IV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA PRAWA MORSKIEGO WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UG GDAŃSK, 26 LUTEGO 2015 STATEK, POLSKA PRZYNALEŻNOŚĆ STATKU, REJESTR STATKÓW MORSKICH ZARYS PROJEKTU ZMIAN KODEKSU MORSKIEGO Michał Rzeszewicz Radca Prawny Kancelaria Radcy Prawnego Gdynia
O PROGRAMIE PRACY BIEŻĄCEJ KADENCJI KOMISJI KODYFIKACYJNEJ PRAWA MORSKIEGO * Koniec drugiej kadencji październik 2015 r. * Termin przedstawienia Ministerstwu Infrastruktury i Rozwoju normatywnej części całości proponowanych zmian w KM najpóźniej do końca bieżącej kadencji
DZIAŁ I TYTUŁ: Pojęcie statku morskiego i zakres stosowania k.m. do poszczególnych rodzajów statków morskich oraz morskich urządzeń pływających. NOWE DEFINICJE STATKU MORSKIEGO jako urządzenia pływającego przeznaczonego i używanego do żeglugi morskiej ; STATKU HANDLOWEGO jako statku przeznaczonego lub używanego do prowadzenia działalności gospodarczej (bez przykładowego wymienienia rodzajów tej działalności jak dotychczas) ; STATKU PEŁNIĄCEGO SPECJALNĄ SŁUŻBĘ PAŃSTWOWĄ jako statku będącego własnością państwową lub eksploatowanego przez podmiot, któremu przysługuje własność państwowa, używanego wyłącznie do niehandlowych celów ;
STATKU W BUDOWIE jako statku, którego stępkę położono lub wykonano równorzędną pracę konstrukcyjną w miejscu budowy, aż do zakończenia całości lub części prac związanych z procesem jego budowy; MORSKIEGO URZĄDZENIA PŁYWAJĄCEGO jako nie będącego statkiem morskim urządzenia przeznaczonego głównie do innej niż żegluga morska działalności gospodarczej w środowisku morskim, w szczególności platformy wiertnicze nieposadowione na dnie morskim, doki pływające, dźwigi pływające, pogłębiarki (całkowite novum w k.m.)
ZAKRES STOSOWANIA DO STATKÓW HANDLOWYCH w pełnym zakresie; DO STATKÓW INNYCH NIŻ STATKI HANDLOWE w zakresie w nim określonym; DO STATKÓW PEŁNIĄCYCH WYŁĄCZNIE SPECJALNĄ SŁUŻBĘ PAŃSTWOWĄ z wyjątkiem przepisów o przewozie ładunku lub pasażerów, awarii wspólnej i o przywilejach na statku (brak zmian); DO STATKÓW UŻYWANYCH WYŁĄCZNIE DO CELÓW NAUKOWO- BADAWCZYCH, SPORTOWYCH LUB REKREACYJNYCH z wyjątkiem przepisów o przewozie ładunku lub pasażerów oraz przepisów o awarii wspólnej (brak zmian); DO STATKÓW ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ UPRAWIAJĄCYCH ŻEGLUGĘ NA WODACH MORSKICH będzie się stosowało odpowiednio przepisy k.m. dotyczące przewozu pasażerów; DO MORSKICH URZĄDZEŃ PŁYWAJĄCYCH będzie się stosowało odpowiednio przepisy Kodeksu, o ile przepis szczególny nie będzie stanowił inaczej
UREGULOWANIA DOTYCZĄCE MARYNARKI WOJENNEJ RP Marynarka Wojenna jest obecnie jedynie rodzajem Sił Zbrojnych RP, a jednostki pływające posiadają również wojska lądowe i specjalne; Jedyne redakcyjne zmiany - końcowy przepis omawianego działu, odnoszącym się do niestosowania k.m. do okrętów Sił Zbrojnych RP i ich pomocniczych jednostek pływających.
DZIAŁ II TYTUŁ: Polska przynależność statku Nowe koncepcje: Statku o stałej polskiej przynależności Statku o czasowej polskiej przynależności
STATEK O STAŁEJ POLSKIEJ PRZYNALEŻNOŚCI statek stanowiący polską własność, wpisany do rejestru statków morskich oraz PROPONOWANE ZMIANY statek niestanowiący polskiej własności, jeżeli jego armator lub zarządzający mają miejsce zamieszkania albo siedzibę swojego zakładu głównego lub oddziału w Polsce i za zgodą właściciela lub wszystkich współwłaścicieli statek ten został wpisany do rejestru statków morskich.
DEFINICJA ZARZĄDZAJĄCEGO umieszczona w nowym k.m. w tytule IV Armator, dziale III Armator a inne podmioty uprawiające żeglugę statkiem (co najmniej zarządzanie techniczne i załogą statku, w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy o podatku tonażowym);
STATEK O CZASOWEJ POLSKIEJ PRZYNALEŻNOŚCI statek niestanowiący polskiej własności, który uzyskał polską przynależność na czas oznaczony, spełniając ściśle określone wymogi, o których mowa w art. 13 i nast. Kodeksu w aktualnym jego brzmieniu przykładowo: armator w Polsce, umowa czarteru statku bez załogi bądź inna umowa, na podstawie której będzie mógł uprawiać żeglugę statkiem we własnym imieniu, odpis lub wyciąg ze stałego rejestru statków itd.). ZMIANA: zastąpienie określenia umowa najmu lub dzierżawy statku, określeniem umowa czarteru statku bez załogi uregulowana w Tytule VI, dziale III Umowy o korzystanie ze statku
STATEK O STAŁEJ POLSKIEJ PRZYNALEŻNOŚCI - CIĄG DALSZY Kryteria polskiej własności statku przemieszczone do omawianego Działu II, Tytułu II Do definicji statku o polskiej własności dodano następujące kryteria: będący co najmniej w połowie własnością w/w podmiotów, jeżeli armator tego statku będzie miał w RP miejsce zamieszkania albo siedzibę swojego zakładu głównego lub oddziału; - będący własnością spółki kapitałowej mającej siedzibę za granicą, w której jeden z w/w podmiotów będzie miał udział kapitałowy wynoszący co najmniej 50%, jeżeli armator tego statku będzie miał w RP miejsce zamieszkania albo siedzibę swojego zakładu głównego lub oddziału.
