Sygn. akt 1 Cz 684/13 Postanowienie Dnia 3 października 2013r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie r Wydział Cywilny w składzie:,przewodniczący: SSA w sa Wojciech Misiuda SSO Barbara Chłędowska /spraw./ Protokolant: SSO Tadeusz Strzyj~ Asyst. sędz. Ewa Lech po rozpoznaniu w dniu 3 października 2013 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku wierzyciela przeciwko dłużnikom -. gospodarczą pod firm~ jrowadzącemu działalność na skutek skargi dłużnika na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym -_.'-'.-...- w Wołominie bstanowienie z dnia 11 grudnia 2012 r. o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego ( sygn. akt Km 2/12) - w przedmiocie zażalenia dłużnika na postanowienie Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego Sekcji ds. Egzekucyjnych w Rzeszowie z dnia 4 kwietnia 2013 r. (sygn. akt r.1 Co 506811 2) o oddaleniu skargi postanawia: oddalić zażalenie
UZASADNENE Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2013 r. Sąd Rejono\\'Y Wydział Cyv,'ilnego Sekcja ds. Egzekucyjnych w Rzeszowie (sygn. akt.1 Co 5068/12) oddalił skargę dłużników na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wołominie Jostanowienie z dnia 11 grudnia 2012 ~'. o u~taleniu kosztów postępowania egzekucyjnego (sygn. akt Km 1585/11) W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie wierzyciel' ~niósł o wszczęcie egzekucji na postawie tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego, w Warszawie z dnia 19 lipca 20l2r., sygn. XX GNc 565/12. Postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w dniu 17.l0.20l2r. W dniu 19.10.2012r. Komornik dokonał zajęć wierzytelności przysługujących obydwojgu dłużnikom (łącznie w stosunku do 67 podmiotów). Następnie w dniu 7.11.20l2r. Komornik dokonał kolejnych zajęć rachunków bankowych i wierzytelności. Dalej Sąd nstancji ustalił, że w dniu 8.11.2012r. Komornik dokonał czyl1llości egzekucyjnych w miejscu prowadzenia przez dłużników działalności gospodarczej w Rzeszowie oraz Tarnobrzegu. Dokonano zajęcia ruchomości, urządzenia wielofunkcyjnego, maszyn specjalistycznych, towaru z prowadzonego przez dłużników sklepu sportowego. W związku z powyższymi czynnościami dłużnicy dokonali wpłaty w kwocie 10.000;00 zł. Obecna przy dokonywaniu zajęć dłużniczka zadeklarowała spłatę należności w ratach, którą miała uiścić na rachunek bankowy organu egzekucyjnego. W dniu 8.11.2012r. dokonano zajęcia wierzytelności dłużników w stosunku do. Spółka ta potwierdziła, iż dłużnikom przysługuje w stosunku do niej wierzytęlność w wysokości 206.521,35 zł. W dniach 13 i 14.11.2012r. Komornik dokonał zajęcia kolejnych wierzytelności do 25 podmiotów, zaś pismami z dnia 30.11.2012r. Komornik dokonał zajęć wierzytelności dłużników w stosunku do 8 jednostek samorządu terytorialnego. W rezultacie dokonanych zajęć. wskazały, iż dłużnikom przysługują w stosunku do nich wierzytelności i że należne im kwoty zostaną przekazane organowi egzekucyjnemu. Skuteczne okazały się także zajęcia rachunków bankowych: w Banku PEKAO S.A. - który w dniu 13.11.20121'. przekazał Komomikowi kwotę 18.660,21 zł oraz w Banku Millennium - co do niewielkich kwot. 2
\\1 dniu 4.12.2012r. Komornik dokonał Zajęca rachunku bankowego dłużników w Banku Spółdzielczym w Rzeszowie. W tym samym dniu dłużnicy dokonali przelewu kwoty 170.000,00 zł bezpośrednio na rachunek bankovvy wierzyciela. W dniu 10.12.20121'. Bank Spółdzielczy w Rzeszowie zrealizo\vał zajęcie i przekazał na rachunek bankowy organu egzekucyjnego kwotę 266.505,38 zł. W dniu 11.12.20121'. wierzyciel wniósł o zakończenie postępowania egzekucyjnego wobec otrzymania całości egzekwowanej należności. Komornik wydał postanowienie o zakończeniu postępowania egzekucyjnego i dokonał zwrotu kwoty przekazanej przez Bank Spółdzielczy w Rzeszowie w wyniku realizacji zajęcia. JSąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z art. 49 ust. l ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w sprawach o egzekucję świadczeó pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15 % wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1110 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego.wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek.skierowania egzekucji do wierzytelo.