ISSUE 13 APRIL 2008 5 EUROS WYDANIE 13 MAJ 2008 5 EUROS

ISSUE 13 APRIL 2008 5 EUROS WYDANIE 13 MAJ 2008 5 EUROS

ditorial Dear readers, This e magazine provides you with four more pages. It was important to us to give professional photographers a platform on which to describe their first impressions of the E-3. In the same vein a few pages later we take a close look at the world s fastest autofocus system. Shortly before going to press we received the first information and pictures of the new Olympus E-420 that naturally we do not want to keep from you: the E-System newcomer is astonishingly small, extremely light, very beautiful and incredibly powerful. We are convinced that this SLR camera will find many enthusiasts... Enjoy the magazine THE EDITORIAL TEAM 02 Drodzy czytelnicy, W niniejszym wydaniu e magazynu znajdą Państwo cztery dodatkowe strony. Uznaliśmy za istotne, by stworzyć profesjonalnym fotografom platformę na której mogliby opisać swoje pierwsze wrażenia ze spotkania z E-3. W tym samym duchu kilka stron dalej przyglądamy się bliżej najszybszemu na świecie systemowi autofocusa. Na krótko przed przekazaniem do pracy otrzymaliśmy też pierwsze informacje i zdjęcia nowego aparatu Olympus E-420 i oczywiście nie zamierzamy skrywać ich przed Państwem: ten aparat rodziny E-System jest zadziwiająco mały, niezwykle lekki, bardzo piękny i oferuje niezwykłe możliwości. Jesteśmy przekonani, że ta lustrzanka znajdzie wielu entuzjastów... Zapraszamy do lektury ZESPÓŁ REDAKCYJNY Wolf in sheep s clothing: the brand new E-420 with Pancake lens. Wilk w owczej skórze: nowy E-420 z obiektywem Pancake. 4-5 Lest we forget: the picture archive. Żeby nie zapomnieć: archiwum zdjęć. 16-19

FOTO: DR. STEVE FURNESS In the spotlight: the world s fastest AF system. W centrum uwagi: Najszybszy na świecie system AF. 34-37 COVER PHOTO by Klaus Bossemeyer. FOTOGRAFIA na okładce Klaus Bossemeyer. Professional photographers with the first E-3 photos. Profesjonalni fotografowie i pierwsze zdjęcia z E-3. 22-27 -inside -news 4-5 xperience Results of the photo competition on the theme of WAITING ROOMS Wyniki konkursu fotograficznego o tematyce POCZEKALNIA 6-9 xhibition BJÖRN STEINZ: photos from the world s coldest town BJÖRN STEINZ: zdjęcia z najzimniejszego miasta na świecie 10-15 Professional photographers reveal all: first experiences with the E-3 Profesjonalni fotografowie ujawnią wszystko: pierwsze doświadczenia z E-3 22-27 In practice: the E-410 W praktyce: E-410 28-31 IMPRINT / STOPKA REDAKCYJNA Publisher / Wydawca: Olympus Imaging Europa GmbH Wendenstrasse 14-18 20034 Hamburg, Germany Responsible / Osoby odpowiedzialne: Volker Vellguth, Claudia Baehr, Hans Wiesel, Mark Bülow Editing / Redakcja: IdeaTorial Redaktions-Team Spaeth Vahlde, Germany Graphic design / Opracowanie graficzne: Isabelle Wetzel, Munich, Germany Translation / Tłumaczenie: CONNECT, Ahrensburg, Germany Certus, Warszawa, Polska Print / Druk: Haberbeck GmbH, Lage, Germany No responsibility is taken for the correctness of the prices, addresses, offers (subject to manufacturer s terms and conditions) or information and any legal consequences arising in this publication. Views expressed by contributors may not reflect those of the publisher. No part of this ducation ARCHIVING pictures properly Właściwie ARCHIWIZOWAĆ zdjęcia 16-19 Filters and their possibilities Filtry i ich możliwości 20-21 -tech portrait ZUIKO DIGITAL 12-60mm 1:2.8-4.0 SWD 32-33 -tech The new Olympus AF system Nowy system AF Olympus 34-37 -user KNOW HOW: reader s questions KNOW HOW: pytania od czytelników 38 BEATRIZ MARTINEZ BARRIO on the Camino de Santiago BEATRIZ MARTINEZ BARRIO na drogach do Santiago de Compostela 39 publication may be copied or reproduced without the publisher s express permission. Nie ponosimy odpowiedzialności za poprawność cen, adresów, ofert (podlegają warunkom I zasadom określonym przez producenta), informacji ani za skutki prawne wynikające z treści niniejszej publikacji. Poglądy wyrażone przez współautorów tekstów mogą nie odzwierciedlać stanowiska Wydawcy. Żadna część niniejszej publikacji mnie może być kopiowana ani powielana bez wyraźnej zgody ze strony Wydawcy. 03