W SPRAWACH ZWIĄZANYCH Z UPRAWIANIEM ŻEGLUGI STATKIEM POLSKIEMU PRAWU I JURYSDYKCJI SĄDÓW POLSKICH BĘDZIE PODLEGAŁ: armator prowadzący w RP działalność za pośrednictwem oddziału, którego statek stanowi polską własność w powyższym rozumieniu, armator lub zarządzający statkiem niestanowiącym polskiej własności; armator, prowadzący w RP działalność za pośrednictwem oddziału, którego statek uzyskał czasową polską przynależność. Armator każdego statku o polskiej przynależności będzie obowiązany obsadzić statek załogą zgodnie z polskimi przepisami i poddać statek polskim przepisom, w szczególności w zakresie: pomiaru, bezpieczeństwa morskiego, dokumentów statku i ochrony środowiska.
PONADTO UTRZYMANE ZOSTANĄ NASTĘPUJĄCE REGULACJE: żegluga pod polską banderą może ją uprawiać tylko statek o polskiej przynależności oraz, że statek o polskiej przynależności jest obowiązany podnosić polską banderę. regulacja możliwości zawieszenia, na wniosek właściciela, stałej polskiej przynależności statku, celem nadania mu (z reguły na czas oznaczony) obcej przynależności.
TYTUŁ: Rejestr statków morskich NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY: DZIAŁ III * usunięcie z przestrzeni prawnej budzącego wątpliwości pojęcia rejestru okrętowego, tworząc jeden rejestr obejmujący wszystkie aktualnie istniejące rejestry (z wyjątkiem rejestru statków rybackich); * organem rejestrowym winna być izba morska, właściwa co do zasady dla portu macierzystego statku lub portu, w obrębie którego statek jest budowany, remontowany lub poddany modernizacji; * rejestr statków morskich będzie się składał z następujących ksiąg rejestrowych: 1) księgi rejestru stałego; 2) księgi rejestru tymczasowego 3) księgi rejestru statków w budowie PROPONOWANE ZMIANY 4) księgi rejestru morskich urządzeń pływających
SKŁADAĆ SIĘ BĘDZIE Z: KSIĘGA REJESTRU STAŁEGO części A, - statki o stałej polskiej przynależności oraz PROPONOWANE ZMIANY części B - morskie jachty komercyjne i rekreacyjne o napędzie żaglowym lub mechanicznym o długości całkowitej kadłuba do 24 m;
KSIĘGA REJESTRU TYMCZASOWEGO SKŁADAĆ SIĘ BĘDZIE Z: części A - statki o czasowej polskiej przynależności oraz części B - morskie jachty komercyjne i rekreacyjne o czasowej polskiej przynależności
KSIĘGA REJESTRU STATKÓW W BUDOWIE SKŁADAĆ SIĘ BĘDZIE Z: części A - statki w budowie, budowane w RP oraz PROPONOWANE ZMIANY części B, - statki budowane, remontowane lub podlegające modernizacji w RP, udające się w próby morskie, chyba że zostały wpisane do części A tej księgi rejestru;
KSIĘGA REJESTRU MORSKICH URZĄDZEŃ PŁYWAJĄCYCH SKŁADAĆ SIĘ BĘDZIE Z: części A - morskie urządzenia pływające, uzyskujące stałą polską przynależność oraz części B - urządzenia, uzyskujące czasową polską przynależność.
POZOSTAŁE NOWOŚCI SYSTEM INFORMATYCZNY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA KSIĄG REJESTROWYCH - Informacja Ksiąg Rejestrowych Rejestru Statków Morskich przy Odwoławczej Izbie Morskiej w Gdyni; z ekspozyturami przy organach rejestrowych prowadzących księgi rejestrowe w systemie informatycznym;
POZOSTAŁE NOWOŚCI Tylko statek będący własnością Skarbu Państwa, będzie podlegał obowiązkowi wpisu do rejestru, statek stanowiący polską własność, będzie podlegał temu obowiązkowi, jeżeli nie został wpisany do innego rejestru statków za granicą. W pozostałych przypadkach -- wpis na wniosek osoby uprawnionej. W DZIALE III, A NIE W ROZPORZĄDZENIU REJESTROWYM ZOSTAŁO: uregulowane odesłanie w sprawach nieuregulowanych Kodeksem Morskim i przepisami wydanymi na jego podstawie, do postępowania przed organami rejestrowymi w zakresie trybu i kosztów postępowania rejestrowego, stosuje się odpowiednio przepisy części pierwszej Księgi drugiej Postępowanie nieprocesowe Tytułu I Przepisy Ogólne i Tytułu II działu III rozdziału szóstego postępowanie wieczystoksięgowe k.p.c. oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