Warszawa, dnia 18 września 2018 września 2018 r. MINISTER ROLNICTWA I ROZWOJU WSI NW.nw.058.28.2018 Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Odpowiadając na interpelację poselską nr 25349 Pana Posła Jarosława Sachajko z dnia 29 sierpnia 2018 r. w sprawie sytuacji Krajowej Spółki Cukrowej S.A. z siedzibą w Toruniu, uprzejmie informuję, co następuje. 1) Czy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi pełniąc nadzór właścicielski nad KSC S.A. dostrzega zagrożenia oraz przesłanki zmierzające do wykazania strat przez spółkę za rok 2017/18. Zgodnie z planem rzeczowo-finansowym Spółki, prognoza wyniku finansowego Krajowej Spółki Cukrowej S.A. (dalej KSC S.A. / Spółka) za okres od 1 października 2017 r. do 30 września 2018 r. przedstawia się następująco: wynik brutto ze sprzedaży 367 888 tys. zł, wynik netto ze sprzedaży 26 675 tys. zł, wynik brutto 51 210 tys. zł, zysk netto 40 456 tys. zł. Realizując nadzór właścicielski Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na bieżąco monitoruje kluczowe obszary działalności Spółki, w szczególności sytuację ekonomiczno finansową, z uwzględnieniem stopnia realizacji przyjętych założeń strategicznych.
Wskazać należy, iż dopiero po zapoznaniu się ze sprawozdaniem finansowym za rok 2017/2018 (obejmującym okres od 1 października 2017 r. do 30 września 2018 r.), sprawozdaniem Zarządu z działalności oraz sprawozdaniem biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego możliwa będzie ocena kondycji finansowej Krajowej Spółki Cukrowej S.A. 2) Czy Ministerstwo jest przygotowane na udzielenie pomocy spółce w sezonie 2018/19, której sytuację pod względem wyniku finansowego należy prognozować jako trudną? Przewidując trudną sytuację na rynku cukru po jego liberalizacji Zarząd KSC S.A. w ostatnich latach podejmował szereg działań wdrażając projekty kreujące strategię Spółki w zakresie umacniania pozycji rynkowej i uzyskania trwałej rentowności na sprzedaży cukru w nowych realiach. W związku z liberalizacją rynku cukru podejmowane były szeroko zakrojone działania mające na celu między innymi: optymalizację kosztową (obniżanie kosztów produkcji) poprzez, wydłużanie kampanii cukrowniczych, optymalne przygotowanie fabryk do kampanii w wyniku inwestycji (w tym inwestycji związanych z podniesieniem średniego przerobu dobowego, a tym samym uzyskania efektu skali) i remontów, optymalizację kosztów działalności w procesach wspierających produkcję cukru oraz procesach logistycznych, optymalizację wielkości produkcji poprzez zapewnienie stabilnej bazy surowcowej (oferowanie warunków skupu surowca lepszych od konkurencji, wprowadzenie mechanizmu dopłaty do surowca dla plantatorów w przypadku wystąpienia korzystnych średnich rocznych cen sprzedaży cukru), optymalizację dostępnych kanałów dystrybucyjnych, w tym budowę terminalu cukrowego w porcie morskim w Gdańsku. Nadmienić należy, iż Zarząd Spółki na bieżąco monitoruje sytuację rynkową oraz realizuje kluczowe założenia strategiczne w szczególności w obszarze inwestycyjnym. Jak informuje Zarząd KSC S.A. aktualne prognozy przepływów pieniężnych wskazują, że Spółka w najbliższym roku obrotowym sfinansuje swoją działalność ze środków własnych. 3) Czy Ministerstwo analizuje szeroko zakrojony proces inwestycyjny KSC, prowadzony dotychczas ze środków własnych? Czy w wypadku braku środków własnych będą kontynuowane inwestycje, a jeśli tak to z jakich środków? W ramach sprawowanego nadzoru właścicielskiego Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi monitoruje sytuację ekonomiczno finansową Krajowej Spółki Cukrowej S.A. oraz realizację procesów inwestycyjnych. 2
