SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII I GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE MALECHOWO W 2013r.
Wstęp Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2012 r. poz.124 ze zm.) oraz Ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. z 2012 r. poz.1356 t.j ze zm.) zostały opracowane i przyjęte uchwałą programy, które mają na celu tworzenie spójnego systemu działań profilaktycznych i naprawczych zmierzających do zapobiegania powstawania nowych problemów związanych z alkoholem i narkomanią, zmniejszenia rozmiaru tych, które aktualnie występują oraz zwiększenia zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi problemami. Przeciwdziałanie narkomanii, alkoholizmowi należy do zadań własnych gminy i obejmuje: 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem. 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, alkoholizmu - pomocy psychospołecznej i prawnej. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, alkoholizmu w szczególności wśród dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych. 4. Wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii, alkoholizmu. 5. Pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętych ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób. 2
6. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów. Zadania wynikające z realizacji omawianych programów tj. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizowane były w zakresie trzech poziomów profilaktyki: pierwszorzędowej, drugorzędowej i trzeciorzędowej. W zakresie profilaktyki pierwszorzędowej min. organizowaliśmy zajęcia skierowane do młodzieży szkół podstawowych i Gimnazjum. Duża część środków została przeznaczona na realizację tych zajęć w świetlicach środowiskowych - placówkach wsparcia dziennego prowadzonych na zlecenie Gminy przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Koszalinie. Placówki te realizowały szereg zajęć o tematyce : - Alkohol i narkotyki mity i rzeczywistość, - Uzależnienia: papierosy, alkohol, narkotyki jak zapobiegać?, - Szkodliwość używek, - co wiemy o używkach? Jakie zagrożenia wynikają z nałogów? Czy umiem mówić nie?, - Uczę się mówić nie, - Wychowanie w zdrowiu profilaktyka uzależnień itp. Celem zajęć oprócz treści edukacyjnych było także: - wzmacnianie poczucia własnej wartości; - propagowanie zdrowego stylu życia; - rozwijanie wrażliwości; - eliminowanie zaburzeń zachowania, agresji, przemocy; - poprawa stanu emocjonalnego dziecka w środowisku rodzinnym i społecznym; - nabywanie umiejętności radzenia sobie z problemami uzależnień; - kształtowanie umiejętności interpersonalnych. 3
Zakładane efekty to także: - obniżenie poziomu zachowań agresywnych; - zdobycie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych; - podniesienie umiejętności aktywnego słuchania; -uświadomienie sobie czterech faz kontaktu z narkotykami: (eksperymentowanie, używanie, nadużywanie i uzależnienie); - wzmacnianie kompetencji uczniów w zakresie samokontroli i umiejętności dokonywania własnych wyborów; - zdobycie umiejętności rozładowywania trudnych emocji i napięć w sposób konstruktywny; - zdobycie wiedzy nt. konsekwencji, jakie może ponieść młody człowiek mający kontakt z narkotykami. W ramach działań profilaktycznych skierowanych do rodziców uczniów zorganizowaliśmy na terenie Szkoły Podstawowej im. K. Górskiego w Lejkowie widowisko artystyczne profilaktyczno terapeutyczne wykonane przez artystów teatru Kurtyna z Krakowa. W Szkole Podstawowej im. Noblistów Polskich w Niemicy zostały przeprowadzone z uczniami warsztaty Mądrzejszy nie silniejszy, które miały za zadanie uświadomić uczestnikom jak zachować się dojrzale i odpowiedzialnie. Gdzie szukać ujścia swojej frustracji, jak dobierać sobie przyjaciół i które wzorce są godne przyjęcia. W ramach profilaktyki pierwszo i drugorzędowej ze środków będących w dyspozycji Gminnej Komisji ds. Profilaktyki i Rozwiązywania problemów Alkoholowych finansowaliśmy część zadań realizowanych w placówkach wsparcia dziennego świetlicach środowiskowych prowadzonych przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Koszalinie. Są to placówki w: Kusicach, Ostrowcu, Kosierzewie, Sulechowie, Przystawach, Karwicach, Święcianowie, Pękaninie, Laskach, Podgórkach. 4
