progeo sp. z o.o. Al. Armii Krajowej 45 50-541 Wrocław ZARZĄD D POWIATU POLKOWICKIEGO 59-100 Polkowice, ul. Górna 2 Certyfikat przyznany firmie progeo sp. z o.o. nr 0266/2008 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU POLKOWICKIEGO NA LATA 2012-2015 Z PERSPEKTYWĄ DO 2019 R. Warsztaty mgr Sławomir Chybiński progeo sp. z o.o. mgr Magdalena Gredka progeo sp. z o.o. mgr Agata Maria Fechter progeo Sp. z o.o. 1 Art. 17. ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 25, poz. 150 z 2008 r.), w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, nakłada na organ wykonawczy powiatu obowiązek opracowania Programu ochrony środowiska. Art. 14., pkt.1. wprowadza wymóg, aby cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, wyznaczane były na podstawie aktualnego stanu środowiska. Art.14., pkt.2. stanowi, że Program ochrony środowiska uchwalany jest przez Radę Powiatu na okres 4 lat, z tym że przewidziane w nim działania obejmują w perspektywie kolejne 4 lata. Z wykonania Programu organ Starosta sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia Radzie Powiatu. Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z 2008 r.), projekt Programu ochrony środowiska zalicza się do dokumentów wymagających przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeśli: - wyznacza ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (pkt 2.), - jego realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 (pkt 3.). 2
Uwarunkowania prawne 3 Przebieg procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko: - postanowienie RDOŚ o konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu (30 dni); - podanie do publicznej wiadomości informacji o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie danych projektu dokumentu (21 dni na przyjmowanie wniosków i uwag); - uzgodnienie zakresu Prognozy oddziaływania na środowisko z właściwymi organami: RDOŚ, PWIS (ok. 30 dni); - opracowanie Prognozy oddziaływania na środowisko (ok. 30 dni); - opiniowanie projektu Programu wraz z Prognozą przez RDOŚ, PWIS oraz Urząd Marszałkowski (30 dni). -uwzględnienie opinii i uwag w projekcie dokumentu. - przyjęcie Programu do realizacji uchwałą Rady Powiatu. około 5 miesięcy 4
Uwarunkowania dokumentów strategicznych 5 Program uwzględnia uwarunkowania następujących dokumentów strategicznych: Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 2012 z perspektywą do 2016 r. Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych, grudzień 2010 r. Naprawczy program ochrony powietrza dla stref województwa dolnośląskiego, I Strefa lubińsko polkowicka Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2008 2011, z uwzględnieniem lat 2012 2015 Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007 2013 Strategia Rozwoju Powiatu Polkowickiego na lata 2008 2015 Program Poszanowania Energii i Wspierania Wykorzystania Źródeł Odnawialnych na lata 2009-2015 dla Powiatu Polkowickiego Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego na lata 2009 2015 Polityka ochrony środowiska wynikająca z poprzedniego Programu Ochrony Środowiska na lata 2004-2011 6
Zakres opracowania 7 Zakres Programu jest zgodny z art. 14 Ustawy prawo ochrony środowiska i określa: - cele i priorytety ekologiczne, oraz poziomy celów długoterminowych, - rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, - środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i środki finansowe. 1. WSTĘP 1.1 Przedmiot i cel opracowania 1.2 Zawartość opracowania 1.3 Podstawa formalno-prawna realizacji opracowania 1.4 Podstawy merytoryczne i struktura Programu 1.5 Metodyka tworzenia Programu 1.6 Uwarunkowania dokumentów strategicznych wyższego szczebla 2. CHARAKTERYSTYKA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA 2.1 Położenie administracyjno geograficzne 2.2 Demografia 2.3 Budowa geologiczna i zasoby złóż kopalin 2.4 Użytkowanie gruntów 2.5 Gleby i ich przeobrażenie 2.6 Lasy 2.7 Ochrona przyrody i krajobrazu 2.8 Obszary Natura 2000 2.9 Wody podziemne i ich jakość 2.10 Wody powierzchniowe i stan ich czystości 2.11 Warunki klimatyczne i jakość powietrza 2.12 Hałas 8
