Dr hab. Mariusz Sielski Dziedzina: Sztuki muzyczne Dyscyplina artystyczna: Instrumentalistyka RECENZJA dzieła artystycznego, dorobku artystycznego i pedagogicznego Pani dr Urszuli Szyryńskiej sporządzona w związku z postępowaniem habilitacyjnym Kraków, 21 maja 2019 roku
Zleceniodawca opinii Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Rada Wydziału Instrumentalnego: pismo z dnia 27 lutego 2019 roku. Zlecenie podjęte w związku z decyzją Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 6 marca 2019 roku (BCK-VII-L-6557/2019), na podstawie art.18a ust.5 ustawy z dnia 14 marca 2003 roku o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki w związku z art.179 ust. 2 z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, powołującą komisję habilitacyjną do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego wszczętego w dniu 31 stycznia 2019 roku w dziedzinie sztuk muzycznych, w dyscyplinie artystycznej instrumentalistyka dla Pani dr Urszuli Szyryńskiej. Do pisma z dnia 5 kwietnia 2019 roku Pani prof. dr hab. Elżbiety Rosińskiej, Dziekana Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku (wydziału, którego Rada została wskazana przez wnioskodawczynię do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego), informującego o wyznaczeniu mojej osoby przez Centralna Komisję jako recenzenta komisji habilitacyjnej do oceny osiągnięć Pani dr Urszuli Szyryńskiej, została dołączona dokumentacja. Podstawowe dane o Habilitantce Początek edukacji artystycznej Pani dr Urszuli Szyryńskiej związany jest z jej rodzinną miejscowością, Sejnami. Tam rozpoczęła naukę gry na fortepianie w działającym przy Domu Kultury ognisku muzycznym, a następnie kontynuowała edukację w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Augustowie. Następny etap edukacji to Państwowe Liceum Muzyczne im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku. Studia pianistyczne odbyła na Wydziale Instrumentalnym poznańskiej Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w latach 1990-1995, studiując pod kierunkiem prof. Bogusława Rottermunda. Tytuł zawodowy magistra sztuki z wynikiem bardzo dobrym Habilitantka otrzymała 13 maja 1995 (kierunek instrumentalistyka, w zakresie pedagogiki fortepianowej). Swoje umiejętności podnosiła biorąc udział w kursach mistrzowskich z zakresu pianistyki i kameralistyki prowadzonych przez wielu wybitnych pedagogów, takich jak: Barbara Halska, Leszek Brodowski, Bernard Le Monnier czy Marina Jaszwili. Dr Szyryńska legitymuje się trzema dyplomami ukończenia studiów podyplomowych: w zakresie kameralistyki fortepianowej (Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Wydział Fortepianu, Klawesynu i Organów, 2001 rok), w zakresie tyflodydaktyki ( Uniwersytet Szczeciński, Wydział Humanistyczny, 2002 rok) oraz w zakresie zarządzania dla twórców, artystów i animatorów kultury (Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania, 2006 rok). Na wszystkich świadectwach ukończenia studiów podyplomowych widnieją oceny bardzo dobre. Habilitantka rozpoczęła pracę zawodową w charakterze nauczyciela gry na fortepianie w 1989 roku ucząc kolejno w szkołach muzycznych w Starogardzie Gdańskim, Myśliborzu, Suwałkach oraz Szczecinie. Od 1 października 1996 roku dr
Urszula Szyryńska jest nauczycielem akademickim w filii Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu (obecnie Akademia Sztuki w Szczecinie). Z uczelnią tą Habilitantka związana jest zawodowo do chwili obecnej (od czasu uzyskania stopnia doktora sztuk muzycznych uchwałą Rady Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku z dnia 30 marca 2015 roku, na stanowisku adiunkta w Katedrze Fortepianu). Ocena autoreferatu Habilitantka swój autoreferat podzieliła na kilka części. Trzy pierwsze punkty to informacje dotyczące posiadanych dyplomów i świadectw, informacje o dotychczasowym zatrudnieniu oraz wskazanie osiągnięcia podlegającego ocenie. W tej części dr Szyryńska stara się przybliżyć idiom nagranych kompozycji i zapoznać z ich genezą, jak również dzieli się paroma uwagami natury stricte wykonawczej. Niezwykle ważnym rozdziałem działalności, któremu Habilitantka poświęca dużo miejsca w autoreferacie, jest jej fascynacja