REGULAMIN XIV KONKURSU WIEDZY O ANTYKU Informacje ogólne: 1 1. Organizatorem Konkursu jest Instytut Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Fredry 10, 61 701 Poznań; adres e-mail: ifkuam@amu.edu.pl; tel. (61) 829 46 23. 2. Konkurs adresowany jest do uczniów wielopolskich szkół: liceum ogólnokształcącego, oraz do uczniów klas VI-VIII szkoły podstawowej. 3. Wszystkie informacje o Konkursie zamieszczane są na stronie internetowej Instytutu: https://ifk.amu.edu.pl/dla-szko/dla-szkol 4. Do 15 października każdego roku szkolnego powołany przez Dyrektora IFK Komitet Organizacyjny publikuje informacje na temat regulaminu, terminów oraz kanonu lektur na podanej wyżej stronie internetowej oraz przesyła go pocztą elektroniczną do szkół. 5. Pytania i uwagi na temat Konkursu należy kierować na podany wyżej adres e-mail. 2 Celem Konkursu jest: - rozbudzanie zainteresowania młodzieży historią i kulturą starożytnej Grecji i Rzymu, stanowiącej jeden z filarów cywilizacji europejskiej; - popularyzowanie wśród młodzieży tematyki i wiedzy na temat antyku greckorzymskiego; - rozwijanie indywidualnych uzdolnień ucznia oraz wzbogacanie form współpracy z uczniem zdolnym; - kształtowanie umiejętności kreatywno-krytycznego myślenia o przeszłości historycznej i poszukiwania elementów dziedzictwa kulturowego starożytności w kulturze Europy i Polski; - stworzenie pewnej alternatywy dla Olimpiady Języka Łacińskiego i Kultury Antycznej adresowanej do bardzo wąskiej grupy uczniów, uczących się języka łacińskiego.
3 1. Konkurs przeznaczony jest dla szczególnie zainteresowanych grecko-rzymskim antykiem uczniów klas VI-VIII szkoły podstawowej oraz liceów z obszaru Wielkopolski. 2. Na wszystkich etapach uczestnicy wykazują się umiejętnościami i wiedzą, które wynikają z podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie historii i języka polskiego, poszerzonymi o treści pozaprogramowe. Tematyka Konkursu obejmuje historię starożytnej Grecji i Rzymu oraz ich kulturę z uwzględnieniem takich dziedzin jak: literatura, filozofia, nauka, religia, architektura, sztuka, wojskowość, życie codzienne. 4 1. Konkurs przeprowadzany jest w dwóch etapach: I szkolnym, organizowanym przez Dyrekcje Szkół; II finałowym, przeprowadzanym przez Komitet Organizacyjny Konkursu w Instytucie Filologii Klasycznej UAM, ul. Fredry 10, Poznań. 2. Szkoły zgłaszają swój udział w Konkursie do 15 listopada 2019 r. pocztą tradycyjną lub elektroniczną. Zgłoszenie powinno zawierać: a) imię i nazwisko ucznia, klasę (z informacją, czy jest to uczeń szkoły podstawowej czy liceum), b) imię i nazwisko oraz specjalność (nauczany przedmiot) nauczyciela przygotowującego ucznia do konkursu, c) dokładny adres szkoły (wraz z aktualnym e-mailem i numerem telefonu). 3. Zadania konkursowe na oba etapy przygotowywane są przez pracowników naukowych Instytutu Filologii Klasycznej UAM, wchodzących w skład Komitetu Organizacyjnego oraz Komisji Konkursowych. 