-news RECORD: the E-420 and the new Pancake ZUIKO DIGITAL are only 76.5mm thick. REKORD: E-420 oraz nowy»pancake«zuiko DIGITAL mają zaledwie 76.5 mm grubości. PURE CLASSIC: new retro-style leather case for the E-420. CZYSTA KLASYKA: nowy, utrzymany w stylu retro skórzany futerał E-420. OLYMPUS E-420 AND ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8 Pancake Compact WINNING DUO FEATHERWEIGHT: the E-420 is never a burden. WAGA PIÓRKOWA: E-420 nigdy nie będzie ciężarem. For some years now, the E-System has proven that powerful SLR cameras do not have to be large and heavy. With the brand new E-420, Olympus has succeeded in pulling off a further coup: together with the also new ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8 Pancake, photographers now have the most compact camera-lens combination in the SLR market. The two devices are just 76.5 millimetres thick in total tailor-made for demanding reportage photography, photo-journalism and travel. As the heir to the successful E-410, the new Olympus E-420 once again impresses with its small dimensions and feather-like weight. Even so, the photographer does not have to sacrifice the benefits of the latest Olympus technology. With its 10.0 megapixel Live MOS sensor, the new camera provides plenty of resolution for highly detailed and crisp images; the innovative TruePic III processor with Shadow Adjustment Technology (SAT) ensures noise-free and perfectly exposed results even with high contrasts and poor light conditions. Thanks to the Supersonic Wave Filter, the image quality cannot be impaired by dust and dirt particles. Naturally, Live View pioneer Olympus has also equipped its latest product with the ingenious real-time image preview function. The E-420 uses an optimised Live View system: The new, super-fast contrast autofocus and the Perfect Shot Preview technology allow lightning-fast image composition, focusing, colour and exposure control directly on the high-resolution 2.7"/6.9cm HyperCrystal II LCD. In addition to the contrast detection autofocus on the sensor itself, the classic phase difference detection system is provided. The E-420 is also the first E-System camera to be equipped with automatic face detection. And like the professional E-3 model, the E-420 also has the new wireless flash control for wireless TTL control of the system flashes Olympus FL-36R and FL-50R on board. All this (and much more besides) fits into an extremely slim, light body: thanks to Olympus and the Four Thirds System! 04

-news SUPER-FLAT: the ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8 Pancake fits in perfectly with the compact appearance of the new E-System camera. The new lens impresses with perfect imaging performance and a weight of just 95 grams. SUPER-PŁASKI: Obiektyw ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8»Pancake«doskonale wpisuje sie w kompaktową sylwetkę nowego aparatu E-System. Nowy obiektyw imponuje perfekcyjną jakością obrazowania i waży zaledwie 95 gramów. OLYMPUS E-420 I ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8 Pancake Kompaktowy ZWYCIĘSKI DUET Już od kilku lat E-System udowadnia, że pełne możliwości lustrzanki nie muszą być duże i ciężkie. Wraz z nowym E-420, firmie Olympus udało się dokonać nie lada sztuki: razem z kolejną nowością w postaci obiektywu ZUIKO DIGITAL 25mm 1:2.8 Pancake, fotografujący otrzymują teraz najbardziej kompaktowe na rynku lustrzanek połączenie aparatu i obiektywu. Łącznie korpus wraz z optyką ma zaledwie 76.5 milimetra grubości czyli jest idealnie skrojony dla wymagającej fotografii reportażowej, reporterskiej oraz podróżniczej. Będąc następcą niezwykle udanego modelu E-410, nowy Olympus E-420 ponownie imponuje swoimi niewielkimi wymiarami i piórkową wręcz wagą. Niemiej jednak, nie tracą z tego powodu korzyści wynikających z najnowszych technologii Olympus. Wraz ze swym 10.0 megapikselowym sensorem Live MOS, nowy aparat oferuje bogatą rozdzielczość dla pełnych detali i wyrazistych zdjęć; innowacyjny procesor TruePic III z Technologią Kompensacji Cienia (SAT) zapewnia wolne od szumów i perfekcyjnie naświetlone rezultaty nawet przy scenach o wysokim kontraście oraz w warunkach słabego oświetlenia. Dzięki zastosowaniu filtra ultradźwiękowego, jakości obrazu nie psuje nawet kurz ani inne drobinki. Oczywiście, jako pionier w zakresie Live View, Olympus wyposażył swój najnowszy produkt w genialną funkcję podglądu obrazu w czasie rzeczywistym. E-420 wykorzystuje zoptymalizowany system Live View: Nowy, super-szybki autofocus oparty na detekcji kontrastu oraz technologia Podglądu Perfekcyjnego Ujęcia pozwalają na błyskawiczne skomponowanie obrazu, ustawnie ostrości, kolorystyki oraz ekspozycji z efektami widocznymi bezpośrednio na wysokiej rozdzielczości 2.7"/6.9cm ekranie HyperCrystal II LCD. Poza autofocusem wykorzystującym detekcję kontrastu, na samym sensorze udostępniony jest klasyczny system detekcji różnic fazowych. E-420 jest pierwszym aparatem E-System, który został wyposażony w automatyczną detekcję twarzy. I podobnie jak profesjonalny model E-3, E-420 również realizuje bezprzewodowe sterowanie błyskiem i pozwala na bezprzewodową kontrolę błysku TTL przy współpracy z systemowymi fleszami Olympus FL-36R oraz FL-50R. A wszystko to (i jeszcze o wiele więcej) mieści się w wyjątkowo smukłym i lekkim korpusie: dzięki firmie Olympus i Systemowi Cztery Trzecie! Now available: ZUIKO DIGITAL ED 14-35mm 1:2.0 SWD A bright dream Yet another world record: with the now available high-end zoom ZUIKO DIGITAL ED 14-35mm 1:2.0 SWD, Olympus has the world s brightest reportage zoom in its programme. The lens from the Top Pro range for the E-System is equivalent to a 2.0/28-70mm 35mm film zoom and is perfect for exciting reportage, catwalk and editorial photography. The ultrabrightness and the Supersonic Wave Drive autofocus guarantee a new dimension in terms of image composition and focusing speed, especially in combination with the E-3. Już dostępny: ZUIKO DIGITAL ED 14-35mm 1:2.0 SWD Jasne marzenia Jeszcze jeden światowy rekord: wraz z dostępnym obecnie zaawansowanym zoomem ZUIKO DIGITAL ED 14-35mm 1:2.0 SWD, Olympus ma w swoim programie najjaśniejszy reporterski zoom. Ten należący do najwyższej klasy profesjonalnej obiektyw E-System i będący odpowiednikiem obiektywu 2.0/28-70 mm w systemach małoobrazkowych jest doskonały dla ekscytujących reportaży, fotografowania pokazów mody i zdjęć dla prasy. Wyjątkowa jasność i ultradźwiękowy napęd (SWD) autofocusa stwarzają nową jakość w zakresie komponowania ujęć i szybkości ogniskowania, zwłaszcza przy współpracy z aparatem E-3. 05