Należy podkreślić, iż Rada Nadzorcza w świetle art. 382 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej ksh) sprawuje stały bieżący nadzór nad działalnością Spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Sytuacja ekonomiczno finansowa KSC S.A., realizacja planów rzeczowo finansowych oraz planów inwestycyjnych należą do kluczowych obszarów na bieżąco monitorowanych przez Radę Nadzorczą. Zarząd Spółki na rok obrotowy 2018/2019 zakłada finansowanie działalności Spółki w oparciu o własne środki, co nie wyklucza, iż w przyszłości po dokonaniu oceny sytuacji i ryzyk rynkowych na kolejne lata obrotowe, Spółka podejmie ewentualne działania celem pozyskania części środków zewnętrznych na finansowanie inwestycji. Zarząd KSC S.A. podkreśla, iż kluczowe znaczenie dla oceny będą miały uwarunkowania rynkowe (zapasy i ceny cukru, kursy walut itd.). Zabezpieczając się na taką ewentualność, Zarząd wskazał, iż negocjuje i uzgadnia z bankami limity wierzytelności na różne instrumenty finansowe, w tym również na linie kredytowe, aby mogły być uruchomione w przypadku takiej potrzeby. Z uwagi na sezonową specyfikę cukrownictwa oraz na kluczowy charakter większości zadań inwestycyjnych, decydując o rozpoczęciu realizacji zadań, Zarząd Spółki przyjmuje założenie, że będą one zrealizowane. Wcześniejsza, wyprzedzająca analiza sytuacji finansowej, pozwala realnie ocenić możliwości finansowania ze środków własnych oraz ewentualną potrzebę finansowania ze środków zewnętrznych i odpowiednio dostosować zakres inwestycji. Celem realizowanych inwestycji w obszarze techniczno produkcyjnym jest sukcesywne zwiększanie wolumenu produkcji, co umożliwi stopniowe obniżanie kosztów jego produkcji, natomiast w obszarze logistyczno magazynowym zwiększenie potencjału sprzedażowego na rynkach europejskich i pozaeuropejskich. 4) Jakie były przyczyny odwołania prezesów Krajowej Spółki Cukrowej: Pana Pawła Piotrowskiego oraz Pana Henryka Wnorowskiego? Proszę o podanie wysokości uposażenia byłych prezesów oraz wysokości odpraw. Ile wynoszą roczne koszty obsługi i uposażenia zarządu KSC? Na posiedzeniu w dniu 10 października 2017 r. Rada Nadzorcza podjęła decyzję o odwołaniu ze składu Zarządu KSC S.A. Pana Pawła Piotrowskiego - Prezesa Zarządu, a w dniu 14 lipca 2018 r. o odwołaniu ze składu Zarządu Pana Henryka Wnorowskiego - Prezesa Zarządu, zgodnie z kompetencjami określonymi w Statucie Spółki. Zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 379 1 ksh, w umowie między spółką a członkiem zarządu, spółkę reprezentuje Rada Nadzorcza. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie jest stroną powyższej czynności prawnej i w świetle obowiązujących przepisów prawa nie może ingerować w zagadnienia należące do statutowych obowiązków i kompetencji Rady Nadzorczej, obejmujących kwestie związane z zawarciem umów o pracę oraz umów o świadczenie usług zarządzania, a także sposób ich rozwiązywania (w tym dotyczące ewentualnej wypłaty odpraw z tego tytułu). 3
Jednocześnie należy zauważyć, iż ustawa z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2017 r., poz. 2190) wprowadziła nowy system kształtowania wynagrodzeń członków organów zarządzających i nadzorczych spółek, w których Skarb Państwa posiada uprawnienia takie jak przedsiębiorca dominujący w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2018 r., poz. 798). Wskazać należy, iż dokument pod nazwą Dobre praktyki w zakresie stosowania ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Skarbu Państwa w listopadzie 2016 r. zawierał rekomendację, aby w przypadkach, gdy zarządzający spółką był dotychczas zatrudniony na podstawie umowy o pracę, rada