4. Zadania na etap szkolny wraz z kluczem odpowiedzi wysyłane są tradycyjną pocztą na podane w zgłoszeniach adresy szkół na dziesięć dni przed terminem konkursu. Jeżeli na trzy dni przed planowanym terminem etapu szkolnego przesyłka nie dotarła jeszcze do szkoły, należy skontaktować się telefonicznie z Organizatorem. 5 Oba etapy Konkursu przeprowadzane są na podstawie zestawów zadań opracowanych zgodnie z zasadami pomiaru dydaktycznego. Zadania konkursowe mają charakter testów z pytaniami zamkniętymi i otwartymi. 6 1. Etap szkolny organizują i przeprowadzają szkolne komisje konkursowe powołane przez dyrektorów szkół. Szkolne komisje oceniają prace uczniów w oparciu o załączony do testów klucz i w ciągu trzech dni roboczych od eliminacji szkolnych przesyłają Organizatorowi
protokół pocztą tradycyjną lub jego skan drogą elektroniczną. Do finału konkursu przechodzi maksymalnie 40 uczniów szkoły podstawowej, którzy w etapie szkolnym uzyskali nie mniej niż 50% punktów oraz maksymalnie 25 licealistów, którzy w etapie szkolnym uzyskali nie mniej niż 50% punktów. Lista zakwalifikowanych do finału uczniów zostanie opublikowana na stronie internetowej Instytutu najpóźniej do 10 stycznia 2020 r. 2. Etap finałowy organizują i przeprowadzają Komisje Konkursowe (osobna dla szkoły podstawowej i osobna dla liceum), w skład których wchodzą pracownicy naukowi Instytutu Filologii Klasycznej UAM (w tym członkowie Komitetu Organizacyjnego). Komisje oceniają prace pisemne oraz odpowiedzi ustne uczestników konkursu oraz w ciągu dwóch dni od eliminacji finałowych publikują pełną listę uczestników Konkursu wraz z uzyskaną przez nich punktacją. 7 1. Laureatami konkursu zostają uczestnicy II etapu konkursu, którzy uzyskali co najmniej 70% możliwych do zdobycia punktów. Uczniowie, którzy uzyskali co najmniej 60% punktów w etapie II otrzymują tytuł finalisty. 2. Laureaci i finaliści oraz ich opiekunowie otrzymują dyplomy potwierdzające uzyskane wyniki. 3. Uczniowie, którzy osiągnęli najwyższe wyniki otrzymują nagrody książkowe. 4. Dyplomy oraz nagrody zostaną wręczone podczas uroczystego podsumowania Konkursu tego samego dnia, w którym odbył się II etap. 5. Organizator nie wysyła dyplomów oraz nagród pocztą (do odbioru w sekretariacie Instytutu Filologii Klasycznej UAM w ciągu miesiąca od zakończenia konkursu). 8 1. Uczestnicy, ich opiekunowie oraz rodzice mają prawo wglądu do ocenionych prac (bez możliwości ich kopiowania) oraz do składania zastrzeżeń w zakresie sposobu oceniania w ciągu dwóch dni roboczych od ogłoszenia wyników danego etapu w miejscu i godzinach określonych przez właściwy organ: - po etapie szkolnym przez przewodniczącego szkolnej komisji konkursowej. Decyzja przewodniczącego jest ostateczna; - po etapie finałowym przez Dyrektora Instytutu Filologii Klasycznej UAM prof. dr hab. E. Wesołowską. Decyzja Dyrektora IFK jest ostateczna. 2. Zastrzeżenia wniesione z naruszeniem terminu nie będą rozpatrywane.
