Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Miasto Złotów 5 stycznia 2016 roku Prezentacja: Romuald Meyer
Co to jest PGN? Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) to strategiczny dokument dla gminy, mający wpływ na lokalną gospodarkę ekologiczną i energetyczną. PGN zawiera informacje o ilości wprowadzanych do powietrza pyłów i gazów cieplarnianych na terenie gminy, podając jednocześnie propozycje konkretnych i efektywnych działań ograniczających te ilości. 2016-01-13 PGK SA 2
Potrzeba sporządzenia i realizacji PGN wynika ze zobowiązań, określonych w ratyfikowanym przez Polskę Protokole z Kioto oraz w pakiecie klimatyczno-energetycznym, przyjętym przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku. Działania określone w PGN są zgodne z polityką naszego kraju w przedmiocie sprawy i wynikają z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 roku. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Złotów pomoże w spełnieniu obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej. Posiadanie Planu będzie podstawą do uzyskania dotacji m.in. na cele termomodernizacyjne z budżetu Unii Europejskiej w perspektywie finansowej 2015-2020 2016-01-13 PGK SA 3
Charakterystyka Gminy Miasto Złotów Gmina Miasto Złotów znajduje się w północnej części województwa wielkopolskiego, jest siedzibą władz powiatu złotowskiego. Złotów jest jednym z największych miast Krajny, leży nad rzeką Głomią i w otoczeniu pięciu jezior polodowcowych: Miejskiego, Zaleskiego, Baba, Proboszczowskiego, Burmistrzowskiego. Teren miasta leży na Pojezierzu Krajeńskim, położonym pomiędzy dolinami Gwdy, Brdy i środkowej Noteci, stanowiącym część Pojezierza Południowopomorskiego. Gmina Miasto Złotów stanowi centrum społeczno-gospodarcze powiatu złotowskiego. Miasto od Poznania dzieli 120 km, od Szczecina 167 km, od Piły 31 km oraz od Bydgoszczy 71 km. 2016-01-13 PGK SA 4
System ciepłowniczy Na obszarze Gminy Miasto Złotów dominują indywidualne systemy zaopatrzenia w ciepło wykorzystujące nośniki energii w postaci paliw stałych (przede wszystkim węgiel kamienny, miał węglowy, drewno i odpady z drewna). Kotłownie te nie tworzą zintegrowanego systemu ciepłowniczego. Podstawowym problemem z jakim boryka się Gmina Miasto Złotów, podobnie jak w całym kraju jest budownictwo komunalne, zły stan techniczny obiektów, wysoka energochłonność oraz sposób ogrzewania budynków, głównie paliwami stałymi, często niskiej jakości. Sytuacja taka tworzy zjawisko zwane niską emisją i dotyczy głównie źródeł emitujących zanieczyszczenia przez kominy do 40 m wysokości. 2016-01-13 PGK SA 5
System ciepłowniczy c.d. Sposób ogrzewania mieszkań i budynków na terenie Gminy Miasto Złotów dla 2002 roku przedstawia poniższa tabela. Brak danych dla 2013 roku. Rok Ogółem [m 2 ] Budynki z c. o. zbiorowym [m 2 ] Budynki z c. o. indywidualnym [m 2 ] Budynki z piecami [m 2 ] 2002 387 751,0 159 734,0 185 202,0 41 399,0 2016-01-13 PGK SA 6
System ciepłowniczy c.d. Powyższe dane doskonale obrazuje wykres kołowy przedstawiony poniżej. Najczęściej stosowane było indywidualne centralne ogrzewanie, które wynosiło 48%. Budynki ogrzewane piecami to 11%. Natomiast zbiorowe ogrzewanie stanowiło 41%. 2016-01-13 PGK SA 7
System gazowniczy Dostawcą gazu na terenie gminy miejskiej jest DUON. Gaz ziemny doprowadzony do gminy miejskiej jest gazem zaazotowanym typu GZ50. Jego dostarczanie odbywa się gazociągiem wysokiego ciśnienia wykonanym jako odboczka gazociągu w/c relacji Piła Szczecinek Wierzchowo. Gazociąg doprowadzany jest do miasta od strony południowej, gdzie zlokalizowana jest stacja redukcyjno pomiarowa pierwszego stopnia. Następnie gazociągami średniego ciśnienia, gaz doprowadzany jest do odbiorców. 2016-01-13 PGK SA 8