kameralistyką. Wspomina o doświadczeniu i obcowaniu z muzyką kameralną, które wyniosła z domu rodzinnego. O jej fascynacji wspólnym kreowaniem dzieła muzycznego mogą świadczyć słowa, że rozmaitość dźwięków i barw, różnorodność brzmienia sprawiają, że czujemy się podekscytowani, szczęśliwi i spełnieni. Habilitantka podkreśla znaczenie studiów w klasie prof. Bogusława Rottermunda, a także studiów podyplomowych u prof. Barbary Halskiej, która jak pisze Habilitantka rozwinęła jej umiejętności gry zespołowej oraz zaszczepiła w niej zamiłowanie do kameralnego muzykowania. Wspomina także o wpływie na jej sylwetkę artystyczną innych muzyków (instrumentalistów i wokalistów), z którymi miała okazję współpracować, a także dokonywać nagrań fonograficznych. W części dotyczącej działalności dydaktycznej moją uwagę przykuły akapity mówiące o pracy Habilitantki z uczniami niewidomymi. Wnioskując z autoreferatu ta wyjątkowo trudna dziedzina pedagogiki zyskała w osobie dr Szyryńskiej pedagoga zaangażowanego, pełnego pasji i dążącego do ciągłego doskonalenia (stąd m.in. studia podyplomowe z zakresu tyflodydaktyki). Habilitantka podkreśla twórcze znaczenie pedagogiki na wszystkich etapach nauczania. Trudno się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. Autoreferat kończy wykaz sześciu dokonanych nagrań, z których trzy ukazały się w formie płyt CD w wydawnictwie Acte Préalable, z których jedną Habilitantka wskazuje jako osiągnięcie wynikające z art. 16 ust.2 ustawy z dnia 14 marca 2003 roku. Ocena osiągnięć artystycznych W sporządzonej dokumentacji Habilitantka dokonała klasyfikacji swojej aktywności artystycznej w kolejności chronologicznej od roku 2010. To siedemdziesiąt koncertów, w których dr Szyryńska koncertowała w różnych składach kameralnych, a także akompaniowała chórowi. Habilitantka wzięła udział w koncertach, z których ponad połowa miała miejsce w Szczecinie (Akademia Sztuki, Ratusz Staromiejski,
Zamek Książąt Pomorskich, Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza, Centrum Kultury Euroregionu Stara Rzeźnia ). Miejsca innych koncertów to Koszalin, Gorzów Wielkopolski, Wolin, Goleniów, Gryfino, Kulice, Kamień Pomorski, Pyrzyce, Zgorzelec, Lubin ) oraz Poznań (Waga Miejska), Gdańsk (Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki), Warszawa ( Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, Sala Koncertowa PWM, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). Duża ilość występów to koncerty z saksofonistką Julitą Przybylską (23) i altowiolistą Marcinem Murawskim (9). W repertuarze tych koncertów znajdują się znaczące pozycje z literatury na ten zestaw instrumentów. Moją uwagę zwrócił koncerty w sali Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza, na którym Habilitantka wystąpiła w roli solistki: w Koncercie Henryka Mikołaja Góreckiego (27.05.2014 i 30.09.2015) oraz w Carmina Burana Carla Orffa (27.05.2012). Realizowała też partie fortepianu w Eine kleine Herbstmusik Pawła Mykietyna (28.11.2014) oraz klawesynu (basso continuo) w Stworzeniu Świata Józefa Haydna (5.12.2014). Dr Szyryńska towarzyszyła też Chórowi Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie podczas koncertów (17) na Wyspach Owczych, w Oslo, w Rydze, w Anglii, Szwecji i Polsce grając na fortepianie i organach. Na swoim koncie ma prawykonania utworów Jaromira Gajewskiego, Zbigniewa Kozuba, Artura Cieślaka i Łukasza Wosia. Do osiągnięć artystycznych należy zaliczyć trzy płyty CD wydane przez Acte Préalable o numerach katalogowych: AP 0401-2 René de Boisdeffre Works for Viola and Piano (2017) z udziałem altowiolisty Marcina Murawskiego oraz AP 0417 Marek Jasiński, Jaromir Gajewski Works for Piano and Saxophone (2018) ze współudziałem saksofonistki Julity Przybylskiej i pianisty Grzegorza Steca. Ocena dzieła artystycznego Habilitantka wskazuje do oceny jako oryginalne dzieło artystyczne wspomnianą już wyżej płytę CD będącą nagraniem utworów dwóch kompozytorów szczecińskich: Marka Jasińskiego i Jaromira Gajewskiego. Nagranie zrealizowano w Akademii Sztuki w Szczecinie w dniach 24-25 listopada 2017 roku. Wydana rok później przez firmę Acte Préalable płyta pod numerem katalogowym AP 0417 jest pierwszą