3. Ostateczne decyzje w sprawach spornych nieobjętych regulaminem podejmuje Dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej UAM. 9 1. Dla uczestników, którzy z przyczyn losowych w wyznaczonym dniu i godzinie nie przystąpią do konkursu, nie przewiduje się dodatkowego postępowania konkursowego. 2. Postępowanie konkursowe przeprowadza się w wydzielonych salach, w warunkach zapewniających samodzielność pracy. 3. Eliminacje pisemne przeprowadza się anonimowo. Prace są kodowane. 4. Uczestnik konkursu musi mieć ważną legitymację szkolną. Informacje szczegółowe Szkoła podstawowa (kl. VI-VIII) 1. Etap szkolny obejmuje przygotowany przez pracowników naukowych Instytutu Filologii Klasycznej test z mitologii greckiej (50% punktów) oraz podstawowych wiadomości z historii i kultury starożytnej Grecji i Rzymu (50% punktów). Prace sprawdza komisja szkolna w oparciu o otrzymany od Organizatora klucz. Do finału konkursu przechodzi maksymalnie 40 uczniów szkoły podstawowej, którzy w etapie szkolnym uzyskali nie mniej niż 50% punktów. 2. Etap finałowy stanowi pisemny sprawdzian wiadomości składający się z dwóch części: 1) mitologicznej, obejmującej podania Greków i Rzymian (30% punktów) oraz 2) obejmującej wiedzę z historii i kultury starożytnej Grecji i Rzymu, której źródłem są podane niżej lektury (70% punktów). 3. Literatura Etap szkolny: Parandowski J., Mitologia, część dotycząca mitologii greckiej, dowolne wydanie; Podręczniki: Pawlak M., Szweda A., Poznać przeszłość1. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres podstawowy, wydawnictwo: Nowa Era (nowy podręcznik przeznaczony dla absolwentów szkół podstawowych); lub
Śladami przeszłości. Podręcznik do historii dla klasy pierwszej gimnazjum, cz. 1, pod red. S. Roszaka, Wydawnictwo Era, 2009; Uwaga: z podręczników do historii obowiązują tylko rozdziały dotyczące starożytnej Grecji i Rzymu. Etap finałowy (literatura obowiązkowa): J. Parandowski, Mitologia (część grecka i rzymska), dowolne wydanie; C.W. Ceram, Bogowie, groby, uczeni, Warszawa 1987 (dowolne wydanie), rozdział: Księga posągów (s. 21-84); P. Grimal, Miłość w starożytnym Rzymie, PIW Warszawa 1998, rozdział I: Miłość w czasach najdawniejszych (s. 17-34); A. Krawczuk, Perykles i Aspazja, Wrocław 1987 (lub późniejsze wydanie), rozdziały: II Ojciec Peryklesa; III Temistokles i Kimon; IV Kimon i Perykles; V Dobre Boginie (s. 35-150); Z. Kubiak, Piękno i gorycz Europy, Warszawa 2003, rozdział Epopeja hellenistyczna (s. 127-183); zawartość: podboje Aleksandra Wielkiego; kultura hellenistyczna; Biblioteka Aleksandryjska i Muzejon; S. Stabryła, Śpiewaj mi Muzo. Cztery opowieści o poetach greckich, Katowice 1986, rozdział: Poeta o Homerze (s. 9-78); S. Stabryła, Terroryści znad Tybru, Kęty 2006, rozdziały: Ulubieniec Fortuny; Wróg publiczny numer 1; Polityk czy terrorysta?; Sprawa Cezara (s. 97-207); 4. Terminarz Etap szkolny: 12 grudnia 2019 r. Etap finałowy: 13 marca 2020 r. Podsumowanie konkursu: 13 marca 2020 r. Zgłoszenia uczestnictwa w Konkursie należy przesłać do 15 listopada 2019 r. 5. Przewodniczący komisji prof. dr hab. Ewa Skwara Liceum 1. Etap szkolny obejmuje przygotowany przez pracowników naukowych Instytutu Filologii Klasycznej UAM test z mitologii (50 % punktów) oraz historii Grecji i Rzymu (50% punktów). Prace sprawdza komisja szkolna w oparciu o otrzymany od Organizatora klucz. Do