System elektroenergetyczny Dystrybucją energii elektrycznej na terenie Gminy Miasto Złotów zajmuje się ENEA Operator. Sieć energetyczna Gmina Miasto Złotów zasilane jest w energię elektryczną linią wysokiego napięcia 110 kv relacji Krzewina Szczecinek. Linia ta doprowadza energię do GPZ 110 kv/15 kv Złotów, który zlokalizowany jest w południowej części miasta. Stąd liniami 15 kv energia doprowadzana jest do poszczególnych stacji transformatorowych 15 kv/04 kv na terenie gminy miejskiej oraz do pobliskich miejscowości. Siecią linii kablowych niskich napięć trafia do odbiorców. 2016-01-13 PGK SA 9
Oświetlenie uliczne System elektroenergetyczny c.d. W 2013 roku na terenie gminy miejskiej na komunalne oświetlenie publiczne zużyto 702,00 MWh energii. Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych różni się znacznie w zależności od sposobów użytkowania, a także od stopnia zamożności użytkowników. Jego wielkość zależy od: rodzaju oświetlenia, napędów artykułów gospodarstwa domowego: pralkach, chłodziarkach i zamrażarkach, kuchniach elektrycznych itp. zużycia energii elektrycznej do ogrzewania pomieszczeń i przygotowywania ciepłej wody użytkowej. 2016-01-13 PGK SA 10
Transport Kolejnym obszarem, obok infrastruktury energetycznej, ciepłowniczej i gazowej, który znacznie oddziałuje na środowisko jest obszar związany z infrastrukturą komunikacyjną. Transport wpływa na stan jakości powietrza na terenie Gminy Miasto Złotów. Zanieczyszczenia komunikacyjne, w tym głównie dwutlenek węgla, pogarszają jakość powietrza atmosferycznego oraz wpływają na wzrost stężenia ozonu w troposferze. Przez Gminę Miasto Złotów nie przebiegają główne trasy komunikacyjne drogowe i kolejowe. Najbliższe drogi krajowe nr 11 i 22 przebiegają przez Jastrowie, położone ok. 14 km od miasta. Przez teren miasta przebiega droga wojewódzka nr 188, której długość w granicach miasta wynosi 4,1 km oraz droga wojewódzka nr 189 o długości w granicach miasta 5,6 km. 2016-01-13 PGK SA 11
Komunikacja Transport c.d. 1. Komunikacja kolejowa przez miasta przebiega jednotorowa linia kolejowa relacji Piła Chojnice, która jest wykorzystywana w coraz mniejszym stopniu z uwagi na sukcesywną likwidację kursów pociągów. 2. Komunikacja autobusowa brak komunikacji miejskiej. Komunikacja bazuje głównie na funkcjonowaniu przedsiębiorstwa PKS. Dworzec PKS znajduje się przy ul. Kolejowej, w sąsiedztwie dworca kolejowego. Gmina Miasto Złotów posiada także połączenia prywatnymi autobusami z Piłą, Jastrowiem i Okonkiem. 2016-01-13 PGK SA 12
Odnawialne źródła energii Na terenie Gminy Miasto Złotów nie jest obecnie wykorzystywana energia ze źródeł odnawialnych. Energia wiatru Poniżej przedstawiono mapę zasobów wietrznych na obszarze Polski w podziale na pięć stref o określonych warunkach anemologicznych. Kierując się tym podziałem można zauważyć, że Gmina Miasto Złotów znajduje się w strefie III, czyli korzystnej dla lokalizacji siłowni wiatrowych. Energia użyteczna wiatru w tej strefie na wysokości 30 m n. p. t. kształtuje się na poziomie 750-1000 kwh/m2/rok. 2016-01-13 PGK SA 13
Odnawialne źródła energii 2016-01-13 PGK SA 14
Odnawialne źródła energii c.d. Energia wody Gmina Miasto Złotów położone jest nad rzeką Głomią i w otoczeniu pięciu jezior polodowcowych: Miejskiego, Zaleskiego, Baba, Proboszczowskiego, Burmistrzowskiego. Najbardziej rozpowszechnione w kraju są małe elektrownie wodne (MEW). Według przyjętej nomenklatury są to elektrownie o mocy zainstalowanej nie większej niż 5 MW. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie MEW, które mogą wykorzystywać potencjał niewielkich rzek, rolniczych zbiorników retencyjnych, systemów nawadniających, wodociągowych, kanalizacyjnych i kanałów przerzutowych. 2016-01-13 PGK SA 15
Odnawialne źródła energii c.d. Poniżej przedstawiono mapę nasłonecznienia Polski. Kierując się poniższym podziałem można zauważyć, że Gmina Miasto Złotów znajduje się w strefie nasłonecznienia do 1 000 kwh/m2. Możliwości do zastosowania kolektorów na terenie Gminy Miasto Złotów, to przede wszystkim przygotowanie ciepłej wody użytkowej, dogrzewanie indywidualnych budynków. 2016-01-13 PGK SA 16