nadzorcza, z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa, dążyła do porozumienia i ustalenia racjonalnych warunków zmiany dotychczasowej formy zatrudnienia na umowę o świadczenie usług zarządzania, w celu zminimalizowania kosztów spółki wynikających z praw nabytych. Zgodnie z powyższą ustawą wynagrodzenie całkowite Członka Zarządu Spółki składa się z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne podstawowe (wynagrodzenie stałe) oraz części zmiennej, stanowiącej wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy Spółki (wynagrodzenie zmienne uzależnione od poziomu realizacji celów zarządczych). Na podstawie art. 5 ustawy, z członkiem organu zarządzającego zawierana jest umowa o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji (wzorcowa umowa o świadczenie usług zarządzania stanowi załącznik do opublikowanych przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zasad nadzoru właścicielskiego nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa). Szczegółowe postanowienia umowy o świadczenie usług zarządzania zawieranej z poszczególnymi Członkami Zarządu Spółki objęte są klauzulą poufności. Zgodnie z art. 11 ustawy, uchwała Walnego Zgromadzenia Krajowej Spółki Cukrowej S.A. określająca zasady wynagradzania Członków Zarządu dostępna jest w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako podmiotu uprawnionego do wykonywania praw udziałowych, pod adresem: https://www.gov.pl/rolnictwo/zasady-ksztaltowaniawynagrodzen-w-spolkach. Miesięczne wynagrodzenie stałe dla Członków Zarządu KSC S.A., zawiera się w dolnej granicy przewidzianego ww. ustawą przedziału określnego od 7 do 15 - krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. 4
5) Krajowa Spółka Cukrowa dokonując eksportu cukru, szczególnie na rynki poza unijne, przy założeniu 600 tysięcznej wielkości nadwyżki na rynku wewnętrznym, przy jakiej średniej cenie za tonę spółka dokonywała eksportu i o ile ceny eksportowe odbiegały od kosztów produkcji? Jaki jest średni koszt produkcji 1 tony cukru? W roku obrotowym 2017/2018 Spółka przekroczyła założony w planie rzeczowo-finansowym wolumen sprzedaży cukru z własnej produkcji na eksport. Uzyskana średnia cena sprzedaży była wyższa od całkowitego kosztu wytworzenia cukru. W pozostałym zakresie informacje w przedmiotowej kwestii stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa Krajowej Spółki Cukrowej S.A. 6) Ile wyeksportowały w tym czasie z wewnątrzkrajowej nadwyżki cukru 3 podmioty zagraniczne produkujące łącznie 1.4 mln ton (60% produkcji na krajowym rynku cukru należy do 3 niemieckich podmiotów Sudzucker, Nordzucker, Pfeifer & Langen)? Proszę o określenie w ramach każdego z tych podmiotów, jaki jest udział procentowy w produkcji cukru na rynku polskim w stosunku do całości produkcji w poszczególnych firmach. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie dysponuje danymi dotyczącymi ilości cukru wyeksportowanego przez poszczególnych producentów cukru. Dane handlowe poszczególnych przedsiębiorstw nie są przekazywane do publicznej wiadomości, gdyż są objęte tajemnicą przedsiębiorstwa. Ogólnie dostępne dane dotyczą eksportu cukru bez podziału na przedsiębiorstwa. W sezonie 2017/2018 ze względu na dużą podaż cukru z produkcji krajowej, rośnie zainteresowanie eksportem. W okresie I-VI 2018 r. za granicę wywieziono ok. 420 tys. ton cukru, wobec 315 tys. ton przed rokiem. Jednocześnie wpływy z eksportu wyniosły 147 mln EUR. Odnośnie procentowego udziału poszczególnych koncernów w produkcji cukru w ostatnim roku gospodarczym objętym kwotowaniem produkcji (2016/2017) kwota produkcji cukru dla Polski wynosiła 1 405 608,1 ton. Kwota produkcji cukru przyznana KSC