieczeństwo znoszenia kropel. Dlatego opryskiwacze wyposaża się w rękaw powietrzny, który współpracując z dyszami belek poprawia skuteczność nanoszenia kropel na powierzchnię roślin, a także zwiększa ich penetrację między łanem roślin. Ponieważ kierunek wiatru zmienia się względem ruchu maszyny, dlatego też konieczne jest sterowanie tym pomocniczym strumieniem powietrza, aby zwiększyć precyzyjność oprysku w każdym kierunku ruchu opryskiwacza. Regulacja ta obejmuje sterowanie siłą i kierunkiem wypływu strumienia powietrza przy równoczesnym utrzymaniu stałego kąta między strumieniem powietrza a strugą rozpylonej cieczy. Potrzebna jest również możliwość zmiany położenia układu rozprowadzającego kropel cieczy w płaszczyźnie prostopadłej do powierzchni pola. Sercem dobrze pracującego opryskiwacza jest pompa, która decyduje o osiągnięciu wysokiej efektywności oprysku. W opryskiwaczach są stosowane pompy przeponowe, przeponowo-tłokowe i nowoczesne pompy odśrodkowe o wydajności 180-280 l/min, zależnej od szerokości roboczej. Ważną rolę spełnia również system wyrównywania ciśnienia w układzie, zwłaszcza przy zastosowaniu pomp o działaniu cyklicznym, sterujący zawór regulacyjnorozdzielczy wraz z sekcyjnymi zaworami odcinającymi, a także system rozrządu cieczy ułatwiający bezpieczne sterowanie wszystkimi funkcjami obiegu cieczy. O jakości oprysku decydują również rozpylacze instalowane w zbiorczych głowicach rozpylających, które rozmieszcza się co 0,5 m. Na końcach belek montuje się najczęściej pianowe znaczniki śladów. Samojezdne opryskiwacze muszą spełnić wysokie wymagania ergonomiczne, do który zalicza się komfort pracy operatora, a zwłaszcza zapylenie, drgania hałas i widoczność z pozycji siedziska. Do osiągnięcia tego celu opryskiwacze samojezdne są wyposażone w nowoczesne, komfortowe kabiny, które są odpowiednio amortyzowane i wyposażone w system filtracji powietrza z aktywnymi filtrami węglowymi i wewnętrzną klimatyzację. Kabiny są przestronne, oszklone ze wszystkich stron, dźwiękoszczelne, a siedzisko jest dodatkowo amortyzowane pneumatycznie i regulowane co najmniej w dwóch kierunkach, co pozwala na ustalenie takiej pozycji operatora, która zapewnia jemu dobry dostęp do wszystkich dźwigni sterujących i wskaźników kontrolnych, a zwłaszcza do joysticka i komputera pokładowego. Komputer pokładowy jest obecnie standardowym elementem wyposażenia kabiny opryskiwacza samojezdnego, a umożliwia on sterowanie poszczególnymi funkcjami roboczymi, i to nie tylko w odniesieniu do belek polowych. Za pomocą łatwo dostępnych poleceń istnieje możli- 4

wość ustalenie ciśnienia roboczego, włączenie i wyłączenie sekcji opryskujących oraz programowanie wielkości dawki cieczy na jednostkę powierzchni, np. w l/ha. Komputer pokładowy pozwala również na bieżąca kontrolę poziomu cieczy w zbiorniku głównym, prędkości jazdy, natężenia wypływu cieczy z rozpylaczy oraz utrzymania stałej dawki cieczy na hektar. Do niektórych modeli komputerów jest dołączona drukarka. Wyposażenie opryskiwacza w komputer pokładowy pozwala na łatwe i szybkie wybranie jednego z kilku lub kilkunastu zaprogramowanych typów opryskiwania. Obecnie również istnieje możliwość wykorzystania systemu DGPS (satelitarnego systemu pozycjonowania maszyny pracującego w trybie różnicowym) i układów sterowania szybko zmiennych parametrów oprysku, a tym samym dostosowania dawek rozprowadzanych środków ochrony roślin do zmiennych na powierzchni pola wymagań roślinno-glebowych. Samojezdne opryskiwacze, podobnie jak ciągnikowe, są wyposażone w dodatkowe zbiorniki służące do: - - wstępnego rozcieńczania w wodzie środków ochrony roślin - - przechowywania środka pianotwórczego do znacznika śladów, - - gromadzenia czystej wody przeznaczonej do płukania zbiornika głównego, którego pojemność powinna stanowić 5-10% jego pojemności, a wynosi od 80 do 400 litrów, - - gromadzenia czystej wody przeznaczonej do mycia rąk, o pojemności około 20 litrów. Wymienione cechy opryskiwaczy samojezdnych wskazują, że maszyny tego typu mają rozwiązania techniczne o najwyższym standardzie, jaki jest obecnie możliwy do realnego wykorzystania w warunkach polowych. Duża wydajność i wysoka cena sprawiają, że mogą one znaleźć ekonomicznie uzasadnione zastosowanie w dużych gospodarstwach rolnych specjalizujących się w produkcji roślinnej. Oferta opryskiwaczy Oferta opryskiwaczy samojezdnych jest bardzo szeroka. W tabeli 1 podano przykładowe firmy i modele lub serie opryskiwaczy wraz ich ogólną charakterystyką, dotyczącą pojemności zbiornika głównego i szerokości roboczych. Tabela 1. Ogólna charakterystyka wybranych opryskiwaczy samojezdnych Firma Model Pojemność zbiornika, l 5 Szerokość robocza, m Agrio (Czechy) Samec 2500, 3000 36 Berthoud (Francja) Boxer AS 3000, 4000 24-42 Boxer R 3000, 4000 24-42 Gambettibarre (Włochy) Horse 4 RM H 2 x 1000 12-24 Grimpeur 2500 16-24 MAC (seria, 18 modeli), 1000E-5000 XXL 1000 5000 12-18 20-33 Hardi (Dania) Alpha 3400/4100 (Force, 3400, 4100 18-36 GVA, Twin Force) Alpha 2500 2500 18-30 Alpha VariTrack 2500, 3000 24-32 Holder (Niemcy) HS 3200 3200 18-30 Rimeco (Włochy) Pianura seria, 6 modeli 1200-2500 14-24 Montana seria, 5 modeli 1000-2000 12-24,5 Opryskiwacze samojezdne produkcji polskiej W Polsce pierwszy samojezdny opryskiwacz zaprojektowano w Kujawskiej Fabryce Maszyn Rolniczych Krukowiak w Brześciu Kujawskim. Opryskiwacz, o nazwie handlowej Herkules ma zbiornik główny o pojemności 3000 litrów i belkę polową o szerokości roboczej