Energia geotermalna Odnawialne źródła energii c.d. Nie istnieją opracowania, które mogłyby w jednoznaczny sposób potwierdzić wysokość temperatur wód geotermalnych na obszarze Gminy Miasto Złotów, a zatem określić potencjał energetyczny tych zasobów. Energia z biomasy Na terenie Gminy Miasto Złotów użytki rolne stanowią 152 ha powierzchni. Lasy zajmują 20 ha. Należy przyjąć, że potencjał biomasy na obszarze gminy miasto Złotów będzie pochodzić z produkcji rolnej. Energia z biogazu Na terenie Gminy Miasto Złotów szacuje się niski potencjał wykorzystania biogazu. 2016-01-13 PGK SA 17
Wyniki inwentaryzacji wielkości emisji dwutlenku węgla Inwentaryzację przeprowadzono w podziale na dwie grupy: pierwsza grupa związana jest z aktywnością samorządu lokalnego, druga grupa związana jest aktywnością społeczeństwa. Każda z grup podzielona została na podgrupy źródeł, odpowiadające działaniom władz lokalnych i społeczeństwa, w celu ułatwienia zbiórki danych oraz wprowadzania danych do bazy danych. 2016-01-13 PGK SA 18
Wyniki inwentaryzacji wielkości emisji dwutlenku węgla Sumaryczna, oszacowana, wielkość emisji CO2 dla roku 2013 wynosi 90 550,17 Mg CO2. Wielkości procentowe emisji w roku bazowym w poszczególnych sektorach inwentaryzacji przedstawia poniższy wykres. 2016-01-13 PGK SA 19
Wyniki inwentaryzacji wielkości emisji dwutlenku węgla W kategorii Budynki największa emisja dwutlenku węgla przypada na budynki mieszkalne, co obrazuje poniższy wykres. 2016-01-13 PGK SA 20
Wyniki inwentaryzacji wielkości emisji dwutlenku węgla Największe źródło emisji CO2 w Transporcie powoduje transport prywatny i komercyjny. 2016-01-13 PGK SA 21
Wyniki inwentaryzacji wielkości emisji dwutlenku węgla Na zamieszczonych powyżej wykresach można zauważyć, że w 2013 r. zużycie energii wynosiło 191 110,08 MWh, a emisja CO2 90 550,17 Mg. 46% wszystkich emisji dwutlenku węgla stanowią emisje z budynków mieszkalnych. Wynika to z faktu, iż większość mieszkań zbudowana została w starej technologii, w związku z tym zaledwie kilka procent tych budynków spełnia warunki energochłonności określone stosownymi normami. Brak odpowiedniej termomodernizacji sprawia, że zwiększa się zapotrzebowanie na energię cieplną, co z kolei wpływa na zwiększenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Drugie miejsce pod względem emisji zajmuje transport. Ma na to wpływ utrzymująca się w całym kraju tendencja wzrostu liczby samochodów w gospodarstwach domowych. Na trzecim miejscu znajduje się przemysł, który stanowi 10% emisji. 2016-01-13 PGK SA 22
Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań Celem strategicznym jest poprawa stanu powietrza atmosferycznego przy zrównoważonym i efektywnym wykorzystaniu nośników energii poprzez wsparcie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Miasto Złotów. Celem głównym planowanych działań jest: redukcja emisji gazów cieplarnianych, wyrażona w Mg CO2, redukcja zużycia energii finalnej, wyrażona w MWh, zwiększenie udziału zużycia energii z odnawialnych źródeł w ogólnym zużyciu energii, wyrażone w MWh, poprawa jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy, poprzez redukcję emisji pyłu zawieszonego i benzo/a/pirenu. 2016-01-13 PGK SA 23
Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań c.d. Wielkość emisji z obszaru Gminy Miasto Złotów w roku bazowym (2013 r.) wynosiła 90 550,17 Mg CO2. Celem gminy miejskiej jest redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku o co najmniej 20% w stosunku do roku 2013, czyli do poziomu 72 440,14 Mg CO2. Planując działania do roku 2020 konieczne było określenie wpływu czynników zewnętrznych na końcowe zużycie energii i wielkość emisji z obszaru gminy miejskiej w roku 2020, bez uwzględnienia działań realizowanych przez samorząd. 2016-01-13 PGK SA 24
Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań c.d. W tym celu opracowano dwa scenariusze prognozy: Scenariusz 1 (BAU) termin business as usual czyli biznes jak zwykle określany jest jako scenariusz referencyjny, oznacza on perspektywę rozwoju gospodarczego w dotychczasowym, najbardziej standardowym kształcie bez wpływu zdarzeń nadzwyczajnych, czy wydatków na dedykowane działania inwestycyjne. Scenariusz 2 czyli scenariusz uwzględniający zmiany jakie zajdą w otoczeniu wpływające na wzorce konsumpcji energii na terenie gminy Scenariusz 3 - działania realizowane przez Urząd Miejski w Złotowie. 2016-01-13 PGK SA 25
Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań c.d. Wyniki prognoz wielkości emisji w roku 2020 w analizowanych scenariuszach. Wielkość emisji CO 2 w roku bazowym 2013 (Mg CO 2 /rok) Emisja całkowita w 2020 roku (Mg CO 2 ) Poziom docelowy 80% emisji z roku 2013 (Mg CO 2 ) Różnica w stosunku do poziomu docelowego (Mg CO 2 ) Scenariusz 1 (BAU) Scenariusz 2 Scenariusz 3 90 550,17 Scenariusz 2 i 3 111 376,714 71 764,89 88 499,66 69 714,38 72 440,14 38 936,57-675,25 16 059,52-2 725,76 Różnica emisji w stosunku do roku bazowego (%) 23,00% - 20,75% - 2,26% - 23,01% 2016-01-13 PGK SA 26
Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań c.d. Dodatkowo opracowano Scenariusz 3 który jest rozszerzeniem Scenariusza 2 o działania realizowane przez Urząd Miejski w Złotowie (opisane w rozdziale 5.3.), które powinny być zrealizowane, aby osiągnąć cele, a także wzmocnić i uzupełnić efekt działań przewidzianych w Scenariuszu 2, w przypadku, gdyby przewidziane w nim działania nie doszły do skutku (działania te są poza bezpośrednim wpływem władz gminy). Zakłada się, że działania przewidziane w Scenariuszu 2 i 3 zostaną zrealizowane. Dzięki nim w gminie miejskiej nastąpi redukcja emisji o ok. 23,01%. 2016-01-13 PGK SA 27
prognoza redukcji emisji w 2020 r. Określenie celu strategicznego oraz monitoring efektów działań c.d. Zestawienie scenariuszy ukazujących redukcję emisji CO2 PROGNOZY EMISJI CO 2 emisja w roku bazowym scenariusz 2 i 3 1 scenariusz 3 scenariusz 2 scenariusz 1 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 2016-01-13 PGK SA 28
Zakres przewidywanych inwestycji Zestawienie trendów dla scenariusza 2 Lp. Sektor Wnioskodawca Trendy i zadania Orientacyjny efekt redukcji CO2 po wykonaniu inwestycji [Mg CO2/rok] Orientacyjny efekt ograniczenia zużycia energii [MWh/rok] 1. Transport Mieszkańcy 2. Transport Mieszkańcy Zmniejszenie zużycia paliw przez samochody 3. Budynki Mieszkańcy Inteligentne opomiarowanie mieszkalne (smart metering) 4. Budynki Mieszkańcy Termomodernizacja mieszkalne budynków mieszkalnych 5. Budynki Mieszkańcy Wymiana urządzeń na mieszkalne bardziej efektywne i zmiana oświetlenia na energooszczędne Stosowanie ECODRIVING 6163,82 24 754,31 5 841,56 23 460,08 608,72 683,96 5 242,23 5 890,15 608,72 683,96 2016-01-13 PGK SA 29
Zakres przewidywanych inwestycji Zestawienie trendów dla scenariusza 2 Lp. Sektor Wnioskodawca Trendy i zadania Orientacyjny efekt redukcji CO2 po wykonaniu inwestycji [Mg CO2/rok] Orientacyjny efekt ograniczenia zużycia energii [MWh/rok] 6. Budynki mieszkalne 7. Budynki mieszkalne 8. Budynki komunalne 9. Budynki komunalne 10. Budynki komunalne Wspólnota Mieszkaniowa Bohaterów Westerplatte 27 Wspólnota Mieszkaniowa Nieruchomości Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. przepompownia Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. oczyszczalnia ścieków Termomodernizacja 51,93 46,2 Termomodernizacja 39,22 34,91 Termomodernizacja 15,85 14,11 Termomodernizacja 6,86 6,11 Termomodernizacja 116,37 103,57 2016-01-13 PGK SA 30
