LABORATORIUM ANALIZ WÓD I ŚCIEKÓW

Laboratorium Analiz Wód i Ścieków działa w ramach Głównego Instytutu Górnictwa od ponad 40 lat, a od 1992 r. wchodzi w skład Zakładu Monitoringu Środowiska. Dysponuje wykwalifikowaną kadrą oraz posiada nowoczesną aparaturę analityczną produkcji uznanych firm światowych. Wiarygodność badań i kompetencje techniczne Laboratorium zostały potwierdzone certyfikatem akredytacji nr AB 145. Od lipca 2012 roku akredytacją o numerze AB 145 objęty został Zakład Monitoringu Środowiska. Zakres akredytacji w Laboratorium Analiz Wód i Ścieków obejmuje oznaczanie w wodzie i ściekach (a w węższym zakresie także w wyciągach wodnych): ph, NTU, przewodności właściwej, barwy, substancji rozpuszczonych, suchej pozostałości, zawiesin ogólnych, BZT n, indeksu nadmanganianowego (utlenialności), ChZT Cr, tlenu rozpuszczonego, ekstraktu eterowego, zasadowości p i m, węglanów, wodorowęglanów, wodorotlenków, chlorków, bromków, jodków, siarczanów, fluorków, amonu, azotynów, azotanów (także w przeliczeniu na formy azotowe), fosforanów, bromianów, chloranów i chlorynów, wapnia, magnezu, twardości og., chromu(vi), detergentów anionowych i niejonowych, cyjanków, fenoli, siarczków, OWO, AOX, azotu ogólnego, Kjeldahla oraz organicznego, rtęci techniką wysokotemperaturowego rozkładu, a także pierwiastków techniką ICPOES: Ag, Al, As, B, Ba, Be, Bi, Ca, Cd, Co, Cu, Cr, Fe, Hg, K, La, Li, Mg, Mn, Mo, Na, Ni, P, Pb, S, Sb, Se, Si, Sn, Sr, Te, Ti, Tl, V, Zn, Zr. W Laboratorium Analiz Wód i Ścieków prowadzona jest działalność badawcza związana z opracowywaniem nowych procedur badawczych stosowanych w analizie wód naturalnych i odciekowych o wysokiej zawartości substancji rozpuszczonych. Pracownicy Laboratorium biorą udział w pracach Polskiego Komitetu Normalizacyjnego w Sekcji Chemii Nieorganicznej ds. Jakości Wody. W ramach prac usługowych Laboratorium wykonuje rocznie ponad 2000 analiz fizykochemicznych wód i ścieków realizując wymagania klientów z branży górniczej, energetycznej, spożywczej, farmaceutycznej, służb ochrony środowiska i innych. W Laboratorium Analiz Wód i Ścieków wykonuje się analizy m.in.: wody do spożycia, wód mineralnych i źródlanych, w tym leczniczych, wód powierzchniowych, podziemnych (ze szczególnym uwzględnieniem wód kopalnianych o wysokiej zawartości substancji rozp.), wód odciekowych pochodzących z lokowania odpadów w nieczynnych wyrobiskach górniczych lub składowiskach na powierzchni, wód technologicznych, ścieków przemysłowych i socjalnobytowych, soli, niektórych środków spożywczych. W badanych próbkach oznacza się ponad 100 parametrów fizykochemicznych wykorzystując różnorodne techniki pomiarowe, tak tradycyjne, jak i bardzo nowoczesne, np. emisyjną spektrometrię plazmową, rozkład wysokotemperaturowy, chromatografię jonową, spektrofotometrię w układach przepływowych. Informacje: Kierownik Laboratorium dr Małgorzata Bebek tel. (32) 259 24 67 dr Krzysztof Mitko tel. (32) 259 25 84 mgr inż. Danuta Juszczyk tel. (32) 259 25 84 Lokalizacja Laboratorium: Główny Instytut Górnictwa, pl. Gwarków 1 (budynek CCTW, wejście od Al. Korfantego 79, I p., pok. 209) ver. 4.3 z dn. 14.07.14 str. 1 z 5