18 m (tab. 2). Źródłem napędu jest silnik Iveco o mocy 160 KM, a pompa opryskiwacza firmy Comet ma wydajność 265 l/min. Wysoki prześwit i przemieszczanie się kół tylnych śladem kół przednich znacząco obniża straty plonu w porównaniu z tradycyjnymi agregatami ciągnikowymi. Hydrostatyczny układ napędu 4 kół jezdnych daje szeroki wybór prędkości roboczych i transportowych oraz dużą zwrotność maszyny, a hydropneumatyczne zawieszenie i blokada układu skrętu kół tylnych umożliwia bezpieczne przemieszczanie się z prędkością nawet do 40 km/godz. Duży komfort i bezpieczeństwo pracy operatora daje szczelna kabina wyposażona w filtr powietrza i klimatyzację. W konstrukcji opryskiwacza Herkules wykorzystano najwyższej klasy podzespoły wytwarzane przez renomowanych światowych producentów: Arag, Comet, Lechler, Müller Electronic, Polmac oraz układ Vario-Wind-Select, który jest rozwiązaniem zwiększającym skuteczność zabiegu przy ograniczonej emisji środków ochrony do środowiska. Tabela 1. Charakterystyka techniczna samojezdnego opryskiwacza Herkules firmy Krukowiak DANE TECHNICZNE 6 Nazwa handlowa Nośnik Silnik Napęd Skrzynia biegów Zawieszenie kół Rozstaw kół HERKULES Iveco 160 KM turbo intercooler hydrostatyczny na 4 koła (silniki hydrauliczne Poclain) elektrohydrauliczna (2 przełożenia) hydropneumatyczne z akumulatorami gazowymi 1800 2250 mm Ogumienie 9.5 / R 42 Prędkość - robocza 0 20 km/h - transportowa 0 40 km/h Prześwit Układ kierowniczy 95 cm - położenie robocze przednie i tylne koła skrętne - położenie transportowe przednie koła kierowane Hamulec - zasadniczy przekładnia hydrostatyczna - postojowy tarczowe olejowe Kabina Opryskiwacz Zbiornik główny cieczowy 3000 l Pompa Belka polowa klimatyzowana, ogrzewana, z węglowym filtrem aktywnym 265 l/min Comet Wysokość opryskiwa- 0,5 2,0 m 18 m, rozkładana hydraulicznie, zawieszona na równoległoboku z amortyzacją hydropneumatyczną

nia Stabilizacja Zawór sterujący Sterowanie dawką cieczy wahadłowa z hydrauliczną korektą położenia belki ciśnieniowo-proporcjonalny elektryczny komputerowe Wyposażenie dodatkowe: - układ Vario-Wind-Select automatycznej zamiany rozpylaczy (tradycyjne inżektorowe) w zależności od prędkości wiatru, - system zdalnego wyboru typu i wielkości rozpylacza przy użyciu pneumatycznych korpusów rozpylaczy VarioSelect (Lechler). Zakres regulacji dawki cieczy 100-1000 l/ha. Należący do czołówki krajowych producentów opryskiwaczy, kaliski Moskit obchodzi w tym roku swoje 20-lecie, które uświetnił wprowadzeniem na rynek przygotowywanego od kilku lat opryskiwacza samojezdnego S 4000 (tab. 3). Opryskiwacz jest wyposażony w najważniejsze akcesoria, spełniające wymagania doświadczonych użytkowników tego typu maszyn. Tabela 3. Charakterystyka techniczna samojezdnego opryskiwacza S 4000 firmy Moskit Wyszczególnienie Cechy Nazwa (symbol) S 4000 Silnik Napęd Skrzynia biegów Układ kierowniczy Ponar Przednie koła 2 przełożenia (po 16 biegów) Tylne skrętne Rozkład kół 1900-2500 Rozmiar ogumienia 13,6 x 36 Prędkość robocza Do 15 Prędkość transportowa 30 Prześwit transportowy 0,90 Pojemność zbiornika [l] 4000 Pojemność zbiornika czystej wody [l] 300 Pojemność pompy [l/min.] 210 eżektor Szerokość robocza [m] (belka polowa) głowice Stabilizacja belki komputer polski 18-24 (trójkątna) 4-pozycyjne Wahadłowa z hydrauliczną korektą położenia Meskomp lub Bravo 300 lub Muller 7

Rys. 1. Opryskiwacz Herkules firmy Krukowiak Rys. 2. Opryskiwacz S 4000 firmy Moskit 8

Rys. 3. Regulacja rozstawu kół układem VariTrack Rys. 4. Panel sterowania z wielofunkcyjnym Joystickiem Dr hab. inż. Aleksander Lisowski, prof. nadzw. SGGW Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych SGGW w Warszawie 9