Zakres przewidywanych inwestycji Zestawienie trendów dla scenariusza 2 Lp. Sektor Wnioskodawca Trendy i zadania Orientacyjny efekt redukcji CO2 po wykonaniu inwestycji [Mg CO2/rok] Orientacyjny efekt ograniczenia zużycia energii [MWh/rok] 11. Budynki komunalne 12. Budynki mieszkalne Nadleśnictwo Wspólnota Mieszkaniowa Al. Piasta 55 Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła Termomodernizacj a 52,43 37,56 RAZEM 18 785,29 55 757,46 2016-01-13 PGK SA 31
Zakres przewidywanych inwestycji Zestawienie trendów dla scenariusza 3 Lp. Sektor Wnioskodawca Zadanie inwestycyjne Orientacyjny efekt redukcji CO2 po wykonaniu inwestycji [Mg CO2/rok] Orientacyjny efekt ograniczenia zużycia energii [MWh/rok] Wartość szacunkowa [zł] Proponowane źródło finansowania Proponowany termin 1. 2. 3. Budynki użyteczności publicznej Budynki użyteczności publicznej Budynki użyteczności publicznej Gmina Miasto Złotów Szkoła Podstawowa nr 1 Szkoła Podstawowa nr 1 Termomodernizacja budynku przy ul. Królowej Jadwigi 54, w którym działalność prowadzą: Zespół Szkół Samorządowych Nr 1, Publiczne Przedszkole Nr 4 oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 1 515,73 1 349,00 3 000 000,00 Termomodernizacja 93,07 82,83 b. d. Modernizacja oświetlenia 312,39 351,00 b. d. WFOŚiGW, WRPO 2014-2020, PROW WFOŚiGW, WRPO 2014-2020, PROW WFOŚiGW, WRPO 2014-2020, PROW 2016-01-13 PGK SA 32 2015-2016 2019 2020
Zakres przewidywanych inwestycji Zestawienie trendów dla scenariusza 3 Lp. Sektor Wnioskodawca Zadanie inwestycyjne Orientacyjn y efekt redukcji CO2 po wykonaniu inwestycji [Mg CO2/rok] Orientacyj ny efekt ograniczen ia zużycia energii [MWh/rok ] Wartość szacunkowa [zł] Proponowane źródło finansowania Proponowan y termin 4. 5. Budynki użytecznoś ci publicznej Budynki użytecznoś ci publicznej Przedszkole Publiczne nr 2 Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o. o. Termomodernizacja 89,43 79,60 b. d. Termomodernizacja 39,89 35,50 b. d. WFOŚiGW, WRPO 2014-2020, PROW WFOŚiGW, WRPO 2014-2020 PROW 2018-2019 RAZEM 2 050,51 1 897,93 3 000 000,00 - - 2017 2016-01-13 PGK SA 33
Źródła finansowania Działania przewidziane w Planie będą finansowane ze środków zewnętrznych i własnych Gminy. Środki na realizację powinny być zabezpieczone głównie w programach krajowych i europejskich, a we własnym zakresie konieczne jest wpisanie działań długofalowych do wieloletnich planów inwestycyjnych oraz uwzględnienie wszystkich działań w corocznym budżecie Gminy. Przewiduje się pozyskanie zewnętrznego wsparcia finansowego (w formie bezzwrotnych dotacji i preferencyjnych pożyczek) dla prowadzonych działań. 2016-01-13 PGK SA 34
Plan opracowany jest przede wszystkim z myślą o mieszkańcach gminy, by przyniósł im widoczne efekty ekologiczne i ekonomiczne. Dzięki temu mieszkaniec gminy zyskuje: 1. czystsze powietrze (odczuwalne szczególnie w okresie grzewczym), 2. oszczędności pośrednie (oszczędza gmina oszczędza też mieszkaniec) oraz bezpośrednie (oszczędności z tytułu mniejszego zużycia poszczególnych mediów), 3. możliwość uzyskania dotacji UE na działania takie, jak: 2016-01-13 PGK SA 35
termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, budynków gminnych oraz budynków społeczeństwa, modernizację oświetlenia ulic i placów, poprawę jakości dróg, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, takich jak: instalacje solarne, fotowoltaika, pompy ciepła i inne, zarówno przez jednostki gminne, jak i społeczeństwo, na potrzeby ogrzewania wody użytkowej oraz wspomagania ogrzewania pomieszczeń, co skutkować będzie wyraźnymi oszczędnościami z tytułu mniejszego zużycia mediów grzewczych, wymianę starych kotłów/ pieców na nowe i sprawniejsze, zabezpieczenie energetyczne wszystkich mieszkańców, poprzez tworzenie kotłowni lokalnych wyposażonych w niezależne, odnawialne źródła energii, najczęściej w skojarzeniu (jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej). 2016-01-13 PGK SA 36
Dziękuję za uwagę Romuald Meyer www.pgksa.pl 2016-01-13 PGK SA 37