Laboratorium Analiz Wód i Ścieków Wykaz stosowanych metod badań fizykochemicznych wód i ścieków Badania objęte akredytacją (*) oraz nie objęte akredytacją () wg IS.10.19 ed. 4.3 z 14.07.14 r. woda i ścieki * ph potencjometryczna PNEN ISO 10523:2012 2 13 jedn. ph PN90/C04540.01 * przewodność elektryczna właściwa konduktometryczna PNEN 27888:1999 10 250000 µs/cm * chlorki miareczkowa PN ISO 9297:1994 0.14 5000 mmol/l 5 177300 mg/l * siarczany wagowa PNISO 9280:2002 10 10000 mg/l 0.21 208 mmol r/l * twardość ogólna miareczkowa PN ISO 6059:1999 0.1 1000 mmol r/l 5 50000 mg/l CaCO 3 0.28 2800 n * substancje rozp. mineralne, nielotne i lotne wagowa PN78/C04541 PNEN 15216:2010 10 250000 mg/l * sucha pozostałość mineralna, nielotna i lotna 10 100000 mg/l * zasadowość mineralna i ogólna miareczkowa PNEN ISO 99631:2001 0.4 200 mmol/l Ap1 :2004 * węglany, wodorowęglany, wodorotlenki z obliczeń SC2.PB.07.95 twardość ogólna, węglanowa i niewęglanowa * metale i niemetale emisyjna spektrometria atomowa ze PNEN ISO Fe 0.0005 1000 mg/l 0.00002 35.8 mmol r/l wzbudzeniem w plaźmie indukcyjnie 11885:2009 Mn 0.0002 1000 mg/l 0.000008 36.4 mmol r/l sprzężonej (ICPOES) Ba 0.0002 2000 mg/l 0.000003 29.1 mmol r/l Sr 0.0002 1000 mg/l 0.000005 22.8 mmol r/l Li 0.001 1000 mg/l 0.00015 144 mmol r/l Ca 0.001 1000 mmol r/l 0.02 20000 mg/l Mg 0.001 1000 mmol r/l 0.012 12200 mg/l Na 0.001 5000 mmol/l 0.023 115000 mg/l K 0.001 1000 mmol/l 0.039 39100 mg/l 2 S og. 0.05 10000 mg/l SO 4 0.001 208 mmol r/l 0.017 3330 mg/l S SC2.PB.07.92 2 Si og. 0.05 100 mg/l SiO 3 0.0013 2.63 mmol r/l 0.04 80 mg/l SiO 2 0.02 44 mg/l Si 3 P og. 0.01 5000 mg/l PO 4 0.0003 158 mmol r/l 0.003 1630 mg/l P 0.007 3740 mg/l P 2O 5 Cd 0.0002 1000 mg/l Be Cr Ti V 0.0005 1000 mg/l Co Zr Cu Mo Ni Sb Ag As B Pb Se Sn Zn Al Bi La Tl Hg Te 0.001 1000 mg/l 0.002 1000 mg/l 0.01 1000 mg/l 0.002 1000 mg/l 0.005 100 mg/l 0.01 1000 mg/l * tlen rozp. elektrochemiczna PNEN ISO 5814:2013 0.1 15 mg/l O 2 * jony amonu spektrofotometryczna SC2.PB.07.25 0.05 1000 mg/l NH 4 0.0028 56 mmol/l NH 4 0.039 777 mg/l N * ChZT Cr spektrofotometryczna PNISO 15705:2005 10 200000 mg/l O 2 * azotyny spektrofotometryczna PNEN 26777:1999 0.02 100 mg/l NO 2 0.0004 2.17 mmol/l NO 2 0.0061 30.4 mg/l N * azotany spektrofotometryczna (z brucyną) SC2.PB.07.28 0.5 1000 mg/l NO 3 0.0081 16.1 mmol/l NO 3 0.11 226 mg/l N * bromki 0.4 500 mg/l 0.005 6.26 mmol/l * jodki miareczkowa SC2.PB.07.29 0.4 250 mg/l 0.0032 1.97 mmol/l * azot og. spektrofotometryczna SC2.PB.07.32 0.5 2500 mg/l N * BZT n elektrochemiczna PNEN 18991:2002, bez rozcieńczenia: 0.5 6 mg/l O 2 PNEN 18992:2002 po rozcieńczeniu: 3 6000 mg/l O 2 * detergenty anionowe spektrofotometryczna SC2.PB.07.34 0.1 100 mg/l * chrom(vi) spektrofotometryczna PNEN ISO 18412:2007 0.01 100 mg/l * chrom(iii) z obliczeń SC2.PB.07.93 ed. 1 z dn. 02.12.13 * indeks nadmanganianowy miareczkowa PNEN ISO 8467:2001 0.5 100 mg/l O 2 ver. 4.3 z dn. 14.07.14 str. 2 z 5