3. PRIORYTETY EKOLOGICZNE POWIATU POLKOWICKIEGO 4. CELE I ZADANIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM 4.1 System transportowy 4.2 Turystyka i rekreacja 4.3 Rolnictwo 4.4 Przemysł i awarie przemysłowe 4.5 Edukacja ekologiczna 5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY 5.1 Ochrona przyrody i krajobrazu 5.2 Ochrona lasów 5.3 Ochrona gleb i powierzchni ziemi 5.4 Ochrona zasobów kopalin 6. JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE 6.1 Ochrona jakości i zasobów wód gospodarka wodno ściekowa 6.2 Gospodarka odpadami 6.3 Ochrona jakości powietrza atmosferycznego 6.4 Hałas 6.5 Promieniowanie elektromagnetyczne i radiacyjne 7. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII 7.1 Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią 7.2 Wykorzystanie energii odnawialnej 9 8. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM 8.1 Struktura zarządzania programem 8.2 Monitoring wdrażania Programu 8.3 Metodyka mierników i wskaźników jakości i presji na środowisko 8.4 Możliwości finansowania 8.5 Harmonogram wdrażania 9. LITERATURA 10. NETOGRAFIA Przyjęta hierarcha celów i działań: - Stan wyjściowy -Główny cel strategiczny - Cele średniookresowe do 2019 roku - Kierunki działań - Przedsięwzięcia planowane do realizacji na lata 2012-2015 -własne - koordynowane 10
Najważniejsze wnioski z oceny stanu aktualnego środowiska 11 Jakość powietrza: Klasa C dla strefy lubińsko-polkowickiej. Przekroczenia dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń na terenie powiatu (Polkowice, ul. Kasztanowa): - dopuszczalne średniodobowe stężenie pyłu PM10: 59 dni w 2009 r., 73 dni w 2010 r., - docelowe stężenie dla benzo(a)pirenu: 372% normy w 2009 r., 480% normy w 2010 r., Klasyfikacja stref dla pyłu zawieszonego PM10 Klasyfikacja stref dla benzo(a)pirenu 12
Jakość wód: - wody podziemne: klasa II - wody powierzchniowe: klasa III 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 Zobowiązania do roku 2015, wg Aktualizacji KK 2010: - 96% mieszkańców ma korzystać z kanalizacji (obecnie korzysta 94%), - budowa ponad 100 km nowej sieci kanalizacyjnej (50% w gm. Chocianów), - wzrost RLM o 12.170 osób, - modernizacja oczyszczalni ścieków w gminach Polkowice i Gaworzyce - rozbudowa oczyszczalni ścieków w gminach Przemków i Chocianów - modernizacja części osadowej oczyszczalni ścieków w Radwanicach 0,0 % 40 000 30 000 20 000 10 000 80 000 60 000 40 000 0 Chocianów Gaworzyce Grębocice Polkowice Przemków Radwanice osoby korzystający z instalacji wodociągowej w % ogółu ludności korzystający z instalacji kanalizacyjnej w % ogółu ludności Chocianów Gaworzyce Grębocice Polkowice Przemków Radwanice [kg/rok] m3/dobę Równoważna liczba mieszkańców Wielkość (przepustowość) oczyszczalni wg projektu 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 zawies ina BZT5 ChZT 20 000 0 Chocianów Gaworzyce Grębocice Polkowice Przemków Radwanice 13 Obszary cenne przyrodniczo: 44,1% powierzchni powiatu [ha] Chocianów Gaworzyce Grębocice Polkowice 0 5000 10000 15000 obszary chronionego krajobrazu użytki ekologiczne parki krajobrazowe razem zespoły przyrodniczo-krajobrazowe rezerwaty przyrody Natura 2000 Przemków Radwanice 1 park krajobrazowy: Przemkowski Park Krajobrazowy 5 rezerwatów przyrody: Stawy Przemkowskie, Łęgi Źródliskowe, Dalkowskie Jary Uroczysko Obiszów, Buczyna Jakubowska ) 3 obszary chronionego krajobrazu: Lasy Chocianowskie, Dolina Czarnej Wody, Wzgórza Dalkowskie 4 obszary Natura 2000. 5 użytków ekologicznych 1 zespół przyrodniczo krajobrazowy: Grodowiec 31 pomników przyrody 14