S.A stanowiła 39,1 % kwoty dla Polski, Pfeifer & Langen Polska S.A. 26,4%, Südzucker Polska S.A. 25,1%, Nordzücker Polska S.A. 9,4%. Po zniesieniu kwotowania, tj. od 1 października 2017 r. dane dotyczące produkcji są podawane bez podziału na poszczególnych producentów cukru. Przyjmuje się, że z ogólnej produkcji cukru ok. 40% to produkcja KSC S.A. a pozostały cukier produkowany jest przez Pfeifer & Langen Polska S.A., Südzucker Polska S.A. i Nordzücker Polska S.A. W kampanii 2017/18 areał uprawy buraków cukrowych w poszczególnych koncernach kształtował się następująco KSC S.A 41%, Pfeifer & Langen Polska 26%, Südzucker Polska 22%, Nordzücker 11% (dane Stowarzyszenia Techników Cukrowników). 5
7) Skoro sieci handlowe sprzedają cukier w cenach poniżej kosztów produkcji, ceny kształtują się na poziomie 1.20-1.30 złotych, czy podjęto działania wyjaśniające, także przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, czy nie dochodzi do zjawiska zmowy cenowej, mającej na celu zdestabilizowanie sytuacji na rynku cukru w celu wyeliminowania Krajowej Spółki Cukrowej? 8) Czy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił/zamierza wystąpić do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie zbadania, czy na rynku cukru nie mamy do czynienia z procederem cen dumpingowych? Odpowiadając na powyższe pytania informuję, że przyczyną niskich cen zbytu cukru na rynku krajowym od października 2017 r. jest duża podaż cukru na rynku wewnętrznym oraz niski poziom cen cukru na świecie. Cena cukru na świecie jest najniższa od 10 lat, niższe ceny niż obecnie notowano jedynie w roku 1985 i w roku 1999. W lipcu 2018 r. średnia cena netto zbytu cukru paczkowanego wzrosła o 7,6% w porównaniu z czerwcem br. i wyniosła 1,37 zł/kg. Na forum Unii Europejskiej strona polska podkreśla, że utrzymująca się spadkowa tendencja poziomu cen cukru na rynku Unii Europejskiej przyczynia się do pogorszenia sytuacji finansowej przemysłu cukrowniczego, co negatywnie wpływa na dochodowość uprawy buraków cukrowych. Jednocześnie dostrzegając zagrożenia wynikające z niskiego poziomu cen cukru, strona polska w styczniu 2018 roku podjęła działania na forum Rady Unii Europejskiej ds. Rolnictwa i Rybołówstwa mające celu podniesienie poziomu cen cukru. Ponadto przedstawiono stanowisko, iż w tej sytuacji należy zastosować jeden z instrumentów wsparcia rynku - prywatne przechowywanie cukru. 9) Jakie są wyniki produkcyjno-finansowe za sezon 2017/18 spółki zależnej I.C.S. Moldova Zahar S.R.L z siedzibą w CUPCINI? Jakie są przesłanki utrzymywania tego podmiotu w Mołdawii przez Krajową Spółkę Cukrową i jak jest strategia Ministerstwa Wsi wobec tego podmiotu? Zgodnie z planem rzeczowo-finansowym Î.C.S. Moldova Zahăr S.R.L., prognoza wyników finansowych za okres od 1 października 2017 r. do 30 września 2018 r. przedstawia się następująco: wynik brutto ze sprzedaży 9 128 tys. zł, wynik na sprzedaży 2 337 tys. zł, wynik brutto 291 tys. zł, zysk netto 256 tys. zł, wyniki produkcyjne (produkcja cukru 35 373 ton, produkcja melasu 13 009 ton), sprzedaż ilościowa: sprzedaż cukru 35 342 ton (sprzedaż kraj 28 891 ton, sprzedaż eksport 6 450 ton), sprzedaż melasy 12 888 ton. 6