xperience Waiting rooms are retreats from everyday life in which the dynamics of time appear to be suspended. It is not rare for them to seem alien: Filip Bundalo (1st place) was waiting in a clinic for his sick father when he captured the melancholy of the location. The photo by Lidija Ivanek, who came joint 1st with her sleeper in black and white, has a natural atmosphere. Georg Kludsky (3rd place) breaks up the static nature of waiting by having a high-speed train roar through the picture. Special contributions also came from Magnifico (4th place), Christoph Wendt (5th place) and Dirk Diestel. Congratulations on your wonderful pictures! THE EDITORIAL TEAM Poczekalnie to swoiste wycofanie z codziennego życia, miejsca, w których dynamika czasu ulega zawieszeniu. Nierzadko postrzegamy je jako wyobcowaną przestrzeń: Filip Bundalo (pierwsze miejsce) czekał w klinice na swojego chorego ojca, gdy uchwycił melancholię tego miejsca. Zdjęcie Lidiji Ivanek, która dołączyła do pierwszego miejsca ze swoim czarno-białym Śpiącym, ma naturalną atmosferę. Georg Kludsky (trzecie miejsce) przełamał statyczną naturę oczekiwania poprzez pociąg wypełniający zdjęcie. Wśród ciekawych autorów należy tez wspomnieć»magnifico«(czwarte miejsce), Christopha Wendta (piąte miejsce) oraz Dirka Diestela. Gratulujemy wspaniałych zdjęć! REDAKCJA Title / Tytuł NIGHT TRAIN / NOCNY POCIĄG Camera / Aparat E-300 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL 14-54mm Focal length / Długość ogniskowej 28mm Aperture / Przysłona 1:6.3 Speed / Czas naświetlania 1/3.4s By Georg Kludsky (Germany) My colleague sat in the bitter cold for two hours until the picture was perfect. There was only one train every half hour. I was standing with the tripod in a frozen field... Georg Kludsky (Niemcy)»Mój kolega siedział w przejmującym zimnie przez dwie godziny, aż uzyskałem perfekcyjne zdjęcie. Pociągi przejeżdżały tylko co pół godziny. Stałem ze statywem na mrozie...«

xperience Title / Tytuł MIDNIGHT WAITING ROOM / NOCNA POCZEKALNIA Camera / Aparat E-330 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL 14-54mm Focal length / Długość ogniskowej 14mm Aperture / Przysłona 1:3.5 Speed / Czas naświetlania 1/13s (z mini statywem) By Filip Bundalo (Croatia) My father fell ill and I took him to a nearby hospital. I had my E-330 with me and took this photo in the waiting room while my father was seeing the doctors. Filip Bundalo (Chorwacja)»Mój ojciec zachorował i zabrałem go do pobliskiego szpitala. Miałem ze sobą mój E-330 i zrobiłem to zdjęcie w poczekalni, gdy ojciec był badany przez lekarzy.«winning PICTURE / PIERWSZA NAGRODA Title / Tytuł WAITED TOO LONG CZEKAŁ ZBYT DŁUGO Camera / Aparat E-1 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL 14-54mm Focal length / Długość ogniskowej 35mm Aperture / Przysłona 1:9.5 Speed / Czas naświetlania 1/90s By Bruce Fielding (Canada) This poor hunter was waiting for game on the island of Bylot (Canada) when he received a fatal blow to the head. Several hundred years passed in the arctic desert... Bruce Fielding (Kanada)»Ten biedny myśliwy czekał na zwierzynę na wyspie Bylot (Kanada), gdy został śmiertelnie ugodzony w głowę. Wiele stuleci upłynęło na arktycznym pustkowiu...«