Obszary Natura 2000: 13,7% powierzchni powiatu - 2 x OSO (PLB) ustanowione Rozporządzeniem MŚ - 2 x SOS (PLH) zatwierdzone decyzją Komisji Europejskiej, o statusie OZW. 15 Odnawialne źródła energii (OZE): - Gaworzyce: instalacje solarne w 4 domach jednorodzinnych, - Grębocice: instalacja solarną w Przedszkolu Publicznym w Grębocicach, - Polkowice: zewnętrzne hybrydowe instalacje solarno-wiatrowe do oświetlenia ulic (4 szt.), oświetlenie i panele reklamowe na wiatach autobusowych zasilane instalacją solarną (4 szt). - Przemków: kocioł na biomasę w szkle podstawowej w Wysokiej, kocioł na biomasę w siedzibie DPPK w Piotrowicach, kolektory słoneczne w Przychodni Zdrowia w Przemkowie, kolektory słoneczne w Zespole Szkół w Przemkowie. Planowane wskaźniki w zakresie odnawialnych źródeł energii (wg powiatowego Programu Poszanowania Energii i Wspierania Wykorzystania Źródeł Odnawialnych na lata 2009-2015): - udział OZE w produkcji energii elektrycznej równy co najmniej 11,72 % zużycia energii w roku 2015, - udział OZE w produkcji energii cieplnej równy co najmniej 11,72 % zużycia energii cieplnej w roku 2015 - ilość instalacji produkujących energię odnawialną: - 2 farmy wiatrowe o łącznej mocy 46 MW, - 2 biogazownie rolnicze o mocy po 300 kwe / 500 kwt, - 2 instalacje na biomasę słomę po 300 kwe/ 500 kwt, - 200 instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody, - 20 pomp ciepła w instalacjach do ogrzewania mieszkań. 16
Priorytety w polityce ekologicznej Powiatu na najbliższe lata 17 Biorąc pod uwagę: - uwarunkowania dokumentów strategicznych, - wyniki analizy stanu aktualnego poszczególnych sektorów gospodarki oraz komponentów środowiska przyrodniczego, Za Strategią Rozwoju Powiatu, przyjęto następujące priorytety ekologiczne: Priorytet 1 Ograniczanie niskiej emisji. Priorytet 2 Ograniczanie zanieczyszczenia wód. Priorytet 3 Prewencja degradacji cennych ekosystemów lub/i ich fragmentów. Priorytet 4 Wspieranie procesów wykorzystania alternatywnych źródeł energii. Priorytet 5 Monitoring zjawisk związanych ze stanem i ochroną środowiska naturalnego. Priorytet 6 Edukacja ekologiczna. 18
Zadania planowane do realizacji w okresie krótkoterminowym 19 W ramach Programu ochrony środowiska, zgodnie z Polityką Ekologiczną Państwa, cele i zadania do realizacji zostały wyznaczone w 16 rozdziałach. Zadania o charakterze inwestycyjnym wiążą się z wydatkowaniem funduszy pochodzących z budżetu powiatu (tzw. zadania własne) oraz innych jednostek działających na jego terenie (tzw. zadania koordynowane): 4. CELE I ZADANIA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM przedsięwzięcia planowane do realizacji: 4.1 System transportowy 33 zadania 4.2 Turystyka i rekreacja 3 zadania 4.3 Rolnictwo 5 zadań 4.4 Przemysł i awarie przemysłowe 2 zadania 4.5 Edukacja ekologiczna 12 zadań 5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY 5.1 Ochrona przyrody i krajobrazu 1 zadanie 5.2 Ochrona lasów 5 zadań 5.3 Ochrona gleb i powierzchni ziemi 6 zadań 5.4 Ochrona zasobów kopalin 9 zadań 6. JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE 6.1 Ochrona jakości i zasobów wód gospodarka wodno-ściekowa 14 zadań 6.2 Gospodarka odpadami zadania wyszczególniono w aktualizacji PGO 6.3 Ochrona jakości powietrza atmosferycznego 22 zadania 6.4 Hałas nie zaplanowano zadań na najbliższe lata 6.5 Promieniowanie elektromagnetyczne i radiacyjne 1 zadanie 7. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII 7.1 Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią 5 zadań 7.2 Wykorzystanie energii odnawialnej 4 zadania Razem: aktualizacji zaplanowano do realizacji 122 przedsięwzięcia 20