finału konkursu przechodzi maksymalnie 25 licealistów, którzy w etapie szkolnym uzyskali nie mniej niż 50% punktów. 2. Etap finałowy składa się z dwóch części: - pisemnej obejmującej wiedzę z zakresu mitologii greckiej i rzymskiej (30% punktów 30 p.), historii i kultury starożytnej Grecji i Rzymu na podstawie wskazanej poniżej literatury obowiązkowej (40 % punktów 40 p.); - ustnej składającej się z dwóch pytań problemowych, sformułowanych w oparciu o dwie wybrane przez ucznia lektury dodatkowe (30% punktów 2x15 p.). Należy wybrać jeden przekład i jedno opracowanie; z każdej lektury uczeń losuje jedno pytanie. Na przygotowanie odpowiedzi na obydwa pytania uczeń ma 15 minut. 3. Kryteria odpowiedzi ustnej: Wypowiedź powinna składać się z trzech części, w których oceniane są następujące elementy: Wstęp (maksymalnie 3 p.): - wyjaśnienie tematu (problemu); - określenie zakresu chronologicznego i problemowego; - teza. Rozwinięcie (maksymalnie 5 p.): - ilość wykorzystanych informacji; - rzeczowość (właściwy dobór informacji); - selekcja i hierarchizacja informacji; - precyzja pojęciowa; - logika narracji (związki przyczynowo-skutkowe; zależności problemowe dostrzeganie złożoności danego zjawiska, powiązanie różnych aspektów). Zakończenie (maksymalnie 3 p.): - wypunktowanie najważniejszych elementów wypowiedzi; - wnioski; - ocena uwzględniająca znaczenie tego zjawiska w szerszym procesie np. kulturowym, ustrojowym, politycznym itp. Ponadto punktowane są (maksymalnie 4 p.): - płynność, spójność i ciągłość narracji; - walory literackie wypowiedzi (poprawność językowo-stylistyczna; bogactwo słownictwa). 4. Literatura:
Etap szkolny (zestaw obowiązkowy): Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki 2005; Podręczniki (wszystkich uczniów obowiązują obydwa podręczniki): R. Kulesza, K. Kowalewski, Zrozumieć przeszłość1, zakres rozszerzony, wydawnictwo: Nowa Era; (nowy podręcznik przeznaczony dla absolwentów szkół podstawowych); P. Żmudzki, Poznać przeszłość, zrozumieć dziś, cz. 1: Starożytność, średniowiecze, zakres rozszerzony, wydawnictwo: Stentor; (dotychczasowy podręcznik przeznaczony dla absolwentów gimnazjum); Uwaga: z podręczników do historii obowiązują tylko rozdziały dotyczące starożytnej Grecji i Rzymu. Etap finałowy: Zestaw obowiązkowy: Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Świat Książki 2005; Stabryła S., Starożytna Grecja, bez części pt. Materiały, Warszawa 1988, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne; Robert, J.N., Rzym, przeł. M. Aszkiełowicz, Warszawa 2007, Wydawnictwo Vizja Press&It. Literatura dodatkowa (2 pozycje do wyboru jeden przekład i jedno opracowanie) Przekłady (obowiązują wraz ze wstępami): 1. Ajschylos, Agamemnon, [w:] Ajschylos, Tragedie, tłum. i oprac. S. Srebrny Kraków 2005, Wydawnictwo Homini; 2. Herodot, Dzieje, tłum. S Hammer, oprac. R. Turasiewicz, Wrocław Warszawa Kraków 2005, BN II 252, ks. I III; 3. Homer, Odyseja, tłum. L. Siemieński, Wrocław 1972, BN II, 17 (lub wyd. późniejsze), ks. I-XII; 4. Horacy, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław 1967, BN II, 25; 5. Liwiusz, Dzieje Rzymu, tłum. W. Strzelecki, Wrocław 1955, BN II, 77; 6. Plaut, Żołnierz Samochwał, [w:] Plaut, t. I (Żołnierz samochwał. Amfitrion), Wstęp, przekład i komentarz E. Skwary, Warszawa 2002, Prószyński i S-ka; Opracowania: 1. Bieżuńska-Małowist I., Kobiety antyku, Warszawa 1993, PWN;
2. Griffin J., Homer, przeł. R.A. Sucharski, Warszawa 1999, Prószyński i S-ka; 3. Skwara E., Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001, Prószyński i S-ka; 4. Stabryła S., Owidiusz. Świat poetycki, Wrocław 1989, Ossolineum; 5. Świderkówna A., Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku, Warszawa 2009, PWN; 6. Wójcik A., Talent i sztuka, Wrocław 1986, Ossolineum. 5. Terminarz: Etap szkolny: 12 grudnia 2019 r. Etap finałowy: 13 marca 2020 r. Podsumowanie konkursu: 13 marca 2020 r. Zgłoszenia uczestnictwa w Konkursie należy przesłać do 15 listopada 2019 r. 6. Przewodniczący komisji prof. dr hab. Krystyna Bartol