Badania objęte akredytacją (*) oraz nie objęte akredytacją () wg IS.10.19 ed. 4.3 z 14.07.14 r. * węgiel organiczny wysokotemperaturowe spalanie z PNEN 1484:1999 0.5 2500 mg/l C (RWO, OWO) detekcją IR * azot og. wysokotemperaturowe spalanie z PNEN 12260:2004 0.5 2500 mg/l N detekcją IR / chemiluminescencyjną * azot Kjeldahla azot organiczny z obliczeń SC2.PB.07.94 ed. 1 z dn. 08.08.13 * siarczki spektrofotometryczna SC2.PB.07.39 0.01 500 mg/l * cyjanki ogólne, wolne ciągła analiza przepływowa (CFA) z PNEN ISO 144032:2012 0.002 5000 mg/l detekcją * cyjanki związane z obliczeń SC2.PB.07.90 * indeks fenolowy ciągła analiza przepływowa (CFA) z PNEN ISO 14402:2004 0.001 1000 mg/l (fenole lotne) detekcją (pkt 4) * bromki (Br ) chromatografia jonowa (IC) PNEN ISO 103041:2009 0.00025 6.26 mmol/l 0.02 500 mg/l * chlorki (Cl ) 0.008 5000 mmol/l 0.28 177300 mg/l * fluorki (F ) 0.00052 26.3 mmol/l 0.01 500 mg/l * siarczany (SO 2 4 ) 0.002 208 mmol r/l 0.1 10000 mg/l * azotany (NO 3 ) 0.0003 17.7 mmol/l 0.021100 mg/l 0.0045 249 mg/l N * azotyny (NO 2 ) 0.0011 2.17 mmol/l 0.05100 mg/l 0.015 30.4 mg/l N * fosforany (PO 3 4 ) 0.0032 3.79 mmol r/l 0.1120 mg/l 0.033 39.1 mg/l P * jodki (I ) PNEN ISO 103043:2001 rozdz. 4 0.0024 1.97 mmol/l 0.3 250 mg/l * bromiany (BrO 3 ) chromatografia jonowa (IC) PNEN ISO 15061:2003 0.003 1 mg/l 3 1000 µg/l * chlorany (ClO 3 ) PNEN ISO 103044:2002 0.003 10 mg/l 3 10000 µg/l * chloryny (ClO 2 ) 0.004 10 mg/l 4 10000 µg/l * Σ chloranów i chlorynów z obliczeń * AOX wysokotemperaturowe spalanie z PNEN ISO 9562:2007 0.02 5 mg/l Cl 20 5000 µg/l Cl detekcją mikrokulometryczną (procedura kolumnowa) * rtęć absorpcyjna spektrometria atomowa z generowaniem zimnych par i PNEN 1483:2007 PNEN 12338:2001 0.00005 10 mg/l 0.05 10000 µg/l zatężaniem przez amalgamację (CV AAS) US EPA 7473 * zawiesiny wagowa PNEN 872:2007 Ap1:2007 2 10000 mg/l * detergenty niejonowe ciągła analiza przepływowa (CFA) z SC2.PB.07.47 0.4 100 mg/l detekcją ed. 3 z dn. 29.11.13 * mętność nefelometryczna PNEN ISO 7027:2003 0.2 1000 NTU (FNU) (pkt 6.3) * barwa wizualna PNEN ISO 7887:2012 5 500 mg/l Pt (metoda D) spektrofotometryczna PNEN ISO 7887:2012 2 1500 mg/l Pt (metoda C) * ekstrakt eterowy wagowa SC2.PB.07.50 2.5 1000 mg/l * siarczki wstrzykowa analiza przepływowa * jony amonu wstrzykowa analiza przepływowa * detergenty anionowe ciągła analiza przepływowa (CFA) z detekcją * siarczyny wstrzykowa analiza przepływowa * azot Kjeldahla miareczkowanie potencjometryczne (po mineralizacji) wstrzykowa analiza przepływowa (po mineralizacji) * fluorki potencjometryczna elektroda jonoselektywna SC2.PB.07.51 PNEN ISO 11732:2007 (pkt 3) PNEN ISO 16265:2012 SC2.PB.07.54 ed. 1 z dn. 10.01.13 PNEN 25663:2001 PN78/C04588.03 0.02 500 mg/l 0.02 1000 mg/l NH 4 0.0011 56 mmol/l NH 4 0.016 777 mg/l N 0.01 100 mg/l 0.5 500 mg/l 5 1200 mg/l N 0.5 1200 mg/l N 0.1 500 mg/l 0.0052 26.3 mmol/l ver. 4.3 z dn. 14.07.14 str. 3 z 5