Utworzenie spółki Î.C.S. Moldova Zahăr S.R.L. oraz przejęcie majątku byłego producenta cukru w Republice Mołdawii było związane z realizacją strategii przyjętej przez KSC S.A. Wyniki spółki oraz długoletnie prognozy rachunku wyników i przepływów finansowych w okresie kilku najbliższych lat wskazują, że spółka Î.C.S. Moldova Zahăr S.R.L. posiada zdolność do generowania zysków netto oraz dodatnich przepływów pieniężnych z podstawowej działalności operacyjnej, co jest istotne z punktu widzenia Grupy Kapitałowej KSC S.A., zwłaszcza w sytuacji reformy rynku cukru. Posiadanie spółki zależnej poza granicami UE umożliwia KSC S.A. zwiększanie produkcji cukru, ekspansję na nowe rynki zbytu, a w konsekwencji umocnienie jej pozycji w Europie. Wskazać należy, iż dopiero po zapoznaniu się ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym Grupy Kapitałowej KSC S.A., obejmującym między innymi wyniki ekonomiczno finansowe Î.C.S. Moldova Zahăr S.R.L. za rok 2017/2018 możliwa będzie ocena kondycji finansowej podmiotu. 10) Czy Pan Minister dostrzega potrzebę podjęcia szczególnych działań przez rząd na rynku cukru, celem utrzymania pozycji rynkowej KSC z perspektywą odzyskania rynku przez podmiot związany ze Skarbem Państwa oraz potrzebę zapewnienia samowystarczalności produkcji cukru na rynku krajowym? Odnosząc się do samowystarczalności produkcji cukru na rynku krajowym uprzejmie informuję, że Polska jest trzecim co do wielkości producentem cukru w Unii Europejskiej. Uprawa buraków cukrowych i produkcja cukru jest w Polsce jedną z najważniejszych dziedzin sektora rolno - spożywczego. W Polsce (zgodnie z danymi GUS) w okresie od września 2017 r. do kwietnia 2018 r. zaliczanym do roku gospodarczego 2017/2018 wyprodukowano 2 264 tys. ton cukru. Produkcja cukru była o 10% większa niż w tym samym okresie roku gospodarczego 2016/2017. Zgodnie z danymi Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej powierzchnia uprawy buraków cukrowych w kraju w 2018 r. jest o 5 tys. ha większa niż przed rokiem i wynosi około 235 tys. ha. Zbiory buraków cukrowych mogą wynieść około 15,3 mln ton, co umożliwi produkcję około 2,3 mln ton cukru. Powyższa produkcja w pełni zabezpieczy krajowe zapotrzebowanie na cukier, które obecnie szacowane jest na ok 1,7 mln ton oraz umożliwi eksport cukru. 11) Czy rozważany jest, a jeśli tak to w jakiej formie, udział rolników w strukturze zapowiadanego przez Pana Ministra Narodowego Holdingu Spożywczego? 12) Ile środków z budżetu państwa zostanie przeznaczonych na powstanie oraz rozwój Narodowego Holdingu Spożywczego? Na jakie konkretne cele zostaną przeznaczone te środki? 13) Jakie kierunki dywersyfikacji produkcji planowane są w odniesieniu do Krajowej Spółki Cukrowej w kontekście powstania Narodowego Holdingu Spożywczego? 7
W odpowiedzi na pytania obejmujące kwestie Narodowego Holdingu Spożywczego uprzejmie informuję, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi będzie analizowało zasady wzajemnej kooperacji pomiędzy zakładami przemysłowymi, producentami rolnymi i spółkami z udziałem Skarbu Państwa, pod kątem zwiększenia ich potencjału biznesowego i optymalnego wykorzystania szans rozwojowych. W pracach nad przedmiotowym projektem ważne będzie wyjście naprzeciw problemom zgłaszanym przez środowiska rolników, plantatorów i producentów oraz uwzględnienie obowiązujących przepisów prawa, w tym w szczególności w zakresie zasad koncentracji i pomocy publicznej. W celu wypracowania optymalnego rozwiązania pod względem biznesowym, prawnym i społecznym, konieczne wydaje się wykonanie szeregu analiz i konsultacji. Dodatkowo informuję, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach posiadanych kompetencji wspomaga skuteczną realizację polityki rolnej państwa poprzez wzmocnienie potencjału rozwojowego spółek, ich konkurencyjności, między innymi w zakresie nawiązywania współpracy pomiędzy podmiotami, wykorzystywania efektu skali i w ten sposób poszukiwania wspólnych projektów, które przyniosą efekt synergii. Przedstawiając powyższe wyjaśnienia i informacje mam nadzieję, że zostaną one uznane przez Pana Posła za satysfakcjonujące. 8