Najważniejsze przedsięwzięcia: Budowa drogi S-3 Nowa Sól - Legnica (A-4) Realizacja przewidywana jest po roku 2013 (wg Zał.nr 2 Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015). Droga S3 stanowi fragment trasy międzynarodowej E65, leżącej w transeuropejskim korytarzu transportowym. Inwestycję realizuje GDDKiA. Kalina modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej Obręby: Polkowice Dolne (Polkowice IV), Sobin i Nowa Wieś Lubińska w gminie Polkowice. Modernizacja obejmuje: a) regulację rzeki Kalina w km 2+200 8+611, b) wykonanie polderu SOBIN o pow. 7,60 ha i poj. 68,92 tys.m 3, c) odbudowę systemów odwadniających. Legnicki oddział DZMiUW rozpoczął już przebudowę Kaliny, od ujścia do Szprotawy w Parchowie (gmina Chocianów) aż po okolice specjalnej strefy ekonomicznej w Polkowicach (8,6 km) Inwestycję realizują: - - gmina Polkowice, - - KGHM Polska Miedź, - -DZMiUW 21 Najważniejsze przedsięwzięcia: Program ochrony powietrza, stanowiąc akt prawa miejscowego, nakłada szereg obowiązków na organy administracji, podmioty korzystające ze środowiska oraz inne jednostki organizacyjne. Czas realizacji zaplanowanych w POP zadań został podzielony na dwa okresy tj.: - pierwszy etap do 2011 r. działania krótkoterminowe, - drugi etap do 2020 r. działania długoterminowe. Zadania od 3 do 23 w rozdziale 6.3 Ochrona jakości powietrza atmosferycznego (wg Harmonogramu rzeczowo finansowego realizacji POP dla strefy lubińsko polkowickiej): - Likwidacja ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności publicznej, - Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, - Rozbudowa sieci gazowej na terenie Powiatu Polkowickiego, - Realizacja Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie Polkowic, - Modernizacja sieci cieplnych, - Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika Żelazny Most oraz zraszanie obszarów narażonych na pylenie, - Uwzględnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony powietrza, - Uwzględnianie ograniczenia emisji niezorganizowanej pyłów (w tym również wynikających z transportu urobku) na etapie wydawania decyzji środowiskowych. - Koordynacja w gminach i powiatach realizacji działań naprawczych określonych w POP wykonywanych przez poszczególne jednostki. 22
Program ma formułę otwartą co oznacza, że będzie cyklicznie monitorowany (co 2 lata) oraz aktualizowany (co 4 lata). Wskazane w Programie zadania związane są z planowanymi do realizacji działaniami zmierzającymi do racjonalnego korzystania i ochrony środowiska. Program ochrony środowiska nie jest aktem prawa miejscowego, zatem zadania w nim określone nie są bezwzględnie wymagane do realizacji. Wyznaczone priorytety, cele i kierunki działań powinny być traktowane jedynie jako wytyczne do określania zadań inwestycyjnych w Wieloletniej Prognozie Finansowej oraz Planach budżetowych Powiatu i Gmin na kolejne lata. 23 Harmonogram wdrażania Programu 24
Okres programowania KRÓTKOTERMINOWY DŁUGOTERMINOWY Lp. Zadania do wykonania 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 1. Program ochrony środowiska opracowanie celów i kierunków działań do 2015 do 2019 krótkoterminowych opracowanie listy przedsięwzięć proponowanych do realizacji na okres 2012-2013 na okres 2014-2015 na okres 2016-2017 2. Monitoring 2.1. prowadzenie monitoringu stanu w każdym roku środowiska 2.2. Monitoring polityki środowiskowej opracowanie mierników efektywności Programu opracowanie Oceny realizacji listy przedsięwzięć opracowanie Raportu z realizacji Programu opracowanie Oceny realizacji celów i kierunków działań Raportu z realizacji Raportu z realizacji Raportu z realizacji aktualizacji aktualizacji aktualizacji aktualizacji na okres 2018-2019 Raportu z realizacji Raportu z realizacji Raportu z realizacji 25 DZIĘKUJ KUJĘ ZA UWAGĘ progeo sp. z o.o. 26