Badania objęte akredytacją (*) oraz nie objęte akredytacją () wg IS.10.19 ed. 4.3 z 14.07.14 r. * indeks metali ciężkich z obliczeń na podst. ozn. metali SC2.PB.07.96 * suma ClSO4 z obliczeń na podst. ozn. Cl oraz SC2.PB.07.96 SO4 * suma detergentów z obliczeń na podst. oznacz. SC2.PB.07.96 detergentów anionowych oraz niejonowych wyciągi wodne * ph potencjometryczna PNEN ISO 10523:2012 2 13 jedn. ph PN90/C04540.01 * przewodność elektryczna właściwa konduktometryczna PNEN 27888:1999 10 250000 µs/cm * chlorki miareczkowa PN ISO 9297:1994 5 177300 mg/l chromatografia jonowa (IC) PNEN ISO 103041:2009 * siarczany wagowa PNISO 9280:2002 10 10000 mg/l chromatografia jonowa (IC) PNEN ISO 103041:2009 1 10000 mg/l * substancje rozp. (TDS) wagowa PNEN 15216:2010 10 50000 mg/l * chrom(vi) spektrofotometryczna PNEN ISO 18412:2007 0.01 100 mg/l * indeks nadmanganianowy miareczkowa PNEN ISO 8467:2001 0.5 100 mg/l O 2 * węgiel organiczny wysokotemperaturowe spalanie z PNEN 1484:1999 0.5 2500 mg/l C (RWO, OWO) detekcją IR * siarczki rozp. spektrofotometryczna SC2.PB.07.39 0.05 500 mg/l wstrzykowa analiza przepływowa SC2.PB.07.51 * cyjanki ogólne, wolne ciągła analiza przepływowa (CFA) z PNEN ISO 144032:2012 0.005 5000 mg/l detekcją * cyjanki związane z obliczeń SC2.PB.07.90 * indeks fenolowy ciągła analiza przepływowa (CFA) z PNEN ISO 14402:2004 (fenole lotne) detekcją (pkt 4) * AOX wysokotemperaturowe spalanie z detekcją mikrokulometryczną (procedura kolumnowa) PNEN ISO 9562:2007 0.02 5 mg/l Cl 20 5000 µg/l Cl * rtęć absorpcyjna spektrometria atomowa z generowaniem zimnych par i zatężaniem przez amalgamację (CV AAS) * jony amonu wstrzykowa analiza przepływowa * fluorki potencjometryczna elektroda jonoselektywna * metale emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem w plaźmie indukcyjnie sprzężonej (ICPOES) PNEN 1483:2007 PNEN 12338:2001 US EPA 7473 PNEN ISO 11732:2007 (pkt 3) PN78/C04588.03 0.0005 10 mg/l 0.5 10000 µg/l 0.02 1000 mg/l NH 4 0.0011 56 mmol/l NH 4 0.016 777 mg/l N 0.1 500 mg/l 0.0052 26.3 mmol/l chromatografia jonowa (IC) PNEN ISO 103041:2009 PNEN ISO 11885:2009 Ca 0.2 20000 mg/l 0.01 1000 mmol r/l Mg 0.12 12200 mg/l 0.01 1000 mmol r/l Na 0.23 115000 mg/l 0.01 5000 mmol r/l K 0.39 39100 mg/l 0.01 1000 mmol r/l Fe Mn 0.005 200 mg/l Ba 0.005 2000 mg/l Sr Cd 0.0005 100 mg/l Co Cr Ti V 0.003 100 mg/l As Cu Mo Ni Pb Sb Se Sn Zn 0.005 100 mg/l Al 0.05 100 mg/l arsen HGICP SC2.PB.07.60 > 0.001 mg/l ed. 1 z dn. 07.03.14 chlor wolny / całkowity spektrofotometryczna PNEN ISO 73932: 2011 SC2.PB.07.63 US EPA 330.5 > 0.03 mg/l Cl 2 ver. 4.3 z dn. 14.07.14 str. 4 z 5