Title / Tytuł FREE ROOMS WAITING WOLNE POKOJE CZEKAJĄ Camera / Aparat E-510 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL ED 14-42mm Focal length / Długość ogniskowej 14mm Aperture / Przysłona 1:5.0 Speed / Czas naświetlania 1/800s By Magnifico Marin Marinov Marinov (Bulgaria) The picture was taken during my trip through Germany where I spent a few days with my father.»magnifico«marin Marinov Marinov (Bułgaria)»Zdjęcie zostało zrobione podczas mojej podróży przez Niemcy, gdzie spędziłem kilka dni z moim ojcem.«winning PICTURE / PIERWSZA NAGRODA Title / Tytuł BORED OF WAITING ZNUDZONY OCZEKIWANIEM Camera / Aparat E-510 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL ED 14-42mm Focal length / Długość ogniskowej 42mm Aperture / Przysłona 1:3.5 Speed / Czas naświetlania 1/3s By Lidija Ivanek (Croatia) These small waiting rooms still exist at the railway stations of small towns and village in Zagorje. A cold winter evening drove this young man indoors. Lidija Ivanek (Chorwacja)»Te małe poczekalnie nadal istnieją na stacyjkach kolejowych małych miast i wiosek w Zagorze. Chłodny zimowy wieczór wepchnął tego młodego człowieka do wnętrza.«08

xperience Title / Tytuł IN THE TEMPLE / W ŚWIĄTYNII Camera / Aparat E-3 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL ED 50-200mm Focal length / Długość ogniskowej 200mm Aperture / Przysłona 1:3.5 Speed / Czas naświetlania 1/25s By Dirk Diestel (Taiwan) Not until the priests have entered the church may the women, dressed all in white, also go inside. In the meantime, they must remain patiently in the waiting room for women. Dirk Diestel (Taiwan)»Dopiero, gdy księża weszli do kościoła, kobiety, wszystkie w bieli, mogły również wejść do środka. Wcześniej, musiały cierpliwie oczekiwać w poczekalni dla kobiet.«title / Tytuł CENTRAL STATION Camera / Aparat E-1 Lens / Obiektyw ZUIKO DIGITAL 14-54mm Focal length / Długość ogniskowej 14mm Aperture / Przysłona 1:8.0 Speed / Czas naświetlania 1/1.5s By Christoph Wendt (Germany) This place is truly remarkable. It is incredibly quiet compared to the busy streets outside. A bit like New York in a small box. Christoph Wendt (Niemcy)»To miejsce jest naprawdę godne uwagi. Jest niewiarygodnie spokojne w porównaniu ze zgiełkiem otaczających ulic. Jak gdyby Nowy Jork w pudełeczku.«the COMPETITION The next theme is Wealth. The closing date for entries is 15th June 2008. Please send no more than three photographs (300 dpi, at least 13 x 18cm as JPEG) adding the title, camera, lens, focal length, aperture, speed, a brief statement and your address to emagazine@olympuspro.com KONKURS Kolejnym tematem jest»bogactwo«. Prace przyjmowane są do 15-tego czerwca 2008. Prosimy przysłać nie więcej niż trzy fotografie (300 dpi, przynajmniej 13 x 18 cm w formie JPEG) dodając tytuł, model aparatu, obiektyw, długość ogniskowej, przysłonę, czas naświetlania, krótką informację oraz swój adres. Korespondencję należy kierować do emagazine@olympus-pro.com The winner s prize is an E-420 Pancake kit. Second prize is the FL-36R professional flash. Places 2 to 5 will each receive a 2 GB CF card. Główną nagroda jest zestaw E-420 z obiektywem Pancake. Drugą nagroda jest profesjonalna lampa błyskowa FL-36R. Miejsca 2 do 5 otrzymają również 2 GB karty CF.

In the winter, life in Yakutsk is dictated by the cold. This woman protects her airways against minus 31 degrees Celsius. Zimą w Jakucku całe życie jest wyznaczane przez zimno. Ta kobieta chroni swoje drogi oddechowe przed tempera turą minus 31 stopni Celsjusza.

xhibition Headphones and a woolly hat prevent this young man from freezing, at least for a short time. People only leave their houses if they have to. Słuchawki i wełniana czapka chronią młodzieńca przed mrozem, przynajmniej na chwilę. Ludzie opuszczają swoje domy tylko, gdy rzeczywiście muszą. FROST 11 Ryzykując przygodę i docierając do granic oto co wyróżnia fotografa reportażystę. BJÖRN STEINZ był na Syberii. Risking the adventure and going to the limit this is what distinguishes reportage photographers. BJÖRN STEINZ was in Siberia.