ściz rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku' dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 8 % wartości wyegzekwowanego wiadczenia, jednale nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Z kolei zgodnie z art. 49 ust. 1a w/w ustawy w sprawach wymienionych w ust. 1 komornik ściąga opłatę od dłużnika proporcjonalnie do wysokości wyegzekwowanego świadczenia. Natomiast zgodnie z art. 49ust.2 zd. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji _ w sprawach o egzekucjęświadczell pieniężnych w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 Kodeksu postępowania cywilnego komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 5 % wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Sąd instancji wskazał, iż sprawie Km 2/12 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonovvym w Wołominie nie doszło do umorzenia postępowania, ani na wniosek wierzyciela, ani w oparciu o przepis art. 823 k.p.c. Postępowanie to uległo zakollczeniu _ wobec wyegzekwowania całości należności - co wskazał Komornik Sądowy wydając zaskarżone postanowienie z dnia 1.12.20121'. o us~aleniu kosztów postępowania. Wobec ; i i i li! l f' a! 3
PO\vyższego przepis art. 49 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji nie może być podstawą ustalenia wysokości opłaty stosunkowej w sprawie. Sąd zaznaczył, że bezspornym jest w niniejszej sprawie, iż świadczenie należne wierzycielowi zostało przekazane w części wynoszącej 253.859,03 zł bezpośrednio przez dłużników wierzycielowi poprzez przelew na jego rachunek bankowy. Jak wynika z karty rozliczeniowej pozostała część świadczenia została przekazana wierzycielowi przez Komornika i została uzyskana wskutek zajęć rachunków bankowych dłużników oraz dokonanej przez dłużniczkę,wpłaty kwoty 10.000,00 złotych w dniu 8.11.2012r. Słusznie zatem Komornik zastosował stawkę 'opłaty w wysokości 15 % wartości wyegz~kwowanego świadczenia. Opłata 5 % jest pobierana tylko od tej części świadczenia, której wierzyciel nie otrzymał i której dochodzenia od dłużnika w danym postępowaniu egzekucyjnym zrezygnował, składaj ąc wniosek o umorzenie. Zdaniem Sądu Rejonowego brak było w sprawie podstaw do obniżenia wysokości opłaty egzekucyjnej na podstawie art. 49 ust. 1w/w ustawy. Opłata ustalona przez nie jest zawyżona, zaś nakład pracy Komornika był adekwatny do potrzeb tej konkretnej sprawy egzekucyjnej. Odnosząc się do zarzutu pełnomocniką dłużników, iż od kwot wyegzekwowanych przez Komornika w wyniku zajęcia rachunku bankowego dłużników, Komornik powinien obliczyć opłatę stosunkową w wysokości 8 %, 'Sąd nstancji zauważył, iż dokładnie taką opłatę Komornik naliczył. Końcowo odnosząc Sę do podniesionego przez pełnomocnika dłużnika zarzutu niekonstytucyjności art. 49 u. 1 zd. trzecie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt. 19 ustawy z dnia 24 września 20041'.o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy, - Kodeks postępowania cywilnego - oraz powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 2006r., sygn. akt P ~8/05 Sąd Rejonowy wyjaśnił, że wskutek powyższego wyroku TK uznany za niekonstytucyjny przepis Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji został zmieniony w wyniku nowelizacji Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z dnia 28.12.2007r. (Dz. U. 2007, Nr 112, poz. 769). Zarówno Komornik Uak wynika z uzasadnienia odpowiedzi na skargę), jak i Sąd orzekający w niniejsz~j sprawie stosują przepisy tejże ustawy w jej znowelizowanym i objętym domniemaniem konstytucyjności brzmieniu. Zarzut ten jest więc chybiony. 4