publikacją kompozycji tych twórców. Nagranych kompozycji wysłuchałem z dużym zainteresowaniem. Mając do dyspozycji przesłane mi materiały nutowe stwierdzam, że dr Szyryńska z wielkim pietyzmem podeszła do zapisu nutowego. Szacunek dla intencji kompozytorów podparty jest dużą kulturą brzmienia i dbałością o barwę dźwięków. W przeważającej części liryczny nastrój utworów znajduje w Habilitantce wrażliwą odtwórczynię. Mimo nieskomplikowanej faktury utworów pisanych z myślą o zdolnej młodzieży, pianistka tchnęła w nie dużą porcję artyzmu. Idiom kompozycji został bardzo dobrze uchwycony. Pianistka buduje narrację miniatur w sposób logiczny, z dużym wyczuciem kolorystki i ich nastrojowości. Czasami gra Habilitantki w oznaczeniach cantabile jest zbyt impresjonistyczna, ale w niczym to nie ujmuje pozytywnego jej odbioru przez słuchacza. Uwaga moja jako recenzenta skupiła się na próbie scharakteryzowania pianistyki Urszuli Szyryńskiej. Stwierdzam, że jest to
instrumentalistka zwracająca dużą uwagę na szlachetne brzmienie fortepianu i logicznie budująca formę (w tym przypadku miniaturową) utworów. W dwóch kompozycjach kameralnych granych z saksofonistką Julitą Przybylską wyczuwalne jest bardzo dobre porozumienie panujące między wykonawczyniami. Ocena osiągnięć dydaktycznych Z analizy przedstawionej dokumentacji wynika, że dr Urszula Szyryńska jest pedagogiem świadomym swojej roli, stale podnoszącym swoje kwalifikacje. Od czasu zatrudnienia w szczecińskiej uczelni Habilitantka prowadzi klasę fortepianu i zajęcia z kameralistyki na Wydziale Instrumentalnym. Prowadziła także zajęcia z nauki akompaniamentu z elementami gry a'vista i akompaniowała w klasach: altówki, kontrabasu, saksofonu, skrzypiec i innych instrumentów. Jej uczniowie, a obecnie studenci czynnie uczestniczą w życiu koncertowym Akademii Sztuki i miasta Szczecina. W wykazie osiągnięć dydaktycznych Habilitantka podaje swój pięciokrotny udział w roli recenzenta magisterskich prac dyplomowych. Była również promotorem jednej pisemnej pracy magisterskiej. Brak jest informacji o zrealizowanych dyplomach artystycznych. Z lektury autoreferatu wynika, że dotychczasowym największym sukcesem pedagogicznym Habilitantki jest absolwent Aleksy Kornicz, który z towarzyszeniem Orkiestry Akademii Sztuki wykonał Totentanz Franciszka Liszta, a także wystąpił, reprezentując szczecińską uczelnię na Koncercie Roku 2018 w Krakowie. W tym samym roku studentki : Zuzanna Jańczuk i Estera Bartusiak zdobyły trzecią nagrodę na konkursie Miniatura 2018 w Szczecinie w kategorii zespołów kameralnych, a Aleksy Kornicz trzecie miejsce na konkursie pianistycznym w Filadelfii (Włochy). Dr Urszula Szyryńska prowadzi warsztaty muzyczne, lekcje otwarte i konsultacje organizowane przez Akademię Sztuki w Szczecinie, Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia im. Tadeusza Szeligowskiego w Szczecinie, Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Zielonej Górze, Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Zgorzelcu, Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Oskara Kolberga w Szczecinku oraz Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną I stopnia im. Prof. Marka Jasińskiego w Szczecinie. Tematyka prowadzonych kursów bardzo często dotyczy nauczania dzieci niewidomych. Nie dziwi ten fakt, gdyż Habilitantka należy do nielicznego grona cenionych specjalistów w tej trudnej i jakże wartościowej dziedzinie pedagogiki fortepianowej. Dr Urszula Szyryńska na przestrzeni ostatnich trzech lat brała udział pracach jury sześciu konkursów organizowanych przez szkoły muzyczne Szczecina i regionu. Konkluzja Dotychczasowe osiągnięcia artystyczne Habilitantki, promocja muzyki kameralnej i propagowanie muzyki współczesnych kompozytorów polskich, rokujące na przyszłość dokonania dydaktyczne oraz zaangażowanie na rzecz nauczania osób niewidomych pozwalają mi stwierdzić, że w/w osiągnięcia Pani dr Urszuli Szyryńskiej, rozpatrywane łącznie ze wskazanym dziełem artystycznym, spełniają
wymagania ustawy. Osiągnięcia Pani dr Urszuli Szyryńskiej przyjmuję i popieram wniosek o nadanie stopnia doktora habilitowanego sztuki dr hab. Mariusz Sielski Kraków, dnia 21 maja 2019 roku