xhibition Hard work in Yakutsk: selling newspapers in a tent at minus 30 degrees. Ciężka praca w Jakucku: sprzedawanie gazet w namiocie przy minus 30 stopniach. YOU HAVE TO BE TOUGH to make it through the winter months in Yakutsk: with temperatures as low as 50 degrees Celsius, this is the coldest city in the world. The permafrost does not even thaw at up to +30 degrees in the summer, which makes drilling for wells at depths of hundreds of metres virtually impossible. The drinking water comes from the Lena River. Engineering work for an underground rail network or a sewage system has also never been possible. Houses stand on piles to prevent the heat emanating from the buildings from melting the subsoil below and rendering them unstable. Life in Yakutsk resembles a permanent state of emergency... Photographer Björn Steinz loves a challenge, and the Siberian city seemed a suitable place to put a long-planned reportage in the former Soviet Union into practice. The 38-year-old, who lives in the Czech Republic, equipped himself against the extreme temperatures in a mountaineering store. Thin, tightfitting special gloves were very important so that I could still operate the cameras, says Steinz. Three cameras were supposed to guarantee photography in all conditions, in case one or even two of them were unable to cope with the below-zero temperatures. When doing research prior to my trip I couldn t find any concrete information on how a digital camera might react to the temperatures I expected. I therefore wanted to be absolutely certain of being able to work in Siberia. Yet the E-3 proved to be reliable. However, Björn Steinz did struggle with a general problem during the cold: power supply. The photographer kept several BLM-1 batteries warm with his own body heat under his clothes as only 150 to 300 shots were possible per battery. At minus 30 degrees and lower, Steinz could not work outside for longer than 45 to 60 minutes and then a really serious problem occurred: As soon you as come out of the cold into warm rooms, condensation forms. As the camera body is cold, the lens is immediately covered with a layer of ice after a few minutes it melts and the camera is completely wet. But the dust and splash protection certainly proved its worth on this job... The Czech-based documentary and reportage photographer not only brought countless pictures home with him: new friendships were forged with the extremely hospitable and helpful Yakuts. And the knowledge that you can get by in Yakutsk with a very basic command of Russian and that there is really only one existential problem there: being a vegetarian in a place where fish and pony's liver are national dishes... Outside: one last cigarette before going hunting in the Siberian taiga. Na zewnątrz: ostatni papieros przed wyruszeniem na polowanie w syberyjską tajgę. 12

Life in the Siberian metropolis is difficult for people who do not like fish, which is one the staple foods here. Życie w Syberyjskiej metropolii jest trudne dla ludzi którzy nie lubią ryb, stanowiących tutaj główny składnik diety. A monument to the most ardent champion of socialism: Vladimir Ilyich Ulyanov, also known as Lenin. He has a square named after him in the middle of Yakutsk. Pomnik wodza komunizmu: Włodzimierz Ilicz Uljanow, czyli Lenin. Ma plac swojego imienia w centrum Jakucka.

Preparations for a wedding: real flowers cannot survive the frosty temperatures, therefore decorative imitations are used. Przygotowania do wesela: prawdziwe kwiaty nie przeżyłyby mroźnych temperatur, dla tego korzysta się ze sztucznych wiązanek.

xhibition MUSISZ BYĆ TWARDY, aby przetrwać zimowe miesiące w Jakucku: Przy temperaturach spadających do 50 stopni Celsjusza, jest to najzimniejsze miasto na świecie. Wieczna zmarzlina nie taje nawet latem przy temperaturach dochodzących do +30, co sprawia, że wiercenie studni na głębokość setek metrów jest w zasadzie niemożliwe. Woda pitna czerpana jest z rzeki Leny. Prace inżynieryjne dla kolei podziemnej czy systemu kanalizacyjnego również nie były nigdy możliwe. Domy stawiane są na palach, aby emisja ciepła z budynków nie roztapiała znajdującej sie pod nimi ziemi, co mogłoby zakłócić stabilność budowli. Życie w Jakucku przypomina stały stan zagrożenia... Fotograf Björn Steinz kocha wyzwania, a syberyjskie miasto zdawało się być odpowiednim miejscem dla realizacji planowanego od dawna reportażu w byłym Związku Radzieckim. Mieszkający w Czechach 38-latek wyposażył się na ekstremalne temperatury w sklepie alpinistycznym.»cienkie, ściśle przylegające specjalne rękawice były bardzo ważne, tak bym mógł mimo mrozu obsługiwać aparaty«, mówi Steinz. Trzy aparaty miały zagwarantować możliwość fotografowania w każdych warunkach, na wypadek gdyby jeden a nawet dwa nie mogły sobie poradzić z temperaturami poniżej zera.»gdy robiłem rozeznanie przed podróżą nie mogłem znaleźć żadnych konkretnych informacji mówiących o tym jak cyfrowy aparat fotograficzny może reagować na temperatury, których się spodziewałem. Dlatego też chciałem mieć absolutną pewność, że będę mógł pracować na Syberii.«Jednakże E-3 okazał się niezawodny. Choć, Björn Steinz borykał sie z ogólnym problemem zimna: zasilaniem. Fotograf stale trzymał przy sobie kilka baterii BLM-1 ogrzewając je pod ubraniem ciepłem własnego ciała, gdyż na jednej baterii można było zrobić tylko od 150 do 300 zdjęć. Przy temperaturach spadających poniżej minus 30 stopni, Steinz mógł pracować na zewnątrz nie dłużej niż przez 45 minut do godziny i wtedy pojawił się poważny problem:»gdy tylko przy-szedłem z zimna do ciepłego pomieszczenia, następowała kondensacja pary wodnej. Ponieważ, aparat jest bardzo zimny, obiektyw natychmiast pokrywał się warstewką lodu po kilku minutach lód topniał i aparat stawał się całkiem mokry. I rzeczywiście zabezpieczenie przed kurzem i zachlapaniem naprawdę sprawdziło się przy tej pracy...«działający w Czechach fotograf dokumentalista i reportażysta zabrał ze sobą do domu nie tylko niezliczoną ilość zdjęć: nawiązane zostały nowe przyjaźnie z niezwykle gościnnymi i uczynnymi Jakutami. Przekonał się też, że można poradzić sobie w Jakucku z naprawdę podstawową znajomością Rosyjskiego, a natrafił tylko na jedne prawdziwy problem w codziennej egzystencji: jak tu być wegetarianinem w miejscu gdzie ryby i końska wątroba są narodowymi potrawami... BJÖRN STEINZ Born: 1970 in Bad Homburg (Germany). Education: Completed studies at FAMU (Prague Academy of Performing Arts) Department of Photography. Exhibitions: 2004-2006: project ( Images from the soul, Music in images ) with the blind musician and photographer Mario Bihari. To be seen as a touring exhibition in Zagreb, Seoul, Los Angeles, Oslo, Hanoi and other cities. 1999: dissertation presentation in the Prague National Gallery Veletrzny Palac. Slide projection at the 5th International Photo Days in Herten (Germany). Clients: Collaboration with the London agency Panos Pictures, Deutsche Presse Agentur (dpa) and other national and international agencies, magazines and newspapers. www.oka2.com The permafrost restricts the possibilities of public transport. There are no underground or urban trains in the city. Instead, bus transport is very popular. In the winter, however, visibility is limited as the humidity freezes the windows from the inside. Wieczna zmarzlina organiczna możliwości transportu publicznego. Nie ma tu metra ani tramwajów. Natomiast, transport autobusowy jest bardzo popularny. Zimą jednakże, widoczność jest naprawdę ograniczona, gdy wilgoć zamarza na szybach od wewnątrz. Urodzony: 1970 w Bad Homburg (Niemcy). Wykształcenie: Ukończył studia na FAMU (Wydział Filmowy i Telewizyjny Akademii Muzycznej w Pradze) Katedra fotografii. Wystawy: 2004-2006: projekt (»Zdjęcia z duszy«,»muzyka w obrazach«) realizowany wspólnie z ociemniałym muzykiem i fotografem Mario Bihari. Wystawę można było oglądać między innymi w Zagrzebiu, Seulu, Los Angeles, Oslo, Hanoi I innych miastach. 1999: wystawa dyplomowa W Praskiej Galerii Narodowej Veletrzny Palac. Projekcja slajdów na piątych Międzynarodowych dniach fotografii w Herten (Niemcy). Klienci: Współpracuje z londyńską agencją Panos Pictures, Deutsche Presse Agentur (dpa) oraz innymi krajowymi i międzynarodo - wymi agencjami, czasopismami i gazetami. 15