Do placówek tych uczęszcza łącznie około 200 dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Mają one charakter otwarty, niemniej jednak wychowankowie najczęściej wywodzą się z rodzin ubogich, wielodzietnych, z reguły niewydolnych wychowawczo, rodzin będących w kryzysie, bądź z rodzin zagrożonych patologią (alkoholizmem, przemocą). Dzięki zaangażowaniu Samorządu, TPD, a przede wszystkim zatrudnionych tam pracowników realizują bogatą ofertę zajęć, opartą na programach zawierających zadania opiekuńczo wychowawcze, korekcyjne i terapeutyczne. Organizuje się tam również szereg imprez okolicznościowych, zapewnia spędzanie czasu wolnego w formie zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania podopiecznych. Organizowane są również półkolonie letnie i zimowe oraz wyjazdy i wycieczki plenerowe. Program pracy przedstawionych placówek wsparcia dziennego opiera się przede wszystkim na: - pomocy w odrabianiu lekcji i nauce, - korepetycjach, - zajęciach manualno-plastycznych i umuzykalniających, - zajęciach socjoterapeutycznych, - zajęciach sportowo-rekreacyjnych, - rozwijaniu zainteresowań, - organizowaniu imprez, wycieczek, wyjść np. do kina, - utrzymaniu porządku w placówce. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż oprócz pracy z dziećmi równolegle wychowawcy pracują z rodzicami. Między innymi składają się na to bezpośrednio bieżące kontakty, wspólne organizowanie imprez okolicznościowych, ale także systematyczne prelekcje i wykłady. Na uwagę 5
zasługuje fakt, iż ilość placówek (10) funkcjonujących na terenie jednej gminy plasuje nas w czołówce kraju. W zakresie profilaktyki trzeciorzędowej m.in. sfinansowano wyjazdy osób uzależnionych na zajęcia w ramach programu After-Care po zakończeniu leczenia odwykowego. Ważną rolę w gminnym systemie pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym odgrywa Punkt Konsultacyjny, w którym przyjmował w 2013 roku Konsultant ds. uzależnień oraz radca prawny. Pomoc udzielana przez Konsultanta ds. uzależnień jest w każdą środę w godzinach od 14.00 16.00. Do Punktu przychodzą osoby zaniepokojone swoim sposobem picia (koncentracja na alkoholu, kilkudniowe ciągi, picie w samotności, relaks lub sen tylko po alkoholu) oraz osoby, które przestają sobie radzić na co dzień z alkoholikiem. W roku 2013 przeprowadzono 96 rozmów, w tym: 1) z osobami uzależnionymi 61 osób, 2) z osobami współuzależnionymi 28 osób, 3) ofiarami przemocy 3 osoby, 5) sprawcy przemocy 1 osoba, 6) Dorosłe Dzieci Alkoholików - 3 osoby. Osób, które miały kontakt po raz pierwszy było 29 osób, w tym: 1) uzależnionych od alkoholu 20 osób, 2) współuzależnionych 8 osób, 3) DDA 1 osoba. Warto zaznaczyć że pierwszy kontakt jest bardzo ważny i od jego przebiegu zależy, czy osoba podejmie dalsze działania terapeutyczne. Pierwszy kontakt to nie jedno, ale kilka spotkań, których celem jest: 6
- nawiązanie kontaktu wspierającego i jego utrzymanie, - rozeznanie sytuacji osoby, - ustalenie oczekiwań tej osoby, - udzielenie wsparcia, - postawienie diagnozy, - motywowanie do podjęcia terapii. Osoba taka otrzymuje informacje, jakie ma możliwości, co może zrobić i od czego zacząć, na przykład: - może dokładnie rozpoznać swoją sytuację, obejrzeć ją z innej jak dotychczas perspektywy, z dystansu aby lepiej sobie radzić, - może znaleźć dodatkowe źródła energii (wsparcie innych ludzi), czerpać z nich siłę i wiedzę do radzenia sobie, - może obejrzeć swoje dotychczasowe sposoby radzenia sobie, analizować je przy pomocy terapeuty i uczyć się na błędach, - może uczyć się innych, odpowiednich do danej sytuacji, korzystnych sposobów. Wspólne określenie celu i podanie sposobu jego realizacji, jest niezwykle ważnym elementem w motywowaniu jej do włożenia wysiłku czy energii w proces terapeutyczny i wzięcia udziału w terapii grupowej. Natomiast radca prawny udzielał porad prawnych w formie sporządzania pism sądowych i egzekucyjnych w 2013 roku 202 osobom. W omawianym okresie zostały skierowane 4 osoby na badanie przez biegłych w celu wydania opinii psychologiczno psychiatrycznej w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego z powodu nie pojęcia dobrowolnie leczenia zostały skierowane 4 wnioski do Sądu Rejonowego o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu. W omawianym okresie Gminnej Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pracowała w następującym składzie: - Piotr Chylarecki przewodniczący, 7
- Zdzisława Kubiak z-ca przewodniczącego, - Anna Błaszkiewicz członek, - Władysław Wesołowski członek, - Halina Skaza członek, - Marta Kopa członek. Członkowie Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych uczestniczyli również w posiedzeniach grup roboczych Zespołu Interdyscyplinarnego w przypadkach założenia Niebieskiej Karty w rodzinach w których występuje problem nadużywania alkoholu lub narkotyków. Komisja w 2013 roku spotykała się 2 razy. Główne tematy, jakimi się zajmowała m.in. dotyczyły: - badania przestrzegania Uchwały Rady Gminny z zakresu wydawania zezwoleń na sprzedaż alkoholu, - analizowano indywidualne przypadki nadużywania alkoholu i narkotyków zgłoszone przez członków rodziny, - podejmowano i inicjowano działania związane z potrzebą realizacji zadań profilaktycznych, interwencyjnych i wychowawczych, - ustalono bieżącą politykę w zakresie realizacji Ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Opracowała: Gminna Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Malechowo. 8