Wlw postanowienie zaskarżyl dlużnik wnosząc o jego zmianę poprzez ustalenie opiaty.~ stosunkowej w wysokości 5 % od kwoty 253.859,03 wplaconej przez dlużuika bezpośrednio na rachunek bankowy wierzyciela - na kwotę 12.692,95 zl w miejscc kwoty 37.742,49 ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od wierzyciela na rzecz dłu2nika kosztów postępowania według norm przepisanych. W/w postanowieniu skarżący zarzucił naruszenie: - art. 49 USl. l llstawy o komornikach sądowych i egzekucji poprzez jego niewlaściwe zastosowanie j uznanie, Że dłużnik ma obowiązek uiścić opłatę w wysokośći 15 %, także. w sytuacji, gdy należność została splacona bezpośrednio na rachw1ek bankowy wierzyciela -art. 49 Ust. 1 wlwustawy poprzez jego niezastosowanie i 4ZJjanie, że nie zachodzą okoliczllości llpra\v!j.iające pobranieprzezkonlornika opaty 5 % w sytuacji, gdy należność została spłacona na rachunek bankowy wierzyciela. \; Szczególowe uzasadnienie zarzutów Zażalen!" zalega na kartach 44-47. W odpowiedzi na zażalenie Komornik Sądowy przy. Sądzie Rejonowym w Wolominie O>miósl o oddalenie zażalenia dlużników i obciązenie dłużników kosztami postępowania w sprawie. Sąd Okręgowy zważył, co nast~puje: Zażalenie skarżącego nie zasługuje na U'vvzględnienie. Zaskarżone postanowienie jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Stosownie do treści przepisu arl. 49 ustawy o komornikacil sądowych i egzekucji podstawową stawką opłaty pobieranej przez komonj.ika w przypadku zaspokojenia wierzyciela w trakcie prowadzonego postępowania w ćalości lub w części jest stawka 15 % od wysokości zaspokojonego roszczenia. Opiaty w niższych stawkach 8 % i 5% pohierane są jedynie wyjątkowo. Odnosząc się do zarzutów zażalenia podnieść należy, iż w SYtuacji, w której wierzyciel otrzymał w związkn z podjętymi działaniami w toku postępowania egzekucyjnego wpłatę bezpośrednio od dłużnika i nie zastal zlożony przez wierzyciela wniosek o umorzeuie postępowania egzekucyjnego, nie ma zastosowania regulacja prawna przewidziana w ust. 2 art. 49 wlw ustawy. Oplata 5% jest bowiem pobierana tylko od tej części ŚWiadczenia, której wierzyciel nie otrzymał i z której dochodzenia od dlnżnika w danym postępowaniu.,,~., )
egzekuc)jnym zrezygnował, składając wniosek o umorzenie. W sytuacjach przewidzianych w ust. 2 art. 49 wlw ustal\')! dłużnik na płaszczyźnie materialno prawnej nadal jest obciążony obowiązkiem świadczenia określonej kwoty pieniężnej na rzecz wierzyciela. Ustalenie opłaty w wysokości 5 % nie uzasadnia także spełnienie świadczenia przez dłużnika bezpośrednio do rąk wierzyciela, które jest następstwem wszczęcia egzekucji i czynności podjętych przez komornika, zaś sam sposób zapłaty (do rąk komornika czy wierzyciel) nie ma pod tym względem żadnego znaczenia. Kosztów egzekucyjnych uniknąć można jedynie w przypadku, gdy dłużnik dobrowolnie ureguluje wierzytelność zanim wierzyciel wystąpi z wnioskiem egzekucyjnym. Podkreślić należy, iż w niniejszej sprawie uiszczenie bezpośrednio świadczeń, wierzycielowi było następstwem dokonania przez Komornika bardzo wielu czynności egzekucyjnych, zastosowania środków przymusu ograniczających istotnie swobodę dłużników w rozporządzaniu majątkiem, które skutkowało pozytywnym ukształtowaniem woli dłużnika zrodzonym w istocie działaniami organu egzekucyjnego. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że kwota spłacona bezpośrednio wierzycielowi powinna być traktowana jako pozostała do wyegzekwowania, od której należy pobrać opłatę w v-ysokości5 %. Odnosząc się do pozostałych zarzutów skarżącego dotyczących relacji zachodzącej pomiędzy wielkością nakładu pracy komornika do wysokości ustalonej i pobranej opłaty oraz niekonstytucyjnego - zdaniem dłuzników - działania Sąd Okręgowy uznał je także za chybione w całości podzielając szczegółowe ustalenia i zważania Sądu instancji. Z pol-vyższychwzględów zażalenie jak bezpodstawne na mocy art. 385 kpc i 397 2kpc i art. 13 2 kpc podlegało oddaleniu. 6