This photo was taken in the studio of the top Hamburg photographer Jo van den Berg. What a pity if such a precious picture were to be lost in the rapidly growing volume of data... Zdjęcie to zostało wykonane w studio przez czołowego hamburskiego fotografa Jo van den Berga. Naprawdę szkoda, że coraz częściej tracimy takie cenne zdjęcia z powodu gwałtownie rosnącej liczby danych... WWW.JOFRANCIS.COM TRANSPARENCY IN THE PHOTO ARCHIVE Many professional and amateur photographers see themselves increasingly overwhelmed by the volume of data they have created. Those who are not well organised from the start spend a lot of time searching. Here are a few suggestions for fast access. 16

ducation PRZEJRZYSTOSĆ W FOTOGRAFICZNYM ARCHIWUM Wielu profesjonalnych fotografów i fotoamatorów czuje, że są coraz bardziej przytłaczani przez ilość tworzonych danych. Ci którzy nie są dobrze zorganizowani od samego początku, spędzają wiele czasu na wyszukiwaniu zdjęć. Przedstawiamy tu kilka sugestii, które zapewniają szybki dostęp do posiadanych zasobów. For the administration, post-editing and presentation of large image data quantities, professional Jo van den Berg uses Adobe Lightroom. Dla zarządzania dużą ilością danych zdjęciowych, a także dla ich edycji i prezentowania, profesjonalista Jo van den Berg wykorzystuje aplikację Adobe Lightroom. Time is money, and this certainly also applies to photography. The customer wants his goods now! And so the photographer becomes a businessman, and the focus is on one central question: how can I have the fastest possible access to the required photo? An all-in-one service package is provided by the Swiss company Picturepark (www.picturepark.com). It offers decentralised 24-hour access to all image data. From anywhere in the world, the photographer can provide any client with all the required image data in an extremely short time. More freedom is not possible, but it comes at a price that requires a good customer base. Another important factor is a suitable link to the database to ensure that uploading does not become an exercise in patience. Czas to pieniądz I w równej mierze odnosi się to do fotografii. Klienci chcą swoich towarów natych - miast! I w ten sposób fotograf staje się biznesmenem i powstaje jedno kluczowe pytanie: w jaki sposób mogę uzyskać możliwie najszybszy dostęp do potrzebnych zdjęć? Kompleksowy pakiet usług udostępnia szwajcarska firma Picturepark (www.picturepark.com). Oferuje ona zdecentralizowany 24-godzinny dostęp do wszystkich danych zdjęciowych. Z każdego miejsca na świecie fotograf może udostępnić klientowi wszystkie zamawiane zdjęcia i co ważne wyjątkowo szybko. Większą swobodę trudno sobie wyobrazić, jednakże cena tej usługi wymaga naprawdę dobrej bazy klientów. Innym istotnym czynnikiem jest odpowiedni dostęp do bazy danych, by mieć 17