dwutlenek węgla agresywny miareczkowa SC2.PB.07.64 > 2.2 mg/l dwutlenek węgla wolny miareczkowa SC2.PB.07.65 > 2.2 mg/l PN74/C04547.01 dwutlenek węgla wolny karat IPB.07.99.46 350 3200 mg/l BN74/9561.03 fosforany (orto) spektrofotometryczna SC2.PB.07.62 > 0.03 mg/l PNEN ISO 6878:2006 gęstość areometr/wagowo IPB.07.99.65 0.6 2 g/ml kwasowość miareczkowa potencjometr. IPB.07.99.62 > 0.1 mval/l wskaźnikowa PN90/C04540.02Az1:2003 PN90/C04540.03Az1:2003 lotne kwasy tłuszczowe miareczkowa IPB.07.99.32 > 0.5 mval/l mętność spektrofotometryczna SC2.PB.07.17 0.5 50 mg/l SiO 2 ed. 1.01 z dn. 10.10.11 PN79/C04583.03 redox potencjał elektrometryczna SC2.PB.07.66 rodanki kolorymetryczna IPB.07.99.28 PN81/C04566.08 > 1 mg/l rozpuszcz. związki organiczne (absorbancja 254 nm / 436 nm) spektrofotometryczna IPB.07.99.29 PN84/C04572 PNEN ISO 7887:2002 siarkowodór niezdysocjowany z obliczeń SC2.PB.07.97 PN74/C04566.04 substancje rozpuszczone wagowa, temp. 180 C / 260 C SC2.PB.07.19 sucha pozostałość ed. 2.1 z dn. 02.01.14 suma rozpuszczonych składników z obliczeń na podstawie SC2.PB.07.96 mineralnych oznaczenia parametrów (składu chemicznego) wody termostabilność miareczkowa IPB.07.99.58 PN72/C04592 VOX/POX wysokotemp. rozkład z detekcją IPB.07.99.59 mikrokulometryczną PNEN ISO 9562:2007 > 0.001 A 10 250000 mg/l 10 100000 mg/l > 20 µg/l Cl wapń miareczkowa SC2.PB.07.16 0.1 1000 mmol r/l 2 20000 mg/l magnez ed. 1.02 z dn.01.02.11 PNISO 6058:1999 0.1 1000 mmol r/l 1.2 12150 mg/l PNISO 6059:1999 zagniwalność odbarw. błękitu metylenowego IPB.07.99.27 1 120 h PN76/C04626 zapach sensoryczna IPB.07.99.25 PN72/C04557 na zimno (20 o C) na gorąco (60 o C) sensorycznaopisowa sensoryczna PNEN 1622:2003 > 1 TON zawiesiny og., nielotne i lotne wagowa SC2.PB.07.18 1 10000 mg/l zawiesiny łatwo opadające lej Imhoffa IPB.07.99.31 > 0.2 ml/l PN72/C04559.03 żelazo(ii), żelazo(iii) spektrofotometryczna SC2.PB.07.61 ed. 1 z dn. 07.03.14 PNISO 6332:2001 > 0.01 mg/l Dolna granica zakresu wykonania oznaczenia może ulec pogorszeniu w przypadku próbek o wysokiej zawartości substancji rozpuszczonych lub skomplikowanej matrycy. O ile w treści Sprawozdania z Badań nie zaznaczono inaczej, sposób przygotowania próbki celem wykonania poszczególnych oznaczeń odpowiada wymaganiom normatywnoprawnym adekwatnym do charakteru próbki. Generalnie, oznaczenia w wodzie do spożycia, wodach mineralnych, podziemnych oraz metali w wodach powierzchniowych wykonywane są po przesączeniu próbki przez sączek membranowy o porowatości 0.45 µm lub po odwirowaniu, natomiast oznaczenia w ściekach oraz inne niż metali w wodach powierzchniowych wykonywane są w próbce nieprzesączonej albo poddanej homogenizacji lub mineralizacji. Sposób przygotowania próbki do badań (np. sączona, odstana, niesączona) może być również uzgodniony z Klientem. Poszczególne oznaczenia mogą jednakże wymagać określonego sposobu przygotowania próbki do badań niezależnie od powyższych informacji i uzgodnień. Dobór metody oznaczania danego parametru lub składnika jest zależny od matrycy próbki. PB procedury badawcze opracowane w oparciu o odpowiednie normy PN/EN/ISO, instrukcje oraz badania własne. detergenty = surfaktanty = syntetyczne substancje powierzchniowoczynne ekstrakt eterowy = substancje ekstrahujące się eterem naftowym ver. 4.3 z dn. 14.07.14 str. 5 z 5