GraphicConverter is also popular with Mac users due to its numerous options. Yet despite all the technical possibilities, your own ingenuity is indispensable when it comes to indexing. GraphicConverter jest również popularny wśród użytkowników Mac ze względu na swoje liczne opcje. Jednakże niezależnie od wszelkich możliwości technicznych, twoja własna pomysłowość i intuicja jest nieodzowna, gdy chodzi o indeksowanie. The foundation for a successful archive is, however, always laid internally and begins with a clearly structured folder hierarchy that makes subsequent searching in the file manager easier. Take advantage of the possibility of long folder names to describe the stored content and combine the name with the shooting date. With Windows Vista and Mac OS X the files can be evaluated and given labels. The initial weighting of the photos is of central importance. The weighting of the image quality, a client s favourites or the lack of release for publications would be conceivable. Create separate folders for edited files (e.g. editing or development). Use levels or masks when working and store the data in a manufacturer-specific format (e.g. PSD, PSP, etc.). Only in this way is the information fully retained and can be changed subsequently if required. The backup should include unedited photos as well as the project files. As hard disks and burned CD and DVD blanks have an infinite service life, a data backup on different media is strongly recommended. External hard disks equipped with a fast USB 2.0 or FireWire connection are ideal for this purpose. Backup programs save unnecessary manual work when copying the altered and newly added files. These programs compare the date of the last alteration with the last file backup and perform the necessary steps as required. The note pad used to be standard equipment for photographers. Today, digital cameras automatically record all the camera settings in the image file, invisible to the photographer. The corresponding Exif information can be retrieved subsequently on the computer. There are two ways of marking photos with text information (photographer, copyright, picture description, etc.) in the image file: the classic method is IPTC metadata. Due to the importance of Adobe and its imageprocessing program Photoshop, IPTC is increasingly being replaced by XMP metadata. Photos in image databases can be sorted extremely efficiently using the IPTC and XMP metadata. Experts refer to this as indexing. Concise keywords are allocated to the inserted photo and, depending on the program, then written into the image file as metadata. In the course of time, thousands of photos accumulate and the data inventory grows enormously. You should therefore archive only the best pictures or create thematically sorted catalogues (e.g. travel, nature, portrait, etc.). Every operating system offers the option of displaying photos in a magnified preview. However, for more ambitious photographers the scope of functionality has its limitations. Image viewers such as IrfanView for Windows (www.irfanview.com, freeware) or GraphicConverter for Mac OS (www.lemkesoft.de, shareware) extend the photographer s operating range. With Olympus Studio photos can not only be viewed and edited, but also provided with metadata and archived. Whenever a new image processing software version comes out, it usually includes a free image management program. Expression Media from Microsoft fulfils higher demands in terms of image archiving and cataloguing. Particularly among Mac users, the former iview MediaPro has a faithful fan community. It takes a lot of self-discipline to save new photos in the archive almost immediately, but it is well worth the effort... 18

ducation pewność, ze umieszczanie w niej zdjęć nie jest żmudnym ćwiczeniem cierpliwości. Jednakże podstawy dobrej archiwizacji biorą swój początek w przejrzystej i czytelnej hierarchicznej strukturze folderów, która później znacznie ułatwia wyszukiwanie zdjęć w menadżerze plików. Wykorzystaj możliwość nadawania długich nazw folderom, aby opisać ich zawartość i łączyć nazwy z datą wykonywania zdjęć. W Windows Vista oraz Mac OS X pliki mogą być oceniane i można nadawać im etykiety. Początkowa ocena zdjęć jest niezwykle istotna. Można tu wprowadzać takie kryteria jak: ocena jakości obrazu, preferencje klienta czy fakt publikacji danego zdjęcia. Utwórz oddzielne foldery dla edytowanych plików (np. edycyjne lub do opracowania). Korzystaj z poziomów lub masek gdy pracujesz w formacie właściwym dla producenta i zapisujesz w nim dane (np. PSD, PSP, itp.). Tylko w ten sposób pozostawiona zostanie pełna informacja i można ją później zmienić, jeśli okaże się to potrzebne. Backup powinien obejmować nieedytowane zdjęcia, jak również projekty plików. Z tego względu, że twarde dyski jak również wypalone płyty CD i DVD mają określoną żywotność, zalecamy, aby tworzyć backup danych na różnych nośnikach. Idealne do tego celu są zewnętrzne twarde dyski wyposażone w szybki interfejs USB 2.0 lub FireWire. Oprogramowanie do tworzenia backup ów oszczędza wiele manualnej pracy przy kopiowaniu zmienionych oraz nowo dodanych plików. Programy te porównują dane z ostatniej zmiany z ostatnim backup em pliku i wykonuje odpowiednie kroki, gdy jest to wymagane. Notatniki stanowiły kiedyś standardowe wyposażenie fotografa. Dzisiaj, cyfrowe aparaty fotograficzne automatycznie rejestrują wszystkie ustawienia aparatu w pliku obrazu, w sposób niedostrzegalny dla fotografującego. Odpowiednie informacje Exif, można później pobrać na komputerze. Istnieją dwa sposoby opisywania Image viewers such as Olympus Studio can do a great deal more than just reproduce photos on a computer screen. They can also be used for data management and simple image editing. Przeglądarki zdjęć takie jak Olympus Studio pozwalają na o wiele więcej niż tylko prezentowanie zdjęć na ekranie komputera. Można je również wykorzystywać do zarządzania danymi oraz prostej edycji obrazu. The data management offered by Picturepark (Switzerland) is independent of time and place. The image database offers, among other things, a 24-hour service with download and upload possibilities for photographers and customers all over the world. Zarządzanie danymi, jakie oferuje Picturepark (Szwajcaria) jest niezależne od czasu i miejsca. Baza danych ze zdjęciami oferuje miedzy innymi 24-godzinny serwis pobierania i umieszczania plików, z czego mogą korzystać zarówno fotografowie, jak i ich klienci na całym świecie. zdjęć informacjami tekstowymi (fotograf, prawa autorskie, opis zdjęcia, itp.) w pliku obrazu: klasyczną metodę stanowią meta dane IPTC. Ze względu na ważną rolę Adobe oraz oprogramowania Photoshop do przetwarzania obrazu, IPTC jest w coraz większym stopniu zastępowane przez metadane XMP. Zdjęcia w bazie danych obrazów można niezwykle efektywnie sortować wykorzystując meta dane IPTC oraz XMP. Eksperci określają to mianem indeksowania. Zwięzłe słowa kluczowe są przypisywane do wstawionego zdjęcia i, w zależności od programu, następnie zapisywane do pliku obrazu w postaci meta danych. Z czasem, zbierają się tysiące zdjęć i dane zbioru rosną w ogromnym tempie. Dlatego też należy archiwizować wyłącznie najlepsze zdjęcia lub tworzyć posortowane tematycznie katalogi (np. podróże, przyroda, portret, itp.). Każdy system operacyjny oferuje opcję wyświetlania zdjęć w powiększonym podglądzie. Jednakże, dla bardziej ambitnych fotografów ten zakres funkcjonalności ma swoje ograniczenia. Przeglądarki obrazów takie jak IrfanView dla Windows (www.irfanview.com, freeware) lub GraphicConverter dla Mac OS (www.lemkesoft.de, shareware) rozszerzają zakres operacji dostępnych dla fotografa. W przypadku aplikacji Olympus Studio zdjęcia moga być nie tylko przeglądane i edytowane, lecz można także dołączać do nich meta dane i archiwizować. Zawsze, gdy wprowadzana jest nowa wersja oprogramowania do przetwarzania obrazu, zwykle zawiera ona bezpłatne oprogramowanie do zarządzania zdjęciami. Expression Media oferowany przez Microsoft spełnia bardziej złożone wymagania w zakresie archiwizacji i katalogowania zdjęć. Weilu fanów i zwolenników, zwłaszcza wśród użytkowników Mac ów, zdobyła sobie poprzednia wersja iview MediaPro. Wiele samodyscypliny wymaga niemal natychmiastowe zapisywanie nowych zdjęć w archiwum, ale efekty są naprawdę warte tego wysiłku... 19

WONDERWORLD OF FILTERS With digital photography they went out of fashion and wrongly so. Attachable filters improve the picture before it is taken. Photo artist STEVE BISGROVE took this picture in the grounds of Villa Melzi, Ballagio, at Lake Como (Italy): When I shoot infra-red I m looking for locations that have some mystique: and aren t overcomplicated (and I go for a simple composition too) sweeping landscapes would be rather flat and uninteresting shot in infrared. There is generally more infrared light around in the summer during hot weather, but duller, cloudy conditions, when temperatures are cooler, and the light is soft with indistinct shadows produce much more satisfying results. This shot had dark green lawns and gravel paths. Strong elements that in colour would have dominated the statue and gazebo. The mist shrouding the mountains in the background is accentuated with the infra-red, which invites the viewer to look on past the foreground objects and delve farther into the picture. More from the Rome-based Briton at www.stevebisgrove.com Artysta fotografik STEVE BISGROVE wykonał to zdjęcie na terenie Villa Melzi, Ballagio, nad jeziorem Como (Włochy):»Gdy fotografuję w podczerwieni szukam miejsc szukam miejsc, które mają w sobie coś mistycznego: i nie są nadmiernie skomplikowane (optuję również za prostą kompozycją) rozległe krajobrazy będą raczej płaskie i nieinteresujące w przypadku fotografowania w podczerwieni. Generalnie więcej promieni podczerwonych jest latem w gorące dni, ale pochmurna pogoda, gdy temperatury są niższe a światło jest bardziej miękkie i nie tworzy ostrych cieni, daje bardziej satysfakcjonujące rezultaty. To zdjęcie ma ciemnozielony trawnik i żwirowe ścieżki. Silne element, które w kolorze zdominowałyby posąg i altanę. Mgła osnuwająca góry w tle jest zaakcentowana poprzez podczerwień, co zaprasza odbiorcę by patrząc poprzez obiekty z pierwszego planu zagłębiać się dalej w obraz.«więcej na temat rezydującego w Rzymie Brytyjczyka www.stevebisgrove.com 20